حسابداری و منافع اجتماعی

هدف: هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر مستقیم فشارهای نهادی (اجباری، هنجاری و تقلیدی) بر عملکردهای شرکت (عملکرد مالی، زیست محیطی و اقتصادی) و تاثیر غیر مستقیم از طریق نقش میانجی حسابداری مدیریت زیست محیطی بر این رابطه است. روش: داده های کمی از طریق پرسشنامه ساختاریافته و استاندارد از 202 نفر از کارکنان بخش مالی آگاه به فعالیت های کلی شرکت های بورسی، فرابورسی و غیربورسی جمع آوری شده است و از مدل سازی معادلات ساختاری برای ارزیابی فرضیه ها استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان می دهد که تمام فشارهای نهادی با عملکرد مالی ارتباط معناداری دارند. فشارهای هنجاری با عملکرد زیست محیطی ارتباط مثبت و معناداری دارند. فشارهای اجباری بر عملکرد مالی تنها در صنعت سلولزی تاثیر منفی و معناداری دارند و فشارهای هنجاری بر عملکرد مالی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی و سلولزی و همچنین بر عملکرد زیست محیطی در صنایع فلزی و سلولزی تاثیر مثبت و معناداری دارند. تاثیر فشارهای هنجاری بر عملکرد اقتصادی در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی منفی اما معنادار و در صنعت فلزی مثبت و معنادار است. فشارهای تقلیدی تنها در صنعت نفت و گاز و پتروشیمی بر عملکرد زیست محیطی و اقتصادی تاثیر مثبت و معناداری دارد. نتایج همچنین نشان می دهد که حسابداری مدیریت زیست محیطی به عنوان یک متغیر میانجی بر رابطه بین فشارهای نهادی و عملکرد شرکت ها عمل کرده است. دانش افزایی: پژوهش حاضر برای شرکت ها و سیاست گذاران ایران بسیار مفید خواهد بود، زیرا یافته های این مطالعه به آن ها کمک می کند تا به اهمیت EMA و تاثیر عوامل نهادی در تعیین عملکرد شرکت پی ببرند، بنابراین بهتر می توانند توسعه یابند.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ابعاد و شاخص های گزارشگری پایداری شهرداری ها و شناسایی وزن و رتبه آنها می باشد. به بیانی دیگر این پژوهش به دنبال رتبه بندی ابعاد و شاخص های پایداری در شهرداری ها است. روش: به همین منظور الگوی پیشنهادی گزارشگری پایداری شهرداری ها مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، میزان وزن و رتبه ابعاد و شاخص های آن ارائه گردید. یافته ها: به طور خلاصه می توان بیان داشت که رتبه ابعاد گزارشگری پایداری به ترتیب شامل 1. ویژگی های گزارش؛ 2. عوامل تعالی و پیشرفت؛ 3. مدیریت و سرمایه انسانی؛ 4. کار و تولید؛ 5. اقتصادی و 6. ع وامل زیست محیطی بوده است. نتیجه گیری: با توجه به عدم تقارن اطلاعاتی در شهرداری ها و با عنایت به بی اطلاعی شهرداری ها از اهمیت افشای داوطلبانه از جمله اطلاعات پایداری برای ذینفعان یا به عبارتی شهروندان، یافته های پژوهش می تواند به عنوان راهکاری برای تغییر مدیریت سازمانی شهرداری ها، شفافیت در کلیه امورات شهرداری ها نظیر امور مالی (اقتصادی)، خدمات شهری و فضای سبز (زیست محیطی) و مسئولیت اجتماعی، پاسخگویی به نیازهای کلیه ذینفعان در نظر گرفته شود. دانش افزایی: این تحقیق و نتایج حاصل از آن می تواند گام موثری برای ایجاد درک و انگیزه لازم جهت این امر و توجه دادن به مدیران و تدوین کنندگان مقررات برای لحاظ نمودن این مقوله در اهداف گزارشگری داوطلبانه یا الزامی به ذینفعان با نگرش توسعه پایدار باشد. .

هدف: پژوهش حاضر در صدد ارائه مدلی برای توسعه بازار خدمات حسابرسی در ایران است. توسعه این بازار می تواند پیامدهایی اساسی برای بهبود وضعیت موجود حرفه به همراه داشته باشد. روش: پژوهش حاضر از نوع کیفی می باشد و فرآیند تحلیل آن بر اساس نظریه داده- بنیاد است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 12 نفر از خبرگان حرفه حسابرسی در سال 1400 می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که 12 زیرکد و هفت کد محوری در زمینه عوامل علّی؛ 10 زیرکد و شش کد محوری در زمینه عوامل زمینه ای؛ هشت زیرکد و پنج کد محوری در زمینه عوامل بازدارنده؛ 17 زیرکد و شش کد محوری در زمینه راهکارها و 13 زیرکد و هفت کد محوری در زمینه پیامدها؛ در توسعه بازار خدمات حسابرسان اثر گذار است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش، با تمرکز بر سطح اقتصادی و قوانین و مقررات، می توان به توسعه بازار خدمات حسابرسان کمک کرد. همچنین بر اساس الگوی تبیین شده، با سیاستگذاری دولت، می توان این امر را سرعت بخشید. دانش افزائی: با توجه به عدم وجود پژوهشی جامع در این حوزه در ایران، نتایج پژوهش می-تواند موجب توسعه بازار خدمات حرفه ای حسابداران رسمی شود.

هدف: این پژوهش درصدد ارائه الگویی از عوامل مؤثر بر حسابرسی مستقل بانک ها و مؤسسات اعتباری بر مبنای رویکرد نظارت بانکی موثر مبتنی بر اصول 29 گانه بال می باشد. روش: در بخش کیفی برای شناسایی عوامل موثر از روش دلفی-فازی و از طریق مصاحبه با خبرگانی که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، استفاده شده است.سپس در بخش کمی به منظور تدوین الگوی پژوهش، پرسشنامه بین کارشناسان و ناظران بانکی و حسابرسان مستقل توزیع گردید و به کمک مدلسازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS دادها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: یافته های این پژوهش نشان داد تعداد 31 گویه در قالب سه متغیر پنهان شامل انتخاب حسابرس مستقل، اجرای عملیات حسابرسی و گزارش دهی بر حسابرسی مستقل بانک ها و مؤسسات اعتباری بر مبنای رویکرد نظارت بانکی موثر مبتنی بر اصول 29 گانه بال اثر گذار است. نتیجه گیری: عوامل موثر احصا شده حاصل از این پژوهش می تواند نقطه عطفی برای همسویی حسابرسان مستقل و ناظران بانکی در کشورمان باشد تا بر مبنای آن سلامت شبکه بانکی کشور و حفظ منافع اجتماعی عموم جامعه به ویژه سپرده گذاران تا حد قابل ملاحظه ای بهبود یابد. دانش افزایی: با توجه به اینکه مقاله حاضر اولین پژوهش صورت گرفته در حوزه حسابرسی بانک ها و نظارت بانکی با تأکید بر اسناد بین المللی حوزه بانکداری می باشد، چارچوب مناسبی برای حسابرسی بانک ها و تعامل بین حسابرسان مستقل و ناظران بانکی معرفی نموده و همچنین نتایج آن ادبیات حوزه حسابرسی و نظارت بانکی را گسترش می دهد.

هدف این پژوهش طراحی مدل گزارشگری شهروندِ شرکتی می باشد. در این پژوهش که از نظر روش شناسی توسعه ای و ترکیبی محسوب می شود، تلاش گردید تا با اتکاء به فرآیندهای تحلیل فراترکیب و دلفی در بخش کیفی پژوهش، اقدام به شناسایی مولفه های گزارشگری شهروند شرکتی شود. سپس در بخش کمی از تحلیل رتبه بندی تفسیری و میک مک جهتِ شناسایی اثرگذارترین مولفه گزارشگری شهروند شرکتی در سطح شرکت های بازار سرمایه ایران استفاده گردید. جامعه آماری در بخش کیفی، ۱۵ نفر از متخصصان و خبرگان رشته حسابداری در سطح دانشگاهی بودند و در بخش کمی از مشارکت ۲۴ نفر از مدیران شرکت های بازار سرمایه که چه به لحاظ دانشی و چه به لحاظ تجربی دارای سابقه بودند، بهره برده شد. مبنای انتخاب نمونه، استفاده از روش همگن بود. نتایج پژوهش در بخش کیفی پس از غربالگری محتواییِ ۱۲ پژوهش تأیید شده، از وجودِ ۸ مولفه گزارشگری شهروند شرکتی حکایت داشت. این مولفه ها از طریق تحلیل دلفی مورد ارزیابی قرار گرفتند و نتایج این بخش نشان داد هر ۸ مولفه مورد تایید قرار گرفتند. نتایج در بخش کمی پژوهش نشان داد، از مجموع تاثیرگذاری کلی مبتنی بر مقیاسه زوجی بین مولفه های پژوهش مشخص شد، درصدِ تاثیرگذاری مولفه افشای اطلاعاتِ هیئت مدیره نسبت به بقیه مولفه های گزارشگری شهروند شرکتی بیشتر است، که به معنای آن است که جهتِ جاری سازی رویکردِ گزارشگری شهروندِ شرکتی در سطح شرکت های بازار سرمایه، افشاء اطلاعات مربوط به کارکردهای هیئت مدیره نسبت به سایر مولفه از اثربخشی بالاتری برخوردار است.

هدف: با توجه به اهمیت مسئولیت اجتماعی، هدف این پژوهش مطالعه نقش تعدیلگری قدرت نظارتی اعضای هیئت مدیره بر رابطه بین شرایط محیطی و مسئولیت اجتماعی شرکت ها است. روش: به منظور آزمون فرضیه های پژوهش نمونه ای مشتمل بر 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران برای دوره زمانی 1393 تا 1399 جمع آوری شد و بر اساس مدل رگرسیون چندگانه و با استفاده از داده های پنل، به بررسی نتایج پرداخته شد. یافته ها: نتایج حاصل از آزمون فرضیه های پژوهش نشان داد که شرایط محیطی ناپایدار در درجات مختلف دوگانگی مدیرعامل و سطح پایین استقلال هیئت مدیره منجر به کاهش مسئولیت اجتماعی شرکت ها و در سطوح متوسط و بالای استقلال هیئت مدیره منجر به افزایش مسئولیت اجتماعی می شود. همچنین دوگانگی مدیرعامل تأثیر منفی بر مسئولیت اجتماعی دارد، اما استقلال هیئت مدیره بر مسئولیت اجتماعی تأثیر ندارد. نتیجه گیری: استقلال هیئت مدیره در رابطه شرایط محیطی و مسئولیت اجتماعی نقش تعدیلگر دارد. دانش افزایی: در پژوهش های پیشین، رابطه بین عوامل محیط خارج از شرکت و یا نقش نظارتی هیئت مدیره با مسئولیت اجتماعی شرکت به تفکیک سنجیده شده، در این پژوهش با مرتبط ساختن این دو مفهوم به یکدیگر، اثر تعدیلگر یک فاکتور درون شرکتی مانند قدرت نظارتی هیئت مدیره بر رابطه بین شرایط محیطی شرکت و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی بررسی شده است.

هدف: پژوهش حاضر به بررسی تاثیر واکنش های احساسی در تصمیمات پروژه های سرمایه گذاری می پردازد و به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا پاسخگو بودن افراد می تواند تاثیر واکنش های احساسی در تصمیمات آن ها را تغییر دهد یا خیر. روش: این پژوهش از نوع علی می باشد و از روش آزمایش با طرح عاملی 3*2 ترکیبی بهره برده است. متغیرهای مستقل، واکنش احساسی و پاسخگویی می باشد. متغیر وابسته تصمیم افراد در خصوص انتخاب یا رد پروژه سرمایه گذاری است. نمونه آماری شامل 84 آزمودنی می باشد که دارای سوابق حرفه ای بوده اند و به شکل تصادفی در سه گروه تخصیص یافته اند. نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد افراد با احتمال بیشتری پروژه غیراقتصادی پیشنهاد شده توسط مدیری که در آن ها موجب واکنش های احساسی مثبت می شود را انتخاب می نمایند، اما پاسخگویی این احتمال را کاهش می دهد. همچنین افراد تمایل کمتری به انتخاب پروژه های اقتصادی که با واکنش های احساسی منفی همراه هستند، دارند؛ اما پاسخگویی افراد، این احتمال را کاهش نمی دهد. یافته ها: این پژوهش نشان می دهد که چگونه یک عامل روانشناختی می تواند کیفیت قضاوت و تصمیم گیری های حوزه پروژه های سرمایه گذاری را کاهش دهد. علاوه بر این، شرایطی را نشان می دهد که تحت آن تاثیر این عامل را می توان کاهش داد و کیفیت تصمیم-گیری را بهبود بخشید. دانش افزایی: آگاهی از تاثیرگذاری عوامل روانشناختی در تصمیم گیری و شناخت روش-های موثر برای بهبود تصمیم گیری، می تواند به غناپذیری دانش در تحقیقات پروژه های سرمایه -گذاری بیانجامد.