پژوهش های جامعه شناختی

 بیماران به ویژه مادران که خود نقش مراقبت و پرستاری از اعضای خانواده را به دوش می کشند، در هنگام ابتلا به بیماری های صعب العلاج، نیازمند همدلی و مساعدت اطرافیان خود می باشند. سبک زندگی هر خانواده و فرد می تواند در معنا بخشی به زندگی و در نتیجه چگونگی مواجهه آن فرد با مشکلاتی چون بیماری صعب العلاج، تعیین کننده باشد. هدف از این پژوهش، شناخت تأثیر سبک زندگی بر معنا بخشی به زندگی مادران دارای بیماری صعب العلاج است. محقق در این پژوهش با رویکرد کمّی و روش پیمایش با استفاده از دو ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ هنجار یابی شده سبک زندگی و معنای زندگی اطلاعات جمع آوری شد . نمونه 383 نفر از مادرانی بود که  دارای بیماری صعب العلاج بودند و به سه بیمارستان امام رضا ، امام حسین و  جم در شهر تهران در سال 1398 مراجعه کرده بودند. نتایج بدست آمده از تحقیق حاکی از آن است که بین سبک زندگی و درآمد مادران دارای بیماری رابطه معنی دار وجود دارد و سبک زندگی در گروه های شغلی و تحصیلی مختلف، دارای رابطه معنی دار متفاوت با معنابخشی به زندگی است. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیونی نشان دهنده تاثیر سبک زندگی بر معنابخشی به زندگی می باشد.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل وضعیت شخصیت جامعه پسند در میان جوانان 20تا35 ساله ساکن شهر تهران انجام شده است. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق پیمایشی و ابزار اندازه گیری پرسشنامه اطلاعات را جمع آوری کرده است. برای سنجش وضعیت شخصیت جامعه پسند جوانان از پرسشنامه استاندارد و 29 گویه ای صفاری نیا (1391)  با هفت خرده مقیاس(مسئولیت اجتماعی، ارتباط همدلانه، نگاه از منظر دیگران، پریشانی فردی، استدلال اخلاقی دوجانبه، استدلال اخلاقی جهت گیری شده – دیگران و نوعدوستی خودگزارشی) استفاده شد. نمونه مورد مطالعه  203 نفر و  روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بود. یافته های حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد : از ابعاد 5 گانه عامل هم حسی جهت گیری شده به ترتیب استدلال اخلاقی دوجانبه، استدلال اخلاقی جهت گیری شده، نگاه از منظردیگران و مسئولیت اجتماعی با میانگین های بیش از حد متوسط(3) بوده اند. اما وضعیت "پریشانی فردی " با کسب میانگین 2.97  و  وضعیت "نوع دوستی خودگزارشی " با کسب میانگین 2.86 کمترازحد متوسط هستند. دریک جمع بندی کلی از دو بعد عامل کمک رسانی؛ هردو بعد نوع دوستی خودگزارشی و پریشانی فردی، بامیانگین های کمتر از حد متوسط(3) وضعیت مناسبی نداشته اند. هم حسی جهت گیری شده با میانگین 3.39 از کمک رسانی با میانگین 2.91، درشخصیت جامعه پسند، بهتر بوده، و وضعیت کلی شخصیت جامعه پسند جوانان بامیانگین 3.24 بالاتر از حد متوسط(3) است.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عناصر تشکیل دهنده ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش ایران انجام شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر داده ها کیفی مبتنی بر روش داده بنیاد و از نظر ماهیت اجرا، توصیفی است. جامعه آماری متشکل از افراد خبره و مطلعین کلیدی در قلمرو موضوعی تحقیق بودند که بر اساس رویکرد آگاهانه و به روش هدفمند و گلوله برفی تعداد 20 نفر برای مصاحبه انتخاب شد. مطالعه میدانی و روش تحقیق کتابخانه ای بود. برای تعیین اعتبار یافته ها از مصاحبه با افراد متخصص و صاحبنظر و تکنیک اشباع نظری، رویه های ویژه کدگذاری و در تحلیل داده ها از تکنیک کدگذاری نظری استفاده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که الگوی نظام مند ارتقای سواد فرهنگی در آموزش و پرورش دارای 6 بعد، 29 مولفه و 134 شاخص است که اجزای مدل پارادایمی نهایی عبارتند از: شرایط علی(قوانین و مقررات، امکانات آموزشی، تکنولوژی، رسانه ها)؛ شرایط مداخله گر(عوامل اجتماعی، عوامل اقتصادی، مهارتهای درون و برون فردی، تهاجم فرهنگی)؛ بستر و زمینه حاکم(سیاست های کلان فرهنگی،اسناد و برنامه های تحول و بنیادین، برنامه های مصوب درسی، مدیریت کلان آموزش و پرورش، خانواده). مقوله محوری(سواد فرهنگی)؛ راهبردها(ادبیات ملی، ادبیات جهانی، معماری، مشاهیر، تاریخ ملی و جهانی، موسیقی، دین و مذهب، هنر، نمایش، اقوام و آداب و رسوم، ورزش و بازی، پادشاهان و سلسله های پادشاهی) و پیامدها(افزایش غرور و افتخار ملی، افزایش کارایی و اثربخشی، افزایش آگاهی فرهنگی) است.

در حالیکه مبادلات همتا به همتا  در سراسر جهان همچنان در حال گسترش است ، متخصصان توسعه اقتصادی- اجتماعی اهمیت مطالعه تفاوتهای اجتماعی- فرهنگی را در درک اقتصاد اشتراکی مورد توجه قرار داده اند. در تحقیق حاضر هدف اصلی شناخت میزان تاثیر ارزشهای اجتماعی - فرهنگی ملی  بر تمایل افراد برای مشارکت در اقتصاد اشتراکی همتا به همتا است.  جامعه آماری تحقیق دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد و مدیریت بازرگانی استان تهران درپاییز و زمستان 1398 بود که تعداد آنها 1200 نفر و  نمونه با استفاده از جدول کرچسی و مورگان 291 نفر برآورد و به طور تصافی انتخاب شد.  روش تحقیق پیمایش و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بود که با 30 گویه در مقیاس پنج گزینه ای لیکرت جمع آوری شد.  نتایج تحقیق نشان داد : جمع گرایی ، مردانگی گرایی ، اجتناب از عدم اطمینان و فاصله قدرت  همگی تأثیر مثبت معنی  داری بر تمایل مصرف کننده همتا دارد . جمع گرایی و فاصله قدرت تأثیر مثبت معنی داری در تمایل ارائه دهنده همتا دارد . مردانگی گرایی و اجتناب از عدم اطمینان بر تمایل ارائه دهنده همتا تاثیر معنی داری از نظر آماری ندارد . هر چند اجتناب از عدم اطمینان ، به طور قابل توجهی مانع می شود که افراد محصولاتشان را به دیگران اجاره دهند اما در تحقیق حاضر به دلایل شرایط حاکم اقتصادی و فضای فرهنگی مورد تایید قرار نگرفت .

سیر تحولات ساختاری تولید و عرضه محصولات و خدمات در دنیا باعث پیچیدگی در نوع رفتار مصرف کنندگان شده که به طبع سبک زندگی و فرهنگ جوامع را دستخوش تغییر کرده است. در این مقاله  تلاش شده است با رویکرد جامعه شناختی سبک زندگی براساس فرهنگ غربی و ایرانی مورد بررسی قرار گیرد  و مدل سبک زندگی ایرانی در سه قومیّت پارسی، آذری و عربی از طریق نرم افزار ایویوز و دیتا پنل آزمون وتفاوت مدل در این سه قوم  بررسی شود. واکاوی نظریات جامعه شناسانی چون ماکس وبر، آلفرد آدلر، توریستن وبلن، جرج زیمل، پیربوردیو جهت شناخت بهتر مفهوم سبک زندگی و سوق دهی این مطالعات به رابطه دین و سبک زندگی و تشریح آن براساس مدل های وبر و وبلن، محقق را بر این باور که جامعه می تواند نقش اصلی و اساسی در ایجاد سبک زندگی ایفا نماید را رسانده است. در کشور ایران که دین بر سایر جنبه های فرهنگی غالب است ضرورت تدوین یک سبک زندگی ایرانی -اسلامی را نشان خواهد داد. هدف از انجام این تحقیق بهره گیری از نظریات جامعه شناسی در طراحی سبک زندگی ایرانی اسلامی بوده است .در این تحقیق با استفاده از روش تئوری زمینه ای و با انجام مصاحبه های عمیق، تعداد 904 داده ی بدست آمد.  داده ها با نرم افزار مکس کیودا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و با روش کدگذاری های باز، محوری و انتخابی مدل سبک زندگی ایرانی ترسیم شد. سپس این مدل با 62 شاخص در سه قوم پارسی، آذری و عربی از طریق نرم افزار ایویوز و دیتا پنل مورد آزمون قرار گرفت که نتایج آن  چهار مقوله محوری روابط انسانی و اجتماعی با 10مولفه و مقوله نگرشها و ارزشها با 5 مولفه و عوامل محیطی با سه مولفه و عوامل فردی با 10 مولفه تاثیر گذارترین  عوامل در تبیین مدل سبک زندگی ایرانی - اسلامی به شمار می آیند . با ازمون این مدل در قومیت های گوناگون تفاوت هایی در مدل سبک زندگی اقوام ایرانی مشاهده شد. 

شناخت رفتار مصرف کننده ضرورتی غیرقابل اجتناب بوده تا جایی که امروزه صنایع مواد غذایی به طور روزافزونی در تلاش اند تا با ارائه تصویری دقیق از مصرف کنندگان  سهم خود را در بازار افزایش دهند. از این رو فهم ادراکات ونگرشهای آنها نقش مهمی در تغییر رفتار داشته و اهمیت فراوانی یافته است. هدف از انجام این پژوهش، فهم ادراکات و نگرش های مصرف کننده سبز نسبت به ارتباطات بازاریابی سبز است. این پژوهش، از نوع  کیفی و با رویکرد پدیدارشناختی است. بدین منظور 19 نفر مصرف کننده سبز مواد غذایی روزانه در بازه سنی 18 ساله و بالاتر مورد مصاحبه قرار گرفتند. نمونه گیری با استفاده از رویکرد نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انجام شد. گرداوری داده ها از طریق مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. اعتبار وروایی داده های این پژوهش بر اساس معیارهای چهارگانه اعتماد، تعیین والزامات اخلاقی در فرایند پژوهش لحاظ شد. جهت تحلیل داده ها از روش تماتیک استقرایی استفاده گردید. الگوی استخراجی حاصله در بردارنده 25 مضمون و 4 مقوله تحلیلی قدرت و معانی نمادهای سبز، شک و تردید اعتبار سبز معتبر، آگاهی محرک فهم سبز و تفسیرها، اثرات و محرک ها از منابع اطلاعاتی می باشد.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی مدل علی تحول روانی- معنوی جامعه دانشجویی  باتوجه به بحران های انسان معاصر است. روش تحقیق پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دختر مقطع کارشناسی دانشگاه های قم در سال تحصیلی 1395-1396 بود.  جامعه آماری 13353 نف ر و حج م نمونه با استفاده از ج دول کرجسی و مورگ ان تع داد 320 نف ر برآورد شد.  روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای و تمامی شرکت کنندگان با سه آزمون تحول روانی – معنوی جان یزرگی (1391)، اضطراب وجودی ل ورنس و کاترین ا گ ود ( 1974) و بحران وجودی احمدی و دستغیب (1373) مورد مطالعه قرار گرفتند.  یافته ها نشان داد که بین «تحول روانی - معنوی» و «اضطراب وجودی» رابطه معکوس (47/0-r=) ، بین «اضطراب وجودی» و «بحران وجودی» همبستگی مثبت معنادار در حد متوسط (64/0-r=) وجود دارد.  علاوه بر این، نتایج بیانگر آن است که اضطراب وجودی از طریق سطح تحول روانی- معنوی می تواند تأثیر غیرمستقیم بر بحران وجودی داشته باشد.  بنابراین، می توان افزایش سطح تحول روانی – معنوی یک عامل کلیدی در کاهش اضطراب وجودی و بحران وجودی و درنتیجه ارتقای سلامت روان به حساب آورد.

امنیت فضاهای شهری یکی از ارکان اساسی دستیابی به یک جامعه سالم و داشتن شهرهای پایدار می باشد. بدون شک برای پیشرفت و توسعه یک جامعه مهم ترین رکن، ایجاد امنیت و تأمین آرامش و آسایش در جامعه می باشد. مؤثرترین و تأثیرگذارترین راهکار برای افزایش امنیت، طراحی و بازطراحی محیط های مصنوع است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و با روش توصیفی-تحلیلی در بستر مرور متون کتابخانه ای صورت گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی نقش و جایگاه معماری خلاقانه و هوشمند و ارائه راهکارهای طراحی به منظور افزایش آسایش و امنیت اجتماعی فضاهای شهری می باشد. به این منظور شهرک مسکونی واقع در شهرستان دماوند به عنوان نمونه موردی موردبررسی قرارگرفته است در بررسی آسایش و امنیت در شهرک مسکونی واقع در شهرستان دماوند، نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر این است که با طراحی خلاقانه محیط های مصنوع، از طریق تعیین قلمرو (قلمرو گرایی)، نظارت (اعم از رسمی و غیررسمی)، کنترل ورودی و خروجی، امنیت فیزیکی، مدیریت و نگهداری درواقع می توان فرصت های جرم و جنایت را کاهش و امنیت عمومی در سطح شهر را افزایش داد که به دنبال آن بهبود کیفیت زندگی شهروندان، امنیت و آسایش جامعه فراهم شود.