تحقیقات اقتصاد کشاورزی

تحقیقات اقتصاد کشاورزی

حقیقات اقتصاد کشاورزی جلد 11 زمستان 1398 شماره 4 (پیاپی 44) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

مقایسه نگرش روستائیان و دهیاران در رابطه با عملکرد دهیاری ها در اجرای طرح هادی در روستا (مطالعه موردی: شهرستان چرداول دراستان ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نگرش دهیاران شاخص های اجتماعی شاخص های اقتصادی طرح هادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۲۹۳
هدف اصلی این پژوهش بررسی مقایسه ای نگرش روستائیان و دهیاران در عملکرد دهیاری ها در رابطه با اجرایی شدن شاخص های طرح هادی در روستا است. روش پژوهش توصیفی– تحلیلی می باشد. این تحقیق شامل دو نمونه آماری است. دهیاران که تعداد آنها 100 نفر می باشد و روستائیان که بر اساس رابطه کوکران 303 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و بصورت کاملاً تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه ابزار اصلی جمع آوری اطلاعات مربوط به این دو جامعه است. پایایی پرسشنامه با ضریب آلفای کرونباخ (مقدار 0.86) بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که ویژگی های فردی روستائیان و دهیاران بر عملکرد دهیاری ها در اجرای طرح هادی مؤثر است. همچنین، بین میزان نگرش روستائیان و دهیاران با شاخص های اجتماعی و شاخص های فیزیکی- کالبدی عملکرد دهیاری ها در اجرای طرح هادی رابطه ی معنی داری مشاهده گردید اما برای شاخص های اقتصادی این رابطه معنی دار نبود.
۲.

ارائه الگوی بازاریابی مبتنی بر رسانه های اجتماعی در صنعت محصولات غذایی و نوشیدنی های ارگانیک ایران با بهره گیری از روش تحلیل تم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی بازاریابی محصولات ارگانیک تحلیل تم رسانه های اجتماعی محصولات غذایی و نوشیدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۸ تعداد دانلود : ۴۴۷
پژوهش حاضر با روش کیفی و با هدف ارائه یک الگوی بازاریابی مبتنی بر رسانه های اجتماعی برای محصولات غذایی و نوشیدنی های ارگانیک در ایران انجام شده است. در بخش کیفی با مرور پیشینه پژوهش، مفاهیم و بارهای معنایی مرتبط با بازاریابی محصولات ارگانیک به صورت کلی و نیز مبتنی بر رسانه های اجتماعی از طریق روش تحلیل تماتیک از متون استخراج گردید. علاوه بر این، جهت استخراج نظرات خبرگان حوزه رسانه های اجتماعی و محصولات ارگانیک، مصاحبه هایی با 12 نفر از افراد با تجربه و خبره در تولید و فروش محصولات غذایی ارگانیک در ایران و کارشناسان رسانه های اجتماعی صورت گرفت که با روش نمونه گیری گلوله برفی انتخاب شده بودند. درنهایت 6 تم (سازه) اصلی شامل: «زیرساخت ها »، «محرک ها»، «عوامل تسهیل گر»، «موانع و چالش ها»، «عوامل میانجی» و «پیامدها (پاسخ)» و 18 تم فرعی و 114 کد و 574 مفهوم کلیدی شناسایی شدند و در پایان الگوی جامع بازاریابی محصولات ارگانیک مبتنی بر رسانه های اجتماعی ارائه شده است.
۳.

تعیین رتبه کارایی مصرف آب محصولات غله ای در استان آذربایجان شرقی با استفاده از الگوی MIP-DEA(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: تحلیل پوششی داده ها امتیاز کارایی رتبه بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۶۱
در این پژوهش برای تعیین جایگاه محصولات غله ای از لحاظ کارایی مصرف آب از الگوی تحلیل پوششی داده های ترکیبی با اعداد صحیح، الگوی پایه ی تحلیل پوششی داده ها و روش های مرسوم استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از منابع آماری سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی برای سال 1394 گردآوری گردید. بر اساس نتایج، توانایی الگوی در تفکیک غلات مورد مطالعه با استفاده از شاخص عملکرد به آب و عملکرد در حداقل مقدار ممکن، در شاخص های درآمد به آب و سود به آب، بسیار کم و در خصوص درآمد و سود، متوسط می باشد. در بهترین حالت الگوی ، توانسته امتیاز و رتبه ی دو محصول را به طور مشخص، شناسایی نماید که در هر مورد گندم در رتبه ی سوم و جو در رتبه ی چهارم قرار گرفته اند. همچنین برای این که گندم از لحاظ کارایی درآمدی و سودآوری در ردیف محصولات کارا قرار گیرد، نیاز است در زراعت آن از مصرف همه ی نهاده ها به ترتیب به اندازه ی 7/6 و 9/27 درصد کاسته شده که بیش ترین کاهش مورد انتظار با 67/334 و 6/1892 متر مکعب در هکتار، به آب مربوط می باشد.
۴.

تأثیر توسعه مالی بر نابرابری درآمد شهری و روستایی در ایران: رویکرد GMM(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه مالی نابرابری درآمد شهری و روستایی روش گشتاورهای تعمیم یافته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۴۰۴
توسعه زیرساخت های مالی همواره به عنوان ابزاری کارآمد در جهت افزایش رشد اقتصادی، کاهش فقر و توزیع عادلانه درآمد در جوامع مدنظر بوده است. با توجه به نقش و اهمیت نهادها و ﻣؤسسات مالی و ارتباط آن با نابرابری، هدف اساسی این مطالعه بررسی اثر توسعه مالی بر نابرابری شهری و روستایی در کشور ایران با استفاده از داده های تابلویی 31 استان، در سال های 1385 تا 1394 می باشد. برای این منظور، ابتدا داده های مربوط به متوسط هزینه خانوار های شهری و روستایی، نسبت مخارج دولت به GDP (بیانگر اندازه ی دولت)، تولید ناخالص داخلی سرانه، نرخ شهر نشینی و اعتبارات اعطایی سیستم بانکی به بخش خصوصی به صورت درصدی از GDP به عنوان شاخص توسعه مالی، جمع آوری و سازماندهی شده و سپس، الگو با استفاده از مدل های پانل ایستا و پویا، برآورد شده است. در این مطالعه، رابطه U معکوس کوزنتس در استان های ایران تأیید نشد و براساس نتایج به دست آمده می توان گفت تأثیر اندازه دولت منفی بوده و سبب کاهش نابرابری درآمدی خانوارهای روستایی و شهری می شود
۵.

تأثیر ناهمگنی ترجیحات در برآورد ارزش احیای دریاچه ارومیه: کاربردی از روش رتبه بندی ناقص(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تمایل به پرداخت دریاچه ارومیه رتبه بندی ناقص مدل کلاس پنهان چند سطحی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۷ تعداد دانلود : ۵۶۳
میزان تمایل به پرداخت کاربران منابع زیست محیطی، تعیین کننده ارزش آن منابع در ارائه کالاها می باشد. اما مقادیر تمایل به پرداخت برای کالاهای زیست محیطی، تمایل به نمایاندن ناهمگنی بین افراد و ناهمگنی مکانی دارند. روند نزولی وضعیت زیست محیطی دریاچه ارومیه طی سالیان اخیر، بیانگر این واقعیت است که کارکردهای آن بدون تدابیر و فعالیت های جمعی تداوم نخواهد یافت. لذا در این مقاله، داده های حاصل از رتبه بندی ناقص (انتخاب بهترین-بدترین) با استفاده از مدل کلاس پنهان چند سطحی تحلیل شدند که امکان کلاس بندی افراد را بر اساس ترجیحات شخصی و موقعیت جغرافیایی توأماً فراهم می-کند. نتایج نشان داد برای برازش بهتر داده ها، به یک مدل ناهمگن با سه کلاس کوچک و دو کلاس بزرگ، که هرکدام از کلاس ها معرف نوع خاصی از ترجیحات می باشد، نیاز است. محاسبه خطاهای پیش بینی برای انتخاب های بهتر و بدتر، حاکی از کاهش میزان خطا در مدل برآوردی نسبت به مدل همگن معمول می باشد. تمایل به پرداخت های نهایی محاسبه شده نیز بالاترین میزان را برای احیای ویژگی تعدیل آب و هوا و جلوگیری از وزش بادهای نمکی آشکار می کنند.
۶.

بررسی اثر رشد تولیدات کشاورزی بر تولید زیست توده در منطقه خاورمیانه با تاکید بر ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زیست توده تولیدات کشاورزی خاور میانه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۳۶۹
هدف اصلی این مطالعه استخراج تاثیرات کوتاه مدت و بلندمدت رشد تولیدات کشاورزی بر تولید زیست توده در منطقه خاورمیانه و بویژه ایران است. در این مطالعه با استفاده از داده های پانلی 11 کشور واقع در منطقه خاورمیانه برای دوره 1980 الی 2013 دو هدف اصلی مورد بررسی قرار گرفت. نخست آزمون وجود یا عدم وجود منحنی زیست محیطی کوزنتس بین زیست توده و رشد اقتصادی در منطقه خاورمیانه و ایران. در گام بعد به بررسی اثر رشد تولیدات کشاورزی بر تولید زیست توده پرداخته شد. در این مطالعه از سطح زیر کشت اراضی کشاورزی بعنوان معیاری از تولیدات بخش کشاورزی استفاده و آزمون ریشه واحد و تحلیل های همجمعی پنلی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج مطالعه نشان داد که در هر دو جامعه آماری ایران و منطقه خاورمیانه فرضیه منحنی زیست محیطی کوزنتس میان تولید زیست توده و رشد اقتصادی وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از تاثیر کوتاه مدت و بلند مدت رشد تولیدات بخش کشاورزی بر تولید زیست توده در منطقه خاورمیانه و ایران است.
۷.

ارزیابی مالی دامداری سنتی در مراتع خشک و بیابانی (مطالعه موردی: مراتع جنوب استان خراسان رضوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دامداری سنتی شاخص ارزش خالص حال نسبت منفعت به هزینه خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۳ تعداد دانلود : ۱۹۹
پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت مالی دامداری سنتی در مراتع خشک وبیابانی جنوب استان خراسان رضوی صورت گرفت، ابتدا کانون های اصلی دامداری در منطقه، سه شهرستان بجستان، رشتخوار و گناباد شناسایی و سطح مراتع ، میزان تولید علوفه، دامداران و شرایط بهره برداری بررسی شد و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده، اطلاعات مالی 200 نفر از دامداران بومی از طریق مصاحبه حضوری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شد. داده های هزینه های سرمایه گذاری، هزینه های جاری و درآمدهای حاصل از فروش محصولات برای سال های 1395-1390 جمع آوری و از دو شاخص ارزش خالص حال(NPV) و نسبت منفعت به هزینه (B/C) برای ارزیابی مالی استفاده شد. نتایج نشان داد، دامداری سنتی متکی به مرتع، نه تنها در هیچ یک از مناطق مورد مطالعه بلکه به طور کلی در جنوب خراسان رضوی از توجیه مالی برخودار نیست و ادامه فعالیت ها علاوه بر ایجاد آسیب جدی به مراتع به عنوان منابع طبیعی ارزشمند، از نظر اقتصادی برای دامداران منطقی و قابل توجیه نیست.
۸.

تبیین شاخص ها و الگوی کارآفرینی سازمانی در شرکت های تعاونی روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارآفرینی کارآفرینی سازمانی تعاونی روستایی خراسان جنوبی تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۳۷۶
در دنیای پیچیده و پویای امروزی، بدون توجه کافی به کار آفرینی سازمانی نمی توانیم به شاخص های رشد و توسعه در عرصه اقتصادی دست یابیم. زیرا کار آفرینی سازمانی، فرایندی راهبردی و اکتسابی است که سازمان ها با انتخاب الگوی مناسب، منجربه شکل گیری پایدار آن می شوند. هدف این پژوهش تبیین شاخص ها و انتخاب الگوی کارآفرینی مناسب است. روش تحقیق، توصیفی پیمایشی است و جامعه آماری آن مدیران شرکت های تعاونی روستایی استان خراسان جنوبی هستند. ابزار گردآوری اطلاعات: مطالعات کتابخانه ای و پرسش نامه ای است که به روش تحلیل سلسله مراتبی انجام گرفته است. از نرم افزارExpert Choice برای تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که رتبه بندی شاخص ها به ترتیب: رفتاری، فرهنگ ، اقدام کارآفرینانه، ساختاری، زمینه ای، ویژگی های فردی و مهارت های کارآفرینانه و الگوهابه ترتیب: سلمان، آنتونیک و هیسریچ، بیولت و آلپکن، لامپکن و دس، اکهلس و نک، احمد پور داریانی و کوراتکو و دیگران می باشد.
۹.

اثرات افزایش قیمت حامل های انرژی بر رفاه تولیدکنندگان گندم در شهرستان فسا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حامل های انرژی تابع تولید غیرمستقیم رفاه تولیدکننده گندم آبی شهرستان فسا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۳ تعداد دانلود : ۳۴۳
در مطالعه حاضر با جمع آوری داده های مقطعی سال زراعی 93-1392 از 201 تولیدکننده گندم آبی منتخب به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای در منطقه فسا، اثرات افزایش قیمت حامل های انرژی بر رفاه تولیدکنندگان گندم بررسی شد. نتایج نشان داد افزایش قیمت برق در مقایسه با قیمت گازوئیل، اثرات محسوس تری بر افزایش هزینه تولید، کاهش محصول، سود و در نتیجه رفاه تولیدکنندگان گندم دارد. لذا پیشنهاد می شود سیاست هدفمندی یارانه ها ی برق با احتیاط بیشتری اعمال گردد. همچنین، نتایج محاسبات نشان داد با افزایش 100 درصدی قیمت گازوئیل و برق می بایستی قیمت گندم به ترتیب 13340 و 16223 ریال به ازای هر کیلوگرم افزایش یابد تا رفاه تولیدکنندگان حداقل مشابه شرایط کنونی باشد. در نهایت با توجه به وجود ویژگی بازده نسبت به مقیاس صعودی تولید گندم در استان فارس، دولت می تواند با اعطای اعتبارات به تولید گندم زمینه پذیرش تغییر تکنولوژی تولید برای مصرف بهینه حامل های انرژی جهت کاهش هزینه ها یا حفظ رفاه و در نتیجه افزایش تولید را فراهم سازد.
۱۰.

شناسایی و رتبه بندی موانع اقتصادی سرمایه گذاری در تولید کالاهای اساسی کشاورزی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کالاهای اساسی کشاورزی سرمایه گذاری موانع اقتصادی تحلیل سلسله مراتبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۲۸۲
از مهمترین گروه کالاهای موجود در تامین امنیت غذایی، کالاهای اساسی کشاورزی می باشند. متاسفانه در سال های اخیر در برخی از اقلام این کالاها، شاهد نارسایی ها و بالا رفتن قیمت ها و واردات بیش از حد بوده ایم که عمده دلایل آن به دلیل ضعف در تولید این محصولات می باشد. یکی از ارکان اصلی در شکل گیری تولید کالاهای اساسی کشاورزی بحث سرمایه گذاری است. لذا در جهت تقویت این امر نیازمند شناخت موانع سرمایه گذاری در تولید کالاهای اساسی هستیم تا با رفع آن ها، زمینه مناسب برای سرمایه گذاری در تولید کالاهای اساسی و خودکفایی در این حوزه و عدم وابستگی به کشورهای بیگانه فراهم آید. این مقاله در پاسخ به این نیاز، ضمن شناسایی موانع گوناگون اقتصادی موثر بر سرمایه گذاری کالاهای اساسی کشاورزی، با روش تحلیل سلسله مراتبی به اولویت بندی و وزن دهی این موانع می پردازد؛ نتایج مطالعه حاکی از آن است که «بی ثباتی و ناموزون بودن سیاست های واردات و بازرگانی»، «ضعف عملکرد نظام بانکی جهت تأمین مالی» و «مشخص نبودن استراتژی حمایت از کالاهای سرمایه ای کشاورزی» به عنوان مهمترین موانع اقتصادی سرمایه گذاری در تولید کالاهای اساسی کشاورزی هستند.
۱۱.

اثر نوسان نرخ ارز بر صادرات صنایع غذایی ایران(رهیافت پانل دیتا)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صادرات صنایع غذایی ایران نوسان نرخ ارز پانل ARDL

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۲ تعداد دانلود : ۵۰۹
توسعه صادرات غیرنفتی به خصوص کالاهای صنعتی به عنوان یکی از راهبردهای توسعه اقتصادی، یک تعیین کننده اصلی در راستای افزایش توان تولیدی، اشتغال و تأمین درآمدهای ارزی برای سرمایه گذاری در فناوری های نو محسوب می شود. ازجمله عوامل مؤثر بر صادرات غیرنفتی، نرخ ارز و ریسک ناشی از نوسانات غیرمنتظره آن است، این پژوهش به ارزیابی اثر نوسانات نرخ ارز بر صادرات صنایع غذایی ایران به عنوان حلقه تکمیلی زنجیره کشاورزی در دوره زمانی 1394-1380 با استفاده از رویکرد پانل دیتا پرداخته است. برای بررسی اثر نوسان نرخ ارز بر صادرات صنایع غذایی از تکنیک ARDL پانل استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد در بلندمدت و کوتاه مدت بین صادرات صنایع غذایی و متغیرهای در نظر گرفته شده رابطه معنی داری وجود دارد و نوسان نرخ ارز در بلندمدت با مقدار ضریب 96/6تأثیر منفی بر صادرات صنایع غذایی داشته است. توصیه می گردد با ایجاد محیط باثبات اقتصادی و ارائه اطلاعات شفاف درباره روند تغییرات نرخ ارز، ابزارهای پولی و مالی جهت تأمین ریسک نرخ ارز صادرکنندگان به کار گرفته شود.
۱۲.

شبیه سازی تغییرات پوشش کاربری اراضی کشاورزی با استفاده از سامانه های چندعامله مبتنی بر برنامه ریزی ریاضی (MP-MAS) در شهرستان بابلسر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوسازی مبتنی بر عامل بابلسر برنامه ریزی ریاضی مثبت تغییر پوشش کاربری اراضی نظام چندعامله مبتنی بر برنامه ریزی ریاضی (MP-MAS)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۴۳
با توجه به نگرانی ها در مورد تغییرات زیست محیطی، تغییرات پوشش کاربری اراضی در دهه های اخیر مورد توجه جدی قرار گرفته است. یکی از رویکردهای مشهور در زمینه ی شبیه سازی، الگوسازی مبتنی بر عامل (ABM) است. ABM مجموعه ای از الگوهای محاسباتی برای شبیه سازی کنش و واکنش های عامل های خودمختار است. هدف از این تحقیق در سال 1395، شبیه سازی وضعیت تغییرات پوشش کاربری اراضی کشاورزی شهرستان بابلسر طی 30 سال آتی با استفاده از نظام چندعامله مبتنی بر برنامه ریزی ریاضی (MP-MAS) است. نتایج نشان داد که محصولات دیم منطقه از الگوی کشت منطقه حذف خواهد شد و توسعه ی کشت مکانیزه محصول شلتوک اتفاق خواهد افتاد. سطح زیر کشت محصولات باغی منطقه از 3195 هکتار فعلی به بیش از 5585 هکتار رشد خواهد کرد. نتایج، کمک شایانی به مدیرانِ دارای نگاه استراتژیک به آینده ی تغییرات پوشش کاربری اراضی کشاورزی، خواهد کرد چراکه بازخورد سیاست ها و تصمیم های اقتصادی خود را می-توانند شبیه سازی نمایند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۶۳