پژوهش های راهبردی سیاست
پژوهش های راهبردی سیاست سال چهارم پاییز 1394 شماره 14 (پیاپی 44) (مقاله علمی وزارت علوم)
مقالات
حوزه های تخصصی:
قدرت نرم یکی از مؤلف ههای مهم و تأثیرگذار در سیاست خارجی کشورها به شمار
م یآید. انقلاب اسلامی ایران را م یتوان تجلی تحقق قدرت نرم به معنای توانایی نفوذ در میان
دیگر مل تها، بدون تهدید و یا پرداخت هزینه محسوس به شمار آورد . جمهوری اسلامی ب ه
عنوان یک واحد سیاسی دارای هویتی خاص است. این هویت دارای چند بعد ایرانی، اسلامی،
انقلابی و جهان سومی است که تعیی نکنندة رفتار آن در سیاست بی نالملل هستند.
ایران با تکیه بر قدرت نر مافزاری ب هویژه ارز شهایی چون ایثار، شهاد تطلبی،
معنوی تگرایی، عدالت باوری، استقلا لطلبی، مبارزه با صهیونیسم و ضدیت با سیاس ت های
امپریالیستی غرب ب ه ویژه آمریکا، توانسته به احیای خودباوری دینی و بیداری اسلامی در عرصه
منطق های و تأثیرگذاری بر مناسبات جهانی بپردازد و اقتدار نر م افزاری خود را در عرصه
بی نالمللی به منصه ظهور رساند. در این مقاله در پی بررسی تأثیر قدرت نرم انقلاب اسلامی در
در منطقه شمال آفریقا و کشورهایی نظیر مصر، تونس و لیبی « بیداری اسلامی » جنبش موسوم به
هستیم.
مقایسه انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 2011 مصر در پرتو بررسی دو جریان روحانیت ایران و اخوان المسلمین مصر(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
انقلا بها از منظرها و سطوح مختلف، دلایل وقوع، پیامدها، نیروهای مؤثر در آن و
بازتا بها و انعکا سها و... بررسی م یشوند. دو نمونه از این انقلا بها، یعنی انقلاب اسلامی
1357 ، ایران و انقلاب ژانویه 2011 م مصر ب هعنوان دو تحول مهم سیاسی و اجتماعی از هر یک
از دیدگا هها و رویکردها قاب لمطالعه، تأمل و مقایسه هستند. ب ه ویژه ای ن که در یکی، یعنی
انقلاب ایران پیروزی جریان مذهبی و تداوم یک نظام سیاسی اسلام را به دنبال داشت و در
دیگری یعنی انقلاب مصر، با وجود پیروز یهای اولیه جریان مذهبی اخوا نالمسلمین، درنهایت
به فاصله یک سال پس از حضور در قدرت سیاسی، با اعلام و گسترش مخالف تهای مردمی و
سرانجام با وقوع کودتای نظامی، از قدرت بیرون رانده شده و پس از سرکوب از فعالیت
سیاسی و اجتماعی محروم و ممنوع گردیدند. حال این پرسش مطرح است که چگونه این دو
جریان اسلا مگرای مذکور در ایران و مصر در انقلاب و رویدادهای پ س ازآن به دو نتیجه
متفاوت منتهی شدند. در پاسخ به این سؤال این فرضیه مطرح م یشود که در بخشی از این نتایج
یا فرجام متفاوت م یتوان نقش و جایگاه رهبری در دو جنبش در جریان انقلاب و پ سازآن را
مؤثر دانست
صلح سازی در افغانستان: 14 سال پس از توافق نامه بن(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
به دنبال مداخله نظامی ائتلاف بی نالمللی در سپتامبر 2001 در افغانستان و پس از انعقاد
تواف قنامه بن در همین سال، تلا شهای صل حسازی با هدف ممانعت از وقوع مجدد جنگ
داخلی و ایجاد بسترهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی لازم برای برقراری صلح پایدار در این
کشور آغاز شد. باای نحال و پس از گذشت حدود 14 سال از انعقاد تواف ق نامه بن، فرایند
صل حسازی در افغانستان کماکان با چال شهای عدید های مواجه است. در مقاله حاضر تلاش
شده است به این دو سؤال پاسخ داده شود: فرایند صل حسازی در افغانست ان با چه مشکلات و
مسائلی مواجه بوده و چگونه م یتوان بر آ نها غلبه کرد. یافت ههای تحقیق بیانگر آن است که این
چال شهای فراروی صل حسازی دارای ماهیت امنیتی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بوده و عمدتاً
نشئت گرفته از تواف قنامه بن است. ب همنظور غلبه بر این چال ش ها لا زم است رهیاف ت های
بی نالمللی در خصوص افغانستان بر اساس تجربیات به دست آمده در زمین ههای مختلف و نیز
واقعیات موجود در این کشور باز تعریف شده و رهیافت جدیدی مبتنی بر رسیدگی به عوامل
ریش های ایجاد کننده منازعه اتخاذ شود. در این رابطه، در مقاله حاضر چال ش های ف راروی
صل حسازی در افغانستان تشریح شده و را هکارهای جدیدی که جهت غلبه بر این چال ش های
ضروری است، ارائه شده است
بازشناسی گفتمانی هویت شاهی در ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جستار این مقاله بازشناسی هویت شاهی در اندیشه سیاسی ایران باستان با استفاده از رهیافت
تحلیل گفتمان است. شالوده اندیشه سیاسی ایران باستان بر قائده نظم آسمانی و الگوی سامان
سیاسی استوار است که تمشیت امور مردم بر این اساس به عهده شاه آرمانی ب ه عنوان عامل
اجرای نیات آرمانی است. شاه در ایران باستان کام لترین مردم و نماینده خدایان در زمین،
قوانین آسمانی را اجرا م ینماید. این مقاله به این سؤال م یپردازد که ساز ه های هویت شاهی
آرمانی در ایران باستان چگونه باید باشد تا آرما ن شهر ایرانی را طوری رهبری نماید که
جامع های قابل زیست و نمونه اعلای بهشت فرجامین باشد؟ فرضیه مقاله این است که این هویت
از طریق نشان ههایی چون: فره، نژاد، عدالت و راستی، دی نداری و پرهیزکاری، خوی ش کاری،
خرد و عقلانیت، اقتدار و شجاعت، تعلیم و تربیت و آراستگی مفص لبندی شده و حول محور
دال مرکزی، یعنی شاه ب هعنوان نماینده خدایان در روی زمین تثبیت شد هاند
واکاوی استراتژی نفتی اقلیم کُردستان عراق، اهداف و رویکردها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
یکی از مسائل مابین اقلیم کُردستان و حکومت مرکزی، مسئله نفت است. این موضوع طی
چند سال اخیر، ابعاد و جوانب گسترد های یافته است که سبب عمی قتر شدن شکا فها میان اقلیم
کُردستان و حکومت مرکزی شده و روزب هروز بر تن شهای موجود م ی افزاید. قسمت اعظم
تن شها به ذهنیت و معانی بازم یگردد که طرفین برای هم قائ لاند و مطابق آن دست به کنش
م یزنند. تحقیق پیشرو به واکاوی این موضوع یا سؤال میپردازد که در شرایط کنونی که
م یتوان آن را بحران نفتی دوم عراق نامید، اقلیم کُردستان چه استراتژی و برنام های برای نفت و
حوز ههای نفتی تحت کنترل خود اتخاذ خواهدکرد؟ فرضیه پژوهش م یگوید ازآنجاک ه
خودمختاری و » ساختارهای سیاسی- اجتماعی اقلیم کُردستان همواره حول محورِ معنای
رشد یافته است، نفت م یتواند ب هعنوان یک کاتالیزور قوی سیاسی و اقتصادی در « استقلال
راستای این معانی به کار گرفته شود. در پژوهش حاضر از روش کیفی- کتابخان های و همچنین
از نظریه ساز هانگاری استفاده شده است
آیندة گروهک های تکفیری و راه کارهای ثبات بخش دولت سوریه و عراق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله پیشِ رو م یکوشد بر پایه سناریوپردازی که یکی از مه م ترین رو ش های تحلیل
آیند ة گروه ک ها ی تکفیری چون » آیند هپژوهی است، به این پرسش اصلی پاسخ دهد که
داعش و جبهه النصره در خاورمیانه به چه سمت و سویی خواهد رفت؟ به عبارت دق ی ق تر ،
جریا نهای تکفیری چگونه پیش خواهند رفت و کدام تمایلات مردمی وضعیت این نظا مها را
به نظر م یرسد در این خصوص پنج سناریو را م یتوان مطرح ساخت «؟ در آینده رقم خواهد زد
که در سه دست هبندی عبار تان د از: الف . سناریو ی مطلوب: 1. نابودی نهایی اسلا م گرایان
تکفیری و تقسیم دموکراتیک قدرت با رهبری تشریفاتی بشار اسد. 2. سرکوبی گروه کها ی
تکفیری و حاکم شدن حکومت جمهوری اسلامی، به جای حکومت جمهوری عربی سوریه و
جمهوری عراق. ب. سناریوی محتمل: 1. نابودی داعش و تقسیم قدرت داخلی میان کردها،
. شیعیان و سن یها در سوریه 2. تجزیه عراق و استقلال کردستان عراق. ج. سناریو ی ممکن: 1
تسخیر بغداد و بیروت و تشکیل حکومت موسوم به حکومت اسلامی توسط گروه ک های
تکفیری. البته نظا مهای سیاسی سوریه و عراق نیز با توجه به بحرا نهای پیشرو، ب همنظور ابقای
خود م یبایست دست به اصلاحاتی بزنند که عمدتاً در ابعاد سیاسی، اقتصادی و اجتماعی قابل
بحث است.