درخت حوزه‌های تخصصی

تاریخ اسلام و سیره

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی ادبیات عرب تاریخ اسلام و سیره تصوف و عرفان اسلامی تفسیر و علوم قرآن حدیث و علوم حدیث علوم غریبه فقه و اصول گروه های ویژه منطق، فلسفه و کلام اسلامی
تاریخ و سیره شناسی کلیات
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۷٬۵۲۷ مورد.
۲۶۱.

مبانی قرآنی گریه برای امام حسین (ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 53 - 78

کلید واژه ها: امام حسین (ع) مبانی قرآنی چیستی گریه فرهنگ عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۲۰۲
فرهنگِ غنی شیعه در توسّل به اهل بیت(ع) با دعا و ارتباط عاطفی در قالب گریه بر مصیبتِ امام حسین(ع)، یکی از نعمتهای خداوند متعال است. گریه بر آن حضرت، ریشه در قرآن و روایات اهل بیت(ع) دارد و در جهت پیشبرد اهداف اسلام، تربیت و تعالیِ روحِ انسانها یک هنر خدادادی است که باید چیستیِ آن بررسی شود تا افزون بر اهداف والا، معرفت نیز حاصل شود. نوشتار حاضر با روش توصیفی- تحلیلی نشان داده است که گریه از خوفِ خدای تعالی، گریه برخاسته از مهرورزی و نوع دوستی، گریه بر مظلوم، گریه ولایی، گریه برای کمال خواهی، گریه از روی اعتقادات، ریشه قرآنی داشته و توثیق الهی را در پی دارد.
۲۶۲.

سیمای امام حسین (ع) در احادیث نبویِ منابع حدیثی اهل سنت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 7 - 22

کلید واژه ها: امام حسین (ع) اهل تسنن منابع حدیثی روایات نبوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۳۲۹
اهل بیت پیامبر (علیهم السلام ) بویژه حسنین (امام حسن و امام حسین علیهما السلام) در بین اهل تسنن از جایگاه ویژه ای برخوردارند.منشاءآن روایات نقل شده ا ز پیامبر اکرم (ص) در فضائل و مناقب ایشان و تصریح و امر قرآن به مودت و پیروی از اهل بیت پیامبر (ص) می باشد.یکی از اهل بیت پیامبر (ص) که روایات زیادی از احادیث نبوی را به خود اختصاص داده ،امام حسین (ع می باشد. بازخوانی  و گرد آوری این احادیث در یک نوشتار می تواند طالبان حقیقت را در شناخت جایگاه امام حسین (ع) در منابع و کتب حدیثی اهل تسنن یاری نماید و حقایق را آشکار نماید. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای  برای رسیدن به این هدف سامان یافت که حاصل آن چنین شد: در روایات نبوی نقل شده در منابع حدیثی اهل تسنن ،امام حسین (ع) ریحانه ی رسول (ص) ،سرور جوانان اهل بهشت ، محبوب خدا و پیامبر او ، از نخستین  وارد شوندگان به بهشت ، هدایت گر و هدایت کننده و مهدی موعود از نسل او معرفی شده است.
۲۶۳.

عوامل و چگونگی شهادت امام حسین (ع) در منابع اهل سنت

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 43 - 62

کلید واژه ها: امام حسین (ع) اهل سنت عبدیالله بنب زیاد کربلا معاویه بن ابی سفیان یزید بن معاویه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۸ تعداد دانلود : ۲۵۵
بنا به نوشته منابع تاریخی اهل سنت، بنی امیه به ویژه یزید، به دنبال شهادت امام حسین(ع) بودند. از این رو یزید از حاکمان مکه و مدینه خواست امام(ع) را ترور کنند. در نهایت عبیدالله بن زیاد با مکر و بی وفایی کوفیان، نقشه یزید را عملی ساخت. در منابع اهل سنت، چگونگی شهادت امام حسین(ع) و اصحاب ایشان مورد توجه بوده، لذا گزارشی که از واقعه جانگداز کربلا و اسارات خاندان اهل بیت: در کوفه و شام در منابع تاریخی بیان شده، بیانگر مظلومیت و مصیبت امام حسین(ع) و شهدای کربلا است. نوشتار حاضر به بررسی عوامل و چگونگی شهادت امام(ع)  و اسارت اهل بیت(ع)  از منظر اهل سنت می پردازد.
۲۶۴.

نقش زن در بهره وری اقتصادی خانواده در سیره معصومین(ع)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 89 - 108

کلید واژه ها: زن خانواده سیره معصومین بهره وری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵ تعداد دانلود : ۳۵
بهره وری اقتصادی زن در خانواده، یکی از موضوعاتی است که خانواده ها با آن مواجه هستند. پژوهش حاضر، با روش توصیفی – تحلیلی، با بررسی مباحث مرتبط با این موضوع، به یافته های قابل توجهی دست یازیده است: بهره وری اقتصادی زن در خانواده، متاثر از سه عامل الگوی تربیتی، باورهای دینی و تدبیر و عملکرد قوی زن است که هر کدام، در میزان موفقیت زن در راستای بهره وری اقتصادی زن دارای نقش هستند. همچنین بر اساس اندیشه و سیره معصومین(ع)، راهکارهای بهره وری اقتصادی زن در خانواده، در سه محور قابل شناسایی است: درآمدزایی از راه اشتغال، بهره وری از راه تولید و الگوسازی در مصرف و کنترل هزینه ها. بحث دیگری که در این نوشتار به آن اشاره شده، ملاحظاتی است که زن در راستای بهره وری، باید به آنها توجه داشته باشد؛ از جمله: انتخاب نوع شغل و مدت زمانی که برای بهره وری صرف می کند. ازاین رو، بر اساس سیره معصومین(ع)، زن می تواند به عنوان یکی اعضای اصلی خانواده، نقش موثری در بهره وری اقتصادی خانواده ایفا کند.
۲۶۷.

تبیین بازتاب تقسیم بندی علوم در دایره المعارفهای علوم طبیعی فارسی زبان جهان اسلام تا سده هفتم هجری

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 37 - 58

کلید واژه ها: علم تقسیم بندی علوم دایره المعارف علوم طبیعی جهان اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۴۰
جُستار حاضر با هدف کشف و توصیف و نحوه تقسیم بندی علوم در دائره المعارفهای علوم طبیعی با تاکید بر نوع نگاه به علم، در دایره المعارفهای علوم طبیعی فارسی زبان جهان اسلام تا سده هفتم هجری صورت گرفته است. اهمیت پژوهش حاضر در آن است که در تحقیقات اخیر وجوه اندیشهای و نوع نگاه به علم تقسیم بندی علوم، کمتر مورد توجه واقع شده است. رهیافت پژوهش مقاله آن است که دایره المعارفهای علوم طبیعی در تعریف علم و تقسیم بندی علوم اغلب از جنبه های عامیانهای برخوردار می باشند، هرچند طرح ساختی آنها از طبقه بندی ارسطویی متأثر است ولی فاقد یک نظام منسجم علمی مبتنی بر سنت ارسطویی می باشد و اساساً بیشتر بر پایه تفکر عامیانه مردم شکل گرفته است. علیرغم آنکه رویکرد آنها به علم ضعیف و فاقد تقسیم بندی دقیق از علوم هستند ولی برخی از آنها گرایش بیشتری به خرافات و موهومات عصر خود پیدا کرده اند و برخی نگرش علمی تری دارند ولی همه این دایره المعارف ها بازگو کننده نگرش عامه مردم به علم و وجود دو فضای متفاوت علمی میان دانشمندان و عامه مردم نسبت به علم است. این نوع بررسی می تواند، باور عامه جامعه را نسبت به علم تقسیم بندی علوم و فضای فکری اجتماع در دوره های مختلف روشن سازد.
۲۶۸.

شاخصه سنجی سیره سیاسی امام صادق (ع) در مواجهه با نظام های سیاسی با تأکید بر عنصر زمان در نظام اموی و عباسی

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 27 - 49

کلید واژه ها: شاخصه سیره سیاسی امام صادق (ع) امویان عباسیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۸
حیات سیاسی و عصر امامت امام صادق(ع)، با دوره نظام سیاسی- حکومتی سلسله امویان و عباسیان مصادف بود و با اینکه هر دو حکومت، از نظر امام مصداق طاغوت بودند، بااین حال، سیره و استراتژی آن حضرت در این دو زمانه، متفاوت است. به راستی این تفاوت در نحوه برخورد با دو نظام سیاسی غیر مشروع، ناشی از چه بوده است؟ به نظر می رسد اوضاع و شرایط سیاسی-اجتماعی حاکم بر زمانه، نقش تعیین کننده ای بر نوع رفتار و واکنش های امام صادق(ع) داشت و سبب تفاوت سیره سیاسی ایشان در مواجهه با نظام های حکومتی بود؛ چه اینکه تمامی عملکرد امام همچون سایر ائمه(ع)، مانند پازلی در راستای رسالت الهی امامت، صیانت از اسلام و تکمیل احکام الهی به فراخور بازه های زمانی، متفاوت بود. از جمله دستاوردهای فرضیه که در این مقاله به اثبات می رسد آنکه نه تنها حیات سیاسی امام صادق(ع) بسیار برجسته تر از دیگر ابعاد زندگی ایشان است، بلکه مشی سیاسی حضرت با درنظرداشتن ماهیت متفاوت حاکمیت اموی و با انعطاف پذیری سیره امام در حفظ کیان فرهنگ تشیع، نقشی اساسی داشت. پژوهش پیش رو، به روش توصیفی-تحلیلی و با استناد بر منابع تاریخی و اسناد روایی، نقش عنصر زمان را در حیات سیاسی امام صادق(ع) مورد تحلیل و بازکاوی قرار می دهد.
۲۶۹.

پوشش و آراستگی در سیره امام حسن عسکری(ع)

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 109 - 129

کلید واژه ها: امام عسکری (ع) سیره فردی پوشش آراستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶ تعداد دانلود : ۳۲
پوشش مناسب و آراستگی ظاهری، یکی از موضوعات مهم سبک زندگی است که انسان ها در فطرت خود به آن علاقمندند. پوشش، از مولفه های مهم ارتباطات انسانی نیز به شمار می رود که در استحکام و انسجام افراد جامعه موثر است. دین مبین اسلام به این موضوع بسیار تاکید دارد و روایات نسبتا زیادی از معصومان(ع) در این باره نقل شده است. در میراث اسلامی، به پوشیدن برخی از لباس ها تشویق و از پوشیدن برخی دیگر نهی شده است. همچنین در زمینه رنگ، جنس، نوع، مکان و زمان مناسب پوشش، توصیه هایی وجود دارد که مسلمانان را به انجام این دستورات، ترغیب کرده است. امامان معصوم(ع) به عنوان اسوه و الگو در همه امور و مسائل زندگی، بنا بر اقتضای دستور اسلام، در دوره خود، پوششی را انتخاب کرده اند. با بررسی این گونه روایات و تحلیل رفتارشناسانه آنها می توان به علل، عوامل و اصول مهمی پی برد که در تعیین نوع پوشش، تاثیرگذار بوده اند. این مقاله، با روش تاریخی – تحلیلی، درصدد است با بررسی گزارش ها و روایات مربوط به پوشش در دوره امام حسن عسکری(ع)، وضعیت لباس و پوشش آن حضرت را بررسی کرده و اصول حاکم بر انتخاب نوع پوشش را با تاکید بر پوشش و آراستگی تحلیل کند.
۲۷۰.

نقش ابن قتیبه دینوری در گسترش علوم اسلامی قرن سوم هجری

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 147 - 162

کلید واژه ها: ابن قتیبه دینوری علوم اسلامی المعارف قرن سوم هجری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸ تعداد دانلود : ۲۳
ابن قتیبه دینوری(213-276ق)، یکی از دانشمندان و نویسندگان قرن سوم هجری است که تألیفات زیادی از خود به جای نهاده است. کثرت این نگاشته ها موجب توجه محققان غربی و شرقی به وی شده و نظرها و تحلیل های گوناگونی درباره او و آثارش ارائه گردیده است. نوشتار حاضر با روش توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، به بررسی نقش ابن قتیبه دینوری در گسترش علوم در قرن سوم هجری پرداخته است. نتایج به دست آمده، نشان دهنده آن است که وی در گسترش محتوایی علومی همچون: علوم قرآنی، شعر، لغت، کلام، فقه و تاریخ، نقش مثبتی ایفا کرده است. ابن قتیبه هرچند نتوانسته در تألیفاتش، ابداع کننده سبک جدید یا خالق اثری نو و خلاقانه باشد، اما مهم ترین خدمت علمی او به متأخرین، حفظ بسیاری از مطالب تاریخی، کلامی، لغوی و ادبی بود. او با جمع آوری و کتابت آن، موجب بقا و انتقال آن به آیندگان شده است.  
۲۷۱.

بازشناخت سیره نگاران شیعی و بررسی عوامل رشد نگارش سیره نبوی (ص) در بین شیعیان در قرن سوم و چهارم هجری

نویسنده:
منبع: جستارهای تاریخ اسلام سال ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 51 - 74

کلید واژه ها: سیره سیره نگاری سیره نبوی شیعیان سیره نگار قرن سوم قرن چهارم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۳۲
نگارش سیره نبوی، از جمله علایق نگارشی مسلمانان در قرون نخستین اسلام به شمار می رود که همواره تحت تأثیر عوامل و زمینه های تاریخی گوناگون بوده است. مسئله مورد توجه در تحقیق حاضر، بررسی کتب سیره نبوی و شخصیت شیعیان سیره نگار در قرون سوم و چهارم و میزان تأثیرپذیری از دستگاه عباسیان در زمینه های اجتماعی و فرهنگی است. انتخاب این بازه زمانی، به دلیل اهمّیت تعدد سیره نویسی نبوی در این دوره است که بعدها منبعی برای ارجاعات نویسندگان پسین گردید. مقاله حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که چه عواملی در قرن سوم و چهارم، در رشد سیره نگاری نبوی در بین شیعیان تأثیرگذار بوده است. یافته های پژوهش نشان می دهد اقدامات و نگرش های برخی خلفای عباسی  از جمله مأمون، معتصم و واثق  در سال های 198 تا232ق، که در عصر اقتدار و اوج قدرتمندی بودند، توانست فضای مناسبی برای نویسندگان سیره فراهم سازد و این حاکی از رشد فرهنگ و تمدن در این دوران است. از سویی دیگر، دوران حکومت آل بویه، نقش بسزایی در رونق و جذب عالمان و نویسندگان داشته و حمایت آنان، باعث نشر بیشتر کتب و ترویج فرهنگی در قالب مذهبی است. در این میان شورش ها و جدال های سیاسی و نیز نفوذ ترکان در قلمرو خلافت عباسی، تأثیر مهمی در ضعف و افول تمدن و فرهنگ اسلامی نهاد و پایه های حکومت را سست کرد و سرانجام، سرنگونی آن را سرعت بخشید.
۲۷۲.

بررسی تطبیقی چالش های انتقال اموات به مکان های مقدس میان شیعیان ایران و هند در دوره قاجار

نویسنده:
منبع: مطالعات تطبیقی تاریخ و فرهنگ اسلامی سال ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 115 - 139

کلید واژه ها: ایران دفن اموات شیعیان عتبات عالیات قاجار مشهد هند

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳ تعداد دانلود : ۳۹
هدف پژوهش حاضر بررسی تطبیقی چالش های انتقال اموات به اماکن مقدس میان شیعیان ایران و هند در عصر قاجار می باشد. پژوهش حاضر به روش کتابخانه ای و بصورت توصیفی-تحلیلی صورت گرفته است. براساس یافته های تحقیق شیعیان هند و ایران سعی در انتقال اجساد به شهرهای مشهد، قم و عتبات عالیات داشتند، اما با گسترش بیماری های مسری، دولت ها برای مقابله با انتشار بیماری، در نقاط مرزی اقدام به ایجاد قرنطینه نموده و از ورود اجساد آلوده جلوگیری نموده و ایرانیان و هندی ها در انتقال اجساد با چالش هایی نظیر پرداخت حق گمرکی، بازرسی اجساد، تهیه گواهی روبرو شدند. نوآوری پژوهش حاضر در بررسی تطبیقی باوری واحد میان دو جغرافیای متفاوت ایرانی و هندی می باشد. براساس نتایج تحقیق شیوع بیماری های مسری منجربه اعمال قوانین سخت در این زمینه شد و مردم به روش های گوناگون نظیر توسل به افراد بانفوذ، تهیه مدارک تقلبی برای اجساد و یا قاچاق به انتقال اموات به اماکن مقدس پرداختند.
۲۷۳.

نقش عربستان در گسترش سلفی گری در اخوان المسلمین مصر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ ۱۰۰-۸۳

کلید واژه ها: إخوان المسلمین حسن بنا سلفی گری وهابیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵ تعداد دانلود : ۹۱
إخوان المسلمین مصر از موثرترین و گسترده ترین گروه های فرهنگی و سیاسی- اجتماعی جهان اسلام در دوره معاصر است. این جنبش از زمان تأسیس (1928م) تاکنون تحولات بسیاری را در جنبه های فکری، سیاسی و اجتماعی تجربه کرده است. از جمله تحولات تدریجی إخوان در بعد فکری، نزدیکی فکری إخوان به سلفیّت است. پرسش اصلی پژوهش این است که عربستان سعودی در تغییر رویکرد إخوان المسلمین به سلفی گری چه نقشی داشته است؟ در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، مشخص شد که سلفی گری در إخوان المسلمین از عوامل متعدد بیرونی و درونی متأثر بوده است. در این میان نقش عربستان به عنوان مهد سلفیت وهابی از دیگر عوامل پررنگ تر است. از تأثیرات عربستان می توان به ارتباط حسن بنّا با متفکران سلفی مانند رشید رضا و محب الدین خطیب اشاره کرد. این ارتباط، زمینه را برای مهاجرت بسیاری از اعضای إخوان المسلمین به عربستان و کشورهای همسو در سال های بعد به ویژه در دوره محنت و فشارهای جمال عبدالناصر بر إخوان هموار کرد. از دیگر عوامل گسترش سلفی گری از دوره سادات به بعد، به روند نزولی اقتصاد مصر و قوت و نفوذ مالی عربستان برمی گردد. این شرایط، نسل جدید و جوان إخوان المسلمین را بیش از پیش تحت تأثیر سلفیت قرار داده بود.
۲۷۴.

سخن سردبیر: عصری سازی سیره پژوهی؛ نگاهی به الزامات

نویسنده:
منبع: سیره پژوهی اهل بیت سال هفتم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۳ 5-6
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۱ تعداد دانلود : ۱۳۱
عصری سازی سیره پژوهی؛ نگاهی به الزامات
۲۷۵.

اهمیت گزارش مورخان ارمنی در ثبت حوادث فتوحات اعراب در دو قرن اول هجری (با استناد به دو کتاب تاریخ سبئوس و تاریخ غِوُند)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۴ ۸۲-۶۵

کلید واژه ها: تاریخ نگاری اسلامی تاریخ سبئوس تاریخ غِوُند فتح ایران فتوحات اسلامی منابع ارمنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۸ تعداد دانلود : ۱۰۴
آغاز فتوحات اعراب مسلمان و فروپاشی امپراتوری ساسانی نقطه عطفی در تاریخ ایران و مناطق پیرامون آن است. فتوحات اسلامی سرفصل جدیدی از حوادث تاریخ اسلامی را رقم زده است. ثبت این حوادث توسط مورخان عرب و ایرانی با دو قرن تأخیر انجام شد. در این حین مورخان ارمنی به ویژه سبئوس و غوند که در قرن 7 و 8 میلادی به ثبت و ضبط این وقایع پرداختند، اولین مورخان غیرمسلمان در حوزه تاریخ نگاری فتوحات اسلامی هستند. در حوزه فتوحات اعراب خصوصاً فتح ایران، گزارش های گوناگونی به قلم مورخان عرب و ایرانی ارائه شده است. این گزارش ها با فاصله زمانی بسیار زیاد پس از وقوع حوادث، روایت شفاهی چند نسل و تحت تأثیر باورهای اعتقادی و هویتی راویان ارائه شده است. سؤال پژوهش حاضر این است که گزارش های منابع ارمنی سده 7 و 8 میلادی درباره فتوحات اعراب مسلمان حاوی چه ویژگی هایی است؟ فرضیه پژوهش حاضر این است که گزارش های منابع دست اول ارمنی در مورد استفاده مورخان مسلمان قرار گرفته است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تطبیقی و با استناد به گزارش های تاریخ سبئوس و تاریخ غِوُند انجام شده نشان می دهد که گزارش های مورخان ارمنی درباره فتوحات اعراب از لحاظ زمانی هم عصر فتوحات اسلامی و از نظر اعتقادی و هویتی بی طرفانه تر نوشته شده است.
۲۷۷.

ساختار نامه های امام حسین (ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 29 - 52

کلید واژه ها: امام حسین (ع) تحلیل محتوا سیره علمی امام حسین (ع) عاشورا کوفیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۷ تعداد دانلود : ۲۲۰
نامههای تاریخی به عنوان اسناد قابل اتکا برای اعتمادسازی، همواره مورد استفاده قرار گرفتهاند. پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این پرسش است که ساختار نامههای امام حسین(ع) چگونه بودهاست؟ از امام حسین(ع) 28 نامه بر جای مانده است که برای پاسخ به پرسش اصلی پژوهش، نامهها از جهت ساختار بررسی شدند. ساختار نامهها ذیل سیزده عنواناز جمله: نوع نامه، فرستنده، گیرنده، کاتب، ناقل اصلی، منبع نقل، نوشت افزار، شروع نامه، مستندات درونی (قرآن و حدیث)، پایانِ نامه، حجم نامه، سیستم ارسال نامهها و موضوعات اصلی و فرعی نامههای امام حسین(ع) بررسی شدهاست. این پژوهش با هدف تطبیق ادبیات گفتاری و نوشتاری امام حسین(ع) با قرآن مجید و بهرهگیری امام از معدن فصاحت و بلاغت کلام وحی الهی انجام شدهاست.
۲۷۸.

تحریفات عزاداری امام حسین(ع)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 109 - 124

کلید واژه ها: امام حسین (ع) انحراف در عزاداری عاشورا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۵ تعداد دانلود : ۲۸۰
عزاداری بر مصائب ائمه(ع) به ویژه امام حسین(ع) به سبب نقش سازنده آن در حفظ مکتب تشیع جایگاه ویژه ای دارد؛ لذا ضروری است تا با شناخت این انحرافات، مراسم عزاداری را از گزند بدعت ها در امان نگه داشت. نوشتار حاضر به روش توصیفی به این نتیجه دست یافت که انحرافات در دو دسته محتوایی و رفتاری قرار می گیرد. انحرافات محتوایی شامل نقل مطالب غیرمستند، غلو، وصف بیش از حد ظاهر بنی هاشم و گزارش های ذلت بار است و انحرافات رفتاری به قمه زنی، استفاده از آلات موسیقی، بی نظمی و سوء استفاده های مالی اشاره دارد.
۲۷۹.

تحلیلی بر روایات عاشورایی قمقام زخّار و صمصام بتّار

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 19-45

کلید واژه ها: فرهادمیرزا معتمد الدوله قمقام زخار و صمصام بتّار امام حسین (ع) روایات عاشورایی تحریف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۲
بازتاب مقتل الحسین(ع) در کتاب قمقام زخار و صمصام بتّار با وجود مشابهت هایی که با دیگر گزارش های عاشورایی دارد، دارای تفاوت هایی با دیگر مقتل ها است که واکاوی و بازخوانی آن را ضروری می سازد. از آنجا که قمقام زخار از سوی چهره ای سیاسی در عهد قاجار نگارش شده است، می تواند منشأ اثر برای جامعه علمی و عمومی تلقی شود. اخبار منفرد این کتاب درباره عاشورا، در برخی موارد با وقایع حتمی و گزارش های تاریخی ناسازگار است و در مواردی می تواند اساسی برای سخن علمای شیعی و یا سنّی در قرن های بعد شده است. در این مقاله تلاش می شود با روش کتا بخانه ای و رویکردی تحلیلی، پس از ارزیابی شخصیت نویسنده و توضیحاتی درباره کتاب وی، گزارش های قابل توجهی که نخستین بار در این کتاب آمده است، واکاوی شوند.
۲۸۰.

اقتباس های قرآنی در اشعار منسوب به امام حسین علیه السلام

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف حسینی سال ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۱ 47-75

کلید واژه ها: اقتباس اقتباس های قرآنی امام حسین (ع) اشعار منسوب به امام حسین (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۳ تعداد دانلود : ۲۱۰
اعجاز ادبی قرآن کریم، این کتاب آسمانی را منبع اصلی فصاحت و بلاغت شعر عرب قرار داده است، تا جایی که رفعت کلام ادبای عرب به میزان بهره مندی از قرآن بستگی دارد و آیات الهی از گسترده ترین بسامد در صنعت بدیعی اقتباس برخوردار است؛ در این میان سخن معصومان (ع)، به واسطه اتصال لدنی به خزانه علم الهی، آینه تمام نمای قرآن کریم در متون ادبی به شمار می رود؛ لذا می توان اقتباس از قرآن را از ویژگی های اشعار امام حسین (ع) دانست که این پژوهش به مصادیق آن در گونه های کامل، جزئی، متغیر، اشاره ای و استنباطی می پردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان