فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۲۱۷ مورد.
۸۱.

کارکردهای فرهنگی و سیاسی طراز در دوره ی سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلجوقیان تکنیک بافت طرح و نقش طراز مراکز بافت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 789 تعداد دانلود : 708
یکی از صنایع اصلی در دوره سلجوقی که همراه با سایر صنایع و فنون به رشد و شکوفایی رسید، صنعت و هنر نساجی است. فعالیت در بخش قابل توجهی از این صنعت وابسته به تولیدات طراز و تشکیلات مرتبط با آن صورت می گرفته است که در زندگی مردم عادی و حکومتی تأثیر بسزایی داشته است. طراز بعنوان ردای تجلیلی یا ردای عزت و افتخار و یکی از نشانه های خلع ید حکام از قدرت محسوب می شده، لذا از ارزش سیاسی بالایی برخوردار بوده است. بر این اساس نقوش مختلفی با مضامینی که اغلب با آرزوی بقا برای خلیفه یا حاکم و یا دعا و آیات قرآن بوده، اکثراً با الیاف طلایی بر روی زمینه ی بافت های تافته وتاپستری نقش می شده است. پژوهش حاضر با ارائه نمونه هایی از طرازهای دوره سلجوقی و بررسی طرازهای فرهنگ های همزمان، به مطالعه ی ویژگی های اصلی آنها، شامل نقوش و مضامین بکار رفته بر روی طراز، نوع تکنیک بافت، الیاف مصرفی و همچنین مراکز بافت طرازهای سلجوقی می پردازد.
۸۲.

بازتاب شکل گیری دو پدیده اجتماعی بر سفال های زرین فام دوره ی سلجوقیان؛ پیدایش طبقه متوسط و مردمی شدن هنر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلجوقیان طبقه متوسط سفال زرین فام هنر مردمی هنر واقع گرایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 457 تعداد دانلود : 896
سفال زرین فام که از سده های ششم تا هشتم هجری قمری در ایران رواجی چشمگیر داشت، کمابیش هم زمان با حکمرانى سلجوقیان بر ایران، پدیدار شد. واکاوی این آثار علاوه بر جنبه هاى فنی، ساختاری و زیبایى شناسى؛ گاه تصویرى روشن از وضعیت این دوره از منظر سیاسى، اقتصادى، فرهنگى و اجتماعى را پیش روى ما مى گذارد. در این پژوهش تلاش بر این است که به هدف شناسایی شرایط و شاکله های اجتماعی این دوره؛ سفال زرین فام سده ششم هـ .ق، مورد بررسی و بازشناسی قرار گیرد. پیدایش و رواج شایان درنگ و فزاینده ی این سفالینه های نفیس در دوره سلجوقیان، پرسش هایی را به ذهن متبادر می سازد، که این نوشتار نیز در پی یافتن پاسخ آنها می باشد. آیا می توان تفسیری جامعه شناختی برای این پدیده ی نوظهورِ هنری ارائه کرد و به بازنمایی شرایط جامعه ایران و واقعیت های پنهان در آن دوره پرداخت؟ آیا می توان با بررسی نقوش این سفال ها، که هماره بُعد زیبایی شناسی آنها مورد توجه بوده است، بخشی از تاریخ اجتماعی هنر در دوره سلجوقیان را شناسایی کرد؟ هدف پژوهش حاضر، تفسیر چگونگی بازتاب شرایط اجتماعی بر سفال های زرین فام سده ششم هـ .ق و تبیین بروز دو پدیده اجتماعی یعنی شکل گیری طبقات جدید در جامعه شهری و مردمی شدن هنر در این زمان می باشد. مبنای کار این جستار از لحاظ نظری، انگاره های جامعه شناختی است. روش پژوهش نیز تحلیل مستندات تاریخی مکتوب و عینی ـ آثار هنری ـ بوده و داده های جمع آوری شده به روش توصیفی ـ تحلیلی مورد بررسی قرار گرفته و در پاره ای موارد نیز رهیافتی تطبیقی استفاده شده است. نتیجه آنکه، به نظر می رسد رشد طبقه متوسط، یکی از دلایل ظهور و نیز سبب رونق تولید سفال زرین فام و این خود سرآغاز دسترسی همگانی به هنر و تمایل به ترسیم موضوع های روزمره و واقع گرا در این دوره باشد.
۸۳.

رویکرد «معضله شناختی» به مسائل عصر میانه ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امنیت معضله عصری دوره میانه پایداری سیاسی ترکیب قومی منازعات پایدار مذهبی-فرقه ای تغییر دین و تحول هویت دینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی خوارزمشاهی
  3. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی خوارزمشاهی اجتماعی
  4. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان
  5. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی ایلخانان اجتماعی
تعداد بازدید : 358 تعداد دانلود : 375
عصر میانه تاریخ ایران که قریب به نه قرن به طول انجامید، یکی از مهمترین و اثرگذارترین ادوار تاریخی این سرزمین به حساب می آید. تغییر دین، ظهور مکاتب فکری و فرق مذهبی به همراه بروز تحولات گسترده سیاسی اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی، دگرگونی های عمیق و همه جانبه ای را در این سرزمین رقم زد و معضله های بنیادینی را از درون خود خلق کرد. مسأله اصلی در پژوهش حاضر این است که پدیده ها و رخدادهایی که در برهه زمانی قرون اول تا نهم هجری در ایران زمین به وقوع پیوست، کدام صورت بندی از «معضله های عصری» را پدیدار ساخت؟ و این امر ریشه در کدام روندهای نسبتاً پایدار تاریخی داشت؟ برای دستیابی به یافته های توصیفی، به سیاق پژوهش های تاریخی، اطلاعات و داده های تاریخی از منابع و مأخذ موجود استخراج شدند و سپس یافته های توصیفی به عنوان موادی برای شکل دادن به یک طرح تفسیری بکار گرفته شده اند. از شواهد و مدارک تاریخی چنین مستفاد می شود که در عصر میانه تاریخ ایران سه ضلعی به هم پیوسته ای از معضله های عصری پدیدار شد. این معضله ها عبارت بودند از: 1) معضله تهاجم ادواری بیگانگان و ناپایداری سیاسی با دوام 2) معضله تغییر دین و منازعات پایدار مذهبی ـ فرقه ای 3) معضله شکاف های فعال اجتماعی و تشدید وضعیت موزائیکی جامعه. یافته های موجود نشان می دهد که رابطه رخدادها با این معضله ها و همچنین ارتباط متقابل معضله ها با خود، به صورت رابطه ای دیالکتیکی برقرار شد. به این ترتیب، داد و ستدی پایدار میان تحولات و معضله های عصری این دوره، صورت گرفت.
۸۴.

منصب رئیس در شهرهای دوره ی سلجوقی و پیوستگی های محلی و اجتماعی آنان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دوره ی سلجوقیان مناصب شهری نخبگان محلی منصب رئیس پیوستگی های محلی ـ اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 594 تعداد دانلود : 975
در دورهی سلجوقیان به دلیل گستردگی قلمرو و تحولاتی که در شیوه کشورداری و روابط درونی مناسبات قدرت بروز کرد، شرایط مناسبی برای تجربه نمودن دوره ای از رشد و تکامل نهادهای سیاسی ـ اجتماعی متناسب با اداره امور محلی شهرهای آنان بدست آمد. در این میان، نقش نخبگان محلی که در امور مدیریتی و اجرایی شهرها مشارکت داشتند، مهم بود، از یک سو به عنوان نخبگان محلی؛ چون حلقه های وصل کنندهی جوامع شهری به حکومت سلجوقیان محسوب می شدند و از سوی دیگر عملکرد آنان به عنوان متصدیان مقامات مختلف در شهرها، نشان گر میزان برخورداری آن جوامع، از امکان اداره ی کارآمد بود. در این پژوهش، وظایف و عملکرد منصب رئیس در دوره سلجوقیان با روش توصیفی ـ تحلیلی، مورد مطالعه قرار گرفته است. یافته های پژوهش مشخص می کند اهمیت یافتن موقعیت رئیس در شهرها نشان گر افزایش نقش نخبگان محلی در اداره ی امور شهری بود و گرایشات محلی، دینی و مالی صاحب منصب رئیس، پیوستگی وی را به خاندان های نخبگان محلی که آنها نیز تمایلات مشابهی داشتند، ناگسستنی می کرد.
۸۶.

پیامدهای اجتماعی مهاجرت سلجوقیان به خراسان (416-433 ق/1025-1041 م)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: خراسان سلجوقیان اوضاع اجتماعی غزنویان ترکمانان سلجوقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : 907 تعداد دانلود : 123
ترکمن های سلجوقی بخشی از قبایل اغوز در شمال رود سیحون بودند که بعد از گرویدن به اسلام، در نیمهٔ دوم قرن 4ق، به ماوراءالنهر و در اوایل قرن 5ق به خراسان کوچ کردند. مهاجرت ترکمن های سلجوقی به خراسان، از تحولات عمده و اثر گذار در تاریخ میانه ایران و جهان اسلام است. این امر تأثیرات شگرفی در اوضاع اجتماعی و اقتصادی منطقه داشت. تفاوت نوع زندگی این ایلات با بومیان منطقه، هم زمان با برخی مشکلات طبیعی و بی توجهی غزنویان، لگام گسیختگی برخی اقشار اجتماعیِ هرج و مرج طلب، قطعاً تأثیرات شایان توجهی در اوضاع اجتماعی و اقتصادی منطقه داشت که از آن میان می توان به نا امنی اجتماعی، اختلال در تجارت، کشاورزی و دامپروری، کشتار عدهٔ زیادی از اهالی خراسان، مهاجرت جمعی از آنها به نواحی دیگر و استقرار دائمی ترکمن ها در شمال خراسان اشاره کرد. توجه اصلی مقاله حاضر به چگونگی تعامل آنها با اهالی منطقه و در نهایت، تأثیرات اجتماعی و اقتصادی این امر در خراسان است.
۸۷.

بررسی پیشینه ی یک اثر معماری در حرم رضوی: کتیبه های سنجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشهد سلطان سنجر سلطان محمد خوارزمشاه حرم رضوی کتیبه های سنجری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : 790 تعداد دانلود : 713
در تاریخ تمدن اسلامی، شهر مشهد یکی از شهرهای مقدس به حساب می آید که تاریخ خاص خود را داراست. بخشی از پایه های تاریخ نگاری این شهر مبتنی بر آثار معماری موجود در حرم رضوی است. یکی از مهم ترین این آثار معماری، کتیبه هایی است معروف به خشت های سلطان سنجری که منسوب به عصر سلطان سنجر سلجوقی است. مسئله ی این تحقیق آن است که مورخان تاریخ ایران دوره اسلامی در عصر صفوی و قاجاری، به خاطر گرایش های شیعی تلاش داشته اند پیشینه ی هویت شهری مشهد را در نسبتی مستقیم با احداث آثار مرتبط با حرم رضوی تعریف نمانید؛ اما به نظر می رسد همین امر منجر به انحراف آنها از واقع نگری در مورد دوره ی احداث کتیبه های سنجری شده است. به طوری که بر اساس شواهد گرد آوری شده در این مقاله و بر اساس روش تاریخ تحلیلی، بنای کتیبه های سنجری به دوره ی سلطان محمد خوارزمشاه تعلق دارد، و نه سلطان سنجر سلجوقی. این مقاله تلاشی در راستای بازنگری انتقادی در یکی از منابع اسنادی تاریخ نگاری حرم رضوی و شهر مشهد، به نام کتیبه های سنجری است. دستاورد این تحقیق آن بوده است که کتیبه های سنجری، بر خلاف آنچه که در متون تاریخ نگاری متأخر در عهد قاجاری آمده است در دوران سلطان محمد خوارزمشاه ساخته شده اند.
۸۸.

بررسی و تحلیل شهرها و آبادی های ناشناخته شهرستان آبدانان در قرون اولیه اسلامی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: شهر شکل گیری سلجوقیان دوره اسلامی دوره ساسانی آبدانان آبادانی ویرانی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی انسان شناسی انسان شناسی باستان شناختی
تعداد بازدید : 312 تعداد دانلود : 608
آبدانان یکی از شهرستان های استان ایلام واقع در جنوب شرقی آن است. آثار بسیاری از شهرها و آبادی هایی که متعلق به دوره ساسانیان، اوایل اسلام و سلجوقیان می باشد، در بررسی های باستان شناسی که توسط نگارنده صورت گرفته، مشاهده شده است. اما با وجود وسعت زیاد بعضی از این شهرها و آبادی ها، از آنجا که شهرستان آبدانان در مسیر جاده ها و راه های ارتباطی اصلی قرار نداشته، در منابع تاریخی اشاره ای به این شهرها و آبادی ها نشده است. هم چنین از زمان شکل گیری، دوره آبادانی و علل ویرانی و ترک این محوطه ها اطلاعی در دست نیست. از سوی دیگر در بررسی های باستان شناسی به دلیل تشابه آثار هنری، به ویژه سفال دوره ساسانی و اوایل اسلام، به اشتباه بعضی از این شهرها و آبادی ها را به دوره ساسانی نسبت داده اند در حالی که دقت و بررسی علمی بیشتر در یافته های به دست آمده نشان می دهد که گرچه ممکن است بعضی از این شهرها و آبادی ها در دوره ساسانی شکل گرفته باشند ولی اوج شکوه و رونق آنها در دوره اسلامی بوده است و حتی بعضی از آنها در قرون اولیه اسلامی تاسیس شده اند. این تحقیق در مورد بررسی و شناسایی شهرها و آبادی های شهرستان آبدانان در قرون اولیه اسلامی، زمان شکل گیری، دوره آبادانی و علل ویرانی و ترک این محوطه ها با توجه به داده های باستان شناختی است.
۸۹.

مسجد و سیاست در عصر سلجوقی (با تاکید بر کارکرد تبلیغی - رسانه ای مسجد)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مسجد جهاد سلجوقیان تبلیغ جنگ های صلیبی ملازگرد

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
تعداد بازدید : 766 تعداد دانلود : 955
مسجد"" به عنوان یکی از دستاوردهای پیدایی دین اسلام- در دوران پیامبر(ص) و پس از آن- تنها محل عبادت نبود؛ بلکه مرکز بسیاری از امور اجتماعی و سیاسی نیز به شمار می آمد. دوره ی سلجوقی (429-590 ﻫ.ق)به لحاظ مذهبی و سیاسی یکی از دوران های مهم در تاریخ ایران و اسلام محسوب می شود که در طی آن ""مسجد"" از اهمیت و جایگاه ممتازی، به ویژه در زمینه ی اطلاع رسانی، برخوردار گردید. فراخوان عمومی برای بسیاری از وقایع مهمی که نیاز به حضور یا آگاهی مردم داشت، از طریق مسجد انجام می شد. از این رو مساجد در هنگام جهاد مهم ترین عامل تبلیغی و تهییجی برای حمایت از جهاد بودند. با این حال، رویکرد تاریخی به مسجد و کارکردهای آن در عصر سلجوقی کم تر مورد توجه قرار گرفته است. هدف از نوشتار حاضر آن است که ضمن توصیف مهم ترین کارکردهای تبلیغی- رسانه ای مسجد، از طریق واکاوی منابع و روایت های تاریخی و در بستر تحولات سیاسی، به تبیین نقش اثرگذار مسجد در اطلاع رسانی و آگاهی بخشی در عرصه های سیاست و اجتماع بپردازد و تلاش دولت سلجوقی، مخالفان سیاسی آن ها و نیز عموم مردم را در استفاده از مسجد به عنوان ابزاری برای فراگیر کردن پیام و خواسته های خویش، مورد بررسی قرار دهد. دستاورد حاصل از این تحقیق نشان می دهد که چگونه در شرایط نبود تکثر فضای عمومی و پیام رسانی، مسجد ابزاری مهم، بی بدیل و تأثیرگذار در عرصه ی رسانه ای- تبلیغی بود و گروه های مختلف مردم، متناسب با نیاز خویش، از آن بهره می بردند.
۹۰.

بررسی چگونگی تاثیرگذاری باورهای مذهبی بر زندگی اجتماعی شهرری در عصر سلجوقی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سلجوقیان مناسبات اجتماعی ری وضعیت مذهبی ستیزه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 691 تعداد دانلود : 918
روی کار آمدن سلجوقیان در ایران، شرایط نوینی در فضای اجتماعی شهرها و از آن جمله شهر ری ایجاد کرد که به تدریج منجر به سامان یابی مناسبات اجتماعی بر اساس اولویت اعتقادی شد. برای نمونه قدرت یافتن اشاعره و نیز رکود مکتب اعتزال به نمایندگی از گرایش های عقلی و علمی، به برقراری تعصبات مذهبی و جمود فکری در این دوره انجامید. تأثیرگذاری مناسبات عقیدتی بر روابط اجتماعی گروه های شهری سبب شد وضعیت روزمرهٔ زندگی مردم بر اساس ویژگی های خاصی استوار شود که از آن جمله سامان یافتن گروه های خویشاوند یا هم مذهب در یک محله یا محله های کنار یکدیگر بود. استقرار گروه های مذهبی متعدد و متنوع در ری فضای حاکم بر شهر را در شرایط اضطراب قرار می داد و مناقشه ها و مجادله های گستردهٔ اجتماعی را تشدید می کرد که در پاره ای موارد به برخوردهای شدید اجتماعی و حتی بروز کشتار در شهر می انجامید. این امر، گسترش شکاف اجتماعی و واگرایی هر چه بیشتر گروه های شهری نا همگون و نیز تشدید ستیزه های اجتماعی را در پی داشت. گاه شدت وقوع این حوادث تا اندازه ای بود که صدمه های جبران ناپذیری به زندگی شهری، بناها و تأسیسات آن وارد می آورد. مناقشه های مداوم اجتماعی، جامعهٔ شهری ری را در برابر حملهٔ مغول ضعیف کرد، به طوری که هنگام رسیدن آنان به دروازه های ری، در اثر این منازعه ها و رقابت ها، شهر چنان به ویرانی کشیده شده بود که تخریب آن به دست مغولان چندان دشوار نبود. ازاین رو موضوع ستیزه های اجتماعی گسترده و مستمر میان محله ها و گروه های مختلف شهری ری در این دوره، منظری ویژه برای فهم دلایل داخلی انحطاط زندگی شهری در ایران قبل از حملهٔ مغول پیش رو می گشاید.
۹۱.

سیاست های مذهبی وزیران سنی مذهب فاطمیان : انگیزه ها، اهداف و راهبردها

کلید واژه ها: سیاست مذهبی فاطمیان عالمان دینی ایوبیان مدرسه. وزیران سنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 757 تعداد دانلود : 580
در نیمه دوم سده ششم هجری، در حالی که خلافت شیعی فاطمیان در مصر ضعیف ترین دوران حیات سیاسی خود را سپری میکرد، زنجیره ای از سیاستمداران سنی موفق شدند بارها به مقام بسیار مهم وزارت دست یابند. اینان که التزام و وابستگی فراوانی به اندیشه خلافت سنی عباسیان در بغداد داشتند و سرانجام نیز توانستند خلافت فاطمی را سرنگون سازند، مجبور بودند در راه بقای سیاسی و نیز هر چه ضعیف تر کردن رقیبان خود، سیاست های مشابه و ویژه ای را دنبال کنند که از مهم ترین آنها یک رشته سیاست های مذهبی بود. در صدر این سیاست های مذهبی بهره گیری سیاسی ـ اجتماعی از نفوذ عده ای از عالمان نامدار و ایجاد رابطه مثبت و دوسویه با آنها و نیز تلاش برای ایجاد زمینه مناسب فکری، اعتقادی و اجتماعی برای کسب قدرت بود . بررسی روابط محکم و هدفمند این سیاستمداران و آن عالمان مهم ترین جنبه های چگونگی قدرت یافتن تسنن در مصر و پیدایش زمینه های مناسب برای به قدرت رسیدن ایوبیان را روشن میسازد.
۹۲.

تاریخ نگاری ایران عصر سلجوقی و مسئله ی دگرگونی های سیاسی

۹۴.

خواجه نظام الملک توسی و شیعیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: اهل سنت سلجوقیان اسماعیلیان شیعیان سیاست نامه خواجه نظام الملک مذهب شافعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی سیاسی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی آثار واندیشمندان سیاسی مسلمان
تعداد بازدید : 463 تعداد دانلود : 260
حسن بن علی بن اسحاق بن عباس مشهور به خواجه نظام الملک یکی از مشهورترین وزرای مسلمان ایرانی بود که مدت سه دهه وزارت دولت بزرگ سلجوقیان را برعهده داشت و با تدبیر او قلمرو سلجوقیان به اوج وسعت و قدرت رسید. خدمات فرهنگی و سیاسی وی به فرهنگ و تمدن ایرانی - اسلامی، ویژگی های او را ممتاز می سازد. تاریخ نویسان وی را به لحاظ مذهبی، متعصب به مذهب شافعی و داشتن روابط خصمانه با شیعیان دانسته اند. اما در مشی و رفتارهای عملی او، خصومت یا بی احترامی نسبت به شیعیان مشاهده نشده است. بیشتر تحلیل گران سیره و اندیشه های خواجه را بر اساس مندرجات کتاب سیاست نامه موجود که آن را نوشته خواجه نظام الملک می دانند، ترسیم کرده اند.این مقاله افزون بر شرح احوال و زندگانی نظام الملک، به توصیف جایگاه سیاسی و اجتماعی او می پردازد و با تکیه بر اسناد و روایت های تاریخی به مقایسه تضادها در مندرجات ضدشیعی و آرای اشخاص مختلف و بررسی روابط بین ایشان و شیعیان در آن دوره را مورد بحث قرار می دهد و قصد دارد حقیقت اندیشه این اندیشمند مسلمان ایرانی را آشکار سازد.
۹۶.

کارگزاران ایرانی در دستگاه اداری سلجوقیان روم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: وزارت آسیای صغیر سلجوقیان روم پروانگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 331 تعداد دانلود : 371
مهاجرت تعداد زیادی از ایرانیان به آسیای صغیر ، که با فتح بزرگ آلب ارسلان در ملازگرد بسیار پررنگ تر گردیده بود ، از قرن هفتم به بعد و با شروع حملات مغول گستردگی بیشتری پیدا کرد . شکل گیری دولت سلجوقیان روم به زودی آناتولی را نه تنها به عنوان پایگاه جدید قدرت و رفاه ، بلکه به عنوان کانون تحولات فرهنگی مطرح کرد که در آن رواج محسوس عنصر ایرانی بیش از همه جلب نظر می کرد . مسئله اساسی در تحقیق حاضر بررسی چگونگی حضور این مهاجران ایرانی و میزان تاثیر آنان در توسعه فرهنگ ایرانی در آسیای صغیر است . نگارنده با استفاده از روش تاریخی با رویکرد توصیفی و تحلیلی، به بررسی منابع و اطلاعات موجود پرداخته و حتی الامکان سعی نموده است منابع تحقیقی و پژوهش های صورت گرفته را با منابع اصلی مقایسه کند و در صورت وجود اختلاف ، به بررسی و نقد آنها بپردازد. یافته های این پژوهش بر این نکات تاکید دارند که ایرانیان به همراه خود فرهنگ ، آداب و رسوم و نشانه های بارزی از علم وهنر و دانش رایج در ایران عصر سلجوقی را رواج دادند و آثار علمی و هنری و ادبی بسیاری خلق کردند . در این میان ، تعامل میان ایرانیان و حاکمان سلجوقی روم و شرایط مناسب فراهم شده توسط آنان نیز زمینه را برای رشد و شکوفایی فرهنگ ایرانی ایجاد کرد . مقاله حاضر ، ضمن تحلیل مشاغل این دوران ، به چگونگی حضور ایرانیان درسه منصب پروانگی،وزارت وقضاوت پرداخته و نشانه های فرهنگ ایرانی را در دستگاه اداری سلجوقیان روم جستجو نموده است .
۹۷.

علل رکود علوم عقلی در عصر سلجوقیان(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:

کلید واژه ها: علوم عقلی سلجوقیان فلسفه و منطق مقابله با خردورزی علل رکود

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی سلجوقی فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام کلیات تاریخ کلام
تعداد بازدید : 955 تعداد دانلود : 245
سلجوقیان اولین و وسیع ترین امپراتوری ایران بعد از اسلام و بزرگترین قدرت قلمرو شرقی جهان اسلام را در قرون میانه پدید آوردند. حکومت سلجوقیان در عرصه سیاسی و نظامی، حکومتی موفق بود. آنها با شکست دادن غزنویان حتی بر دستگاه خلافت عباسی نیز استیلا یافته و بغداد را تصرف کرده و در حیطه و حوزه نفوذ خود در آوردند. اگر چه با تبعیت صوری از خلفای عباسی به تحکیم حکومت و تثبیت مشروعیت سیاسی خود نایل آمدند. آنان با دشمنان داخلی خود به ویژه اسماعلیان پیکار می کردند و در بیرون با رقیب قدرتمندی همچون فاطمیان مصر روبه رو بودند و جنگ های صلیبی در دوره آنها رخ داد.با این حال شیوه کشورداری و به ویژه نظام ملوک الطوایفی، آنها را به سوی ضعف و انحطاط و در نهایت سقوط سوق داد. یکی از مسایل مهم دوران سلجوقیان توقف رشد و حرکت علوم عقلی به ویژه فلسفه و منطق و رکود خردگرایی و خردورزی است. زمینه های این رکود و فترت از زمان غزنویان فراهم شده بود. این امر دلایل مختلفی داشت. اهداف سیاسی حکومت سلجوقیان، جهت گیری های مذهبی آنان، سیاست حکومتی و دینی خلفای عباسی از متوکل به بعد، مقابله بزرگانی مثل خواجه نظام الملک با علوم عقلی، سرکوب معتزله، تسلط کلام اشعری، شدت یافتن قشریت و ظاهرگرایی مذهبی، سوء استفاده از ظاهر دین در جهت سرکوب مخالفان، سرکوب شیعه، مخالفت علما و فقها و حتی ادیبان و شاعران با فلسفه و علوم عقلی از دلایل این رکود و فترت بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان