درخت حوزه‌های تخصصی

ملاط های پایه آهکی به دلیل ویژگی های قابل قبولی که نسبت به رطوبت دارند؛ از دوران گذشته در امر حفاظت و مرمت بسیار مقبول بوده اند. در این میان، مشکل رطوبت صعودی در بیشتر گورستان های باستان شناسی که با حفظ بقایای حاصل از کاوش (همانند بقایای استخوانی و اشیای مدفون شده) در محل، تبدیل به سایت موزه شده اند، وجود دارد. لذا به نظر می رسد یکی از بهترین روش ها برای کاهش صدمات رطوبت، باتوجه به نیاز ضروری به تثبیت بدنه های درحال ریزش و ایزوله نمودن کف گورها، استفاده از ملاط های سازگار باشد. این پژوهش که روی گورها و بقایای اسکلتی در سایت موزه عصر آهن تبریز تمرکز دارد، با هدف تثبیت بدنه گورها و همچنین قطع ارتباط اسکلت های تاریخی با زمین و رطوبت صعودی، اقدام به بهینه سازی ملاط های پایه آهکی با استفاده از پوزولان های طبیعی حاصل از مواد دورریز (پوسته برنج و فضولات حیوانی و چوب به صورت خاکستر) کرده است. نتایج حاصل از آزمون های فیزیکی (چگالی سنجی، تخلخل سنجی، میزان جذب آب، موئینگی) و آزمون های استقامتی (آزمون های پیرسازی تسریعی شامل: چرخه های تر و خشک شدن، انجماد و یخ گشایی و چرخه نمک و دوام داری) روی فرمولاسیون های مختلف ملاط، نشان داد ترکیباتی که با پوزولان خاکستر فضولات حیوانی ساخته شده اند، در مقابل آزمون های استقامتی و سنجه های فیزیکی مقاومت بهتری دارند؛ باتوجه به نتایج بیان شده، از ملاط منتخب در حفاظت و مرمت بدنه و کف گورهای سایت موزه عصر آهن تبریز با تثبیت بدنه ها و ایجاد حایل حفاظتی استفاده می شود. نتایج این اقدام پس از 3 سال، رضایت بخش تفسیر شده است. اما با توجه به عدم قطع رطوبت صعودی مشکلاتی برای قبور به وجود آمده است و اقدام عاجل و فوری قطع رطوبت صعودی بر اساس مطالعات هیدرولوژی است.

زمینه و بستر شهری و تغییرات مربوط به آن، از جمله عوامل مؤثر بر دل بستگی مکانی است که خود می تواند بر ویژگی های مختلف فردی و اجتماعی از جمله روابط و احساس افراد تأثیرگذار باشد. با توجه به نحوه تأثیرگذاری تغییرات محیطی و دل بستگی مکانی بر یکدیگر، نحوه درک تغییرات محیطی توسط کاربران با توجه به میزان دل بستگی مکانی آن ها به محیط متفاوت است؛ نحوه ادراک، پیامدها و پاسخ های متفاوتی را از سوی کاربران به همراه دارد. در ارتباط با نحوه ادراک تغییرات محیطیِ متناسب با دل بستگی مکانی، پژوهش های کمی صورت گرفته است. در بیشتر پژوهش ها به رابطه دل بستگی مکانی و نحوه ادراک تغییرات توجه نشده و پژوهش های مذکور، بیشتر از این که در پی تدوین روابط علت و معلول باشند، جنبه توصیفی داشته و تنها به شخص و ویژگی های او توجه کرده اند. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی نحوه ادراک، تفسیر، ارزیابی و پاسخ شهروندان به تغییرات مختلف محیط به خصوص کالبدی، متناسب با دل بستگی مکانی افراد است. این مطالعه با استفاده از روش های تحلیل محتوا و نظریه زمینه ای و با استراتژی استقرایی و استفهامی انجام شده و هدف، آن است تا با کشف مفاهیم و مقوله ها و ارتباط میان آن ها، مدلی مرتبط با نحوه ادراک تغییرات محیطی و پاسخ به آن ها براساس دل بستگی مکانی، با بررسی در ساکنان محلات دریان نو و مرزداران شرقی واقع در منطقه 2 شهرداری تهران به دست آید. در نهایت، براساس نحوه ادراک کاربران مشخص شد که دل بستگی مکانی ناشی از تغییرات کالبدی شهری دارای ابعادی شامل: محرک های غیرکالبدی، نوع تغییرات کالبدی و میزان سرعت و وسعت آن، پاسخ های روانی (احساسات و انگیزه های روانی) و پاسخ های عملی است که در قالب زمان و مکانِ مشخص شکل می گیرند. براساس نتایج، پاسخ به تغییرات را می توان در قالب دو دسته ماندن (با ارتباط مؤثر و یا غیرمؤثر با محیط زندگی) و یا نقل مکان (جابه جایی) با اقدام های متفاوت کالبدی تا رفتاری، تعریف نمود.

در میان شاهکارهای هنر اسلامی بی شک می توان از کتیبه های زرین فام دوره میانی یاد کرد. در میان این آثار قطعات موجود در مجموعه حرم رضوی ازلحاظ قدمت تاریخی؛ نیز ازلحاظ زیبایی شناسی بصری جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده اند. هنرمندان سفالگر کاشانی با درهم آمیختن دانش و ذوق، در به کاربردن خط، نقش و رنگ، ترکیباتی را رقم زدند که در طول سالیان دراز یگانه باقی مانده است. در پژوهش حاضر به کتیبه پیرامون سردر پیشِ روی مبارک از جانب رواق دارالحفاظ پرداخته شده است. سازندگان این اثر با آگاهی و مهارت در به کارگیری فنون لعاب و تولید بی نقص ِجلای فلزگونه زرین فام توانسته اند ارادت خود را به این آستان حکایت کنند. در فضای خاص سیاسی اوایل قرن هفتم هجری که تشیع دوازده امامی بدون ترس از تکفیر می زیسته، این هنرمندان مفاهیم اعتقادی خود را بیان کرده اند. کتیبه با جلایی طلاگونه و ترکیب بندی همانند سرسوره قرآن های نفیس در منظر چشمان عموم قرار داشته و یادآور شده این مکان، مُضجَع شریف امامی است معصوم که نسب شان به امیرالمؤمنین و رسول الله می رسد. به لحاظ تاریخی، این مکان محل دفن هارون الرشید نیز بوده و با تأکیدی بسیار هوشمندانه ازنظر بصری، از جایگاه اهل بیت رسول خدا سخن رفته است. هدف نوشتار حاضر، بازخوانی کتیبه و بررسی ساختار بصری و محتوایی آن است. ازاین رو مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش ها است که کتیبه مذکور حاوی چه اطلاعات تاریخی است و تزیینات کتیبه به لحاظ فنی و هنری چگونه قابل تبیین است؟ روش تحقیق، تاریخی- توصیفی و تحلیلی و جمع آوری داده ها، کتابخانه ای و به ویژه میدانی است.