درخت حوزه‌های تخصصی

در بررسی جلوه های هنر این مرز و بوم، نقش پارچه کمتر در کانون توجه قرار داشته و با ورود روزافزون نقوش پارچه های خارجی، نقوش زیبا و اصیل نیاکان ما که مورد توجه کشورهای دیگر بوده فراموش شده و ریشه این امر را می توان در عدم شناخت و توجه به محتوا و معنای ارزشهای واقعی این نقوش بدانیم....

معماری معاصر خصوصا از دهه 50 قرن بیست میلادی به بعد، تلاش هایی برای شناخت طراحی و فرایندهای مختلف آن را شاهد بوده است. همزمانی نسبی این تلاش ها با همایش های علمی میان رشته ای خصوصا در دهه30 و40 میلادی، به معنای شروع تفکراتی بود که به دنبال ایجاد چارچوب های کل نگرانه برای سامان دهی به محتوی و روش علوم بود. این تلاش ها در علوم بسیاری، از مدیریت و جامعه شناسی گرفته تا علوم مهندسی وارد شد و باعث شکل گیری چارچوب هایی در چند میان رشته ای جدید همچون سایبرنتیک و...، شد. در میان رشته ای های موجود همچون معماری، رویکردهای متفاوتی را شامل شد که در این پژوهش ضمن بازشناسی آنها، دسته بندی جدیدی بر اساس موضع گیری آنها نسبت به مفهوم سامانه معماری، ارائه شده است. سامانه معماری به عنوان نتیجه ای ناشی از ورود تفکر سیستمی به حوزه معماری، مفهومی نظری است که ریشه های اصلی آن بر اساس پیچیدگی های ناشی از پیشرفت سریع علوم و فنون مرتبط با معماری توسط بسیاری از نظریه پردازان و طراحان معماری، بارها مورد توجه ضمنی قرار گرفته، و خواهان شکل گیری چنین چارچوبی شده اند. بر این اساس میتوان، نقش پژوهش کیفی حاضر را، در تحلیل رویکردهای فوق( دسته بندی منابع، روش ها و خصوصیات کلی گفتمان های مطرح در منابع کتابخانه ای) ، بدین صورت بیان کرد که سوالات و الزمات علمی برای پیاده سازی یک چارچوب جامع و روشمند در معماری، از درون پژوهش های نظریه پردازنه معاصر، را احصاء کرده، و با ترکیب نتایج پژوهش های انتخاب شده و مقایسه آن ها با یکدیگر، نتایج مستندی از کیفیت نیاز به تفکر سامانه نگر(سیستمی) در معماری ارائه کرده است.

نقش ترکان سلجوقی در تاریخ هنر ایران به نحوی سامان یافته که اغلب تاریخ دانان و متخصصین هنر، عصر حکومت آنان را اوج هنرهای اسلامی ایران در طول چهارده قرن گذشته دانسته اند. اگرچه گستره ی امپراطوری سلجوقی از چین تا اندلس را در برگرفته بود، اما به سبب زندگی پیشین کوچ رویشان هنر قابل ملاحظه ای نداشته اند. در همین راستا مرکزیت فرهنگی ایران در آن عصر باعث شد کلیه ء خط مشی های هنری خود را از ایران گرفته و با حمایت های خود آثار بسیاری در غالب معماری، صنایع مستظرفه و... تولید و به سر حد کمال برسانند. از جمله هنرهایی که در این دوره توانسته شکوفایی عصر فرهنگی دوره ی سلجوقی را در هنر ایران به نحو شایسته ای در خود جای دهد، فلزکاری بوده است. در این دوره فلزکاری با قالب ایرانی- اسلامی اش در شهر هایی مانند هرات، مرو، ایالات خراسان قدیم و همچنین، اصفهان به اوج خود رسید. به نحوی که شکوه آن را در مکتب فلزکاری خراسان می توان بررسی نمود. در این نوشته به بررسی ویژگی های هنری فلزکاری عصر سلجوقی، فلزات مورد استفاده، روش های متداول تزئین اشیاء فلزی و بررسی و تقسیم بندی گستره ی نقوش به کار رفته در آن پرداخته شده است.

بررسی و پژوهش های متنوعی درباره ویژگی های مختلف سفال در تمدن سیلک صورت گرفته است....

موسیقی یکی از هنرهایی است که برای عرضه محصولاتشان نیازمند طراحی گرافیک هستند؛ چه قبل از اختراع و پیدایش ابزار ضبط و پخش موسیقی که به جلد نت ها و پوسترهای موسیقی محدود بود و چه بعد از آن که طراحی جلد صفحات گرامافون، نوارهای کاست، CDو DVD به آن ها اضافه شد. موضوع این مقاله تأثیر متقابل سبک در موسیقی و گرافیک است. به نظر می رسد که تا دهه 60، داده ها و دریافت های حسی و نحوه بیان آن ها در سبک ها، تأثیر مستقیم و متقابل بر موسیقی و گرافیک داشته است. این هنرها با تأثیرگذاری متقابل بر یکدیگر، در یک راستا در حرکت بوده اند. بدین ترتیب، فرم و فضای موسیقیایی، ریتم و رنگ اصوات کاملاً در اثر گرافیک مربوط به آن سبک مشهود است. از دهه 60، به دلیل گرایش به موسیقی تجاری یا تنوع در زیرشاخه های موسیقی،گرافیک آثار دچار تغییرات شد و این رخداد باعث کاهش حس موسیقیایی در آثار تجسمی و پراکندگی در سبک شده است. در این بررسی، کوشیدیم که سبک های موسیقی و گرافیک را به موازات یکدیگر بررسی کنیم. از فرضیات این پژوهش این است که ویژگی های سبک در هنر موسیقی بر طراحی گرافیکی آن تأثیر می گذارد؛ ازاین رو، در این بررسی آثار مشهور مربوط به سبک هنری در موسیقی را با هنر تجسمی (اثر گرافیکی) مقایسه کردیم. این تحقیق را به شیوه مقایسه ای و تحلیل آثار برجسته دردسترس انجام داده ایم. به نظر می رسد که ویژگی های سبک در موسیقی در عناصر تجسمی (طرح، رنگ، ریتم و ...) اثر تجسمی انعکاس یافته است.

اهمیت مدیریت طراحی در طراحی محصول رو به افزایش است و این در حالی است که هرگز نمی توان یک الگوی خاص مدیریتی را برای همه محصولات به کار گرفت. از این رو، شناخت زوایای مختلف مدیریت طراحی و برنامه ریزی، به منظور اتخاذ عملکردی مناسب در انتخاب فرایند طراحی و تمامی مراحلی که یک محصول برای رسیدن به مصرف کننده باید از آن ها عبور کند، امری بدیهی و ضروری به نظر می رسد. در این مقاله فرضیات زیر بررسی شده است: 1. مدیریت طراحی به سازمان امکان تصمیم گیری های وابسته به طراحی به طریقی مبتنی بر مشتری و بازار می دهد. 2. با استفاده از مدیریت طراحی می توان فرایندهای مرتبط با طراحی را بهینه کرد. این مقاله با مروری بر مدیریت طراحی، چگونگی پیدایش آن، نقش آن در طراحی محصول و عوامل مؤثر بر مدیریت طراحی مناسب، نمونه ای موفق را بررسی کرده است. حاصل سخن اینکه: 1. محصول هر چه باشد، بخش مدیریت طراحی باید به عنوان بخشی ضروری و جداناپذیر در فرایند طراحی و تولید حضوری مستمر داشته باشد و بین بخش های مختلف تحقیق، طراحی و تولید ارتباط و هماهنگی مناسبی برقرار کند. 2. با توجه به نیاز مصرف کننده و تلاش برای برطرف کردن آن به بهترین شیوه و نیز ارزیابی دقیق بازار و محصولات مشابه، بر کیفیت و دوام محصول افزوده، هزینه های تولید را کاهش دهد. 3. فرآیند تولید را آسان کند، بدان سرعت بخشد و هر کجا بتواند از قابلیت های موجود سازمان برای ایجاد محصولی جدید استفاده کند.

هند کشوری است که بیشترین تنوع فرهنگی، قومیتی و گوناگونی مذهبی را در جهان به خود اختصاص داده است. این کشور با وجود قدمت تاریخی، جغرافیای منحصر به فرد، گوناگونی زبان، دین، رقص و معماری و تنوع آداب و رسوم، از اشتراک و انسجام ویژه ای برخوردار است. این تلفیق و یکپارچگی فرهنگی را میتوان در معماری هند به خوبی مشاهده کرد و معماری به نحوی استعاری کوشیده است تا بر تفاوتهای فرهنگی و دینی فائق آید. مقاله ی حاضر تاج محل را به عنوان نمادی از تنوع و تلفیق فرهنگی در معماری مورد مطالعه قرار میدهد. تاج محل محصول اوج شکوفایی معماری در عصر گورکانیان هند است که تلفیقی از سنت های معماری گوناگون از جمله معماری ایرانی، آسیای میانه، هند پیش از مغول، و معماری شاه جهانی را به نمایش میگذارد. پادشاهان نخستین گورکانیان، همچون اکبر شاه، جذب و تلفیق عناصر فرهنگی دوران پیش از اسلام را بر طرد و حذف آن ترجیح دادند. تنوع معماری که در سراسر هند مشاهده میشود بازتابی از تنوع فرهنگی جامعه بشمار میرود. تحقیق و پژوهش درباره ی تاج محل به ما نشان میدهد که تنوع فرهنگی در هند چه تأثیر شگرفی بر هویت فرهنگی هند از جمله معماری آن داشته است.

مطالعه در زمینه ی پوشاک زنان در ایران پیش از اسلام از منابع تاریخی به تفکیک دوره های مختلف حکومتی به منظور نمایاندن نوع پوشش، هدف این مقاله است که با روش تحقیق کتابخانه ای به اسناد و مدارک تاریخی که به توصیف و تحلیل پوشش زنان در ایران قدیم پرداخته اند، مراجعه شده است . آنچه از این پژوهش دریافت می شود، اینکه پوشش زنان ایرانی از پشتوانه و زمینه های اخلاقی ، دینی و اجتماعی برخوردار بوده است. با وجود تفاوت های اقلیمی در طی زمان ها و تحولات اجتماعی و حکومتی تقریباٌ از وضعیت یکسانی برخوردار بوده است و عموماٌ این پوشش فراگیر و نسبتاً کامل و گشاد و یکنواخت بوده است و نشانه هایی وجود دارد که نوعی پوشش که بی شباهت به چادر امروزی نیست، در میان زنان ایرانی رایج بوده است و حجاب در طبقه ی زنان اشراف و حکومتی شدیدتر از حجاب در زنان معمولی بوده است.

اصفهان، یکی از شهرهای تاریخی ایران در دوران اسلام بهدلیل موقعیت ویژهاش بهخصوص در زمان حکومت صفویان، رونق خاصی در معماری یافت. این شهر که از سوی شاهعباس به پایتختی برگزیده شد؛ از مساجد، کاخها، پلها، خیابانها و باغهای زیادی بهرهمند شد؛ و توسعه آن در زمان شاهعباس دوم همچنان ادامه یافت. با ظهور شاهعباس اول عصر زرین معماری صفوی آغاز شد. این معماری گرچه درخشانترین عصر معماری ایران نبوده، عصر اعتلای معماری ایران است. در معماری صفویه برخلاف دورههای اولیه معماری، رنگ و تزیین نقش بسیار مهمی دارد و بناهای بسیاری از این دوره بهجای مانده، که اگرچه به لحاظ اصول معماری درخور توجه نیستند؛ از لحاظ تزیین و شکل ظاهری بسیار زیبا و بیبدیلند. ازاینرو، بناهای اصفهان در این دوره منبع مهمی برای بررسی عنصر تزیین در معماری اسلامی ایران بهشمار میرود. کاخهای زیبایی مانند کاخ عالیقاپو، هشتبهشت و چهلستون و مساجد مشهور و مهمی همچون امام، شیخ لطفالله، شکوه تزیینات معماری دوره صفوی را نشان میدهند. ارامنه، یکی از آن گروههایی است که از سوی شاهعباس اول صفوی به اصفهان مهاجرت داده شدهاند. آنها برای فراهم آوردن زندگی مادی و معنوی خود در پایتخت صفویان نیاز به مبانی فرهنگی خاص خود داشتند. در این راستا، احتیاج به مراکز عبادی، آنها را بر آن داشت، تا با کسب اجازه از دربار صفوی نسبت به ساخت کلیسا اقدام نمایند. از کلیساهای دوره صفوی در اصفهان میتوان به کلیسای وانک، بیت اللحم، سنت ماریا، سنت پیتر و ... اشاره کرد. هنرمندان در تزیین این کلیساها، متاثر از سبک معماری صفویه بودند و حتی از آرایههای هنر معماری اسلامی در آراستن کلیسا نیز بهرهمند شدهاند. در این مقاله تاثیرپذیری این آرایهها از تزیینات معماری دوره صفوی مطالعه میشود. ازاینرو، هدفهای اساسی مقاله به شرح ذیل است. 1-شناخت ویژگیهای معماری کلیساهای ارامنه اصفهان و معماری اسلامی دوره صفوی2-بررسی میزان و نوع تاثیرپذیری تزیینات کلیساهای ارامنه اصفهان از معماری دوره صفویدر این مقاله سعی شده، به سئوالات زیر پاسخ داده شود: 1-تزیینات معماری کلیساهای ارامنه اصفهان چگونه از معماری اسلامی دوران صفویه تاثیر پذیرفته است؟2- نحوه بهکارگیری عناصر تزیینی معماری دوره صفوی، در چه مکانهایی از کلیسا مشاهده میشود؟گردآوری مطالب این مقاله، با استفاده از دادههای تاریخی، اسناد، عکسها و تصاویر موجود و تنظیم و تدوین مقاله به روش توصیفی، تحلیلی و مقایسهای صورت گرفته است.

معماری گیلان، به عنوان نمونه ای مناسب از هماهنگی و تلفیق بنا با طبیعت، که حاصل عوامل مختلف اقلیمی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ... است و بیشترین تاثیر را از اقلیم و طبیعت پیرامون خود گرفته است. به نظر میرسد معماری این منطقه از مصالح مورد استفاده تا فرم کلی بنا تحت تاثیر محیط پیرامون میباشد. برای شناخت این معماری باید تاثیر عوامل اقلیمی بر ساخت و ساز ابنیه شمال ایران مورد بررسی قرار گیرند. لذا در این مقاله پس از معرفی خصوصیات اقلیمی، به تاثیر اقلیم بر شکل گیری فضاها و عناصر معماری این منطقه پرداخته ایم. در این مقاله جهت بررسی راهکارهای معماری پایدار در گیلان؛ ابتدا مفهوم پایداری، توسعه پایدار و تاثیر و اهداف آن در معماری بررسی شده است. سپس به بررسی معماری گیلان، بویژه تاثیر ویژگیهای اقلیمی و طبیعی بر آن پرداخته ایم. در ادامه چند نمونه از ساختمان های موفق در زمینه معماری پایدار در کشور ژاپن با اقلیم مشابه شمال ایران و با الگوگیری از معماری بومی آن منطقه که مشابه معماری بومی گیلان میباشد، مورد تحلیل قرار گرفت. در آخر، با مقایسه ویژگیها و شباهت های معماری بومی گیلان و ژاپن و راهکارهای مطرح در معماری پایدار ژاپن، راهکارهای معماری پایدار گیلان، برگرفته از معماری بومی منطقه، نتیجه گیری شده است.

باتوجه به شکل گیری گام های نخست در طراحی پیاده راه های شهری در ایران، این مقاله سعی دارد به دنبال سنجش کیفیت پیاده راه صف به عنوان نخستین پیاده راه تهران، چارچوب سنجش کیفیت پیاده راه های شهری در ایران را مهیا و از سوی دیگر زمینه ارتقا کیفیت آنها و استفاده مثبت در تجارب بعدی را فراهم آورد. در این راستا بر مبنای مقایسه تطبیقی نظرات متخصصین در حوزه کیفیت، بررسی تجارب جهانی و همچنین تحلیل وضع موجود پیاده راه صف به تدوین مدل ویژه سنجش کیفیت در این پیاده راه می پردازد. بر مبنای این مدل پرسشنامه و چک لیست ارزیابی تدوین گردیده است. پرسشنامه و مصاحبه، ناظر بر برداشت کیفیت هایی است که در ارتباط مستقیم با مخاطب پیاده راه بوده و چک لیست ارزیابی جهت برداشت کیفیت های بصری توسط نگارندگان مورد استفاده قرارگرفته است. نتایج تلفیق نظرات کاربران و چک لیست ارزیابی نشان می دهد که از 11 مولفه اصلی سازنده کیفیت در پیاده راه صف، 7 مولفه تنوع، انعطاف پذیری، پاکیزگی، خوانایی، فرم و کالبد، سرزندگی و هویت در رده کیفی کم و خیلی کم،3 مولفه کارایی، آسایش، تمایز و تشخیص در رده کیفی متوسط رو به پایین و مولفه دسترسی و نفوذپذیری در رده کیفی زیاد قرار می گیرند.