تاریخ محلی

نمایش ۳۶۱ تا ۳۸۰ مورد از کل ۶۷۳ مورد.

۳۶۱.

دارالفنون رضوی ایده ای برای مقابله با فعالیت های هیئت تبشیری پرس بی تریان در مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مجتبی خلیفه علی نجف زاده

منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۹۰ شماره ۸۷

کلید واژه ها: مشهد دارالفنون رضوی پرس بی تریان امیر اعلم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۶۰ تعداد دانلود : ۶۰۷

مسیونرهای آمریکایی از اواخر دوره قاجار در مشهد به فعالیت پرداختند و هیئت تبشیری پرس بی تریان در مشهد ابتدا مریضخانه ای ایجاد و از سال 1301 ش/1342 ق/1923 م با خرید زمینی وسیع در محله پاچنار طرح بزرگی را برای ساخت مدرسه و کلیسا پی ریزی کرد. این اقدام مسیونرهای آمریکایی واکنش های مختلفی از سوی علما، تجار و سایر مردم داشت که خواستار توقف فعالیت آنان شدند. یکی از واکنش ها از سوی دکتر امیر اعلم رئیس حفظ الصّحه خراسان بود که برای مقابله با تبلیغات مذهبی و فرهنگی مسیونرهای آمریکایی پیشنهاد تأسیس دارالفنون رضوی را مطرح کرد. وی در این زمینه مکاتباتی با روحانیون، نمایندگان مجلس، رئیس الوزراء و نیابت تولیت آستان قدس داشت و توانست همکاری آنان را جلب کند. در این مقاله تلاش می شود علل و زمینه شکل گیری ایده دارالفنون رضوی، افکار و اندیشه های دکتر امیر اعلم درباره آن، ابعاد، ویژگی ها و اثرات این دارالفنون و سرانجام، علل ناکامی این ایده مورد بررسی قرار گیرد.

۳۶۲.

تاریخ خوارزم محمودبن محمد خوارزمی:تاریخ محلی با رویکردی فرهنگی- دینی

نویسنده: محمدعلی کاظم بیکی

منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۱۰ (پیاپی ۹۴)

کلید واژه ها: ایران خوارزم تاریخ نگاری محلی در قرون وسطی محمودبن محمد خوارزمی تاریخ خوارزم

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۹ تعداد دانلود : ۷۲۴

تاریخ های محلی نایافته ی ایرانی فراوان است، هر چند که مطالعات درباره ی تاریخ نگاری در ایران بر تاریخ های محلی موجود و نیز اقسام آن متمرکز بوده است.پژوهش حاضر به مطالعه ی تاریخ خوارزم اثر مفقود محمودبن محمد خوارزم (د568 ق) به زبان عربی اختصاص دارد که افزون بر مستخرجات، خلاصه ای مخطوط هم از آن در دست است.این مقاله که ویراسته ی خلاصه ی مذکور را نیز شامل می شود، نشان می دهد علاوه بر اقسام شناخته شده ی دینی و غیردینیِ تاریخ محلی، گونه ی دیگری به عنوان تاریخ محلی فرهنگی- دینی نیز قابل شناسایی است.نوع اخیر که تاریخ خوارزم نمونه ی خوبی برای آن است، برخلاف تاریخ های محلی صرفاً دینی، ترجمه های دانشمندان علوم غیرحدیث را نیز در برمی گیرد.به سبب همین ویژگی، محمودبن خوارزمی می تواند در زمره ی مورخان محلی پیشتاز ایران در سده های میانه به شمار آید.یافته ها همچنین آشکار می کند که الگوی ذکر حدیث و دیگر روایت های اسلامی در تاریخ های محلی ایرانی برای ستودن محلی خاص، لزوماً به معنی پذیرش آن منقولات از سوی خوانندگان نیست.

۳۶۳.

حاج ابراهیم خان کلانتر و مساله شیراز

نویسنده: بهزاد کریمی

منبع: تاریخ نو پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلید واژه ها: شیراز حاج ابراهیم خان کلانتر لطفعلی خان زند آغا محمدخان قاجار

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۹ تعداد دانلود : ۳۱۱۸

هدف اصلی این نوشتار، بازخوانی مجدد متون اصلی زندیه و قاجاریه برای برای بدست دادن تصویری نسبتا روشن از فعالیت حاج ابراهیم خان کلانتر در دوران لطفعلی خان زند و اوایل کار آغا محمد خان، بویژه بررسی شورش حاج ابراهیم خان علیه خان جوان زندی در شیراز است و تلاش می شود با بررسی وضعیت سیاسی ایران بعد از کریم خان، فعالیت های آغا محمدخان و همچنین لطفعلی خان، بافت و زمینه ای که در آن مساله شیراز رخ داد، بیشتر شناخته شود.

۳۶۴.

خاندان نورى و ولایت فارس در ابتداى دورة قاجاریه؛ مؤلف: کومی هاسه گاوا

مترجم: ایچیرو ازاوا نویسنده: امید رضائی

منبع: پیام بهارستان سال پنجم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۷

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۷ تعداد دانلود : ۲۷۳۲

۳۶۵.

حکومتهای محلی در شرق ایران

نویسنده: غلامرضا ورهرام

منبع: تحقیقات تاریخی زمستان ۱۳۶۸ شماره ۳

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی

تعداد بازدید : ۱۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۴۹۲

۳۶۶.

بررسی جاده ابریشم از بغداد تا چین (مطالعه موردی: راه جونغاریه)

نویسنده: فاطمه احمدوند حسین قرچانلو

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال اول زمستان ۱۳۸۸ شماره ۳

کلید واژه ها: تجارت خراسان جاده ابریشم جونغاریه خانات جونغار

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی

تعداد بازدید : ۱۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۶۲

در جهان باستان مجموعه ای از راه های تجاری در سراسر قاره پهناور آسیا، از چین تا مرزهای آسیایی امپراتوری روم رونق داشت که بعدها نام جاده ابریشم بر آنها اطلاق شد. پس از ظهور اسلام، بخشهای مهمی از این راه ها در قلمرو خلافتهای اسلامی قرار گرفت و مسلمانان فعالانه، تجارت از طریق آنها را ادامه دادند. از نظر جغرافیایی می توان این راه ها را به راه های جنوبی، میانی و شمالی تقسیم کرد. بخش مهمی از راه شمالی از سرزمین جونغاریه می گذشت. همسایگی این سرزمین با مناطق مسلمان نشین آسیای میانه، حضور اقلیتی مسلمان در آن و کمتر شناخته بودن آن نسبت به سایر مناطق آسیای میانه برای محافل دانشگاهی و پژوهشی ایرانی و عربی، در کنار اهمیت جاده شمالی به عنوان جزئی بسیار مهم از جاده ابریشم در تجارت آسیا و جهان اسلام، عمده ترین انگیزه های انجام این پژوهش است. این مقاله با تکیه بر داده های منابع تاریخی موجود و مطالعه پژوهشهای صورت گرفته در حوزه ی جغرافیای تاریخی جهان اسلام و آسیای مرکزی، به شناخت جغرافیای تاریخی جونغاریه و ارتباط این سرزمین و راه تجاری آن با جهان اسلام می پردازد.

۳۶۷.

نهاوند در سفرنامه ی عراق عجم ناصرالدین شاه

نویسنده: حسین زرینی

منبع: فرهنگان پاییز و زمستان ۱۳۸۷ شماره ۳۴

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی

تعداد بازدید : ۱۱۴۵ تعداد دانلود : ۳۷۴۹

۳۶۸.

شهر زُباره و استقلال قطر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس احمدوند

منبع: پژوهش های تاریخی ایران و اسلام پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹

کلید واژه ها: قطر بحرین آل خلیفه زُباره عتوب آل ثانی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۴۱ تعداد دانلود : ۴۳۰

زُباره مهم ترین شهر شبه جزیره قطر در قرن دوازدهم قمری است. این شهر که اکنون جزو استان الشَمال کشور قطر است، از جمله شهرهای تاریخی این کشور است که به سبب آثار تاریخی و دژ شهر (ساخته شده در 1317 خورشیدی/ 1938) در خرداد 1392 خورشیدی/ ژوئن 2013 جزو فهرست میراث جهانی یونسکو در آمد. شبه جزیره قطر تا پیش از تأسیس زُباره به وسیله طایفه عَتوب، سرزمینی خشک و با شرایط نامناسب اقلیمی به شمار می رفت؛ هیچ شهر مهمی در قطر آن روزگار وجود نداشت و آن سرزمین به دور از مدنیت، پیوسته جولانگاه اقوام و قبایل باجگذار حاکمان سرزمین های همجوار دیگر بود. تأسیس زُباره عملاً موجب رونق قطر شد و این شبه جزیره را مورد توجه کشورهای منطقه و حتی دول استعمارگر اروپایی، انگلستان و فرانسه قرار داد. چنان که دخالت های دول استعمار گر و نزاع های قبیله ای موجب ویرانی شهر زُباره شد.پژوهش حاضر با بهره گیری از رویکرد زمینه شناسی تاریخی، به بررسی موردی ساخت و تأسیس شهری در حاشیه جنوبی خلیج فارس و تأثیر تأسیس آن بر حوادث سیاسی قرن دوازدهم خلیج فارس و به طور خاص استقلال کشور قطر خواهد پرداخت.

۳۶۹.

بررسی عوامل عدم ثبت تواریخ محلی لرستان با تکیه بر تاریخنگاری آن در عصر رضاشاه

نویسنده: اسماعیل سپهوند امیر دهقان نژاد محمدعلی نعمتی فرزاد خوشاب

منبع: تاریخ نو بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۴

کلید واژه ها: تاریخ نگاری لرستان تاریخ محلی امیراحمدی رزم آرا

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۹ تعداد دانلود : ۲۰۵۴

از جمله سرزمین های کهن در غرب ایران، منطقه لرستان می باشد که با پیشینه تاریخی و وجود خاندان های بزرگ حکومتگر اتابکان و والیان از عصر سلاجقه تا دوره پهلوی در این سرزمین، اثری مربوط به تاریخ محلی به دست نیامده است. از دلایل آن می توان به زندگی عشایری و عدم کتابت و بی میلی حاکمان این دیار به ثبت تاریخ خود، اشاره نمود. با ورود رضاشاه به این سرزمین و توجه فرماندهان نظامی مانند امیراحمدی و رزم آرا به لرستان، ثبت وقایع شروع شد که بعد از آن با تکیه بر آثار این دو، وقایع نگاری در لرستان شکل نوینی به خود گرفت. این تحقیق به شیوه کتابخانه ای انجام شده است و هدف آن واکاوی دلایل عدم ثبت تواریخ محلی در لرستان تا عصر رضاشاه با تکیه بر بررسی عوامل بازدارنده ثبت تاریخ محلی لرستان و اشاره به اثر گذاری فرماندهان نظامی لرستان در عصر رضاشاه بر شکل گیری منابع تاریخنگاری لرستان و شناخت و معرفی آثار آنها بوده و همچنین پاسخگویی به این سؤال است: چه عواملی باعث توجه به تاریخ محلی در لرستان بعد از حمله لشکر غرب در لرستان شد؟ به نظر می رسد که تواریخ محلی لرستان به دلیل عدم حمایت حاکمان محلی آن، شیوه زندگی عشایری و عدم کتابت، شکل نگرفت.

۳۷۰.

تأثیر مسایل قندهار بر چالش های سیاسی میان صفویان و بابریان (932- 1108ه. ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بدرالسادات علیزاده مقدم

منبع: تاریخ اسلام و ایران دوره جدید پاییز ۱۳۹۰ شماره ۱۱ (پیاپی ۹۵)

کلید واژه ها: تجارت قندهار صفویان بابریان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۹ تعداد دانلود : ۵۸۷

حکومت بابریان بزرگ (932- 1118ه. ق) از ادوار درخشان در تاریخ شبه قاره هند است. اگر چه بابریان طلیعه قدرت گیری خود را به مدد همسایه بزرگ خود یعنی ایران عهد صفوی آغاز کردند، تا پایان دوره اورنگ زیب(1118ه. ق) در پوشش ارتباط کم و بیش دوستانه با صفویان در رقابت تنگاتنگی بر سر تسلط بر شهر قندهار بودند. این رقابت تنگاتنگ نه تنها تاریخ ویژ ه ای را برای قندهار رقم زد، بلکه تأثیرات مهمی در روابط سیاسی دو کشور ایران و هند به جای گذاشت. در این مقاله ضمن بررسی اهمیت تاریخی قندهار، به نقش این ناحیه در روابط ایران و هند در دوره بابریان می پردازیم.

۳۷۱.

تاریخ سیاسی و خدمات فقهی آل رّسّی در یمن

نویسنده: فاطمه جان احمدی

منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۹)

کلید واژه ها: زیدیه یمن آل رسی خدمات علمی خدمات فرهنگی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی

تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۵۳۴

در میان دولت های شیعی جهان اسلام، دولت آل رّ سّی زیدی یمن به علت قدمت و دیرپایی، 284 تا1382ق/ 897 تا 1962م، از شهرت بسزایی برخوردار است. وجود آثار علمی بسیار و مزارات درخور احترام حکایت از مقبولیت دیرینه آنان در این سرزمین دارد. آنچه بر نام آوری ماندگاری این خاندان افزوده است، خدمات علمی راهبران سیاسی و دولتمردان فرهنگی زیدیه، در دوره نخست حکمرانی شان بر یمن ازسال 284 تا 455ق/897 تا 1062م است. این دوره زمانی که از آغاز حکمرانی ائمه زیدیه رّسّی تا برآمدن صلیحیان اسماعیلی را شامل می شود، مشحون از تکاپوهای علمی ائمه رّسّی است که به توسعه و پایداری مذهب زیدیه و تحکیم هویت فقهی این مذهب در یمن منجر شده است. آنچه مقرر است در این پژوهش بدان پرداخته شود، بازخوانی خدمات علمی علویان رّسّی در یمن و ارائه تصویری روشن از فعالیت علمی سادات زیدی، در زمینه تولید علم فقه و کشف رابطه میان این خدمات علمی، با دیرپایی دولت و مذهبشان است. دستامد تحقیق در این نوشتار با ترکیب روش توصیفی تحلیلی اطلاعات، داده های مبتنی بر منابع تاریخی، یافتن ربط منطقی میان گزاره های تاریخی، پاسخ سوالات و آزمون فرضیات محقق شد.

۳۷۲.

دارالحرب (با تأکید بر اروپا) از دیدگاه سیاحان مسلمان تا پیش از یورش مغولان

نویسنده: علیرضا کریمی

منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید زمستان ۱۳۸۸ شماره ۴ (پیاپی ۸۲)

کلید واژه ها: دارالحرب مغولان فرنگ اروپاییان جهانگردان خاطرات و یادداشت ها سیاحان مسلمان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۶۷۲

از نظر مسلمین، دارالحرب شامل سرزمین هایی بود که در ماورای مرزهای شناخته شده ی دنیای اسلام قرار داشت؛ اروپا و نقاطی از آسیا و آفریقا دارالحرب قرار می گرفتند.در این مقاله تلاش شده است که یادداشت ها و خاطرات مسلمین در قرن های اولیه ی اسلامی، عمدتاً نوشته های مربوط به اروپا و اروپاییان، و در موارد اندکی نیز سایر اقوام، ارزیابی و بررسی شود. یافته های تحقیق نشان داد که مسلمین، پیش ازآنکه مغولانبه دنیای اسلام یورش نظامی ببرند، به دلایل مختلف از اروپا دیدارهایی داشته اند و برخی از آن ها خاطرات، مشاهدات و مسموعات خود را به طور شفاهی یا مکتوب به اطلاع دیگر مسلمانان رسانده اند.دلایل این سفرها، هدف مسلمانان اروپا رفته از انتقال خاطرات خود به همکیشان خود در دنیای اسلام، کیفیت نگاه آن ها به اروپا و اروپاییان و تأثیرهای احتمالی متقابل حاصل از این مسافرت ها بین مسلمین و اروپاییان، موضوع هایی هستند که در این تحقیق به آن ها پرداخته شده است.

۳۷۳.

نقش وقف در توسعه آبی و شکل گیری فضاهای شهری مشهد در دوره صفویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمیده شهیدی

منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال هفتم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۲۵

کلید واژه ها: وقف مهاجرت مشهد فضاهای شهری دوره صفویه توسعه جغرافیایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۶ تعداد دانلود : ۹۱۳

وقف به عنوان یک ارزش در میان جامعه اسلامی ازجایگاه ویژه ای برخوردار است. این سنت در تاریخ ایران به ویژه درعصر صفویه به دلایل چندی از جمله رسمیت یافتن مذهب تشیع ، از رشد و شکوفایی برخوردار است و بر جنبه های مختلف ، تأثیرات عمیقی برجای نهاده است . از جمله می توان نقش آن را در توسعه جغرافیایی و ایجاد فضاهای شهری ملاحظه کرد. مشهد یکی از این شهرها وشاید مهم ترین آن است . اگر چه کتاب ها و مقالات مستقلی در باب وقف نگارش یافته است و حتی تأثیرآن برروی برخی از شهرها مورد بررسی قرار گرفته است ؛ اما تحقیق جامعی در بارة تأثیر وقف در ایجاد دگرگونی جغرافیایی و ایجاد فضاهای شهری مشهد دردوره صفوی ، صورت نگرفته است. از این رو این نوشتار برآن است با استفاده از منابع کتابخانه ای ، وقفنامه ها واسناد ارزشمند مربوط به مسائل مالی و حسابداری موقوفات ، موجود درمرکزآرشیوآستان قدس باروش توصیفی - تحلیلی به نقش وقف در توسعه منابع آبی ، گسترش فضاهای درونی شهری ، مهاجرپذیری و جذب جمعیت دردوره صفویه در شهر مشهد بپردازد.

۳۷۴.

بررسی تأثیر تجارت و بازرگانی در حیات اقتصادی شوشتر در دوره قاجاریه

نویسنده: مسعود ولی عرب

منبع: تاریخنامه خوارزمی سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۱۱)

کلید واژه ها: تجارت شوشتر قاجاریه خانواده سلطانعلی تاجر اسناد خاندان شرف الدین

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۱ تعداد دانلود : ۱۱۵۳

در دوره قاجاریه، اوضاع اجتماعی و تأمین امنیت در شوشتر، غیرقابل تحمل شده بود. بازرگانان و تاجران شوشتری مجبور بوده اند، برای حفظ موقعیت اقتصادی و سرمایه خود به دیگر شهرهای ایران مانند اهواز (ناصری)، تهران و حتی کشورهای دیگر از جمله هندوستان و عراق مهاجرت نمایند. آن ها در شهرهای مختلف هندوستان همانند (کلکته، بمبی، آگره (حیدرآباد) و عراق (بصره و بغداد و...) به تجارت و داد و ستد می پرداختند. در پژوهش حاضر به دنبال این سؤال هستیم که چرا امتیاز کشتیرانی در شوشتر باعث تحول در این شهر گردید؟ چه دلایلی وجود داشت که خاندان های بازرگان و تاجر پیشه در شوشتر، در دوره قاجاریه به هندوستان مهاجرت کنند؟ فرض بر این است که خاندان های معتبر و اصیل شوشتر در جریان فتنه های داخلی از این شهر مهاجرت نمودند، علاوه بر آن، بیماری های واگیردار همانند وبا، طاعون و... در نابودی و کوچ اجباری ساکنان شوشتر تاثیرگذار بود. علاوه بر آن امتیاز کشتیرانی به انگلستان بود که کمپانی لنچ دفاتر خود را در شهر ناصری (اهواز) دائر کرد. فشارهای مالیاتی حاکمان منصوب قاجاریه، باعث گریز ثروتمندان و دولتمندان شوشتر به سایر شهرهای ایران و هندوستان (از جمله حیدرآباد، کلکته، بمبئی، و...) گردید. در این پژوهش سعی شده است به زوایای پنهان تجارت شوشتر با شهرهای هندوستان و عراق بپردازیم و از جمله خاندان سلطانعلی تاجر شوشتری که مؤسس شرکت تجاری جهاز خلیج فارس بود را با تاکید بر اسناد منتشر نشده از خاندان شرف الدین، بررسی کنیم.

۳۷۵.

اصحاب قمی امام هادی (ع) و نقش آنان در گسترش اندیشه شیعی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: سید حسن قریشی کرین خدیجه پهلوانی

منبع: تاریخ اسلام سال هجدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۷۱)

کلید واژه ها: تاریخ تشیع امام هادی (ع) حضرت معصومه (س) اصحاب ایرانی ائمه (ع)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۳۰ تعداد دانلود : ۸۳۶

قم، یکی از پُرسابقه ترین مراکز شیعه نشین در ایران است. مرکزیت قم برای شیعه، زمینه ساز سفر علمای بزرگ شیعی به قصد فراگیری علوم اهل بیت(ع) و شنیدن احادیث آنان از طریق محدّثان قم شد. این شهر به علت قرارگرفتن در کانون تشیع، ارتباط با علویان و گروه ها و مناطق مختلف شیعی، با داشتن مرقد منور حضرت معصومه(س) و تأسیس مکتب حدیثی، از شهرهای پیشتاز در بسط اندیشه امامیه بود. این پژوهش، با استفاده از روش تاریخی به شیوه توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی جایگاه قم در رشد و توسعه دستاوردهای حدیثی و مبانی اعتقادی شیعه، به تبیین زندگی، نقش و عملکرد اصحاب قمی امام هادی(ع) پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که ابراهیم بن هاشم قمی، احمد بن اسحاق قمی، احمد بن حمزه قمی، احمد بن محمد اشعری، عبدالله بن جعفر حمیری قمی، حسن بن خُرّزاذ قمی و محمد بن احمد قمی، از مشهورترین اصحاب قمی امام هادی(ع) می باشند که با نگارش آثار علمی و اعتقادی و طرح مباحث حدیثی و کلامی، توانستند در انتقال فرهنگ و اندیشه شیعی به دیگر مناطق و جلوگیری از غلو و آرای واقفیه و نیز شکل گیری تشکیلات نقابت سادات، مساجد جدید و مکتب حدیثی قم، نقش مهمی ایفا کنند

۳۷۶.

وضعیّت کرمان و روستاهای آن در سفرنامه آنتونی اسمیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شمس الدین نجفی سعیده قره چاهی سینا میرشاهی

منبع: مطالعات ایرانی سال چهاردهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۸

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۸ تعداد دانلود : ۸۹۱

۳۷۷.

تشیع در بیهق زمینه های سیاسی- اقتصادی (سده های 3-7ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدعلی کاظم بیگی مرتضی دانشیار

منبع: تاریخ و فرهنگ پاییز و زمستان ۱۳۸۹ شماره ۸۵

کلید واژه ها: بیهق تشیع در بیهق علویانِ بیهق

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۳۱

بیهق از نخستین خاستگاه های مذهب تشیع در ایران است که پیش از هجوم مغولان به تشیع اشتهار یافته بود. در پژوهش های مربوط به تاریخ تشیع در ایران، به زمینه ها و اسباب گسترش این مذهب در منطقه مذکور توجه لازم به عمل نیامده است؛ مقاله حاضر به بررسی علل رواج تشیع در بیهق اختصاص دارد یافته های این پژوهش نشان می دهد که رواج تشیع در بیهق افزون بر جاذبه های عقیدتی این مذهب، حاصل کارکرد عوامل و کنش نیروهای مختلفی بود که در میان آنها سیاست حاکمان خراسان و شرایط سیاسی- اقتصادی بیهق نقشی محوری داشت.

۳۷۸.

مکتب خانه های قدیمی کازرون

نویسنده: محمدمهدی مظلوم زاده

منبع: فرهنگ مردم ایران زمستان ۱۳۸۲ شماره ۱

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۷ تعداد دانلود : ۵۸۴

۳۷۹.

مسأله راه حج در مناسبات حکومت های شرق و غرب ایران ( از غزنویان تا صفویه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مقصودعلی صادقی گندمانی

منبع: تاریخ نامه ایران بعد از اسلام سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۳ شماره ۸

کلید واژه ها: جهاد ت‍وس‍ع‍ه طل‍ب‍ی راه حج دولت های شرق ایران

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۷۵۳

همچون امروز، در جهان گذشته نیز توسعه طلبی دولت ها معمولاً نیازمند توجیهاتِ مشروعیت بخش بود. این توجیهات بیش از آنکه بازتاب همه واقعیت باشد بهانه و دستاویز بود. در آن روزگاران یکی از مهم ترین بهانه های توسعه طلبی حکومت ها دستاویزهای دینی بود. ازجمله در میان حکومت های مسلمان نیز معمولاً برای افزایش قدرت و قلمرو، گسترش دین و برپائی احکام آن یکی از مهم ترین بهانه ها به شمار می آمد. انجام فریضه جهاد برای گسترش دین اسلام اصلی ترین مستمسک مسلمانان برای کشورگشائی در سرزمین های غیر اسلامی بود. امّا آنگاه که برخی از این گونه حکومت ها می خواستند در درون سرزمین های اسلامی و علیه دیگر رقیبان مسلمان خود دست به توسعه طلبی بزنند، از آنجا که حکم جهاد کاربرد چندانی برای لشکر کشی در درون دارالاسلام نمی توانست داشته باشد، تلاش برای برپاداشتن برخی دیگر از احکام دین را دستاویز خود می کردند. یکی از این دست بهانه ها، تلاش برای کمک به انجام فریضة حجِ اتباع خود بود. از آنجا که پیش نیاز انجام چنین فریضه ای امنیت راههای گذر حاجیان از سرزمین خود تا مکه و مدینه بود، دولت های مسلمان همواره یکی از وظایف خود را برقراری چنین امنیتی می دانستند و به همین بهانه و در واقع برای توجیه توسعه طلبی خود، در قلمرو همسایگان دست به دخالت و کشورگشائی می زدند. در ایران به نظر می رسد دولت های مسلمان شرق ایران بیشتر به این بهانه دست یازیده باشند. چه حاجیان سرزمین آنان بودند که برای انجام حج باید از مرکز و غرب ایران گذر می کردند. طرح چنین ادّعاهائی در تاریخ ایران بعد از اسلام، گویا از روزگار غزنویان آغاز و تا میانه های روزگار صفویه ادامه یافته است. در این نوشته تلاش شده است روند طرح این ادّعاها از سوی دولت های مستقر در شرق ایران در مناسباتشان با دولت های مرکز و غرب ایران در دورة یادشده بررسی شود. از این روی این یک مطالعة طولی و تا اندازه ای مقایسه ایست و سعی می کند چگونگی زنده بودنِ یک ادّعا را در طول چند دوره از تاریخ ایران نشان دهد.

۳۸۰.

مواجهه عمده مالکان با مرحلة اول اصلاحات ارضی در کردستان ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهین رعنایی علی بیگدلی

منبع: پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران سال پنجم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۹)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۱۸۷۲

درخت حوزه‌های تخصصی