درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله وبلاگ‏ها به‏عنوان شکلی از رسانه‏های جایگزین و شهروندی مطالعه می‏شوند.  رسانه‏های جایگزین و شهروندی به‏عنوان رسانه‏های غیر‌ انتفاعی می‏توانند مکانی برای رقابت‏های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشند و مشارکت مدنی و اعمال دموکراتیک را برخلاف رسانه‏های جریان اصلی دنبالنمایند.  تحلیل دو وبلاگ ایرانی در این مقاله، نحوه شکل‏گیری و عملکرد آنها را در حوزه ادبیات رسانه‏های جایگزین و شهروندی نشان می‌دهد.  این مطالعه نشان می‏دهد درحالی‏که وبلاگ‏ها از یک طرف محدودیت‏ها و دوگانگی‏های مربوط به رسانه‏های جایگزین و جریان اصلی را ازبین برده‏اند، رفتارهای یکسان با این رسانه‏ها را نیز تولید می‌کنند.  به گونه‏ای که در دراز‌مدت شکل‌گیری فضایی که اعمال مدنی و دموکراتیک در آن امکان‌پذیر باشد را تسهیل می‌کند.

مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که با گردآوری نمونه‌ای پانصد و پنجاه نفری از کاربران ایرانی اینترنت، تهیه شده و نتایج آن نشان می دهد که ادراک‌های جهان انسان‌ها در میان کاربران ایرانی با واقعیت فاصله دارد. همچنین برقراری روابط کاربران با جنس مخالف می‌تواند پیامدهای منفی‌ای بر زندگی فرد در جهان واقعی داشته باشد. توضیح آنکه، ویژگی رمز آلود روابط اینترنتی سبب می‌شود نوعی حس کنجکاوی در میان کاربران شکل بگیرد. کاربران می پرسند: کسی که من با او ارتباط برقرار می کنم چه شکلی است؟ قد او چقدر است؟ چند سال دارد؟ آیا از جنس مخالف است یا می‌خواهد مرا فریب دهد؟ در حال حاضر بیش از نیمی از کاربران خاور میانه‌ای اینترنت در ایران زندگی می‌کنند و پژوهش‌ها نشان می‌دهند که بیشتر این کاربران برای جذابیت عشق مجازی از اینترنت استقبال کرده‌اند. همچنین، این عشق‌ها به نظر بی‌خطر می‌رسند و هرکسی وسوسه می‌شود برای تنوع این رابطه عجیب را تجربه کند. این مقاله این‌گونه هویت‌های مجازی را در بین کاربران مورد پژوهش قرار داده و نتایج آن را ارائه خواهد کرد.

این مقاله در هنگام آغاز پژوهش در سال 1384 به‌عنوان یکی از نخستین گام‌های پژوهشی در تلفیق دو مقوله اینترنت و قومیت در ایران محسوب می شد به همین جهت این مقاله از یک رویکرد انسانشناسانه استفاده می کند تا مسائل هویتی اینترنتی را به طور ترکیبی تحلیل کند. این مقاله به علت انتخاب چند گروه قومی به عنوان جامعه مورد مطالعه ناگزیر با نگاهی کلی به چگونگی عملکرد گروه‌های مزبور در فضای مجازی پرداخته است تا مبنایی بر مطالعات مشابه در کشور فراهم آید.  پدیده اینترنت به‌ مثابه یک رسانه الکترونیکی جهان‌گستر و به واسطه برخی ویژگی‌های منحصر به‌فرد خود موقعیتی خاص را برای روابط انسانی به وجود آورده که خود حوزه‌ای ویژه برای انسان‌شناسی پدید آورده است. از مهم‌ترین این ویژگی‌ها، امکان خلق فضاها و اجتماعات مجازی است که به‌دلیل حضور کاربران اینترنتی از سراسر جهان، فرایندهای اجتماعی/فرهنگی چشمگیری در آ‌نها پدید می‌آیند. در واقع در صورت برخورداری از امکانات ضروری برای استفاده از اینترنت، افراد و گروه‌های بسیار متنوعی در این حیطه به شکل‌ها و با اهداف گوناگون حضور دارند که هر یک به‌طور بالقوه از قابلیت تبدیل شدن به سوژه‌ای انسان شناختی برخوردارند. در این مقاله، مقوله قومیت در پنج جماعت قومی ایرانی (آذری، بلوچ، ترکمن، عرب و کرد) مد نظر قرار گرفته و سعی شده است تا با نگاهی انسان شناسانه به مطالعه عملکرد اینترنتی آنها پرداخته شود. یکی از مهم‌ترین دلایل این گزینش، اهمیت مسائل قومی در جهان کنونی و به‌ویژه در کشورهایی چون ایران است که از دیرباز سرزمینی کثرت گرا و چندقومی بوده و در عین حال نیاز به انسجام و وحدت ملی به مثابه یک شرط اساسی برای بقای سیاسی آن به شمار می‌آمده است.

این مقاله بر آن است که نشان دهد چگونه گسترش سازوکارها و نظام‌های ارتباطی و اطلاعاتی از راه کارت‌های اعتباری موجب رونق عظیم اقتصاد آمریکا در سال‌های اخیر شد و چگونه مصرف گرایی و جامعه مصرفی در آمریکا از یک مفهوم اقتصادی به پدیده ای فرهنگی – اقتصادی تبدیل شده است. توضیح آنکه، نظام ارتباطات نوین تاثیر شگرفی بر تعاملات اقتصادی در جهان کنونی داشته‌است. اعتباری شدن روابط اقتصادی از یک سو و شبکه عظیم رسانه‌ای - اطلاع‌رسانی که امکان انتخاب کالا و امکان خرید آن را به طور هم‌زمان برای مصرف‌کننده، فراهم می‌کند از شاخصه‌های امروزی بازار مصرف آمریکا است. یکی از مهمترین شاخصه‌های نظام سرمایه‌داری توسعه مصرف گرائی در جوامع است. نظام سرمایه‌داری که بر بسط سازوکارهای اقتصاد بازار آزاد بنا شده است با بسط بخش مصرف به توسعه چرخه اقتصادی دست یازیده است چرا که توسعه مصرف موجب رونق تولید و گردش فزاینده مالی خواهد شد. مصرف که خود مقوله‌ای فرهنگی است در بازار پسامدرن آمریکا، امکان انتخاب بی شمار را فراهم می سازد اما در چارچوب ظرفیت‌های واقعی اقتصادی (که در هر کشوری از جمله در آمریکا محدود می باشد) امکان رشد فزاینده ندارد. بر این اساس نظام سرمایه داری با ارائه ظرفیت اعتباری خرید که مازاد بر توان اقتصادی شهروند و جامعه است و انتقال بدهی‌ها به آینده بر این مشکل فائق آمده است. چون این رونق اقتصادی موجب افزایش توان مالی و رفاه شهروند و مالا امکان بازپرداخت آتی بدهی‌های ناشی از مصرف اعتباری دیروز را فراهم می‌آورد.