درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله با استفاده از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل، سناریوهایی را برای مسائل فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ ارائه خواهیم کرد. در پژوهش سالانه «آینده پژوهی ایران ۱۳۹۵» با پویش و پایش محیط ایران و از طریق روش های متفاوت گردآوری داده و اخذ نظرات خبرگان و کارشناسان حوزه های مختلف، تعداد 195 متغیر مشخص شده که برای ایران در سال ۱۳۹۵ دارای اهمیت متوسط به بالا هستند. از میان این متغیرها، تعداد هفت مورد در حوزه فضای مجازی تعریف می شوند و برخی دیگر از متغیرها نیز در ارتباط با فضای مجازی قرار داشتند. در این مقاله با مبنا قرار دادن هفت متغیر اصلی و سایر متغیرهای مرتبط، شش گمانه برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ برساخته ایم. سپس از روش تحلیل احتمالاتی اثرات متقابل برای ساخت سناریوها استفاده شده است. بدین منظور ابتدا احتمال وقوع هر یک از گمانه ها با نظر خبرگان تخمین زده شده، پس ازآن اثرات متقابل وقوع یا عدم وقوع هر یک از گمانه ها بر یکدیگر را نیز تخمین زده ایم تا ماتریس های احتمالات شرطی این شش گمانه شکل بگیرد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار Smic-Prob Expert که یکی از ابزارهای آینده نگاری راهبردی مکتب فرانسوی (لا پراسپکتیو) است استفاده شده است. از طریق نرم افزار، موقعیت ۶۴ سناریوی ممکن برای فضای مجازی ایران در سال ۱۳۹۵ به همراه تخمین احتمال هرکدام محاسبه شده است. نتایج نشان داد سناریوهای دارای بیشترین احتمال که مبتنی بر تداوم وضعیت کنونی هستند، آینده مطلوبی برای فضای مجازی ایران در سال پیش رو ترسیم نمی کنند.

در این نوشته دیدگاه ساموئل هانتینگون که در مقاله «رودررویی تمدن ها» مورد بحث قرار گرفته است ارزیابی شده و هم از جنبه تاریخی و هم از جنبه منطقی مورد نقد قرار میگیرد. نویسنده نشان میدهد که اولاً و برخلاف نظر هانتینگون، کمترین جبری در نوع رابطه کشور ها یا مناطقی که از فرهنگ های مختلف برخوردارند وجود ندارد و ثانیاً در تعیین نوع رابطه که گاه خصمانه بوده و در اغلب اوقات صلح آمیز همان حد که کشورهای قوی تصمیم گیرنده بوده و هستند، به همان میزان نیز کشورهای ضعیف مؤثر بوده و میتوانند باشند . نویسنده یکی از علل عمده بروز خشونت را فقدان شناخت متقابل میداند.

امروزه استفاده آسیب زا از تلفن همراه از مشکلات رفتاری شایع در نوجوانان به حساب می آید و متغیرهای درونی و بیرونی بسیاری ازجمله احساس تنهایی و انسجام خانواده می تواند بر روی آن تأثیرگذار باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش انسجام خانواده و احساس تنهایی در پیش بینی استفاده آسیب زا از تلفن همراه در دانش آموزان دبیرستانی است. برای این منظور 170 نفر از دانش آموزان مشغول به تحصیل در دبیرستان های دولتی شهرستان محمودآباد در سال تحصیلی 94-1393 به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند و به فرم کوتاه آزمون احساس تنهایی دانشگاه کالیفرنیا، مقیاس استفاده آسیب زا از تلفن همراه و مقیاس انسجام خانواده فیشر پاسخ دادند. نتایج نشان داد که در گام نهایی تحلیل، انسجام خانواده، به طور منفی و احساس تنهایی، به طور مثبت پیش بینی کننده استفاده آسیب زا از تلفن همراه بودند. این یافته ها از اهمیت متغیرهای انسجام خانوادگی و احساس تنهایی در روی آوردن نوجوانان به استفاده آسیب زا از تلفن همراه حمایت می کنند. به نظر می رسد که برنامه های آموزشی مرتبط با افزایش انسجام خانواده و رشد مهارت های اجتماعی نوجوانان در کاهش استفاده آسیب زا از تلفن همراه مثمرثمر باشد.تلفن همراه، احساس تنهایی، انسجام خانواده، نوجوان

پژوهش حاضر با هدف مقایسه نگرش صمیمانه نسبت به همسر در زنان متأهل کاربر و غیرکاربر شبکه های مجازی اجتماعی صورت گرفت. در این مطالعه علّی مقایسه ای تعداد 80 نفر از افراد هر دو گروه که از نظر متغیرهایی مثل وضعیت تحصیلی- اقتصادی و مدت زمان زندگی مشترک همتا بودند، به روش در دسترس انتخاب شدند. داده های پژوهش با پرسشنامه نگرش صمیمانه جمع آوری و با استفاده از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیری، آزمون t و آزمون خی دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که میزان نگرش صمیمانه در تمام خرده مقیاس ها و همچنین نمره کلی در دو گروه تفاوت معنی داری با هم دارند. بر اساس نتایج این پژوهش می توان گفت که بین زنان متأهل کاربر و غیر کاربر شبکه های مجازی اجتماعی، تفاوت معناداری در خرده مقیاس ها و همچنین نمره کلی پرسشنامه نگرش صمیمانه نسبت به همسر وجود دارد.

هدف اصلی پژوهش حاضر مطالعه رابطه بین میزان بهره مندی از رسانه های نوین (تلفن همراه) و میزان پایبندی نسل جوان به ارزش های اجتماعی است. این پژوهش نخستین پژوهشی است که با تاکید برمطالعه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و واحد علوم وتحقیقات آذربایجان شرقی در استان انجام شده است. برای نیل به اهداف تحقیق ابتدا تعاریفی از میزان بهره مندی، پایبندی، ارزش های اجتماعی و همچنین رسانه های نوین ارائه و نظریه های مربوط به ارزش های اجتماعی و رسانه های جمعی مورد ارزیابی قرار گرفت. سپس نظریه هاو دیدگاه های تبیین کننده رسانه ها و ارزش های اجتماعی از جمله نظریه کاشت، استفاده و خوشنودی و... و دیدگاه های جمیزلال، گربنر و اینگلهارت و جانسون و همچنین دیدگاه های داخلی و خارجی مورد بحث و بررسی قرار گرفت. پژوهش حاضر در بین 368 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز و واحد علوم وتحقیقات آذربایجان شرقی که بین 22 تا 40 سال سن دارند انجام شد. در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده شده و با بهره گیری از پرسشنامه اطلاعات مورد نیاز تحقیق گردآوری شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان داد: هرچه میزان استفاده از تلفن همراه بالا می رود اهمیت این معیارها در همسرگزینی افزایش می یابد. هرچه میزان استفاده از رسانه تلفن همراه افزایش می یابد اهمیت روابط اجتماعی بین دو جنس مخالف افزایش می یابد. هرچه میزان استفاده از تلفن همراه بالا می رود اهمیت مسئولیت پذیری در بین دانشجویان افزایش می یابد. هرچه میزان استفاده از تلفن همراه افزایش می یابد بر اهمیت خاص گرایی افزوده می شود. در واقع می توان گفت تلفن همراه به عنوان یک رسانه دارای مخاطب عام بر اهمیت برخی از ارزش های اجتماعی افزوده است.

تحقیقات فضائی به عنوان شاخه‎ای از علم و فناوری طی چهل و چند سالی که از پرتاب نخستین ماهواره به فضا می‎گذرد، پیشرفت‎ها و تحولات شگرفی داشته است. در مسیر این توسعه و تحول، بسیاری از شاخه‎های علم فیزیک نجومی، سیاره‎شناسی و فیزیک پلاسما یا علم مواد آن چنان گستردگی یافته‎اند که بسیاری از دانش‎ها و اطلاعات حاصل از آنها در سال‎های قبل، غیرقابل دسترس و حتی دور از قدرت درک بشر بود. اکنون تحقیقات فضائی به مثابه ابزاری برای حل مسائل و مشکلات انسان بر روی زمین مورد توجه شدید محققان و دانشمندان قرار گرفته است و هر روز کشفیات جدیدی، قدرت انسان را در تسلط و کنترل بیشتر بر طبیعت افزون می‎کند. فناوری ماهواره‎ای به عنوان شاخه‎ای مهم از تحقیقات فضائی، اکنون جایگاه عظیمی در زمینه‎های مختلف ارتباطی، زمین‎شناسی، هواشناسی، نظامی و غیره پیدا کرده است و در این میان، ماهواره‎های تامین‎کننده ارتباطات راه دور تأثیر به سزائی بر ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بشر داشته است. امروزه درصد قابل ملاحظه‎ای از مبادله پیام و ترافیک اطلاعاتی از طریق ماهواره صورت می‎گیرد و سیستم‎های ماهواره‎ای، بسیاری از مشکلات بشر را حل کرده و در بعضی از حالات به مشکلات جوامع افزوده است اما به هر حال آنچه مد نظر است استفاده بهینه از این سرویس در جهت رفع مشکلات کشورها است. در حال حاضر، عملاً تمامی پهنه جهان از بزرگ‎ترین مناطق تا دور افتاده‎ترین جزیره‎ها زیر پوشش گستردة شبکه ماهواره‎های ارتباطی و مخابراتی قرار دارد و ارسال سیگنال‎های مخابراتی از صوت و تصویر، تله تایپ و اطلاعات مولتی مدیا و غیره به بهترین نحو و با حداکثر سرعت، از طریق همین شبکه‎ها صورت می‎گیرد. گسترش خارق‎العاده ارتباطات ماهواره‎ای بیانگر تلاش بی‎وقفه انسان در به کارگیری فناوری جدید در جهت رفع نیازهای جوامع بشری است. پیشرفت چشمگیری که در زمینه تکنیک‎های دیجیتالی ماهواره‎ها پدید آمده است مقدمات تولید و بهره‎برداری از شبکه‎های چند منظوره اطلاعاتی را فراهم آورده است. یکی از آخرین دستاوردهای استفاده از ماهواره در درمان و آموزش از راه دور است که از این طریق توانسته است بهترین متخصصان پزشکی و اساتید دانشگاه‎ها را به دور افتاده‎ترین نقاط جهان برساند و به این ترتیب جهشی در بخش تعلیم و تربیت و ارتقای سطح دانش و تحصیلات عالیه ایجاد کند. در حال حاضر، کاربردهای فناوری فضائی به قدری وسیع است که نمی‎توان آن را در مقاله‎ای مختصر توضیح داد. تا به حال هزاران ماهواره در زمینه‎های مخابراتی، رادیو ـ تلویزیونی، نظامی، جاسوسی، هواشناسی، سنجش از دور و غیره به فضا فرستاده شده است که در این نوشتار سعی می‎شود به توضیح مختصری از انواع هر یک پرداخته شود.

پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر دوره آموزش سواد رسانه ای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر میزان آگاهی دانش آموزان دوره دوم مقطع ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی ۹۵-۱۳۹۴ صورت پذیرفته است. روش تحقیق از نوع شبه آزمایشی و جامعه آماری شامل تمام دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهر تهران بود، که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند ۴۰ نفر از دانش آموزان انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم شدند. ابزار جمع آوری داده ها در این پژوهش، آزمون محقق ساخته آگاهی که میزان پایایی آزمون از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ ۷۹/۰ به دست آمد. پس از اجرای پیش آزمون بر روی هر دو گروه، گروه آزمایش طی شش جلسه با استفاده از نرم افزار چندرسانه ای محقق ساخته آموزش دیدند و گروه کنترل به دوراز متغیر مستقل نگاه داشته شدند. پس از اتمام آموزش از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. برای تجزیه وتحلیل داده ها از روش های آماری در دو سطح توصیفی (شاخص های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی (تحلیل کوواریانس چندمتغیری) استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که آموزش سواد رسانه ای مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات باعث افزایش میزان آگاهی دانش آموزان از سواد رسانه ای شده است. نتایج این پژوهش در راستای سایر پژوهش های انجام شده، بیانگر نقش مثبت استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش سواد رسانه ای و افزایش آگاهی در ارتباط با مؤلفه های اساسی سواد رسانه ای بود.

در این مقاله مسائل حقوقی سه نوع از مهمترین قراردادهای بازرگانی مربوط به اینترنت را بررسی خواهیم‌کرد: قرارداد برای ایجاد پایگاه وب در شبکه؛ قرارداد تبلیغات یا حمایت مالی در یک سایت؛:؛ و قرارداد تامین دسترسی به اینترنت. سپس به‌طور مختصر قراردادهایی را که با ارائه‌کنندگان خدمات دسترسی به اینترنت بسته می‌شود و قراردادهای بین آنها را بررسی می‌کنیم. «کاربر» به شخصی حقیقی یا حقوقی اطلاق می‌شود که پایگاه وب برای او راه‌اندازی یا اداره می‌شود و یا به کسانی اطلاق‌ می‌شود که از خدمات دسترسی به اینترنت بهره‌مند می‌شوند. ISP (ارائه کننده خدمات اینترنت) نیز میزبان شبکه محسوب می‌شود و امکان دسترسی به اینترنت را فراهم می‌آورد. ارائه کننده خدمات اینترنت در ایجاد و راه‌اندازی پایگاه وب نیز نقش دارد.

پژوهش حاضر به بررسی رابطه کاربری شبکه اجتماعی مجازی فیس بوک و سرمایة اجتماعی می پردازد. گسترش تعاملات اجتماعی درفضاهای مجازی از سوی جوانان و دغدغه کاهش روابط و تعاملات و مشارکت اجتماعی آنان در دنیای واقعی مباحث گسترده ای را در زمینه چگونگی تأثیر پذیری سرمایه اجتماعی جوانان از کاربری شبکه های اجتماعی مجازی موجب گردیده است و اثرات کاهنده و یا فزاینده کاربری این شبکه های اجتماعی برسرمایه اجتماعی در پژوهش هایی متعددی درجهان مورد بررسی قرارگرفته است. به همین منظور درمقاله حاضر با بررسی و مقایسه سرمایه اجتماعی دانشجویان کاربر و غیرکاربر کم وکیف کاربری فیس بوک و رابطه آن با ابعاد ساختی و شناختی سرمایه اجتماعی و مؤلفه های آن مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش با روش پیمایش انجام شده است و جمعیت آماری آن را 336 نفر از دانشجویان دانشگاه تهران تشکیل می دهند که با روش نمونه گیری خوشه ای متناسب با حجم انتخاب شده و سپس با استفاده از ابزار پرسش نامه، اطلاعات جمع آوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج تحقیق میزان بالاتر سرمایه اجتماعی را در نزد دانشجویان کاربر در مقایسه بادانشجویان غیر کاربر نشان می دهد. هرچند تأثیر کم و کیف کاربری فیس بوک بر ابعاد مختلف سرمایه اجتماعی یکسان نبوده و بر اساس یافته های پژوهش، تنوع استفاده از فیس بوک با سرمایه اجتماعی و برخی مؤلفه های آن نظیر اندازه شبکه واقعی، انواع هنجارهای همیاری و آگاهی اجتماعی ارتباط مثبت دارد در حالی که میزان استفاده از فیس بوک با مؤلفه حمایت اجتماعی و سرمایه اجتماعی در کل ارتباط منفی را نشان داده است.

مقاله حاضر به بررسی نقش پایگاه های اطلاع رسانی اینترنتی بر تقویت دینداری از دیدگاه دانشجویان دانشگاه های سراسری شهر تهران می پردازد و با استفاده از روش اسناد و مدارک عملی و روش پیمایشی می کوشد نشان دهد که اینترنت به عنوان یک رسانه نوین، نقش مهمی بر دینداری داشته و باعث تقویت آن می گردد .تلاش بشر در باره ی فهم دین و ابعاد مختلف آن و تأثیراتی که بر زندگی او می گذارد و همچنین راهکارها و عوامل مؤثر بر تقویت یا تضعیف دینداری افراد همواره مورد توجه محققان این حوزه بوده است.در عصر حاضر که جهان از سویی روند وحدتگرا و از سوی دیگر روند تکثر گرایی را دنبال می کند، نقش رسانه ها به عنوان عاملی مهم و اثر گذار بر این روند جهانی حائز اهمیت است، خصوصاً اینترنت که مهمترین رسانه ی این دهکده جهانی است و اثرات آن بر زندگی افراد کاملاً قابل درک و مشهود است . با انجام این پژوهش قابلیت های اینترنت در حوزه دین و توانمندی های این رسانه در گسترش دین و تقویت دینداری افراد مشخص می شود و این رسانه به عنوان عاملی مؤثر معرفی می گردد که علاوه بر نقش آن در حوزه های سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی ، در حوزه دینداری افراد نیز به عنوان رسانه ای مؤثر مطرح می گردد لذا دانشجویان در جهت رفع نیازهای دینی خود به آن مراجعه می کنند و امکانات ، قابلیت ها و جذابیت های مختلف اینترنت در گسترش دینداری افراد مورد تأیید قرار می گیرد.

پژوهش حاضر با هدف آزمون مدل پذیرش فناوری و تاثیر ارزش های فرهنگی های هافستد (مردانگی/زنانگی، ابهام گریزی، فردگرایی/جمع گرایی و فاصله قدرت) بر پذیرش فناوری اینترنت در بین دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی با استفاده از رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری انجام گرفت. تعداد 275 نفر از این دانشجویان با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی به مثابه نمونه انتخاب شدند. نتایح تحقیق نشان داد که ارزش های فرهنگی مردانگی/زنانگی اثر مثبتی بر متغیرهای مدل پذیرش فناوری (سودمندی و سهولت استفاده ادراک شده) دارند. اثر ابهام گریزی نیز بر این متغیرها منفی بود. اثر فاصله قدرت نیز بر سهولت استفاده ادراک شده منفی و معنادار بود. شاخص های برازش مدل نیز نشان دادند که الگوی نظری ارائه شده با داده های گردآوری شده برازش مناسبی دارد. در مورد نتایج و کاربردهای تحقیق نیز بحث شد.