درخت حوزه‌های تخصصی

این مقاله به مطالعه تطبیقی ساختار و نحوه پوشش اخبار مربوط به ایران در تارنماهای ایرنا، بی بی سی فارسی و صدای آمریکا-فارسی می پردازد. داده های این مطالعه به روش تحلیل محتوا جمع آوری و تحلیل شده است. این پژوهش با هدف مقایسه ساختار و نحوه پوشش خبری تارنماها (وب سایت ها)ی ایرنا به‌عنوان خبرگزاری رسمی ایران با تارنماهای دو شبکه رادیو- تلویزیونی برون مرزی فارسی زبان بی.‌بی.‌سی و صدای آمریکا با تأکید بر اخبار و رویدادهای سیاسی مربوط به ایران، انجام شده است. جامعه آماری این مطالعه، مطالب خبری مرتبط با ایران در حوزه سیاست و امور خارجی است که در سه تارنمای مورد مطالعه، طی دو هفته آماری و در یک دوره شش‌ماهه (سه ماه آخر سال 1386 و سه ماه نخست 1387) ارائه شده است. حجم نمونه این تحقیق نیز شامل 571 خبر است که به روش نمونه‌گیری سیستماتیک احتمالی طی دو هفته آماری (از هر دو هفته یک روز) انتخاب شده است. واحد تحلیل نیز در این تحقیق ""خبر"" تعریف شده است. یافته های تحقیق در دو سطح توصیفی و تبیینی ارائه شده است. در جداول توصیفی مشخص شده است که نوع ساختار و نحوه پوشش اخبار در سه تارنمای ایرنا، بی.‌بی.‌سی فارسی و صدای فارسی آمریکا با هم تفاوت دارند. هر سه تارنما عنصر ""که"" و ارزش خبری ""شهرت"" را با برجستگی خاصی مورد تاکید قرار داده‌اند که این موضوع، نشان‌دهنده ""شخص‌گرا بودن و جهت گیری گفتمانی آنهاست. همچنین بیشتر اخبار انتشار یافته در این سه تارنما ""غیرتولیدی"" است که از این منظر، سهم ایرنا از دو تارنمای دیگر بیشتر است. از نظر موضوعی موضوع هسته‌ای ایران، کانون توجه اصلی سه تارنمای مورد مطالعه بوده است. تاکید تارنمای ایرنا و صدای آمریکا بیشتر بر ""سخت‌خبر"" و بی.‌بی.‌سی بیشتر به ""نرم‌خبر"" یا انعکاس رویداد همراه با اطلاعات تکمیلی بوده است. از میان امکانات تعاملی و چندرسانه ای مورد استفاده در تارنماهای خبری، بیشترین استفاده از ""عکس"" بوده است. اما برخلاف ایرنا، بی.‌بی.‌سی و صدای آمریکا از ایمیل و پیوند با موضوعات و سایت‌های مرتبط نیز استفاده زیادی کرده‌اند.

"در رویکرد اقتصاد سیاسی، رسانه‌های گروهی بویژه در دوران انتخابات؛ معرف ارزش‌های حاکم و عامل انتقال آن محسوب می‌شوند. در بسیاری از موارد بویژه در دوران انتخابات، محتوا و تولیدات رسانه‌های جمعی در خدمت منافع سیاسی و اقتصادی صاحبان قدرت قرار می‌گیرد و به‌این‌‌ترتیب، تفاوت‌ و نابرابری در دسترسی به رسانه‌های جمعی که موقعیت‌های ممتاز بهره‌مندان برتر را در چنین شرایطی در پی دارد، خود مثالی از نابرابری در دسترسی به منابع است، یعنی جایی‌‌که محرومان از دسترسی به رسانه‌های جمعی نمی‌توانند در سطوح برابر و عادلانه به رقابت با کسانی که از این رسانه‌ها بهره‌‌مند هستند بپردازند. در جمهوری اسلامی ایران نیز جایگاه و نقش بزرگ‌ترین و تأثیرگذارترین ابزار رسانه‌ای انتخابات طی سال‌های اخیر (صدا‌و‌سیما) سبب شده است بسیاری از مردم، مبنای تصمیم‌گیری نهایی خود را جلسات گفتگو و مناظره نامزدها یا دیگر فرصت‌های تبلیغی‌ای قرار دهند که رسانه ملی برای انتقال مستقیم پیام این افراد به آحاد جامعه فراهم می‌آورد. " "اقتصاد سیاسی رسانه، رسانه‌های جمعی، سرمایه‌داری جهانی رسانه، نابرابری‌های اجتماعی "

از آن جهت که فنآوری‏های نوین ارتباطی و اطلاعاتی و ساختاری که در اثر بکار گیری آنه پدید می‏آید امری نو و جدید است در این مقاله سعی شده است با توجه به مطالعات تجربی انجام شده و نظریه‏های اشاعه و نشر نوآوری مکانیزم‏های این مسئله به‏طور تجربی در ایران مطالعه شده و فرضیه های مرتبط، به آزمون گذاشته شود. توضیح آنکه، همانگونه که فنآوریهایی نظیر دستگاه چاپ، راه‌آهن و تلفن تأثیرات شگرفی را در زندگی ایجاد کردند و تصور ما از زمان و مکان را به هم زدند و به مدد آنها کالاها، انسان‏ها و اطلاعات به اقصی نقاط دنیا منتقل ‌شدند، فنآوری‏های نوین ارتباطی و اطلاعاتی نیز تبعاتی به مراتب بیشتر برای عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به بار آوردند. نرخ تغییرات در این فنآوری‏ها نیز به مراتب بیشتر از فنآوری‏های گذشته است. انقلاب فنآورانه اخیر که حول محور اطلاعات می‏چرخد موجب دگرگونی در ثروت، قدرت، رشد اقتصادی و .. شده است. امروزه از فقدان این فنآوری به‏عنوان پاشنه آشیل کشورهای در حال توسعه سخن گفته می‌شود که فقدان آن موجب رقابت‏ناپذیری آنها در بازارهای جهانی، تداوم فقر اقتصادی و عدم توسعه اقتصادی و اجتماعی شده است. مزایای استفاده از این فناوری در توسعه روستایی روشن شده و روستاهای کشورهای پیشرفته و در حال توسعه به سرعت در حال به‏کارگیری و مجهز شدن به آن هستند.

در مقالة حاضر تأثیر نسبی فناوری های جدید ارتباطی و اطلاعاتی به طور عام و اینترنت به طور خاص، در توسعة اجتماعی بررسی می شود. برای شناخت تأثیرات اینترنت در توسعه و به ویژه توسعة اجتماعی باید ابتدا شناخت نسبتاً کاملی از اینترنت و قابلیت های آن کسب کرد. در این نوشتار تلاش می شود که تأثیرات اینترنت، در حکم یکی از فناوری های ارتباطی ـ اطلاعاتی مؤثر در توسعة اجتماعی، در شاخص هایی نظیر درآمد و فقر، آموزش و پرورش ، بهداشت و سلامت، و دسترسی به فرصت های برابر بررسی و کنکاش شود.