پژوهش حاضر، به دنبال بررسی تأثیر استفاده از رسانههای گروهی و شبکههای ارتباط جمعی بر هویت ملی بوده است. به منظور بررسی این رابطه، از نظرات آندرسون، رایزمن،گیدنز و انگلهارت استفاده شده است. این پژوهش به صورت پیمایشی و با استفاده از توزیع پرسشنامه در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان، در سال تحصیلی 88ـ1387 انجام شده است. نمونهگیری در مرحله اول، با روش طبقهبندی شده و در مرحله دوم، به صورت سهمیهای انجام گرفته و حجم نمونه 490 نفر بوده است. آزمون فرضیهها نشان میدهد بین استفاده از رسانههای جمعی و هویت ملی، رابطه وجود دارد. بهاینترتیب که افراد استفادهکننده از رسانههای داخلی، در سازه هویت ملی نمره بالایی دریافت کردهاند و بر عکس، نمره افراد استفادهکننده از رسانههای خارجی در این سازه، نمره پایینی بوده است. این یافته، نشاندهنده تغییر نگرشها به سمت الگوها و گرایشهای جدید است. همچنین برای بررسی فرضیهها از تحلیل رگرسیون استفاده شده است. یافتههای تجربی نشان میدهد که از میان متغیرهای اثرگذار بر هویت ملی، به ترتیب، جنس، میزان استفاده از رسانههای خارجی، میزان استفاده از رسانههای داخلی، سن و وضعیت تأهل در تعیین گرایش هویت ملی، از سهم بیشتری برخوردار بودهاند رسانههای جمعی، همبستگی ملی، همگرایی، هویت، هویت ملی
"انتخابات و مشارکت سیاسی، از نمادهای مشترک بین نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران و سایر کشورهای برخوردار از نظام دموکراتیک است. در تبیین چگونگی مشارکت شهروندان، ترجیحات رأیدهی و کیفیت تصمیمگیری در گزینش و رأی دادن به نامزدهای انتخاباتی، سه الگو و رویکرد نظری؛ جامعهشناسی سیاسی، اقتصاد سیاسی و روانشناسی سیاسی وجود دارد.
مقاله حاضر، ضمن تحلیل و ارزیابی این سه دسته نظریه، در پاسخ به این پرسش که در جمهوری اسلامی، رفتار انتخاباتی شهروندان، با کدامیک از الگوها و بنیانهای نظری جامعهشناسی، اقتصاد سیاسی و روانشناسی سیاسی قابل تبیین است، بر این فرضیه تأکید دارد که رفتار انتخاباتی و رأیدهی، پدیدهای زمانپرورده، زمینهپرورده و مکانپرورده است و از اینرو نمیتوان به فرانظریهای جهانشمول دست یافت که چرایی و چگونگی و محتوای رأیدهی شهروندان را در همه کشورهای جهان و حتی در همه حوزههای انتخابیه درون یک واحد جغرافیایی، بر اساس آن مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد. به عبارت دیگر، مبانی تأثیرگذار بر رفتار شهروندان در جمهوری اسلامی ایران را باید در فرهنگ سیاسی مردم، خلقیات و تجربیات قبلی شهروندان، تعاملات گذشته مردم با نامزدها و گفتمانها و شبکههای اجتماعی که رأیدهندگان به آن تعلق دارند، جستجو کرد.
" انتخابات، ترجیحات رأیدهی، رفتار انتخاباتی، رقابت انتخاباتی، شبکههای اجتماعی، فرهنگ سیاسی، مشارکت سیاسی
"توسعه سیاسی، به مفهوم گسترش و تعمیق مشارکت آحاد مردم در سرنوشت واحدهای سیاسی، با وجود تنوع و تکثر شیوههای اجرایی آن، از اهداف مشترک تمامی دیدگاههای توسعهای است. انتخابات به عنوان بارزترین شیوه و تجلی این مشارکت، همواره مورد اهتمام نظریهپردازان علوم اجتماعی و سیاسی و نیز به طریق اولی، سیاستورزان بوده است. ازجمله پرسشهایی که برای هر دو گروه یاد شده، از اهمیت مضاعف برخوردار است، تبیین رفتار انتخاباتی مردم و گروههای اجتماعی است. در جمهوری اسلامی ایران نیز مطالعه رفتار انتخاباتی، بویژه در دهه اخیر، بهطور جدی در دستورکار پژوهشگران حوزههای ذیربط قرار داشته است. در همین خصوص، پرسش اصلی مقاله حاضر این است که مشارکت مردم در انتخابات، به عنوان یکی از شاخصهای اصلی توسعه سیاسی، بر اساس چه معیارها و ملاکهایی صورت میگیرد و ایفای نقش رسانهها در تعیین و یا جهتدهی به این ملاکها چگونه است؟ مقاله حاضر بر آن است که ضمن مرور نظریههای اصلی مطرح در این حوزه موضوعی، یکی از نظریهها را با تعدیلهایی برگرفته از فرانظریه «سازهانگاری»، به عنوان نظریهای شایسته برای تحلیل رفتار انتخاباتی در ایران پیشنهاد دهد. از آنجا که مفهوم «هویت»، جوهره فرانظریه سازهانگاری را شکل میدهد، و با عنایت به نقش برجسته رسانهها در صورتبندی لایههای چهارگانه هویتی، نگارندگان برآنند که رابطه میان اقدامات هویتساز رسانه، مالکیت رسانه و رفتار انتخاباتی را مورد تأکید قرار دهند.
" انتخابات، توسعه سیاسی، رسانه، رفتار انتخاباتی، سازهانگاری، مالکیت رسانهای، مشارکت سیاسی، هویت
"تحلیل گفتمان و مطالعه تطبیقی نوشتههای انتخاباتی در تبیین رویکردها و دیدگاههای طیفهای مختلف سیاسی در هر کشور حائز اهمیت است. انتخابات مجلس هشتم جمهوری اسلامی ایران بهدلیل حضور دو جریان اساسی اصولگرا و اصلاحطلب، از حساسیت زیادی برخوردار بوده است. در این مقاله تلاش شده است یادداشتهای روز و سرمقالههای روزنامههای کیهان و جمهوری اسلامی، بهعنوان دو روزنامه اصلی طیف اصولگرا درباره انتخابات مجلس هشتم، از 25 اسفند 1386 تا ششم اردیبهشت 1387 (مرحله دوم انتخابات) با روش تحلیل گفتمان و مطالعه تطبیقی رویکردهای این دو روزنامه بررسی، تبیین و مقایسه شوند.
تحلیل گفتمان مطالب مربوطه در روزنامههای مذکور نشاندهنده نوعی از رویکرد «درونساختاری» درباره انتخابات مجلس در روزنامه جمهوری اسلامی و دیدگاه «برونساختاری» فراتر از انتخابات مزبور در روزنامه کیهان است. گرچه این دو رویکرد تفاوت اساسی میان دو روزنامه را نشان میدهند، اما در حمایت از جریان اصولگرا و استقلال مجلس مشترکند.
" انتخابات، اصلاحطلبان، اصولگرایان، تحلیل گفتمان، روزنامه جمهوری اسلامی، روزنامه کیهان، مجلس هشتم
"انتخابات از ارکان مهم شکلگیری ساختار سیاسی در نظامهای دموکراتیک بهشمار میرود. در نظام جمهوری اسلامی نیز که مبتنی بر نظریه مردمسالاری دینی است، راههای حضور اثرگذار مردم در تشکیل تمامی نهادهای قدرت به صورت مستقیم و غیرمستقیم پیشبینی شده است. توجه به جایگاه رسانهها در تحقق مشارکت سیاسی به صورت عام و کارکرد رسانه ملی در نظام جمهوری اسلامی به صورت خاص، اهمیت مضاعف و تعیینکننده رسانه ملی را در انتخابات مختلف آشکار میسازد.
این مقاله فارغ از نقش سایر نهادهای مؤثر در بحث انتخابات، بهطور ویژه به بررسی جایگاه رسانه ملی در تحقق مشارکت سیاسی شهروندان و ارائه راهکارهایی در این زمینه پرداخته است.
" "انتخابات، رسانه، رسانه ملی، مشارکت سیاسی، نظام جمهوری اسلامی
"