فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۵۳۴ مورد.
۱۲۱.

بررسی روابط دولت های شیعی در قرن چهارم هجری(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: دولت شیعه آل بویه ارتباط فاطمیان قرن چهارم حمدانیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 447 تعداد دانلود : 17
پس از تشکیل اولین دولت شیعی، یعنی علویان طبرستان در ایران در قرن سوم هجری، دولت های بزرگ شیعی دیگری، همچون آل بویه، و فاطمیان و آل حمدان در قرن چهارم هجری شکل گرفت. این دولت ها، در گسترش تعالیم شیعه امامیه، اسماعیلیه و گسترش فرهنگ و تمدن اسلامی، به خصوص آشکار کردن مظاهر شیعه در ایران، عراق و شمال افریقا نقش غیرقابل انکاری ایفا کردند. در عین حال، این دولت ها با اینکه معاصر دولت عباسی بودند که در اوج ضعف خود بود، ولی هرگز نتوانستند امپراطوری بزرگ شیعی را به وجود آورند و همواره برای گسترش قلمرو خود با یکدیگر در رقابت و نزاع بودند. گرچه می توان در منابع تاریخی از تعامل اندک آنان سخن راند، این مقاله با رویکرد تحلیل اسنادی، به تفصیل به روابط دولت های شیعی قرن چهارم هجری پرداخته است.
۱۲۲.

کیسانیه اولین انشعاب در تاریخ تشیع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: امامت مهدویت تشیع کیسانیه مختار محمد حنفیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 810 تعداد دانلود : 276
تشیع در نیم قرن اول موجودیت خود یک نهضت سیاسی کاملاً عربی با تأکید بر حقانیت حضرت علی بن ابیطالب علیه السّلام به عنوان تنها جانشین رسول اکرم (ص) بود. از دوران امامت و خلافت حضرت علی علیه السّلام تا زمان وقوع واقعه کربلا در سال 61 هجری قمری شیعیان انسجام خود را حفظ کردند. پس از قیام مختار و حمایت و تبلیغ وی برای امامت و مهدویت محمّد حنیفه که در راستای اهداف سیاسی مختار صورت می گرفت، اولین انشعاب در تاریخ تشیع با نام کیسانیه به وجود آمد. در طی دو قرن اول هجری قمری افراد مختلفی ازبین خاندان محمّد حنفیه، طالبیان، اهالی خراسان، کوفه و مدینه مدّعی امامت در مذهب کیسانی و هدایت مردم شدند که آخرین آنان فرزندان عبدالله بن عباس بودند. این مقاله به تکاپو و سیر تاریخی مذهب کیسانیه از قیام مختار بن ابی عبید ثقفی تا بهره برداری بنی عباس از جایگاه مذهب کیسانیه می پردازد.
۱۲۴.

نقش غلات در تخریب چهره شیعه

کلید واژه ها: غلات غلو تحریف قرآن جعل حدیث اباحی گری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 43 تعداد دانلود : 837
از فرقه هایی که در کتب ملل و نحل اغلب به شیعه منتسب شده، غلات اند که دارای عقاید غلوآمیز نسبت به ائمه^ بوده و به همین رو مورد تکفیر و بیزاری آن بزرگواران قرار گرفته اند. غلات در حوزه های مختلف تاریخ شیعه تأثیر نهاده و عقاید شیعه را تحریف کرده و سبب انزوای مکتب تشیّع و جلوگیری از گسترش آن شده اند. در این پژوهش مواردی چون تأثیر غلات در تخریب وجاهت ائمه^ و اصحاب ایشان و اثرگذاری شان در اندیشه تحریف قرآن و جعل احادیث و نیز تأثیر در برخی علوم اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد.
۱۲۶.

بررسی تطبیقی سازمان دعوت عباسیان و سازمان وکالت امامیه

کلید واژه ها: امامیه وکیل عباسیان داعی دعوت عباسی سازمان وکالت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی عباس
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : 808 تعداد دانلود : 72
سازمان های دعوت عباسیان و وکالت امامیه، دو سازمان مخفی بودند که در مناطق مختلف سرزمین های اسلامی فعالیت می کردند. با بررسی تطبیقی این دو سازمان، قضاوت بهتر تاریخی نسبت به عملکرد امامان و شیعیان و عباسیان و پیروانشان امکان پذیر می شود. پرسش اصلی در این مقاله آن است که این دو چه تفاوت ها و شباهت هایی در اهداف و اصول سازمانی داشته اند؟ در پاسخ می توان گفت سازمان دعوت اهداف سیاسی، و سازمان وکالت اهداف سیاسی و غیرسیاسی را دنبال می کرد. دو سازمان در اصولی مانند پنهان کاری، نظم و تدبیر امور و اطاعت محض از امام با هم یکسان اند. در سازمان دعوت رسیدن به قدرت به هر طریق، یک اصل بود. در سازمان وکالت اصول دیگری نظیر انتخاب مستقیم وکلا توسط امام و نظارت مستقیم بر عملکرد آنها نیز وجود داشت. در سازمان دعوت بسیاری از داعیان توسط اشخاص دیگری غیر از امام انتخاب می شدند.
۱۲۷.

جریان شناسی کلامی – سیاسی عصر امامت امام رضا(ع) (183-203 ق)(مقاله پژوهشی حوزه)

۱۳۰.

تحولی روش شناختی در فقه سیاسی شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش شناسی ولایت نظارت فقه سیاسی مصلحت نظام فردمحوری نهادمحوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی
تعداد بازدید : 251 تعداد دانلود : 46
به موازات تحول سیاست مدرن در گذار از فردمحوری به نهادمحوری و چگونگی اعمال قدرت، به نظر می رسد در فقه سیاسی شیعه نیز گرایشی مشابه در حال وقوع است. مقاله حاضر در صدد است این تغییر پارادایمی (paradigm shift) را با واکاوی کلمات سه فقیه برجسته جمهوری اسلامی به بحث گذارد. تغییر پارادایمی هرچند ممکن است تا حدی به شکل ناخودآگاه رخ دهد، اما تحلیل خودآگاهانه و روش شناسانه آن می تواند دستاوردهای جدیدی به همراه داشته باشد. امام خمینی با طرح مسئله «مصلحت نظام» به نهاد حکومت محوریت داد و آغازکننده این حرکت به حساب می آید. «نظریه ولایت» با فردمحوری و «نظریه نظارت» با نهادمحوری تناسب بیشتری دارد.
۱۳۱.

دورنمای ژئوپلیتیک شیعه در عراق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: عراق فدرالیسم ژئوپلیتیک پان عربیسم ژئوپلیتیک شیعه ژئوپلیتیک عراق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 320 تعداد دانلود : 520
در این نوشتار سعی شده است سامان ژئوپلیتیکی شیعیان در عراق آینده، تبیین شود. در ابتدا دو سناریوی اساسی درباره نظام سیاسی آینده عراق و ویژگی های هر کدام، مورد بررسی قرار گرفته است. با بررسی واقعیت های امروزی عراق می توان نتیجه گرفت از دو سناریوی نظام دموکراتیک مبتنی بر فدرالیسم و نظام استبدادی، شرایط برای تحقق سناریوی اول فراهم است. با توجه به عناصر ژئوپلیتیکی در صورت وقوع نظام دموکراتیک مورد نظر، می توان به این نتیجه رسید که وزن و قلمرو ژئوپلیتیکی شیعیان ارتقا خواهد یافت. جمعیت، حکومت و نهادهای سیاسی، موقعیت و منابع طبیعی، از جمله عناصر ژئوپلیتیکی است که مورد بررسی قرار گرفته اند. با توجه به تجزیه و تحلیل انجام شده، صحت فرضیه «در آینده وزن و قلمرو ژئوپلیتیکی شیعیان در داخل و خارج گسترش و تثبیت خواهد یافت»، اثبات شده است.
۱۳۲.

موانع و شیوه های بازدارنده تجدید حیات شیعه در جهان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت ایران انقلاب اسلامی مقابله تشیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 752 تعداد دانلود : 728
نقش آفرینی ایران در محیط های فراملی، از همان ابتدای انقلاب اسلامی، تاثیر عمیقی در میان جوامع داشت؛ در عین حال، این انبساط فضایی که در اثر آزادشدن انرژی نهفته در تشیع شکل گرفته بود و ماهیت مذهبی داشت، باعث شد سران کشورهای رقیب و نیز بازیگران فرامنطقه ای با حساسیت روند جدید را پیگیری و کنترل نمایند. به تدریج که سیاست های فرامرزی انقلاب اسلامی ایران شکل عملیاتی به خود می گرفت و اثرگذاری ایران در میان سایر کشورها و جوامع نمود عینی می یافت، از طرف مقابل نیز واکنش های مختلفی ابراز می شد که در شکل سیاست های تقابلی، به مرحله اجرا در آمده است. هدف همه این اقدامات، جلوگیری از انبساط فضایی قدرت تشیع بود که در اثر انقلاب اسلامی ایران به وجود آمده بود. این مقاله در صدد است با روش تحلیلی، به بررسی انواع موانع و شیوه های عملی و نظری ای بپردازد که در تقابل با قدرت یابی تشیع و تجدید حیات آن و در ارتباط با نقش آفرینی ایرانِ بعد از انقلاب اتخاذ شده اند. این موارد در هشت محور «دینی ـ فقهی، تشکیلاتی، سیاسی ـ نظامی، مردمی، فیزیکی، نظری ـ تئوریک، انتشاراتی و الکترونیک» تقسیم بندی شده اند.
۱۳۳.

تبیین نظری نهضت های شیعی - صوفی در ایران(قرون هفتم تا دهم ﻫ . ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشعشعیان سربداران مرعشیان سید حیدر آملی نهضت های شیعی- صوفی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه تاریخ ادیان
تعداد بازدید : 16 تعداد دانلود : 363
پس از هجوم مغول به ایران و در فاصله ی قرن های هفتم تا دهم هجری قمری، قیام هایی به وقوع پیوست که به عنوان عکس العمل سیاسی- مذهبی در برابر شرایط پیش آمده؛ نه با اعتقادات شیعی صرف و نه با عقاید سنی، بلکه با رویکردی شیعی- صوفی وارد منازعات سیاسی شد. مقاله ی حاضر متکی بر نظریه ی گفتمان لاکلا و موفه و با تحلیل محتوای جامع الاسرار و منبع الانوار سید حیدر آملی، در صدد فهم چیستی مبانی نظری نهضت های یاد شده برآمده است. از آن جا که بررسی تمامی نهضت های مورد نظر ممکن نبوده است، محققان با بررسی سه جنبش سربداران، مرعشیان و مشعشعیان، به عنوان نمونه های پژوهش، تلاش کرده اند نشان دهند شکل گیری گفتمان شیعی- صوفی در قرن های هفتم تا دهم هجری قمری، و تجلی فرایند حاشیه رانی رقیب توسط این گفتمان، بروز نهضت های مورد نظر را موجب گردیده است.
۱۳۵.

تشیع در بیهق زمینه های سیاسی- اقتصادی (سده های 3-7ق)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بیهق تشیع در بیهق علویانِ بیهق

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
تعداد بازدید : 300 تعداد دانلود : 909
بیهق از نخستین خاستگاه های مذهب تشیع در ایران است که پیش از هجوم مغولان به تشیع اشتهار یافته بود. در پژوهش های مربوط به تاریخ تشیع در ایران، به زمینه ها و اسباب گسترش این مذهب در منطقه مذکور توجه لازم به عمل نیامده است؛ مقاله حاضر به بررسی علل رواج تشیع در بیهق اختصاص دارد یافته های این پژوهش نشان می دهد که رواج تشیع در بیهق افزون بر جاذبه های عقیدتی این مذهب، حاصل کارکرد عوامل و کنش نیروهای مختلفی بود که در میان آنها سیاست حاکمان خراسان و شرایط سیاسی- اقتصادی بیهق نقشی محوری داشت.
۱۳۶.

نقش مذهب تشیع در روابط سیاسی قطب شاهیان و صفویان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هند روابط سیاسی تشیع صفویان قطب شاهیان گورکانیان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : 299 تعداد دانلود : 292
چندی پس از انقراض حکومت قراقویونلوها، یکی از شاهزادگان قراقویونلو به نام قلی به دکن رفت و وارد دستگاه حکومتی بهمنیان شد و پس از طی مدارج رشد و ترقی در آنجا از طرف بهمنیان به حکومت گلکنده منصوب شد و در سال 918ق، اعلام استقلال کرد. او بلافاصله به تبعیت از شاه اسماعیل صفوی مذهب شیعه را در قلمرو خود رسمیت بخشید و نام حکام صفوی را در خطبه، بر نام خود مقدم ساخت. حکومت قطب شاهیان در طول نزدیک به دو قرن حکومت در گلکنده و حیدرآباد، پیوسته با صفویان روابط دوستانه ای داشت. عواملی چون اشتراک مذهبی، قرابت قومی، فرهنگی و همچنین وجود دشمنی مشترک، چون گورکانیان، این روابط را مستحکم تر می کرد که از میان دلایل فوق، مذهب تشیع نقش مهم تری در تحکیم و تداوم این روابط داشت و پیوسته سفرا بین دو حکومت در رفت و آمد بودند. با حمله اورنگ زیب به قطب شاهیان و اجبار آنها به ذکر نام حکام گورکانی در خطبه، همچنین ضعف نسبی حکومت صفویان در این زمان، روابط حسنه این دو حکومت بسیار کمرنگ شد.
۱۳۷.

بررسی آثار تمدن ایرانی ـ شیعی در منطقه ارمنستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: ارمنستان شیعی فرهنگ ایرانی ارامنه تشیع حکمرانان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام تاریخ تمدن اسلامی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : 384 تعداد دانلود : 754
از حکومت صفویه در ارمنستان تا امضای قرارداد ترکمانچای نزدیک به سیصد سال طول کشید. در طول این سه سده، ایران اسلامی که خود به تشیع گرویده بود، آثاری از تمدن خود را در آن منطقه به جای گذارد. وجه مشترک همه سلسله هایی که در این دوره به حکومت رسیدند، قدرت معنوی آموزه های تئوریک و عملی مذهب تشیع بود که در بستر فرهنگ متعالی ایرانی به خوبی رشد کرده بود. متاسفانه بسیاری از آن آثار در اثر ناملایمات طبیعی روزگار و عناد و بی مهری کمونیسم از بین رفته است؛ تاریخ نگاری درستی نیز صورت نگرفته است و اطلاعات دقیق و جامعی در دست نیست. آنچه نویسندگان بیشتر بدان پرداخته اند، تعاملات اقتصادی دوران شاه عباس دوم با ارامنه جلفا و برخی تاثیرات ادبی بر زبان ارمنی است. نگارنده تلاش کرده است با تمام محدودیت ها، از خلال منابع پراکنده، تصویری از آثار تمدن مربوط به آن دوران، به ویژه آثار فرهنگی ـ سیاسی را ارائه نماید.
۱۳۸.

بازخوانی رسمیت یافتن تشیع در ایرانِ عهد اولجایتو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران تشیع ایلخانان رسمیت یافتن اولجایتو

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و ایران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : 797 تعداد دانلود : 448
در اواسط دوره حکومت اولجایتو (حک703-716ق) که در نتیجه مجادلات مذهبی دو گروه عمده اهل سنت، حنفی و شافعی ها، مغولان ایران در آستانه رویگردانی از اسلام و مسلمانی بودند، تشیع نقش تاریخی مهمی بر عهده گرفت و با گرویدن اولجایتو به مذهب تشیع (709ق)، از تجدید آیین ها و سنن مغولی در ایران ممانعت شد. حضور فعال و مؤثر تشیع در عرصه مذهبی ایران در این برهه از زمان، علاوه بر اینکه به نفع اسلام و مسلمانان تمام شد، این فرصت را برای شیعیان فراهم آورد تا جامعه ایران را بیش از پیش با عقاید مذهبی خود آشنا سازند. اگرچه رسمیت تشیع پس از اولجایتو استمرار نیافت، اما تاثیر بسیاری در تحولات مذهبی ایران در ادوار بعد برجای گذاشت که برایند آن، رسمیت و تثبیت تشیع در عهد صفوی بود.
۱۴۰.

آموزه های ائمه و تحول ساختاری مذهب شیعه

کلید واژه ها: امام تحول ساختاری شیعیان دوازده امامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : 937 تعداد دانلود : 530
تحول ساختاری تشیع امامی در طی دو قرن و نیم حضور ائمه و تبدیل جمعیتی پراکنده و غیرمتشکل به سازمانی تشکل یافته و سازماندهی شده، موضوع مهمی است و عوامل ایجاد این تحول، درخور بررسی است. مدیریت و رهبری ائمه، یقیناً اساسیترین عامل تحقق این امر بوده است. در تبیین شاخصه ها و مؤلفه های این رهبری، نوع قرائت ائمه از دین و دین ورزی و نیز محتوای جامعه نگر آموزه های ائمه، نقشی اساسی در شکل دهی اندیشه ی اجتماعی شیعیان و آماده سازی آنان برای ورود و حضور فعال در صحنه های اجتماعی و هماهنگ ساختن ایشان به عنوان تشکلی دینی ـ سیاسی داشته است. این پژوهش بر مبنای نظریه ی « وبر» در تقسیم بندی ادیان، به ادیان رستگاری و مناسکی و متکی بر این فرضیه که «روح دنیا پذیر و جامعه نگر تشیع امامی، بر تحول ساختاری آن مؤثر بوده است»، به بررسی محتوای آموزه های امامان شیعه پرداخته است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان