درخت حوزه‌های تخصصی

تمدن به عنوان یک پدیده اجتماعی، محصول تفکرات نهفته در ورای آن است. برای ساختن تمدن، وجود اندیشه تمدن‌ساز ضروری و اجتناب‌ناپذیر می‌باشد. در اینکه آیا تمدن‌سازی در جوهره اندیشه اسلامی، قابل مشاهده هست یا نه، موضوعی است که در این نبشتار به اندازه وسع علمی خود و گنجایش مقاله به آن اهتمام ورزیده‌ایم. نگارنده معتقد است اسلام اصیل به لحاظ برخورداری از توانمندی‌های بالا، می‌تواند تمدّنی متناسب با نیازهای انسان معاصر بیافریند؛ چنان‌که در گذشته این توانایی را از خود نشان داده است. برخی از عناصر تمدن‌سازی اسلام عبارتند از: عقل‌گرایی، جهان‌گرایی، عدالت‌گرایی، علم‌گرایی، جامع‌گرایی، آسان‌گیری و اخلاق‌گرایی.

رابطه میان دین و اخلاق را مى توان از جهات گوناگون مورد بررسى قرار داد. یکى از این وجوه بررسى رابطه اخلاق و دین به لحاظ رفتارى است. سؤال این است که آیا دین تأثیرى بر انجام عمل اخلاقى دارد یا خیر. در این مورد دیدگاه هاى مخالف و موافقى وجود دارد که در این مقاله آنها را مورد بررسى قرار خواهیم داد. مخالفان معتقدند که صرف تصدیق الزامات اخلاقى براى انجام عمل اخلاقى کفایت مى کند و دیگر نیازى به دین براى این کار وجود ندارد. در مقابل، موافقان معتقدند که به دلایل متعددى رفتار اخلاقى وابستگى هایى به دین و اعتقادات دینى عامل اخلاقى دارد. نکته قابل توجه آنکه در زبان فارسى تاکنون کار تحقیقى عمده اى در این زمینه صورت نگرفته است.

بنا به روایت¬های فراوانی از شیعه و اهل سنت، حضرت علی (ع) نخستین جامع قرآن کریم پس از پیامبر اکرم (ص) بوده، اما شبهه¬هایی نیز مطرح شده است. نخست این که اهل سنت با انگیزة توجیهِ بیعت نکردن امام (ع) با خلیفه اول به روایت این روایات اقدام کرده¬اند. بنابراین، در درستی این روایت¬ها خدشه وارد است و دیگر این که مراد از جمع قرآن، به خاطر سپردن است و نه مکتوب کردن قرآن. آنچه بر شبهة اول دلالت دارد تنها در روایت¬های ابن¬سیرین دیده می¬شود، اما روایات¬ او مرسل بوده و از انسجام برخوردار نیست و با دیگر روایات جمع هم¬خوانی ندارد. شبهة دوم با هدف صیانت قرآن که از سوی امام (ع) نقل شده است، منافات دارد و با آنچه بر مکتوب¬بودن گردآوردی ایشان دلالت دارد، نمی¬خواند. از این رو، هیچ¬یک از این دو شبهه نمی¬تواند جمع قرآن به وسیله امام علی (ع) را مورد تردید قرار دهد.

اسلام سیاسی به عنوان یکی از مهمترین جریان های سیاسی تاثیرات مهمی بر سراسر جهان و به ویژه کشورهای اسلامی داشته است. در این مقاله نویسنده تلاش می کند تا با بررسی زمینه های پیدایش مفهوم اسلام سیاسی به عنوان مقوله ای مفهومی به بررسی آرا و اندیشه های سه متفکر تاثیر گذار در این حوزه بپردازد. البته این به معنای تاکید بر همسانی اندیشه های این سه متفکر نیست بلکه تلاشی است برای نشان دادن برخی از وجود اولیه ای که امکان نظری و عملی اسلام سیاسی را فراهم کردند

این نوشتار که ترجمه ای از مدخل«لوهان» در دایرهالمعارف فلسفه و ادیان شرق، ویراسته «شان بالا» است، به سیر بودیسم از هند به چین و معرفی یکی از مکاتب بودیسم در چین همراه با ترجمه انگلیسی یکی از اصطلاحات این مکتب به صورت گذرا می پردازد.

حکمت خالده معرفتی است که همیشه بوده است و در قلب تمام سنن و ادیان وجود دارد و دارای خصیصه ای جهان شمول است و همین خصلت، پیروان این مکتب فکری را به دنباله روی از وحدت متعالی ادیان هدایت کرده است. پیروان این مکتب فکری بر این عقیده اند که این معرفت، قابل دسترسی برای عقل شهودی است و با توجه به اینکه در قلب تمام ادیان و سنن وجود دارد، دسترسی به آن از طریق همان سنن و وسایلی میسر است که از منبع الهی و ذات الهی - که آفریننده هر سنتی است و آنها را مقدس ساخته است - نشات گرفته باشد. پیروان مسلمان حکمت خالده، این سنت را همان سنت الاولین می دانند که هیچ گاه دچار تغییر و دگرگونی نمی شود و در همه زمانها و در نهاد همه انسانها به ودیعه گذاشته شده است. حکمت خالده دارای مبانی وجودشناسی، انسان شناسی و اخلاقی است که دارای شاخه ها و انشعاباتی نظیر علوم مقدس، شامل: کیهان شناسی، ریاضی، هندسه، زبان نمادین، طب، موسیقی و دیگر هنرهای سنتی است. در بطن حکمت خالده، مابعدالطبیعه محض نهفته است و این مابعدالطبیعه از نگاه حکمت خالده همان معرفتی است که تزکیه می کند و ضمیر انسان را به نور زینت می دهد و به گفته دکتر نصر این همان عرفان است که در قلب حکمت خالده وجود دارد.