درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: پژوهش حاضر، بر آن است تا به بررسی تاثیر اقدامات حکام محلی قاینات بر رای نهایی حکمیت آلتای بپردازد. بدین منظور اقداماتی از قبیل سابقه سرحدداری قاینات در زمان میرعلم خان، تاسیس گمرک یزدان، علل حضور گسترده نظامی نیروهای قاینات در یزدان، ساخت قراولخانه و استمرار سرحدداری و اثرات آن بر حکمیت آلتای مورد بررسی قرار می گیرد. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اسناد تاریخی مربوط به سرحد قاینات، گمرک یزدان، قراولخانه و اسناد مربوط به نیروهای نظامی حکومت محلی در یزدان، سعی در پاسخ به پرسش های پژوهش دارد. یافته های پژوهش: حکمیت مرزی آلتای در سال 1313ش، جوان ترین حکمیت مرزی است که طی آن بخش مهمی از مرز ایران و افغانستان تعیین و تحدید گردید. محدوده این حکمیت شامل قسمتی از مرز استان خراسان رضوی کنونی با افغانستان و تمامی مرز استان خراسان جنوبی با افغانستان است. در محدوده این حکمیت، سیر مستقیم شمالی- جنوبی خط مرزی، در محدوده یزدان به سمت افغانستان تغییر مسیر یافته و با در بر گرفتن یزدان و کلاته کبوده در طرف ایران، دو مرتبه به مسیر مستقیم بازگشته و به سیاه کوه منتهی می گردد. بدین ترتیب یک تحدب مرزی در مرز خاوری ایران با افغانستان به وجود می آید. آلتای پس از بررسی این قسمت از مرزها و مطالعه درباره شواهد و دلایل طرفین، حکمیت خود را اعلام نمود. یکی از مهم ترین مناطق مورد چالش ایران و افغانستان در این حکمیت، محدوده یزدان بود و آلتای علی رغم استدلال افغان ها، آن را به همراه راه های ارتباطی آن به ایران واگذار کرد. یکی از علل واگذاری یزدان به ایران سابقه حضور پررنگ و مستمر ایران در آن منطقه بود. این حضور در دوره میرعلم خان و پس از جدایی هرات آغاز شد و تا زمان حکمیت آلتای ادامه یافت و بسیار موثر بر تعیین مرزبندی بود.

حکومت آلتین اردو از مهمترین هم پیمانان دولت ممالیک بود؛ هر دو با مغولان در ایران خصومت بسیار داشتند واین وجه مشترک در تحکیم روابط سیاسی و تجاری آنان تأثیر قابل ملاحظه ای داشت.پس از مرگ مُنگوقا آن، به دلیل اختلافات خان های مغول بر سر جانشینی جنگ داخلی ایجاد و سلسله نزاع هایی میان آنان و به گونه ای ویژه میان دو حکومت رقیب و هم مرز آلتین اردو به فرماندهی برکه خان و مغولان به رهبری هلاکو آغاز گردید.درگیری هلاکو با برکه بر سر قدرت و اقدام او به قتل و غارت شهرهای اسلامی خاصه بغداد و نابودی خلافت عباسی و نیز جانبداری از مسیحیان و بوداییان در تقابل با مسلمانان، خشم خان مسلمان آلتین اردو را به دنبال داشت و وجود دشمن مشترک هلاکو به نزدیکی و هم پیمانی دو حکومت اسلامی ممالیک و آلتین اردو انجامید.این مناسبات حسنه ی سیاسی روابط تجاری گسترده ای را نیز به دنبال داشت؛ حکومت ممالیک به دلیل درگیری در دو جبهه مغولان و فرنگان ناگزیر بود به تقویت نیروی نظامی خود بپردازد.از این رو بیبرس به تجارت برده از دشت قبچاق و بازارهای وابسته به آن در آسیای صغیر و سواحل دریای سیاه روی آورد.در مقابل، برکه نیز با هم پیمانی با بیبرس از مزایای ایجاد رابطه با حکومتهای هم پیمانِ نظیر بیزانس، سیسیل، آراگون و قشتاله بهره مند گردید.

حزب داشناکسیون (داشناکتسوتیون)، به همراه چند حزب ارمنی دیگر که همگی تب وتاب آزاد سازی ارامنه را داشتند، در سالهای پایانی دهه 1880(1297ق) بنیان گذاشته شد. با وجود تسلطی که این حزب، در مدت کمتر از ده سال، بر حیات سیاسی ارامنه به دست آورد، چندان عجیب نبود که در 28 می 1918 (16 شعبان1336ق) پس از اعلام استقلال ارمنستان، سکانداری این کشور را بر عهده گیرد. اجرای نقش سیاسی جدید برای داشناکسیون، نیازمند بهره داشتن حزب، از پیشنه ای نظری در باب دولت مستقل ارمنی بود. این مقاله براساس تبیین تشریحی، نشان خواهد داد که حزب در حد فاصل سالهای 1890 تا 1918م(1336-1307ق) فاقد هر گونه نظریه منسجم و صریح در باب دولت ملی بود و در همین برهه ی زمانی، طی پنج دوره ی متمایز، گاهی به چنان تعریفی نزدیک می شود و گاهی از آن فاصله می گیرد، تا اینکه در نهایت با سر زدن استقلال ارمنستان بدون آمادگی نظری کامل، ناچار از قبول رهبری دولت جدید می شود.

مقاله ی حاضر، مقدمه ای است در شناخت حیات فرهنگی ـ اجتماعی قبایل و عشایر عرب کشور عراق، به عنوان یکی از مهم ترین عناصر تشکیل دهنده ی ترکیب جمعیتی این سرزمین، که به رغم گذشت قرون متمادی، تغییر چندانی نکرده است. با این پیش فرض، که برخی از آداب و رسوم قبایل و عشایر عراق، به دلیل آغاز مهاجرت و استمرار آن از شبه جزیره ی عرب، در تاریخ این سرزمین ریشه دارد و گذشت زمان، نتوانسته آن را از میان بردارد. مسئله ی اصلی مقاله، چگونگی حیات فرهنگی ـ اجتماعی قبیله و واحدهای تشکیل دهنده ی آن به عنوان عاملی در تداوم و پایداری هویت قبیله است که به رغم تحولات بسیار در این کشور، همچنان پای بند ساختار درون قبیله ایی می باشند. دستاوردهای پژوهش ضمن شناخت مناسبات فرهنگی ـ اجتماعی قبایل و عشایر عراق، در قرون هفدهم تا نوزدهم به این موضوع اشاره دارد که نهایتاً با چنین بافت قبیله ایی، دولت عراق در دوره معاصر تاسیس و تثبیت شده است. توجه به این موضوع در فهم عملکرد این دولت بسیار موثر و مفید خواهد بود.

اشغال فلسطین بوسیله رژیم صهیونیستی، مهم ترین مسئله جهان اسلام در صد سال اخیر محسوب می شود. به رغم تصویب قطعنامه 181 سازمان ملل متحد مبنی بر تشکیل دو دولت عربی و یهودی، دولت اسرائیل بوجود آمد؛ ولیکن دولت فلسطینی -که در قطعنامه پیش بینی شده بود- هیچ گاه به صورت کامل تشکیل نشد. در این میان گروه های فلسطینی از جمله حماس و ساف تلاش های مستمری در آزادسازی سرزمین های اشغالی داشته اند. با این وجود این گروه ها در ارتباط با تشکیل دولت مستقل و مناسبات با رژیم صهیونیستی با یکدیگر اشتراک نظر کامل ندارند. جنبش حماس در پی وقوع انتفاضه در 1987م رسماً اعلام موجودیت کرد. این جنبش با مشارکت در انتفاضه و مخالفت با قرارداد 1993م اسلو توانست به تأثیرگذاری در فضای سیاسی فلسطین بپردازد. در پی آن جنبش حماس با پیروزی در انتخابات شهرداری ها در دسامبر 2004، به دنبال کسب اکثریت در مجلس قانونگذاری فلسطین برآمد. بررسی فعالیت های جنبش حماس از زمان تأسیس تا عصر حاضر هدف اصلی پژوهش حاضر می باشد که براین اساس اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای و اسنادی گردآوری شده است.