درخت حوزه‌های تخصصی

در طی چهار دهه گذشته جهانگردی و گردشگری یکی از عوامل اصلی توسعه اقتصادی و اجتماعی بسیاری از مناطق بوده و براساس تحقیقات WTO در طی دو دهه آینده صنعت گردشگری به سرعت به رشد خود ادامه داده و به بزرگترین صنعت جهان تبدیل می شود. (هرچند امروزه بعد از صنعت خودروسازی و نفت جایگاه سوم جهان را داراست). سازمان جهانگردی جهانی پیش‌بینی کرد در سال 2010 بیش از یک میلیون پرواز بین‌المللی با اهداف جهانگردی صورت می‌گیرد که این مقدار در سال 2020 به 6/1 میلیون خواهد رسید. رشد صنعت گردشگری تا سال 2010 بین 4/3 تا 7/6 درصد خواهد بود (که در این میان اکوتوریسم بالاترین درصد رشد را دارا خواهد بود). در سال 2003 در جهان 700 میلیون نفر به گردشگری پرداخته‌اند و در آمد آن حدود 514 میلیارد دلار (در ایران این عدد حدود 3/1 میلیون نفر با درآمد ارزی معادل 967 میلیون دلار) بوده است. رشد گردشگری در سال های آینده طبق پیش‌بینی‌های سازمان جهانی گردشگری 1/4 درصد پیش‌بینی می‌شود. در ایران در سال 2020 بالغ بر 1250 میلیارد دلار را می‌توان کسب کرد. حدود 8 درصد (مستقیم و غیرمستقیم) سهم اشتغال در صنعت گردشگری است (اما در جهان 11 درصد است). در سال 2010 این سهم به 1/3 درصد ( به طور مستقیم) و 3/3 درصد به طور (غیر مستقیم) خواهد رسید. در حال حاضر ایران %01/0 گردشگران خارجی را داراست (در افق 20 ساله به رقم دو درصد با درآمد 25 میلیارد دلار می‌بایستی دست پیدا کنیم). در این تحقیق از 14 منبع کتابخانه‌ی با اطلاعات جدید (کتاب ها، روزنامه‌ها، سایت های اینترنتی) استفاده شده است.

بوم گردی به قصد بازدید از خاستگاهها و زیستگاههای طبیعی و با هدف حفاظت از میراث فرهنگی به مثابه گزینه سودمند اقتصادی تلقی می شود. این گونه ازگردشگری نیز در برگیرنده آثار زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی می باشد. ترویج فرهنگ محیط زیست و تسهیل در اعمال تمهیدات مربوط به آن، درآمدزایی، ایجاد فرصت های شغلی و ارتقاء ارزشهای معنوی و فرهنگی جامعه میزبان از جمله ره آوردهای مثبت این نوع گردشگری تلقی می شود. استان گلستان با در نظر گرفتن وی‍‍‍ژگیهای طبیعی مانند بر پارک های ملی و مناطق حفاظت شده بی نظیر، زیستگاهها، آبشارها و تالابهای دیدنی و به موازات آن احراز نمودهای فرهنگی ارزشمند از جمله مراکز عمده بوم گردی در ایران می باشد. این مقاله سعی دارد ضمن معرفی جاذبه های مهم بوم گردی دراین استان به ارایه مدلی برای تحقق بوم گردی پایدار دست یازد، چرا که هرگونه تلاش در این خصوص به ارتقاء وضعیت اقتصادی استان منجر می شود. تفویض کنترل تالاب های گمیشان، آلاگل، آجی گل با توجه به میزان شکنندگی و آسیب پذیری آنها به سازمان حفاظت از محیط زیست، مسیریابی مجدد جاده اصلی تهران - مشهد با توجه به خسران های زیست محیطی که گردشگران در این گنجینه ملی ایجاد نموده اند و مجهز نمودن جاذبه های طبیعی استان به وی‍ژه پارک جهان نما به امکانات و تأسیسات گردشگری از جمله پیشنهادات این مقاله است.

شناخت توان آسایش زیست اقلیمی یا بیوکلیماتیک در مناطق مختلف جغرافیایی، می تواند به برنامه ریزی اکوتوریستی جاذبه های طبیعی کمک نماید، تا مناطق جاذب محیطی در برابر آلودگی محیط زیست، هجوم و تجاوز انسانی، تغییرات کاربری زمین، استفاده برای گذران اوقات فراغت و… حفظ شود. تالاب کیا کلایه لنگرود، یکی از تالاب های حاشیه شهر لنگرود است که در جذب گردشگر و افزایش درآمد اقتصادی حاشیه نشینان و حفظ محیط زیست طبیعی، دارای اهمیت و توان بالایی است. هدف این تحقیق، شناخت توان آسایش زیست اقلیمی، راحتی بافت فضای بیرون ساختمانی و گردشی تالاب در طول ماههای سال است که به عنوان بخشی از یک پروژه تحقیقاتی و با هدف بهره برداری از تالاب کیاکلایه لنگرود و افزایش بازدهی اقتصادی به اجرا در آمده است. روش تحقیق، استفاده از الگوی سایکرومتریک به سبک اوانز است و آن هم شناخت معیار راحتی بافت برای شب و روز در طول ماههای سال است. نتیجه تحقیق نشان داد که ماههای خرداد و تیر در روز گرم بوده و ماههای اسفند، فروردین، اردیبهشت، مرداد، شهریور، مهر و آبان معتدل و بقیه ماهها سرد است

صنعت گردشگری در ایران علیرغم داشتن جاذبه های فراوان نقش بسیار ناچیزی در اقتصاد کشور ایفا می کند. این در حالی است که جهانی شدن از طریق مرززدایی، تسهیل در مقررات آمد و شد، و بهبود امر حمل و نقل و ارتباطات می تواند در افزایش گردشگران بین المللی و تحول این صنعت بسیار موثر باشد. تعداد گردشگر بین المللی دریافت شده در یک کشور علاوه بر آنکه تحت تاثیر تحولات فناورانه جهانی و ویژگی های کیفی جامعه مبدا قرار داد، از خصوصیات جامعه میزبان نیز تاثیر مضاعفی می پذیرد. نویسنده بر این باور است که امنیت و تنش های سیاسی حاکم در جامعه میزبان، جاذبه های تاریخی فرهنگی و تضادهای فرهنگی میان جامعه میزبان و مبدا از جمله عوامل تعیین کننده در عرصه گردشگری در عصر جهانی شدن محسوب می شوند. البته هرگز نباید از تاثیرات فناوری رایانه در عرصه سفر، هزینه های اقامتگاهی و حمل و نقل و میزان تبلیغات مربوط به گردشگری در جامعه میزبان نیز در راستای جذب گردشگر بین المللی غافل ماند.هدف اصلی این مقاله ارزیابی میزان تاثیر عوامل فوق الذکر بر تعداد گردشگر بین المللی وارده در کرمان می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش همبستگی و آزمون مجذور برخی امکان پذیر گردید. بر اساس یافته های این مقاله، مقدار تبلیغات اعمال شده در خصوص گردشگری، میزان جاذبه های گردشگری و تضادهای فرهنگی میان جوامع مبدا و جامعه میزبان رابطه مستقیم با انتخاب ایران به عنوان مقصد گردشگری در سطح معنی داری 0.05 دارد. از سوی دیگر هزینه حمل و نقل، میزان ناآرامی های سیاسی نیز دو متغیری هستند که در سطح معنی داری 0.05 رابطه منفی با انگیزه سفر به کشور ایران دارند. همچنین بر اساس آزمون مجذور برخی تقریبا اکثر فرضیات تحقیق در سطح معنی داری 0.05 مورد تایید هستند. مقاله همچنین سعی بر مروری بر ادبیات گردشگری و جهانی شدن و افزایش میزان توان رقابتی ایران و ارایه مدلی در این خصوص دارد.

با استفاده از «شاخصهای دمای سطح آب» نقش پدیده جوی ـ اقیانوسی انسو در تغییرپذیری بارشهای بهاری استان آذربایجان شرقی مطالعه‌شده است. نتایج حاصل از به‌کارگیری روش تحلیل همبستگی «پیرسون» بیانگر ارتباط معنا‌دار مثبت بین شاخصهای 2+1Nino و3Nino و بارشهای بهاره ایستگاههای آذربایجان شرقی است. این امر به معنای افزایش میزان بارشهای بهاری به هنگام ال‌نینو(فاز مثبت یا گرم) و بر عکس آن، یعنی کاهش بارشها در فاز منفی یا لانینا (فاز سرد) است. در بین ایستگاههای مطالعه شده بیشترین میزان همبستگی بارش بهاری با شاخصهای انسو در ایستگاه میانه و مراغه است و کمترین میزان همبستگی در ایستگاه سراب محاسبه شده است. مقادیر ضریب همبستگی محاسبه شده بین بارش و شاخصهای انسو بیانگر نقش عوامل جغرافیایی در میزان تأثیر‌پذیری از پدیده انسو می‌باشد؛ به این معنا که در استان آذربایجان شرقی از غرب به شرق و از شمال به جنوب بر میزان همبستگی یا به عبارت دیگر بر میزان تأثیرپذیری بارش از پدیده انسو افزوده می‌شود که اوج این افزایش در ایستگاه میانه قابل مشاهده است.

این مقاله سعی در شناخت الگوی فضایی توریسم در شهر اصفهان دارد. فضای توریسم بخشی از شهر است که مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. هدف از این پژوهش، شناخت فضای گردشگری در ارتباط با فضای فیزیکی و اجتماعی با توجه به حرکت و رفتار گردشگران است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که فضای گردشگری اصفهان تحت تأثیر فضای تاریخی شهر قرار گرفته و بیشتر بخش مرکزی شهر را پوشش می دهد.

تحولات جهانی بعد از جنگ جهانی دوم از جمله در زمینه‌های گسترش شهرنشینی و ایجاد شهرهای بزرگ، آلودگی محیط‌های شهری و نیز افزایش اوقات فراغت منجر به گسترش گردشگری روستایی به ویژه مالکیت خانه‌های دوم گردید. در دهه‌های بعدی، گردشگری به عنوان ابزاری برای توسعة روستایی مطرح گردید. در این راستا صاحبنظران سعی نموده‌اند با ارائه دیدگاه ها و الگوهای مختلف نقش گردشگری را در توسعة روستایی ارتقاء دهند. تحقیق حاضر باهدف شناخت و تحلیل اثرات و پیامدهای گردشگری و گسترش مالکیت خانه‌های دوم در نواحی روستایی شمال تهران (بخش های لواسان و رودبار قصران) در زمینه‌های زیست محیطی، ‌اقتصادی و اجتماعی انجام شده است. نتایج مطالعات نشان می‌دهد به دلیل فقدان برنامه‌ریزی و ضعف مدیریت، از فرصت های موجود این ناحیه در زمینة گردشگری برای تأمین نیازهای فراغتی شهروندان تهران از یک طرف و تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی نواحی روستایی از طرف دیگر به درستی استفاده نشده است. در مقابل، تهدیدهای مرتبط با گردشگری در این ناحیه تحقق یافته و موجب پیامدهای نامطلوبی مانند آلودگی منابع آب، تخریب چشم‌انداز طبیعی، تخریب و تغییر کاربری اراضی کشاورزی و باغات، افزایش مهاجرت، رکود فعالیت های کشاورزی و دوگانگی اجتماعی شده است؛ در حالی که با بهره‌برداری مناسب از فرصت ها می‌توان گردشگری خانه‌های دوم را به عنوان ابزاری برای توسعة پایدار نواحی روستایی تبدیل کرد. به هر حال با توجه به این شرایط، برنامه‌ریزی و مدیریت مؤثر فعالیت های گردشگری در راستای دستیابی به گردشگری پایدار روستایی ضروری می‌باشد. واژگان کلیدی: گردشگری روستایی، گردشگری، خانه‌های دوم، اثرات گردشگری، تهران.

هدف پژوهش بررسی بازدید از شرایط متنوع جغرافیائی بستر راه کاروانی اصفهان - فرح آباد ساری و شناسائی عناصر بر جای مانده از معماری اقامتگاههای میان راهی شاهی ( صفوی ) در طول این مسیر است. ویژگیهای گوناگون اقلیمی در مسیر این راه اعم از حیات وحش، محیط زیست، منابع آب، چشمه ها و پوشش گیاهی، منطقه کویری از یک سو و تاسیسات میان راهی کوهستان منطقه ییلاقی البرز میانی و دیگر سو منطقه گرم و مرطوب سواحل مازندران و رابطه این بستر متنوع اقلیمی با ساختار معماری اقامتگاههای میان راهی شایان توجه است. بستر راه کاروانی و کاخ های میان راهی مسیر راه اصفهان به فرح آباد ساری با توجه به اقلیم های متفاوت و آثار فرهنگی زمینه ساز معرفی از منظر گاه عمومی محیط زیست و راه سنگ فرش کویر در طول این راه است. چنانچه با اهداف شناسایی و معرفی عناصر فرهنگی، تاریخی، طبیعی این راه اقدام گردد با تاسیس کانون های علاقمندان فرهنگی پیرامون مسیر این راه دسترسی به جلوه های طبیعی بستر اقامتگاههای کاروانی در دوره صفوی امکان پذیر خواهد بود. ضمن اینکه میتوان مسیر راه را برای علاقه مندان به مسیر و حرکت بازدیدهای علمی از جمله بازدید از میراث فرهنگی گذشته، کویر شناسی، ستاره شناسی در این راه کاروانی را پیشنهاد نمود.

دستیابی به توسعه پایدار در گروه توجه به ارکان اقتصادی و اجتماعی فرهنگی و زیست محیطی در یک جامعه است و گردشگری به عنوان فعالیتی اثر گذار بر تمامی ارکان توسعه بیش از گذشته نیازمند مطالعه است در این تحقیق با بیان اجز مشترک مفهوم توسعه پایدار از دیدگاههای متفاوت به ویژگیهای گردشگری پایدار پرداخته و بطور خاص تبعات زیست محیطی فعالیتهای گردشگری در محدوده ای مشخص ( بخش طرقبه علیرغم برخی فعالیتها و تمهیدات محدود کننده فراتر از ظرفیت روند کنونی بهره برداری از طبیعت علیرغم برخی فعالیتها و تمهیدات محدود کننده فراتر از ظرفیت تحمل محیط بوده و بیم آسیب های جدی و نابودی توانهای طبیعی و البته اقتصادی منطقه می رود

این تحقیق در چارچوب موضوعی رابطه بین سیاست و فضا به بررسی تطبیقی بازتابهای فضایی سیاستگذاری های جذب توریسم در قبل و بعد از انقلاب اسلامی در محدوده شهرستان بابلسر به عنوان یکی از قطب های مهم اکوتورسیم ایران می پردازد. تحقیق از نوع توصیفی ـ تحلیلی بوده و از مطالعات کتابخانه ای اسنادی و میدانی استفاده شده و روش پانل در این تحقیق بکار گرفته شده است.روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و داده ها کمی و کیفی است که به شیوه ماشینی و دستی با استفاده از نرم افزار SPSS، و با به کارگیری آمار توصیفی و استنباطی و آزمونهای Tو خی 2انجام شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که تفاوت در ارزشها و ایدئولوژی در دوره قبل و بعد از انقلاب اسلامی روی سیاست گذاری های گردشگری تاثیر داشته است. از سوی دیگر تاسیسات مربوط به گردشگری و مشاغل مرتبط به آنها در دوره دوم روند افزایشی را نشان می دهد. البته انواع آلودگی های سواحل نیز در بعد انقلاب اسلامی نسبت به قبل بیشتر شده است.