درخت حوزه‌های تخصصی

عرفان و تصوف در ادبیات

ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
آموزش و گسترش زبان،خط و ادبیات فارسی ادبیات تطبیقی ادبیات کودک و نوجوان ادبیات و اینترنت تاریخ ادبیات ایران تاریخ ادبیات جهان تاریخ مطالعات ادبی ترجمه حافظ پژوهی خاورشناسی و ایرانشناسی خیام پژوهی زبان و ادبیات فارسی در خارج از مرزها زنان و ادبیات سعدی پژوهی شاهنامه پژوهی عرفان و تصوف در ادبیات فنون نگارشی مقاله مولانا پژوهی نظامی پژوهی
بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات جریانها و مکتبهای عرفان و تصوف عرفا و صوفیه عرفان مسیحی متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۵۰۱ تا ۱٬۵۲۰ مورد از کل ۲٬۱۴۴ مورد.
۱۵۰۱.

لطائف تعبیرات عرفانى در دیوان شیخ محمد على گیلانى (حزین لاهیجى)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۲ شماره ۱۶۵

کلید واژه ها: عرفان عشق حزین سفر آفاقى و انفسى سعهء صدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۸ تعداد دانلود : ۷۴۴
علامة ذوفنون "شیخ محمد على حز ین لاهیجى " عالم، عارف، شاعر و مبارز خستگى ناپذیر به سال 1103ه. ق در اصفهان زاده شد، و در سال 1180 به لقاءالله پیوست و در آرامگاهى که از قبل در محله " فاطمان " بنارس براى خود در نظرگرفته بود به خاک سپرده شد. حز ین با سفر به شهرهاى مختلف ایران و شبه قاره و حجاز و عراق، از هر خرمنى خو شه اى چید تا علاوه بر آثار ارزندهء ادبى، تاریخى، مذهبى و عرفانى، دیوانى که هر ورقش دفتر معرفتى است فراهم آورد. ولى علاوه بر اینکه با اداى احترام نسبت به والدین و استادان خود، توفیقات خود را مدیون زحمات ایشان مى داند، برکت یافتن وقت، اشتیاق به مطالعه بویژه مطالعات سحرگاهى و اهتمام در ترک لذاات را از عنایت الهى و مایهء اصلى توفیق خود مى شمارد و بدین نعمت شکرگزار است. گویى این وسعت وقت با وسعت نظر وى توأم شده که بر اثر سیر و سفرها و زندگى پرماجرا در محیط هند و مشاهده همزیستى فرقه هاى مختلف، بدور از تعصب معتقد است که هرکس راهى به خدا راهى به خدا دارد و به حکم " الطرق إلى الله بعددانفس الخلایق ".
۱۵۰۴.

ساخت اسم های تحبیبی در زبان انگلیسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال اول نیمه دوم ۱۳۸۲ شماره ۱

کلید واژه ها: هسته رسایی تصغیری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۳۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۰۵۱
هدف از نگارش این مقاله بررسی ساخت اسم های تحبیبی یا خودمانی در زبان انگلیسی است. اسم هایی مانند « Vickie، Bettie، Maddie» کوتاه شده اسم های « Victoria، Elizabeth، Madeline» هستند که در این مقاله نحوه ساخت آنها مورد مطالعه قرار گرفته است. در یک اسم تحبیبی یا خودمانی، اولین واکه اسم یا واکه تکیه دار آن انتخاب می شود که معمولاً در اطراف آن یک یا چند همخوان وجود دارد. به هجای انتخاب شده، پسوند تصغیری ie ـ با صورت آوایی [i] متصل می شود. مانند: Madeline Madd Maddie در مثال فوق، ابتدا از صورت کامل اسمMadeline هجای Madd انتخاب شده، سپس پسوند تصغیری ie ـ به آن افزوده شده و صورت Maddie را تولید کرده است. اسم های تحبیبی معمولاً در بین اعضای خانواده و دوستان صمیمی به کار می رود و تقریباً در تمام زبان ها دیده می شود. در این مقاله ساخت این نوع اسم ها در زبان انگلیسی موردنظر است.
۱۵۰۵.

گویای خاموش(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۲ شماره۲

کلید واژه ها: فرهنگ بازنمایی روایت حافظ ادبیات فارسی سفر بایرن دو - دیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹۹
جهان بینی صوفیان، آشکار دیالکتیکی است و این امر در آثار عرفانی و بخصوص در مثنوی مولوی مجال تجلی می یابد و از رهگذر نمادها و استعارات، صور گوناگون می پذیرد. آنچه به دنبال می آید، کوششی است زند آگاهانه برای تاویل و تفسیر داستان دژهوش ربا یا قلعه ذات الصور؛....
۱۵۱۴.

گنج فقر (بررسی و تحلیل صوفیانه های خاقانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم ۱۳۸۲ شماره ۴۲ و ۴۳
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳۷ تعداد دانلود : ۱۰۱۲
پیدایش شعر عرفانی فارسی تحولی بزرگ در تاریخ ادب پارسی و سیر تصوف اسلامی به شمار می رود چرا که در اینجا از یک سو مفاهیم و تعالیم عرفانی به زبان فارسی مجال بروز و ظهور بیشتری یافت و بخشی از مهمترین آثار عرفانی شعر فارسی پدید آمد و از سوی دیگر افق های تازه ای بر روی شاعران فارسی زبان گشوده شد و در بافت ها و مفاهیم عرفانی دستمایه این سخنوران گردید و مضامین بلند و متنوعی در شعر فارسی شکل گرفت. اما تدابیرپذیری شاعران پارسی گوی از این جریان فکری متفاوت بود، برخی از آنان شعر را به طور کامل برای بیان مفاهیم و دریافت های صوفیانه به کار بردند و آثار محض عرفانی پدید آوردند و عده ای دیگر به طرح اصطلاحات و مطالب عرفانی در کنار دیگر مضامین و مفاهیم پرداختند. گروه دوم در کاربرد این تعابیر انگیزه و هدف واحدی نداشتند. بعضی تنها از آن جهت از این اصطلاحات و تعبیرات در شعر خود استفاده می کردند که این کار در میان سخنوران پارسی رواج یافته بود و عده دیگر از روی علاقه و اعتقاد به تصوف به این کار روی آورده بودند. این بخش از اشعار فارسی که می توان آنها را صوفیانه خواند، اهمیت زیادی دارد و باید در کنار آثار محض عرفانی مورد توجه، بررسی و تحلیل قرار گیرد. یکی از شاعرانی که صوفیانه های زیادی سروده و علاقه و توجه خاصی به مفاهیم و تعابیر عرفانی نشان داده خاقانی است. در این تحقیق اشعار این شاعر برای پاسخ به دو پرسش زیر بررسی شده است 1- طرح مباحث عرفانی در اشعار خاقانی تا چه حد اصیل و واقعی است؟ -2 صوفیانه های خاقانی چه سمت و سویی دارد و بیشتر در چه موضوعات عرفانی متمرکز است؟
۱۵۱۵.

منطق الطیرها و منطق الطیر سلیمانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۲ شماره۴

کلید واژه ها: عرفان ادبیات فارسی مثنوی مولوی منطق الطیر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴۴
پاره ای از حکیمان و عارفان مسلمان ، با اقتباس از قصه حضرت سلیمان و بلقیس و نیز پرنده میانجی آنها (هدهد) به تالیف رساله الطیرها و منطق الظیرهایی پرداخنه اند که از آن جمله می توان به رساله الطیر ابن سینا ، رساله الطیر امام محمد غزالی ، صفیر سیمرغ سهروردی ، قصیده منطق الطیر خاقانی ، قصیده تسبیح طیور سنایی ، رساله الطیر نجم الدین رازی ، منطق الطیر عطار ، و در نهایت مثنوی معنوی مولوی اشاره کرد . در این مقاله به نقد و بررسی گذرا در این آثار پرداخته شده و مقاله با تاملی در منطق الطیر سلیمانی از مولانا حسن ختام یافته است .
۱۵۱۶.

تأملی در مسأله مرگ ستایی در ادب عرفانی و دیوان غزلیات مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشهای ادبی ۱۳۸۲ شماره ۱

کلید واژه ها: مرگ ستایی ادب عرفانی غزلیات مولانا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۲۵
یاد مرگ که همواره عیش بسیاری از انسانها را طیش و تیره می دارد، برای صوفیان و عارفان راستین، موجب انس و آرامش بوده است. آنان با الهام گرفتن از فرهنگ قرآنی و حدیثی، که در آن تصویر روشن و مطلوبی از مرگ مؤمنان و موحدان ارائه شده است، به مرگ نگاهی عاشقانه و عارفانه داشته اند و باور آنان این بوده است که جان آسمانی انسان با تبعید به دنیا و تعلق به تن از جوار قرب الهی دور شده و از سعادت دیار یار باز مانده است. آنان همواره خود را در دو زندان گرفتار می دیده اند: زندان تن و زندان دنیا. از این رو، همه هم و همت آنان متوجه خلاصی از این دو زندان بوده است. به همین دلیل، مرگ در نظر صوفیان و عارفان حقیقی نه تنها منفور و مکروه نبوده، که بسیار هم خواستنی و دوست داشتنی بوده است. تامل در حالات عارفان، هنگام مرگ و سخنانی که درباره مرگ بر زبان آوده اند، نکات و نتایج شگفت انگیزی را آشکار می سازد. گروهی از آنان پیش از فرا رسیدن مرگ به فراست از آمدن آن آگاه شده و خود را برای استقبال از آن آماده کرده اند. گروه دیگر، عشق و اشتیاق خویش را به مرگ در قالب عبارات عجیب و عربت آموزی بیان کرده اند. بی گمان سرآمد همه این عارفان و عاشقان در زمینه مرگ ستایی مولانا است که زیباترین و لطیفترین سخنان را درباره مرگ و اسرار آن گفته و سروده، و دیوان غزالیات او آکنده از اشعاری است که در آنها عاشقانه و مشتاقانه از طرایف و ظرایف مرگ سخن گفته است.
۱۵۱۹.

تعابیر سه گانه نظر، مزه و اتحاد در جهان بینی بها ولد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تبریز ۱۳۸۲ شماره ۱۸۸
حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تصوف و عرفان اسلامی کلیات شخصیت ها[زندگینامه ها؛ اندیشه ها و..]
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات بررسی مفاهیم عرفانی و اصطلاحات تصوف در ادبیات
تعداد بازدید : ۱۳۲۰
مقاله حاضر به بررسی جایگاه سه اصطلاح نظر، مزه، اتحاد (وحدت) در بینش کلامی و عرفانی بهاء ولد اختصاص دارد. موضوعات محوری بحث عبارتند از: آثار این دریافت ها در روح و جان عارف، وجود دوگانه نظر، آشنایی با قلمرو نظر، تنوع مفهوم معیت، جمال گرایی به عنوان یکی از محورهای اساسی جهان بینی بهاء ولد، پیوند مزه ها و خوشی های با جهان غیب. در جهان بینی بهاء ولد سه اصطلاح نظر، مزه و اتحاد با یکدیگر پیوندی نزدیک دارند، به گونه ای که می توان گفت نوعی پیوستگی و ترتیب میان آنها برقرار است، بدین معنی که دست یابی عارف از نظر به مزه و از مزه به وحدت میسر می شود.
۱۵۲۰.

فرهنگ مستخلص المعانی یا خلاصه مستخلص(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال اول نیمه دوم ۱۳۸۲ شماره ۱

کلید واژه ها: فرهنگ قرآنی جواهرالقرآن لسان التنزیل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی مرجع شناسی فرهنگها و فرهنگ نویسی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه عرفان و تصوف در ادبیات متون عرفانی و تحلیل عرفانی متون ادبی
تعداد بازدید : ۱۱۵۵ تعداد دانلود : ۴۷۲
در سال 1375 که مامور تدریس در دانشگاه داکا ”بنگلادش“ بودم، در نسخه های خطی آن دانشگاه به فرهنگ قرآنی کوچکی به نام ”مستخلص المعانی“ برخوردم که دو نسخه از آن در کتابخانه ”بنکی پور“ هند و ”ایندیا آفیس“ انگلستان وجود دارد. چیزی که بیش از همه در این فرهنگ جالب توجه است، وجود واژه های کهن فارسی است تا جایی که کهنگی آن را تا قرن پنج و شش پیش می برد. کتاب از نویسنده ای ناشناس است که از خود با واژه «ضعیف» یاد می کند و انگیزیه پرداختن به آن را خواهش دوستان (غیر عرب زبان) که به علت غفلت در دوره جوانی به علوم دینی نپرداخته و نیازمند مطالعه در کلام آسمانی بودند، بیان می کند. معانی قرآنی با کلماتی موجز و غیرمکرر از انتهای قرآن یعنی از سوره «الحمد و قل اعوذ برب الناس» آغاز و به سوره «بقره» پایان می پذیرد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان