محاسبه رشد بهره وری کل عوامل به کمک مدلهای ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها؛ با یک مطالعه موردی در صنعت برق(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
بهره وری کل عوامل (TFP)، معیاری برای محاسبه میزان بهره وری در یک سازمان است. این شاخص توصیفکننده روند تبدیل هزینه کل به درآمد کل است و لذا افزایش آن در یک سازمان میتواند منجر به پیشرفت در بازار رقابتی، بهبود عملکرد بخشهای مختلف، نزدیک شدن هر چه بیشتر به اهداف برنامه ریزی شده، کاهش هزینه ها، افزایش درآمد، بهبود کیفیت تولید یا خدمات و غیره گردد. در برنامه چهارم توسعه آمده است که همه دستگاه های اجرائی مکلفند سهم ارتقای بهره وری در رشد تولید مربوطه را تعیین کرده و الزامات و راهکارهای لازم برای تحقق آنها را برای تحول کشور از یک اقتصاد نهاده محور به یک اقتصاد بهرهور محور مشخص نمایند، بهطوری که سهم بهره وری کل عوامل در رشد تولید ناخالص داخلی(GDP) حداقل به 3/31 درصد و متوسط رشد سالیانه بهره وری نیروی کار، سرمایه و کل عوامل تولید بهترتیب به مقادیر حداقل، 5/3، 1 و 5/2 درصد برسد. لذا لزوم تعیین رشد بهرهوری کل عوامل و عوامل تأثیرگذار بر آن، به منظور برنامه ریزی و ارائه راهکارهایی در جهت ارتقای بهره وری، با توجه به این قانون و موارد ذکر شده، کاملاً مشخص میشود. این مقاله به جهت پوشش اهداف مذکور، روشی را با تلفیق مدلهای ناپارامتری تحلیل پوششی داده ها (DEA) و شاخص رشد بهره وری تورنکوئیست ارائه میدهد که علاوه بر محاسبه رشد TFP، میزان تأثیر تغییرات کارایی و تغییرات تکنولوژی را در رشد مربوطه، در طول زمان و با وجود تنها یک واحد تصمیمگیرنده (DMU)، محاسبه می نماید. این مقاله همچنین، به منظور بررسی دقیق تر موارد شرح داده شده، در یک مطالعه موردی در صنعت برق، به بررسی رشد TFP و عوامل موثر در رشد آن در طی سالهای 1347 تا 1383 می پردازد.