خاور قربانی

خاور قربانی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۵ مورد از کل ۱۵ مورد.
۱.

چگونگی دگردیسی نمادهای اساطیری «خون، گیاه و گیسو» در رمان های معاصر (مطالعه موردی سووشون، حیرانی و منِ او)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 340
پژوهش حاضر چگونگی بازتولید نمادهای اساطیری خون، گیاه و گیسو را در ارتباط با اسطوره شهید شونده به شکل تلفیقی در رمان های معاصر بررسی می کند. برای دستیابی به این هدف، نخست به منظور شناسایی اصالت نحوه تلفیق، آن ها را در داستانِ سیاوش شاهنامه بررسی و سپس با توجه به میزان مطابقت، شیوه و دلیل دگردیسی این نمادهای اساطیری را در سه رمان معاصر با داستان سیاوش در شاهنامه تحلیل نموده است. جامعه آماری تحقیق، متون اساطیری و چند رمان ِ معاصر و نمونه تحقیق، داستان سیاوش در شاهنامه و سه رمان سووشون، حیرانی و منِ او است که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی بر آن است این نمادهای اساطیری متأثر از خط فرهنگی، عناصر و مناسبات درونی خود در رمان تغییر کرده و بازتولید شده اند. نتایج ضمن تأیید باززایی این مثلث نمادین در ادبیات داستانی معاصر و بررسی روند تحولِ آن، بر آن است که ساختار آن با وجود تفاوت در زمینه باززایی(زمان، مکان و موقعیّت) ثابت مانده است، امّا اجزاء، زمینه و کارکرد شخصیّتی و معنایی آن دچار دگردیسی شده است و دال محور شناخت آن با توجه به سه عنصر تغییر، شکستگی، دگرگونی و ادغام بازتولید شده اند.
۲.

مطالعه فرهنگی بروز و کنترل هیجان در فرهنگ عامه ایران (نمونه موردی: امثال و حکم دهخدا)(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 329 تعداد دانلود : 126
این مقاله به بررسی عوامل فرهنگی مؤثر بر شکل گیری هیجان ها و عواطف و شیوه مدیریت آن ها در امثال و حکم دهخدا می پردازد. برای دستیابی به این هدف، از روش «تحلیل محتوای استنباطی» استفاده شده است. جامعه آماری، کتاب چهارجلدی امثال و حکم دهخداست و نمونه تحقیق تمامی امثال و حکم فارسی موجود در این اثر است. روش کار به این ترتیب است که نخست شواهد مربوط به هیجان های اصلی یعنی «خشم و نفرت، ترس، شادی و غم، عشق، تعجب و شرم» از امثال و حکم دهخدا استخراج شده سپس شواهد، طبقه بندی و بسامد هیجان ها، عوامل بروز آن ها و راهکارهای مدیریتی شان مشخص شده است. درنهایت براساس روان شناسی جدید تفاوت ها و شباهت ها تعیین و به بررسی وجوه فرهنگی آن ها پرداخته شده است. نتیجه حاکی از این است که از میان هیجان ها به ترتیب هیجان های خشم، ترس، شادی و غم بیشترین بسامد را به خود اختصاص داده اند. بقیه هیجان ها در فرهنگ عامه برخلاف روان شناسی جدید، کم تر موردتوجه بوده اند و با توجه به این که شواهدی برای راهکارهای مدیریتی آن ها یافت نشده یا در فرهنگ ما بُعد منفی نداشته اند؛ مانند هیجان عشق یا هیجان محسوب نمی شده اند؛ مانند هیجان تعجب یا یک اصل اخلاقی به شمار می آمده اند؛ مانند هیجان شرم. علاوه براین، عوامل بروز هیجان ها و راهکارهای مدیریتی به نوعی در مظاهر فرهنگی ایران مانند عقاید دینی، سیاسی، تربیتی و غیره ریشه دارند.
۳.

نشانه شناسی نمادهای شعر کودک در دهه هشتاد بر اساس مثلث معنایی آگدن و ریچاردز(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ادبیات منظوم کودک و نوجوان دهه هشتاد نشانه‏شناسی نماد اندیشه دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 773 تعداد دانلود : 699
کاربرد «تمثیل» و «نماد» برای درک بهتر مفاهیم به ویژه مفاهیم انتزاعی و عقلانی، یکی از روش هایی است که در ادبیات کودکان و نوجوانان بسیار اهمیت دارد و می توان از دیدگاه های متعددی به بررسی آن پرداخت؛ یکی از این روش ها، نشانه شناسی ساختار یا معنای نمادهاست که می تواند راهگشای مسائل جدیدی در ادبیات باشد؛ به همین منظور، در این مقاله با به کارگیری روش تحقیق آمیخته کمی- کیفی و الگوی معنایی آگدن و ریچاردز (1923) به نشانه شناسی معنای نمادهای ادبیات منظوم کودک و نوجوان در دهه هشتاد پرداخته شده است. نشانه شناسی نمادهای این دوره نشان می دهد، اندیشه ای که سبب تغییر نشانه ها در داستان های این دهه شده است، بیشتر اندیشه های دینی و اخلاقی هستند علاوه براین، بررسی داده ها بر اساس الگوی فوق نشان می دهد که اندیشه به تنهایی نمی تواند به عنوان اصلی ترین عامل تغییر نشانه های مصداق های نمادین مطرح شود بلکه باید مؤلفه های دیگری چون ویژگی های چندگانه یک مصداق و تحول معنایی آن را در طول زمان در آثار مسائل مختلف فرهنگی و اجتماعی، در نظر گرفت.
۴.

مقایسه زبان تمثیلی و تحت اللفظی خشم در امثال و حکم دهخدا

کلید واژه ها: ضرب المثل ها دهخدا خشم بیان تمثیلی بیان تحت اللفظی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 714 تعداد دانلود : 911
بررسی نوع بیان مفاهیم در ادبیات یکی از موضوعاتی است که می تواند در تأثیرگذاری و شناخت بیشتر کارکردهای انواع ادبیات مؤثر باشد؛  بنابراین  این پژوهش، ابتدا بر اساس مبانی نظری خشم در روان شناسی، به جمع آوری ضرب المثل های مربوط به آن، در مثل های فارسی کتاب امثال وحکم دهخدا پرداخته  و بعد از جمع آوری و طبقه بندی داده ها، ساختار زبانی و نوع بیان آن ها را از دو دیدگاه تمثیلی و تحت اللفظی بررسی کرده است؛ درنهایت این دو نوع بیان را باهم مقایسه نموده و در پاسخ  به این سوال که آیا در مثل ها خشم، بیشتر به صورت تمثیلی بیان شده است یا تحت اللفظی؟  به این نتیجه رسیده است که از بیان تمثیلی بیشتر برای بیان مفهوم خشم، انواع و علائم آن بهره گرفته شده است اما در بحث راهکارهای مدیریتی بیان مستقیم و تحت اللفظی بسامد بیشتری دارد. دلیل این دوگانگی انتزاعی بودن مفهوم خشم است که جهت تبیین آسان آن با توجه به مخاطبان عامه مثل، تمثیل به کاربرده شده است اما وقتی سخن از راهکارهای آن است برای فهم راحت آن ها از انواع جملات خبری و مستقیم استفاده می شود. روش تحقیق تحلیل محتوای تحلیلی  استنباطی است           و نمونه موردی پژوهش، کتاب چهارجلدی امثال و حکم دهخداست. برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز از فیش برداری استفاده شده است و روش تجزیه وتحلیل داده ها استقرائی است.
۵.

تحلیل روان شناختی هیجان ترس در امثال وحکم دهخدا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امثال وحکم علی اکبر دهخدا روانشناسی هیجان ترس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 265 تعداد دانلود : 494
هدف از پژوهش حاضر، بررسی روان شناختی هیجان ترس در امثال وحکم دهخداست. برای دستیابی به این هدف، از روش تحلیل محتوای استنباطی استفاده شده است. جامعه آماری، کتاب چهارجلدی امثال وحکم دهخداست و نمونه تحقیق تمامی امثال وحکم فارسی موجود در این اثر است. بررسی داده ها نشان می دهد که همان گونه که در روان شناسی جدید، ترس دو چهره مثبت و منفی دارد، در امثال وحکم دهخدا هم این نگرش جامع و متناقض به آن مشاهده می شود. علاوه بر این، در مثل ها تنها به تبیین مفهوم ترس اکتفا نشده، بلکه به انواع ترس و دلایل آن هم توجه شده است و نوع راهکارهای غلبه بر آن با روان شناسی جدید مطابقت دارد. بنابراین، پیشنهاد شده است با توجه به اینکه یکی از ابزارهای اصلی روان شناسان و مشاوران «سخن» است، از امثال وحکم به منزله ابزاری در راستای اهداف خود به ویژه تغییر رفتارها استفاده شود.
۶.

پیشینه و انواع خودزندگی نامه نوشت در ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران باستان سیاسی اتوبیوگرافی دینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی مرجع شناسی زندگینامه ها
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات انواع ادبی ادبیات ایرانی پیش از اسلام
تعداد بازدید : 255 تعداد دانلود : 909
این مقاله درصدد است به معرفی و بررسی نمونه هایی از «خودزندگی نامه نوشت» در ایران باستان بپردازد و با بررسی و تحلیل آن ها ضمن کمک به پیشینه این نوع ادبی در ایران، به ویژگی های خاص فرهنگی این نوع در ایران باستان اشاره نماید. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی- تطبیقی استفاده شده است؛ نخست آثار موردی توصیف شده اند و پس از مقایسه به بررسی شباهت ها و تفاوت ها جهت دستیابی به یک متد کلی برای این نوع پرداخته شده است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که این نوع، ریشه در ایران باستان دارد و در تقسیم بندی انواع آن باید بیشتر به موقعیت و علایق اتوبیوگراف ها توجه شود تا زبان و ساختار متن. همان گونه که در ایران باستان نیروهای سیاسی و دینی سبب ایجاد دو نوع متفاوت شده اند؛ نخست، نوع سیاسی که در کتیبه ها مشاهده می شود و از لحاظ محتوایی شاه درصدد است سه عنصر نژاد، فره و هنر خود را در آن ها تشریح کند و از لحاظ ساختاری شامل بخش های مقدمه، متن و مؤخره هستند که در متن بسیار شبیه هم اما در مؤخره متفاوت اند؛ دوم، نوع دینی آن بیشتر شامل ابعاد روحانی و اقدامات دینی اتوبیوگراف است و شاهد این ادعا روایتی است که از عروج مانی و کرتیر به آسمان در اتوبیوگرافی ها موجود است.
۷.

بررسی ظرفیت تأثیرگذاری برخی قصه های نمادین منظوم دهه ی هشتاد بر رشد آموزه های دینی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خدا نماد رشد آموزه های دینی قصه منظوم

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان داستان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات کودک و نوجوان نقد و معرفی آثار
تعداد بازدید : 491 تعداد دانلود : 322
این مقاله با هدف سنجش تأثیر قصه های نمادین منظوم بر رشد آموزه های دینی کودکان و نوجوانان، بویژه مفاهیم مربوط به خداشناسی، به بررسی چهار قصه منظوم مرتبط با این مفهوم پرداخته است. برای دستیابی به این هدف از روش توصیفی تحلیلی استفاده شده است. بپس از بیان مفاهیم نظری مرتبط به بررسی توصیفی و تحلیلی داستانها پرداخته شدهاست؛ ررسی نمادها در چهار قصه منظوم نشان می دهد که همه آن ها به شکل نمادین می خواهند آرامش حاصل از پیوند کودک با خدا را که واقعاً مفهومی انتزاعی و ناشناخته است در قالب نمادها و در سه مرحله جدایی و احساس تنهایی، تلاش برای بازگشت و آرامش حاصل از بازگشت نشان دهند این شیوه و نمادهای بکاررفته ضمن اینکه با نتایج حاصل از تحقیقات شناختی در مورد تصویرپردازی کودکان از خدا تناسب دارد و بالتبع متناسب بامراحل شناختی کودکان است، سبب تقویت روحیه جستجو در کودکان هم می گردد که امروزه یکی از بحث های مهم(تفکر انتقادی) در تربیت کودکان بشمارمی آید.
۸.

ریخت شناسی داستان زال و رودابه، بهرام گور واسپینود، گشتاسب و کتایون(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شاهنامه فردوسی ریخت شناسی پراپ زال و رودابه ساختار افقی قصه ساختارعمودی قصه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه شاهنامه پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی رویکردهای نقد ادبی ریخت شناسی
تعداد بازدید : 787 تعداد دانلود : 101
شاهنامه، این جاودانه اثر فردوسی، قرن هاست بر تارک ادبیات ایران و حتی جهان جای دارد، در این بین ماجراهای عاشقانه­ی شاهنامه با توجه به تم غالب حماسی آن، کمتر کنکاش شده است. این جستار ­به بررسی وتحلیل داستان ""زال ورودابه"" و دو داستان مشهور دیگر شاهنامه، یعنی ""بهرام گور و اسپینود""، ""گشتاسب و کتایون"" می­پردازد. ماجراهای فوق از ­مشهورترین قصّه های عاشقانه­ی شاهنامه­ی فردوسی ­می باشند. برای دستیابی به نتایج دقیق از این پزوهش، داستان ها را به شیوه ریخت شناسی تا حدّ ممکن به وسیله جداول و نمودارها مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهیم. سپس نتایج به دست آمده را بر همدیگر تطبیق می کنیم. هرچند از لحاظ ساختاری ویژگی های مشترکی بین سه داستان مشاهده می شود ولی چند ویژگی اصلی مانند تسلیم مسالمت آمیز قدرت و تغییر دین یکی از شخصیت های اصلی، اسپینود، از موارد اختلاف بین داستان ها می باشد که قابل توجه است.
۱۰.

انواع نوستالژی در غزلیات شهریار(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: شهریار نوستالژی فردی جمعی رمانتیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 681 تعداد دانلود : 167
نوستالژی، به عنوان اصطلاحی مشترک بین روانشناسی و ادبیات در شعر و ادب فارسی از دوره ابتدا تاکنون وجود داشته و با رشد افکار رمانتیک افزایش یافته است. این مقاله به بررسی این بحث در غزلیات شهریار پرداخته است. و درصدد دست یافتن به پاسخ این سوال است که کدام نوع نوستالژی در غزلیات این شاعر بیشتر نمود پیدا کرده؟ برای این منظور با استفاده از روش کیفی از نوع توصیفی – تحلیلی نخست داده ها از بین تمامی غزلیات انتخاب شده اند سپس به طبقه بندی آن ها در دو دسته فردی و جمعی پرداخته شده است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که هر چند میزان توجه به نوستالژیهای فردی بیشتر است، نوستالژیهای جمعی هم برجستگی خاصی در غزلیات او دارند.
۱۱.

خواب و رؤیا ابزاری برای بیان کشف و شهودات عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهود رؤیت حق درک معانی رؤیا مسائل ذهنی عرفا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 436 تعداد دانلود : 815
این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی جایگاه و نقش کشف در خواب های عرفا پرداخته است. در این بررسی، معنای عام و خاص کشف؛ یعنی رؤیت خدا و درک معانی دنیوی و اخروی مبنا قرار گرفته است. برای نیل به این هدف، خواب های عرفا با مضمون کشف، در دو بخش حلّ مسأله و رفع حجاب از دغدغه های ذهنی و کشف وقایع آینده، مطرح و بررسی شده اند. این بررسی نشان می دهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حلّ بسیاری از مسائل و دغدغه های ذهنی آنان بوده است که بیشتر در حوزه مسائل دینی و عرفانی هستند. آنها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان می کردند، از این طریق بر تأثیر گذاری آن بر مخاطبان هم می افزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر و مشایخ صوفیه انجام می شده است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده می شود که از وقایعی که هنوز در واقعیّت اتفاق نیفتاده، خبرمی دهند.
۱۲.

بررسی و نقد توالی خویشکاری های قهرمان در نظریه ی ریخت شناسی پراپ (با تکیه بر ریخت شناسی سه قصّه از شاهنامه)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ریخت شناسی پراپ محیط اجتماعی توالی خویش کاری هویت قهرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 811 تعداد دانلود : 227
مقاله ی حاضر به روش تحلیلی– انتقادی و بر اساس ریخت شناسی سه قصه از شاهنامه، به بررسی و نقد اصل «توالی خویش کاری های قهرمان» در نظریه ی ریخت شناسی پراپ می پردازد. به این منظور، نخست سه قصه از قصه های شاهنامه از دیدگاه ریخت شناسی، بررسی می شود که خویش کاری قهرمانان آن ها یکسان است و ظاهراً ساختار یکسانی دارند؛ اما در عناصرِ متغیر آن ها تفاوت هایی وجود دارد و پس از تحلیل اشتراکات و اختلافات آن ها، به این نتیجه می رسد که در رده بندی قصه ها، تنها توجه به خویش کاری نمی تواند آن ها را در یک رده قرار دهد و باید تأثیر برخی ازعناصر متغیر هم بر آن در نظر گرفته شود؛ چون هر چند در این قصّه ها خویش کاری های قهرمانان محدود (کوچ، عشق، آزمایش، ازدواج، بازگشت) و یکسان است، اما برخی از عناصر متغیر مانند محیط اجتماعی و یا هویت قهرمان و شخصّیت اصلی، بر توالی این خویش کاری ها تأثیر گذاشته است.
۱۵.

پیوند کلام اسلامی با متناقض نما در زبان عطار نیشابوری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کلام اسلامی عطار نیشابوری متناقض نما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 244
در آثار ادبی بر خلاف هنجار منطق و ریاضی ، گاه دو چیز که در ظاهر نقیض هم هستند با هم جمع می‌شوند و همدیگر را نقض نمی‌کنند . عظمت خداوند از یک سو و محدودیتهای وجودی انسان از سوی دیگر ، همچنین ضرورت تلاش انسان برای شناخت خدا در عین ناشناختگی و دسترس ناپذیری او ، همه تناقض محسوب می‌شوند . همچنین صفات و اسمای خداوند نظیر : ظاهر و باطن ، قهار و رحیم ، متناقض به نظر می‌رسند لیکن علی رغم این محدودیتها و تناقضها ، انسان دست از طلب برنداشته ، و فراتر از آن ، تلاشهای خود را در قالب زبان بیان کرده و صرفا به یک کشف باطنی بسنده نکرده است ...

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان