علی سیفی

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی شایستگی های حرفه ای معلمان راهنمای کارورزی دانشگاه فرهنگیان انجام شد. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی؛ به لحاظ گردآوری اطلاعات، از نوع آمیخته بوده است. جامعه آماری پژوهش اساتید راهنما، معلمان راهنما و دانشجو-معلمان ترم آخر کارورزی دانشگاه فرهنگیان بود. روش نمونه گیری در بخش کیفی به روش غیر احتمالی و هدفمند و تا سطح اشباع بود. براین اساس 30 نفر که با هدف پژوهش همخوانی بیشتری داشتند به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. روش نمونه گیری در بخش کمی، نمونه گیری خوشه ای بوده است که بدین ترتیب، 191 نفر انتخاب شدند به منظور گردآوری داده ها در مرحله کیفی از مصاحبه نیمه ساخت مند استفاده شد و در بخش کمی به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. داده های کیفی با استفاده از روش کلایزی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و در بخش کمی از مدل یابی معادلات ساختاری جهت تایید الگوی بدست آمده در بخش کیفی استفاده شد. بر اساس نتایج تحلیل داده ها شایستگی های معلمان راهنما کارورزی در 5 حیطه، 66 مقوله فرعی و 15 مقوله اصلی شناسایی شدند. حیطه دانش شامل 4 مقوله اصلی دانش موضوعی، دانش تربیتی، دانش سازمانی، دانش عمومی؛ حیطه مهارت شامل 4 مقوله اصلی، مهارت های آموزشی، مهارت های مربی گری، مهارت های پژوهشی، مهارت های ارتباطی؛ حیطه توانایی شامل 1 مقوله اصلی توانایی فکری؛ حیطه ویژگی شامل 2 مقوله اصلی ویژگی روان شناختی و ویژگی های اخلاقیو در آخر حیطه نگرش شامل 4 مقوله اصلی نگرش مثبت نسبت به آموزش و پرورش، نگرش مثبت نسبت به کارورزی ، نگرش خود توسعه ای و نگرش مثبت نسبت به جامعه بود.

پژوهش حاضر با هدف طراحی الگوی شایستگی های لازم برای ورود به دانشگاه فرهنگیان در رشته آموزش ابتدایی انجام شده است. روش پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی، به لحاظ نحوه گردآوری اطلاعات، از نوع آمیخته است. جامعه آماری پژوهش متخصصان تعلیم و تربیت، خبرگان دانشگاهی و فارغ التحصیلانی است که با دانشگاه فرهنگیان و شایستگی های لازم برای ورود به دانشگاه فرهنگیان آشنایی دارند. روش نمونه گیری در بخش کیفی غیر احتمالی و هدفمند بود. بر این اساس، 18 نفر از استادان، متخصصان و فارغ التحصیلان دانشگاه فرهنگیان در پژوهش شرکت کردند. روش گردآوری اطلاعات در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختمند بوده است. روش نمونه گیری در بخش کمی، نمونه گیری خوشه ای بوده است که بدین ترتیب، 320 نفر انتخاب شدند. نتایج پژوهش به طراحی الگوی شایستگی های لازم برای ورود به دانشگاه فرهنگیان در رشته ابتدایی در 6 حیطه منجر شد که عبارت اند از شایستگی های دانشی (دانش پایه ای، دانش زمینه ای، دانش عمومی)، شایستگی های ارتباطی (مهارت سخنوری، مهارت شنیداری، مهارت برقراری ارتباط با کودکان، برقراری ارتباط با افراد به زبان محلی، مهارت کارگروهی)، شایستگی های ادراکی (تفکر سیستمی، تفکر منطقی، تفکر انتقادی، تفکر خلاق، توانایی استدلال، توانایی حل مسئله)، شایستگی های اجرایی (مهارت برنامه ریزی، مهارت مدیریت زمان، مهارت خواندن و نوشتن و مهارت هنری)، شایستگی های شخصیتی و اخلاقی (گشودگی، نگرش مثبت، خودراهبری، اعتماد به نفس، محبت و مهربانی، صبر و حوصله، نظم و انضباط، پشتکار و اراده، ایثار و فداکاری، صداقت)، و شایستگی های نگرشی (علاقه و انگیزه نسبت به شغل معلمی، اعتقاد به نظام جمهوری اسلامی ایران، علاقه به علم و علم اندوزی، عشق و علاقه به کودکان) شده است.

هدف پژوهش حاضر طراحی مدل شایستگی مدیران میانی آموزش و پرورش برای استفاده در کانون ارزیابی بود. این پژوهش از نوع آمیخته (کیفی– کمی) بود. ابتدا در مرحله کیفی مطالعه اکتشافی انجام گرفت و رویکرد پژوهش قیاسی- استقرایی بوده است. روش پژوهش در بخش کمی توصیفی و طرح پژوهش همبستگی از نوع مدل ساری معادلات ساختاری است. جامعه پژوهش در بخش کیفی، همه صاحب نظران، استادان و مدیران ارشد حوزه منابع انسانی در آموزش و پرورش بود که با روش نمونه گیری گلوله برفی با 22 نفر از صاحب نظران مصاحبه شد و در قسمت دلفی 25 نفر انتخاب شدند. جامعه آماری در مرحله کمی همه مدیران ارشد و میانی اداره آموزش و پرورش شهر تهران بودند که با روش نمونه گیری خوشه ای 462 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش در مرحله کیفی مصاحبه نیمه ساختار و در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود. برای تحلیل اطلاعات در قسمت کیفی از روش کدگذاری باز و محوری و تحلیل دلفی و در قسمت کمی از روش های تحلیل توصیفی، تحلیل همبستگی و تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم استفاده شد. نتایج نشان داد مؤولفه های مدل شایستگی مدیران میانی آموزش و پرورش برای استفاده در کانون ارزیابی عبارت اند از شایستگی دانشی، شایستگی حرفه ای، ویژگی های شخصیتی، شایستگی اجرایی، شایستگی رهبری و هدایت، شایستگی ارتباطات و شایستگی ادراکی. در بخش کمی نیز برای برآورد نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرتبه دوم با رویکرد ماتریس کوواریانس اعتبار مدل را تأیید کرد.

پژوهش حاضر باهدف شناسایی و اعتبارسنجی الگوی شایستگی های حرفه ای راهبران آموزشی انجام شده است. روش پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از منظر گردآوری اطلاعات آمیخته -اکتشافی (روش تحقیق بخش کیفی-پدیدار شناسی و درکمی توصیفی-تحلیلی) بود. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه گیری غیر احتمالی 19 نفر از راهبران آموزشی و معلمان به عنوان مشارکت کنندگان انتخاب و در بخش کمی با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 248 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کیفی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه محقق ساخته بوده است. به منظور تحلیل یافته های کیفی، از روش تحلیل 7 مرحله ای کلایزری و برای تحلیل داده های کمی با استفاده از نرم افزار AMOS از روش تحلیل عاملی تأییدی استفاده گردید. به منظور بررسی اعتبار یافته های کیفی از روش های درگیری طولانی مدت و ممیزی بیرونی و به منظور اطمینان از پایایی از روش توافق بین دو کدگذار استفاده شد. به منظور بررسی روایی پرسشنامه از روایی صوری و سازه و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ موردبررسی قرار گرفت. تحلیل یافته های پژوهش منجر به شناسایی 35 مضمون پایه ای و 7 مضمون سازمان دهنده (مبتنی بر مدل شایستگی) که در 5 دسته مضامین فراگیر شامل؛ دانش، توانایی،مهارت، ویژگی و نگرش طبقه بندی شد. نتایج تحلیل کمی نیز نشان داد، مدل از برازش مناسبی برخوردار است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی و مقایسه عملکرد ناظران و راهنمایان آموزشی در طرح راهبران آموزشی و تربیتی و طرح معلمان راهنما در استان خراسان جنوبی بود. بدین منظور، معلمان شاغل در کلاس های چندپایه در استان خراسان جنوبی -که تجربه لازم و کار با معلمان راهنما و راهبران آموزشی و تربیتی را داشتند- به عنوان جامعه پژوهش انتخاب شدند؛ که تعداد آنها 186 نفر بود. از این تعداد، با استفاده از فرمول کوکران 125 نفر به طور تصادفی ساده به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش، مقیاس خدمات نظارت و راهنمایی آموزشی ترک زاده و نوروزی (1389) بر مبنای مدل اولیوا و پاولز (2004) بود. پایایی ابزار با استفاده از آلفای کرونباخ 96/0 و روایی آن با استفاده از روش تحلیل گویه بین 58/0 تا 92/0 محاسبه و تأیید شد. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون های t تک نمونه ای، t مستقل، تحلیل واریانس و آزمون شفه استفاده شد. نتایج، حاکی از آن بود که معلمان عملکرد معلمان راهنمای روستایی را پایین تر از حد متوسط و عملکرد راهبران آموزشی را بالاتر از حد متوسط ارزیابی کرده اند. مقایسه عملکرد راهبران آموزشی و تربیتی با معلمان راهنما حاکی از آن است که راهبران آموزشی موفق تر از معلم راهنمایان عمل کرده اند.

شناخت پدیده فلات شغلی در بین معلمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا این پدیده در بین معلمان به لحاظ ویژگی های شغلی و بافت سازمانی شیوع زیادی دارد و  مدیریت مسیر شغلی را دشوار می کند. بنابراین در پژوهش حاضر، نقش حمایت سازمانی و حمایت مافوق بر فلات شغلی محتوایی و ساختاری معلمان بررسی شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه معلمان دوره متوسطه شهر تهران در سال تحصیلی 1398-1397 است که با استفاده از نمونه گیری طبقه ای تصادفی تعداد 423 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد رابطه بین همه متغیرهای پژوهش، در سطح اطمینان 99 درصد معنی دار است. نتایج رگرسیون چند متغیره نشان داد ضرایب رگرسیون استاندارد مربوط به متغیرهای حمایت مافوق در سطح اطمینان 95 درصد و حمایت سازمان در سطح 99 درصد توانایی پیش بینی فلات ساختاری و محتوایی معلمان را دارد. این نتایج نشان می دهد که هر چه حمایت مافوق و حمایت سازمان بیشتر باشد فلات محتوایی و ساختاری معلمان کمتر است.

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه خلاقیت معلمان با اثربخشی تدریس ریاضی پایه ششم دوره ابتدایی بود. جامعه آماری تمامی دانش-آموزان پایه ششم مدارس ابتدایی دولتی منطقه 2 (518 نفر) شهر تهران بود که 251 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده و طبق فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شد. برای جمع آوری اطلاعات پژوهش، از سه پرسشنامه استاندارد خلاقیت رندسیپ (2006) برای سنجش خلاقیت معلمان، پرسشنامه اثربخشی پارسونز(2009) برای سنجش اثربخشی کلاس درس ریاضی و پرسشنامه اثربخشی تدریس پاینتا وهمر(2008) برای سنجش اثربخشی تدریس ریاضی استفاده گردید. سوالات هر سه پرسشنامه به صورت پنج گزینه ای و براساس مقیاس لیکرت امتیازبندی شدند. برای سنجش پایایی پرسشنامه ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید. روایی ابزارها با استفاده از روش محتوایی و صوری تأیید شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد رابطه بین خلاقیت معلمان با حمایت عاطفی، سازماندهی کلاس، حمایت آموزشی و به طور کلی اثربخشی تدریس مثبت و معنی دار می باشد. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که متغیر خلاقیت بر اثربخشی تدریس معلمان درس ریاضی مؤثر است. همچنین نتایج نشان داد که رابطه بین خلاقیت معلمان با مولفه های اثربخشی کلاس درس (انطباق، تحقق اهداف، رضایت شغلی و تعهد سازمانی) مثبت و معنی دار می باشد.

تربیت امری بسیار پیچیده و حساس است که پایداری یک جامعه تا حد زیادی وابسته به کارآمدی نظام آموزشی است. به طوری که اگر نظام آموزشی بتواند مأموریت و رسالت خود مبنی بر توسعه فردی و اجتماعی را به درستی انجام دهد، زمینه مساعدی نیز برای رشد فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در جامعه فراهم می شود. پیداست که بخش عظیمی از پیچیدگی و حساسیت نظام آموزشی به فعل یا رفتار مدیران آموزش وپرورش و مدیران مدارس برمی گردد. یکی از چالش های مدیریت منابع انسانی سازمان ها به خصوص در آموزش وپرورش، نحوه انتخاب و ارتقاء مدیران است. در این راستا فرآیند کانون ارزیابی، به عنوان یک دستورالعمل برای ارزیابی و توسعه اثربخش شایستگی ها در شرایطی شبیه محیط کار مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل شایستگی مدیران آموزش و پرورش جهت استفاده در مرکز ارزیابی طراحی شد. برای انجام پژوهش از رویکرد کیفی استفاده گردید. جامعه پژوهش، کلیه صاحب نظران، اساتید و مدیران ارشد حوزه منابع انسانی در آموزش وپرورش بود که با استفاده از نمونه گیری هدفمند مبتنی بر گلوله برفی با 17 نفر از صاحب نظران مصاحبه شد. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. نتایج پژوهش داد مولفه های الگوی شایستگی مدیران آموزش و پرورش جهت استفاده در کانون ارزیابی عبارتند از: شایستگی دانشی، شایستگی حرفه ای، شایستگی شخصیتی، شایستگی اجرای اجرایی، شایستگی رهبری و هدایت، شایستگی ارتباطی و شایستگی ادراکی. که هر کدام از این مولفه ها شامل زیرمولفه ها و شاخص هایی هستند که بیشتر آنها در بین مدیران مدارس، میانی و عالی آموزش مشترک است و در بعضی شاخص ها هم متمایز هستند.

هدف: کتابخانه های دانشگاهی نقش تعیین کننده ای در کیفیت آموزش و پژوهش کشور ایفا می کنند و رضایت، تعهد و انگیزه شغلی کتابداران این کتابخانه ها، اهمیت زیادی در بازدهی مطلوب خدمات آنان دارد لذا در این پژوهش به بررسی رابطه فلات زدگی شغلی (محتوایی و ساختاری) با رضایت و تعهد و نقش میانجی انگیزه درونی کتابداران کتابخانه های دانشگاهی پرداخته شده است. روش: روش اجرای این پژوهش توصیفی (غیرآزمایشی) و طرح پژوهش همبستگی از نوع تحلیل مسیر است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کتابداران کتابخانه های دانشگاهی ایران می باشد که از این تعداد با توجه به تعداد کتابداران در هر دانشگاه، براساس فرمول تعیین حجم نمونه و به روش طبقه ای تصادفی، 537 نفر به عنوان نمونه مورد نظر تحقیق انتخاب شده اند. همچنین برای اندازه گیری فلات شغلی در این پژوهش از پرسشنامه فیاضی (1393) استفاده شده است. یافته ها: نتایج نشان داد که از میان متغیرهای تحقیق، رضایت شغلی (28/0-)، تعهد سازمانی (25/0-) و انگیزه درونی (15/0-)، به ترتیب دارای بالاترین ضریب همبستگی منفی با فلات شغلی بوده اند. همچنین اثر فلات شغلی بر تعهد سازمانی، رضای شغلی و انگیزه درونی منفی و معنادار است. اصالت اثر: این از محدود پژوهش هایی است که به بررسی اثرات پدیده فلات شغلی روی کتابداران دانشگاهی پرداخته است. نتایج این پژوهش می تواند برای بهبود وضعیت کارکنان فلات زده بکار گرفته شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت مولفه های اثربخشی پارسونز (انطباق، تحقق اهداف، رضایت شغلی و تعهد سازمانی) کلاس درس ریاضی در مدارس ابتدایی دولتی منطقه دو شهر تهران بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان پایه ششم مدارس ابتدایی دولتی منطقه 2 شهر تهران در سال تحصیلی 1397/1398 بود. که تعداد کل آنها 518 نفر بودند که از بین آنها 251 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی و طبق فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شد. در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات پژوهش، از پرسشنامه استاندارد اثربخشی پارسونز (2009) استفاده گردید که روایی آن توسط اساتید و متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0.83 محاسبه و تایید گردید. بررسی نتایج نشان داد که در کل وضعیت مولفه های اثربخشی پارسونز (انطباق، تحقق اهداف، رضایت شغلی و تعهد سازمانی) کلاس درس ریاضی در مدارس ابتدایی دولتی منطقه دو شهر تهران با میانگین های 2، 98/1، 97/1، و 02/2 با میانگین فرضی نمونه در سطح معناداری 01/0 تفاوت معناداری وجود دارد. بنابراین می توان این چنین استنباط کرد که میزان مولفه های اثربخشی پارسونز (انطباق، تحقق اهداف، رضایت شغلی و تعهد سازمانی) کلاس درس ریاضی در حد"پایین تر از میانگین" ارزیابی شده است