شهریور روستایی

شهریور روستایی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تبریز

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۰۱ مورد.
۸۱.

تحلیل نابرابری های فضایی بر پایه شاخص های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در شهرهای میانه اندام (مطالعه موردی: شهر میاندوآب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۴ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳

کلید واژه ها: میاندوآب عدالت فضایی نابرابری فضایی آمار فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۷ تعداد دانلود : ۶۸۴
مسئله پژوهش حاضر نابرابری در برخورداری از شاخص های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در بلوک های شهری میاندوآب در سال1390 است. به همین منظور در این پژوهش با اتخاذ رویکرد عدالت فضایی، اقدام به تحلیل نابرابری فضایی در بلوک های شهری میاندوآب شده است. روش تحقیق به کاررفته بنا بر ماهیت پژوهش کمی - تحلیلی است. در این زمینه برای بررسی وضعیت نابرابری و شناخت الگوی فضایی گسترش نابرابری، 34 شاخص اجتماعی، اقتصادی و کالبدی از اطلاعات بلوک های آماری سال 1390 استخراج شد. مبتنی بر این خصیصه ها از مدل های آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ (Hot Spot Analysis) و خودهمبستگی فضایی (Autocorrelation Moran’s[1] I) در نرم افزارArc/GIS استفاده شده است. شاخص سازی ها در نرم افزار Excel انجام گرفته است و اطلاعات برای تحلیل و ترسیم نقشه به ArcGIS فراخوانی شده اند. نتایج تحقیق نشان می دهد که بلوک های شهری میاندوآب به لحاظ برخورداری از شاخص های اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در طیف های متفاوتی قرار دارند؛ به طوری که از مجموع 1660 بلوک شهری 626 بلوک در وضعیت خیلی محروم، 287 بلوک محروم و 403 بلوک، شاخص ها را در حد متوسط دارند. در این میان 307 بلوک در وضعیت برخوردار و 37 مورد نیز در برخورداری کامل اند. یافته های تحقیق نشان داد که الگوی پراکنش نابرابری فضایی در شهر میاندوآب از مدل خوشه ای تبعیت می کند. خوشه های محروم در این بررسی بیشتر از نصف بلوک های شهر را به خود اختصاص داده اند؛ وضعیتی که حاکی از وجود فاصله طبقاتی و دوگانگی در فضای شهری و تفاوت در برخورداری از شاخص های نامبرده در سال 1390 است.
۸۲.

تحلیلی فضایی بر نابرابری های آموزشی و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری با روش های آمار فضایی (مطالعه موردی: شهر سقز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی بهار ۱۳۹۵ شماره ۲۶

کلید واژه ها: عدالت فضایی پایداری اجتماعی شهر سقز نابرابری آموزشی آمار فضایی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی آموزش و پرورش
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی مسایل اجتماعی و انحرافات قشربندی و نابرابری اجتماعی
تعداد بازدید : ۱۱۳۷ تعداد دانلود : ۶۵۸
پایداری اجتماعی شهری مستلزم رعایت عدالت اجتماعی و عدالت فضایی و توجه متوازن به وجوه مختلف حیات جامعه است؛ به گونه ای که نیروی انسانی را به فراگرد توسعه خوشبین سازد. امروزه به دلیل رشد فزاینده شهرها، گسترش فیزیکی شهر و توزیع ناعادلانه خدمات و امکانات، بحث نابرابری های فضایی در حوزه های مختلف، به ویژه حوزه آموزشی ساکنین شهرها، یکی عوامل محوری اثرگذار بر پایداری سکونتگاه ها شناخته شده است. از این رو پرداختن به موضوع نابرابری فضایی و به تبع آن نابرابری آموزشی در مباحث شهری اهمیت بسزایی یافته است. هدف این پژوهش تحلیلی بر نابرابری های شهری با تأکید بر نابرابری های آموزشی در میان ساکنین بلوک های شهر سقز و نقش آن در پایداری اجتماعی شهری سقز و شناسایی بلوک ها و محدوده های مطلوب و نامطلوب از نظر وضعیت کلی آموزشی ساکنین آن است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی است و برای جمع آوری داده ها و اطّلاعات مورد نیاز، از روش میدانی کتابخانه ای، از مجموعه داده های بلوک های آماری برای شهر سقز سال 1390 موجود در مرکز آمار ایران استفاده شده. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات با به کارگیری مدل های آمار فضایی[1]، تحلیل لکه های داغ[2] و خود همبستگی فضایی[3] در نرم افزار Arc/GIS و آزمون پیرسون در نرم افزار SPSS مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاکی از آن است که بلوک های شهر سقز بر پایه شاخص های آموزشی دارای نابرابری فضایی هستند. بلوک های در وضعیت نامطلوبی در محدوده محلات 1، 6، 7، 8، 13، 17، 18 قرار دارند و بلوک های در وضعیت مطلوبی در محدوده محلات 2، 4، 8، 9، 11، 12، 13، 14، 15، 18، 19 قرار دارند. همچنین الگوی فضایی پراکنش و شکل نابرابر ی های آموزشی در شهر سقز از مدل خوشه ای[4] تبعیت می کند و طبق نتایج به دست آمده از آزمون پیرسون، بین نابرابری های آموزشی و پایداری اجتماعی شهری با ضریب همبستگی **054/0- و با عنایت به اینکه سطح معناداری کمتر از 05/0 است، می توان گفت که رابطه معنی دار معکوسی وجود دارد. به این معنی که افزایش نابرابری های آموزشی در سطح شهر بر میزان پایداری اجتماعی شهری تأثیر منفی دارد.
۸۳.

تحلیل فضایی پراکنش فقر اجتماعی در مناطق حاشیه نشین، نمونه موردی: مناطق حاشیه نشین شمال شهر تبریز

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه ای سال اول زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱ 72 - 98

کلید واژه ها: تحلیل فضایی فقر شهری مناطق حاشیه نشین تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۰۰
سکونتگاه های غیررسمی در ایران همانند بسیاری از کشورهای در حال توسعه، نمودی از روند رو به رشد نابرالبری های فضایی و افزایش فقر در شهرهاست. از این شیوه سکونت، در شهر تبریز می توان به بخش هایی از شمال شهر اشاره نمود که با مکانیسم خاص خود، به سرعت در حال گسترش اند. از این رو هدف این مقاله سنجش فقر اجتماعی در مناطق حاشیه نشین شمال شهر تبریز و مقایسه آن با شهر تبریز می باشد. تحلیل حاضر از نظر نوع توصیفی - تحلیلی و از نظر ماهیت کاربردی می باشد که با توجه به مؤلفه های مورد بررسی، رویکرد غالب بر تحقیق از نوع کمی است. جامعه آماری حاشیه نشینان شمال شهر تبریز در سال 1390 می باشد و داده های این پژوهش از سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 مرکز آمار ایران (بلوک های آماری) استخراج شده است. برای تجزیه وتحلیل این داده ها و نشان دادن پراکنش فقر اجتماعی در محدوده مورد مطالعه از نرم افزار Arc/GIS استفاده گردیده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که محدوده مورد مطالعه در سال 1390 دارای 2116 بلوک می باشد که از این تعداد 181 بلوک معادل 56/8 درصد در وضعیت مطلوب، 465 بلوک معادل 98/21 درصد در وضعیت نسبتاً مطلوب، 504 بلوک معادل 81/23 درصد در وضعیت متوسط، 563 بلوک معادل 61/26 درصد در وضعیت نسبتاً نامطلوب و 403 بلوک معادل 04/19 درصد نیز در وضعیت نامطلوب قرار دارند. همچنین کیفیت این شاخص های اجتماعی در بلوک های نزدیک به متن شهر مطلوب تر از بلوک های حاشیه ای می باشد یعنی پراکنش فقر اجتماعی به حاشیه شهر گرایش دارد.
۸۴.

ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران مطالعه موردی: منطقه1 شهرتبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سپهر دوره بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۹۵

کلید واژه ها: مدیریت بحران تبریز آسیب پذیری شبکه معابر شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۱ تعداد دانلود : ۵۱۷
شبکه معابر شهری از مهمترین شریان های حیاتی شهرها محسوب می شوند که مخصوصاً بعد از بحران، در عملیات امداد و نجات، تخلیه ی مجروحان و آسیب دیدگان تأثیر بسزایی دارند. بنابراین ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر شهری و برنامه ریزی برای کاهش این آسیب ها امری ضروری می نماید. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی با هدف ارزیابی شبکه معابر شهری در برابر زلزله با رویکرد مدیریت بحران در منطقه 1 تبریز انجام گرفته است. برای ارزیابی آسیب پذیری شبکه معابر منطقه1 تبریز، 3معیار درجه محصوریت، تراکم و ویژگی های ساختمانی انتخاب شدند که معیار تراکم شامل زیر معیار تراکم جمعیتی و تراکم ساختمانی و معیار ویژگی های ساختمانی شامل پنج زیر معیار قدمت بنا،کیفیت بنا، نوع کاربری، سطح اشغال و نوع مصالح می باشد که هریک از این زیر معیارها، خود نیز دارای چندین زیرمعیار هستند که با روش دلفی ارزش گذاری شدند. در نهایت پس از ارزیابی آسیب پذیری معابر در هر زیر معیار، با روش ارزیابی چندمعیاره (MCE) در قالب نرم افزار IDRISI، معیارها همپوشانی شدند. نتایج نهایی حاکی از این است که، آسیب پذیری شبکه معابر محدوده ی مورد مطالعه (جز در محلات نوساز)، بیشتر از حد متوسط، و عمدتاً زیاد و خیلی زیاد است. آسیب پذیری شبکه معابر در محلات اسکان غیررسمی بیشتر به چشم می خورد که در برنامه ریزی ها باید در اولویت قرار بگیرند.
۸۵.

تحلیل فضایی آسیب پذیری اجتماعی مناطق شهری در مقابل زلزله با استفاده از مدل SVI (نمونه موردی: منطقه 2 شهرداری تبریز)

نویسنده:
منبع: مطالعات ساختار و کارکرد شهری سال ۳ پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۱ 105 - 126

کلید واژه ها: آسیب پذیری اجتماعی مدلSVI تحلیل عاملی منطقه 2 شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷ تعداد دانلود : ۴۱
زلزله به عنوان یکی از بلایای طبیعی به شمار می رود که به لحاظ وقوع و غیر قابل پیش بینی بودن نسبت به سایر مخاطرات از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا به خاطر این ویژگی نیازمند آمادگی و برنامه ریزی پیش از وقوع بحران در جهت کاهش میزان تلفات و خسارات وارده است. وقوع زلزله اثرات متفاوتی را بر گروه های اجتماعی داشته و ارتباط مستقیمی با وضعیت اجتماعی- اقتصادی افراد دارد، بطوریکه نتایج آن منطبق بر ساختار نابرابری های اجتماعی- اقتصادی جوامع است. از اینرو مدل شاخص آسیب پذیری اجتماعی (SVI) روشی است که بر اساس ویژگی های اجتماعی –اقتصادی گروه ها، به ارزیابی میزان آسیب پذیری آنها در مقابل زلزله می پردازد. این مقاله با هدف تحلیل فضایی آسیب پذیری اجتماعی منطقه 2 شهرداری تبریز در قالب روش تحلیلی- توصیفی و با استفاده مدل SVI انجام یافته است. ابتدا بر اساس مدل مذکور شاخص ها و متغیرهای مورد نیاز تعریف شد و سپس داده های مرتبط با متغیرها در مقیاس حوزه / بلوک آماری از اطلاعات سرشماری سال 1390 مربوط به منطقه 2 شهرداری تبریز استخراج گردید و با استفاده از روش تحلیل عاملی (factor Analysis) داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت نتایج حاصل از تحلیل، با نقشه پایه منطقه تفلیق شده و توزیع فضایی آسیب پذیری اجتماعی منطقه 2 شهرداری تبریز مشخص گردید. نقشه نهائی آسیب پذیری اجتماعی حاصل از عوامل چهارگانه نشان می دهد که  9/18 درصد از مساحت منطقه با جمعیت 98348 نفر (31 درصد) و به عبارتی دیگر نزدیک یک پنجم مساحت منطقه با حدود یک سوم جمعیت در معرض آسیب پذیری بالا قرار دارند.
۸۶.

ارزیابی میزان سازگاری و مطلوبیت پارک های محله ای با استفاده از GIS. مورد مطالعه: پارک های محله ای منطقه 2 شهرداری تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۵ 1 - 12

کلید واژه ها: سازگاری مطلوبیت همجواری پارک محله ای GIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۴
اهمیت فضای سبز در داخل شهرها به حدی است که در بین 5 کاربری مهم شهری از آن یاد می شود. پارکهای محله ای از جمله فضاهای سبز شهری می باشند که در جهت روح بخشی به محله های شهری و در نتیجه زندگی مفرح شهری کمک شایانی می نمایند. در این میان سازگاری کاربریها نسبت به همدیگر و تناسب آنها با یکدیگر در جهت رفاه حال همشهریان و نیز ارائه بیشتر و بهتر خدمات شهری جای بسی تأمل را داراست. در این پژوهش با استفاده از ماتریس سازگاری، و نیز با استفاده از تحلیلهای نرم افزار GIS ، همجواریهای پارکهای محله ای منطقه 2 شهرداری تبریز مورد بررسی قرار می گیرد، تا ضمن بررسی چگونگی توزیع آنها در وضع موجود، درجه سازگاری و ناسازگاری و نیز مطلوبیت همجواریهای هر کدام از پارکها مشخص شود. نتایج حاصله نشان دهنده این هست که 4/36 درصد از پارکهای محله ای محدوده مورد مطالعه با کاربریهای همجوار خود کاملاً سازگار می باشند. همچنین در این مقاله سعی شده است تا مطلوبیت همجواریهای پارکهای محله ای محدوده مورد مطالعه نیز در قالب سه نوع کاربری عمده شهری (مسکونی، آموزشی و معابر اصلی) که سازگاری بیشتری با موضوع مورد مطالعه دارند، مورد ارزیابی و سنجش قرار گرفته و تناسب پارکهای محله ای در رابطه با نزدیکی به این سه کاربری مهم نیز مورد بررسی قرار گیرد. بررسیها نشانگر این مطلب هستند که همجواری پارکهای محله ای محدوده مورد مطالعه با کاربریهای عمده شهری در حد نسبتاً مطلوب می باشد.
۸۷.

تحلیل فضایی پراکنش فقر جنسیتی در فضاهای شهری

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال هفتم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۶

کلید واژه ها: فقر شهری تحلیل فضایی فضاهای شهری فقر جنسیتی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای رفتاری و فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۴۷۵
پدیده فقر شهری علی رغم تمام برنامه های جهانی و ملی در مبارزه با آن هنوز به عنوان یک نیروی قاهر و یک معضل اجتماعی، جوامع شهری را تهدید می کند و شهرها را با جلوه های ناکارآمد و درهم ریخته سازمان می دهد. در این بین یکی از ابعاد فقر شهری، رویکرد جنسیتی فقر است. دیدگاه جنسیتی به فقر ادراک مفهوم فقر را افزایش می دهد چرا که سبب می شود تجزیه و تحلیل توصیفی در علل فقر فراتر رود. از اینرو هدف این تحقیق تحلیل فضایی پراکنش فقر جنسیتی در فضاهای شهر تبریز می باشد. جامعه آماری این تحقیق محدوده ی قانونی شهر تبریز در سال 1385 و حجم نمونه نیز تمامی بلوک های آماری سال 1385 تبریز است. روش پژوهش در این مطالعه کاربردی از نوع توصیفی- تحلیلی- تطبیقی است که برای شناخت و سنجش فقر از فن خود همبستگی فضایی با استفاده از تحلیل لکه های داغ در نرم افزار Arc/GIS، برای تحلیل الگوهای پراکنش فقر شهری از آماره موران و برای تعیین سطح معنی داری از آزمون T همبسته استفاده گردیده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که توزیع فقر شهری برای هر دو گروه زنان و مردان در فضاهای شهری تبریز از مدل خوشه ای پیروی می کند و خوشه های مرفه نزدیک به مرکز شهر و خوشه های فقیر به حاشیه گرایش دارند. در این پژوهش بیشترین تعداد بلوک های شهری مربوط به گروه مردان با 3506 بلوک مربوط به بلوک های فقیر و برای گروه زنان با 4845 بلوک مربوط به بلوک های خیلی فقیر است. همچنین کمترین تعداد این بلوک ها برای گروه مردان و زنان مربوط به بلوک های خیلی مرفه است که گروه مردان 1% و گروه زنان 5% از تعداد کل بلوک های شهری تبریز را در سال 1385 به خود اختصاص داده است. همچنین آزمون T همبسته تفاوت معنی دار را در گروه زنان و مردان از لحاظ شاخص اجتماعی نشان می دهد.
۸۸.

ارزیابی فقر شهری در محلات اسکان غیررسمی شهر کرمانشاه با استفاده از مدل تحلیل عاملی (نمونه موردی محله دولت آباد و شاطرآباد سال 1385)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی پاییز ۱۳۹۴ شماره ۵۳

کلید واژه ها: کرمانشاه تحلیل عاملی سیستم اطلاعات جغرافیایی اسکان غیررسمی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای اقتصادی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
تعداد بازدید : ۱۵۷۵ تعداد دانلود : ۸۴۶
اسکان غیررسمی، که به موجب شهرنشینی شتابان در جهان معاصر به وجود آمده است، نتیجه نابرابری های اقتصادی-اجتماعی است که در سطح مناطق شکل گرفته، که شهرها و خصوصاً کلان شهرهای کشور را با مشکلات فراوانی مواجه ساخته است. شهر کرمانشاه به عنوان یکی از کلان شهرهای کشور با پدیده اسکان غیررسمی مواجه است. از جمله سکونتگاه های اسکان غیررسمی در شهر کرمانشاه محله دولت آباد و محله شاطرآباد است که در این مقاله به ارزیابی، اسکان غیررسمی در این محلات پرداخته پرداخته شده است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اسکان غیر رسمی در شهر کرمانشاه است. که به این منظور از روش تحلیلی-کمی با رویکرد کاربردی برای انجام پژوهش استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش محله دولت آباد در حاشیه غربی و محله شاطرآباد در ضلع شرقی شهر کرمانشاه می باشد و برای این منظور از اطلاعات بلوک های آماری سال 1385 و از 30 شاخص که با روش های آماری به 3 عامل ترکیبی تبدیل شده و نتایج با بهره گیری از مدل تحلیل عاملی و با کمک نرم افزارهای Arc/Gis و Arc/View ارزیابی شده، استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده، در محله دولت آباد حاکی از آن است که تعداد 20 بلوک معادل 1/11% درصد در وضعیت مناسب، 31 بلوک معادل 2/17% درصد نسبتاً مناسب، 57 بلوک معادل 7/31% درصد متوسط، 50 بلوک معادل 8/27% درصد نسبتاً نامناسب و 16 بلوک معادل 9/8% درصد نامناسب بوده اند. نتایج تجزیه و تحلیل برای محله شاطرآباد نمایانگر این است که تعداد 12 بلوک معادل 5/4 درصد نامناسب، 74 بلوک معادل 28 درصد نسبتاً نامناسب، 92 بلوک معادل 8/34 درصد متوسط، 60 بلوک معادل 7/22 درصد نسبتاً مناسب و 13 بلوک معادل 9/4 درصد مناسب شناخته شده اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بلوک های شهر کرمانشاه مکانی برای تبلور تمایزات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی است. این سکونتگاه ها جلوه فقر به شمار می روند که از لحاظ پویایی روند متفاوتی را طی می کنند. وجود نواحی نابرابر در فضای شهر کرمانشاه به جدایی گزینی فضایی، اجتماعی و اقتصادی منجر گردیده است. که ذکر این نکته لازم است که نتایج حاصله صرفاً با تکیه بر شاخص های مورد استفاده در این مقاله می باشد و در صورت عدم مشکلات آماری و به کار گیری شاخص های بیشتر این احتمال وجود دارد که نتایج تحت تأثیر قرار گیرد.
۸۹.

سنجش کیفیت زندگی در سکونت گاه های غیر رسمی(نمونه مطالعاتی: محدوده شرق کالعیدگاه سبزوار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال ششم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۲۳) 200 - 215

کلید واژه ها: کیفیت زندگی سکونت گاه های غیر رسمی محدوده شرق کال عیدگاه سبزوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۸۸
رویکردهای جدید در برخورد با مسئله اسکان غیر رسمی حاکی از آن است کهدولتها باید تلاششان در جهت بهبود کیفیت زندگی سکونت گاه های فقیرنشین کنونی در کنار پیش گیری از شکل گیری و گسترش کانونهایجدید باشد. از این رو باید مطالعهو سنجشی همه جانبه از شرایط زندگی با معیارهای علمی صورت گیرد تا بر پایه چنین شناختی، برنامه ریزی برای بهبود شرایط زندگی صورت گیرد. با توجه به اهمیت سنجش کیفیت زندگی و ارتقاء آن، در این تحقیق سعی گردیده تا کیفیت ذهنی زندگی منطقه اسکان غیر رسمی شرق کال عیدگاه سبزوار مورد سنجش و تحلیل قرار گیرد. رویکرد کلی این تحقیق توصیفی-تحلیلی،روش گردآوری داده ها، ترکیبی از روش های میدانی و کتابخانه ای،شیوه نمونه گیری، تصادفی ساده، حجم نمونه 130 نفر، روش تحلیل داده ها، آزمونTتک نمونه ای، ضریب همبستگی پیرسون و لاندا می باشد. نتایج بیانگر این است که کیفیت زندگی ساکنین در بعد اجتماعی بالاتر از حد متوسط اما در ابعاد اقتصادی و کالبدی-محیطی پایین تر از حد متوسط می باشد. در مجموع نیز سطح کیفیت زندگی پایین می باشد.
۹۰.

سنجش فضایی گستردگی شهری با تأکید بر تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر ماهواره ای چندزمانه (مطالعه موردی: ارومیه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی زمستان ۱۳۹۳ شماره ۵۰

کلید واژه ها: روش فازی ارومیه تصاویر ماهواره ای گستردگی شهری تغییرات کاربری اراضی زنجیره های مارکوف و سلول های خودکار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای کشاورزی و کاربری اراضی برنامه ریزی و توسعه ناحیه ای
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۱۰۳۱ تعداد دانلود : ۴۹۸
گستردگی شهری نوعی الگوی رشد شهر بدون توجه به عواقب و اثرات اقتصادی، اجتماعی و محیطی آن است. این رشد بیرونی در واقع به نوعی توسعه ی شهری برمی گردد که از نظر منتقدان باعث از بین رفتن زمین های کشاورزی، تخریب فضاهای باز و سبز، اتلاف انرژی و تغییرات کاربری اراضی می شود. روش های متعددی برای آشکارسازی تغییرات یک منطقه با استفاده از تصاویر ماهواره ای وجود دارد که هر کدام دارای مزایا و محدودیت هایی هستند. روش فازی مبتنی بر شدت انطباق یکی از این روش ها است. هدف اصلی از این مقاله توصیف آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی در شهر ارومیه در طی یک دوره 27 ساله است؛ و بدین منظور سنجنده TM ماهواره لندست در بازه زمانی 1390- 1363 انتخاب گردید. پس از زمین مرجع کردن تصاویر با روش فازی به طبقه بندی تغییرات کاربری اراضی با استفاده از جداول متعامد پرداخته شده است؛ و با استفاده از روش ترکیبی زنجیره های مارکوف و سلول های خودکار گستردگی شهری برای سال 1400 پیش بینی شده است. نتایج نشان می دهد طی این دوره 17188.56 از اراضی شهر ارومیه تغییر کاربری داده است؛ که بیش ترین تغییر کاربری اراضی در اراضی کشاورزی آبی با کاهش 7672.41 هکتار صورت گرفته است. هم چنین بررسی ها نشان می دهد در سال 1400 در حدود 2408.55 هکتار به اراضی ساخته شده اضافه خواهد گردید؛ که این امر باعث تغییر کاربری اراضی در شهر ارومیه و ناپایداری شهری در توزیع بهینه خدمات و دسترسی به امکانات زندگی برای ساکنان شهر خواهد شد.
۹۱.

بررسی تطبیقی عدالت فضایی در شاخص های ایمنی پارک های شهری (مطالعه موردی: پارک کوهسنگی و پارک وحدت شهر مشهد)

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال ششم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲۲

کلید واژه ها: عدالت شهر مشهد پارک شاخصهای ایمنی پارک کوهسنگی پارک وحدت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی هنر و معماری هنرهای کاربردی معماری کاربردی مطالعات شهرسازی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری امنیت شهری
تعداد بازدید : ۱۱۷۲ تعداد دانلود : ۶۴۵
ایمنی عبارتی است که دارای گستره وسیعی از مفاهیم نظری است که نشان دهنده عوامل عینی و ذهنی است و استفاده مطلوب از فضای سبز شهری و پارک ها زمانی صورت می گیرد که استفاده کنندگان در این فضاها احساس آرامش و ایمنی کنند. نابرابری در مکانیابی فضایی خدمات شهری و همچنین نابرابری در ایجاد و رعایت ملاحظات طراحی در این مکان ها خود باعث استفاده غیر موثر شهروندان، افزایش هزینه ها و عدم مطلوبیت خواهد شد. بنابراین ، در این مقاله به بررسی و تحلیل شاخص های ایمنی در پارک های شهری مشهد (کوهسنگی و وحدت) بر اساس 5 شاخص ایمنی پرداخته شده است. محدوده مورد مطالعه، دو پارک کوهسنگی در منطقه توسعه یافته شهر و پارک وحدت در منطقه کمتر توسعه یافته است. این تحقیق از نوع کاربردی به روش توصیفی – تحلیلی است و روش جمع آوری اطلاعات به دو روش اسنادی ( کتابخانه ای ) و میدانی بوده است. تعداد پرسشنامه از طریق فرمول کوکران 384 به دست آمد که برای هر پارک 190 پرسشنامه تکمیل شد. روایی پرسشنامه ها هم با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ 0.866 به دست آمد که نشان دهنده روایی مطلوب است. نتایج تحقیق نشان می دهد که به طور کلی وضعیت ایمنی پارک وحدت نزدیک به متوسط ارزیابی شده و شاخص های ایمنی پارک کوهسنگی بالاتر از متوسط هستند. شاخص های ایمنی روشنایی و ایمنی بهداشتی در پارک کوهسنگی، مطلوب ارزیابی شده اند و در مقابل، پارک وحدت میانگین های پایینی نسبت به این شاخص ها داشته است. با توجه به نتایج آزمون T مستقل، پارک وحدت و کوهسنگی از لحاظ شاخص های ایمنی با یکدیگر تفاوت معناداری داشته اند. همچنین در هر دو پارک، ویژگی های فردی پرسش شوندگان مانند جنسیت و سطح تحصیلات با شاخص های ایمنی روشنایی و ایمنی فیزیکی، همبستگی داشته اند.
۹۲.

پهنه بندی زمین برای توسعه شهری بخش مرکزی منطقه آزاد ارس با استفاده از مدل AHP(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی بهار ۱۳۹۳ شماره ۴۷

کلید واژه ها: توسعه شهری مدل AHP پهنه بندی زمین بخش مرکزی منطقه آزاد ارس

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای توسعه
تعداد بازدید : ۱۳۲۴ تعداد دانلود : ۵۷۵
در این مقاله با توجه به اهمیت و ضرورت شناخت ویژگی های محیط طبیعی جهت تمیز و تشخیص نقاط مناسب برای ایجاد بناها و ساختمان ها شهری، از مناطق نامساعد، دست به پهنه بندی اراضی بخش مرکزی منطقه آزاد ارس، برای توسعه شهری زده شده است. برای این منظور 6 شاخص (فاصله از گسل، حریم رودخانه ارس، حریم مسیل ها، جنس زمین، فرسایش و شیب) در نظر گرفته شده و دست به تهیه و تولید آن ها زده شد. بعد از تولید شاخص ها، با توجه به موضوع پژوهش با استفاده از مدل AHP، هر یک شاخص ها وزن دهی شده و با استفاده از قابلیت های نرم افزار ARC GIS دست به ترکیب شاخص ها زده شد و نقشه پهنه بندی زمین برای توسعه شهری منطقه آزاد به دست آمده و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشانگر آن می باشد که مطلوب ترین مکان برای توسعه شهری بر اساس دوری از عوامل بحران آفرین طبیعی در سمت جنوب، جنوب غربی و غرب منطقه قرار دارد که 4762 هکتار از مساحت منطقه را به خود اختصاص داده است. این در حالیست که 2300 هکتار از اراضی این منطقه، اراضی با عدم مطلوبیت برای توسعه شهری می باشد.
۹۳.

تحلیلی بر مطلوبیت اجتماعی و تاثیر آن بر مسکن گزینی (مطالعه موردی؛ محلات با توسعه مسکونی بالا در بافت فرسوده شهر زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی شهری (دانشگاه آزاد مرودشت) سال پنجم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۷

کلید واژه ها: بافت فرسوده مسکن گزینی شهر زنجان مطلوبیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای رفتاری و فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مسکن شهری
تعداد بازدید : ۱۲۷۸ تعداد دانلود : ۵۵۲
شهر به عنوان عالی ترین نمود تمدن بشری، نقش بنیادینی در ایجاد زندگی خوب برای تمام شهروندان دارد. اما در عین حال تاکید بر ابعاد کمی رشد در بسیاری از کشورها بویژه در کشورهای در حال توسعه منجر به دو قطبی شدن شهرها گردیده است. که قطبی از شهرها دارای مقبولیت و مطلوبیت بیشتر از نظر اجتماعی بوده و قطب دیگر دارای مطلوبیت و مقبولیت اجتماعی پایینی است که این خود در ظرفیت پذیری این بافت ها موثر بوده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی مطلوبیت و رفاه اجتماعی تعدادی از محلات بافت فرسوده شهر زنجان است که با اقبال بیشتری ساخت و سازهای مسکونی در آنها صورت می پذیرد. پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی انجام گرفته است و اطلاعات مورد نظر به صورت مشاهده، تهیه نقشه های ضروری و تکمیل پرسشنامه جمع آوری گردید و برای تحلیل آنها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. حجم نمونه 365 خانوار است که از جامعه آماری بافت فرسوده مرکزی شهر زنجان که 7160 خانوار است، انتخاب شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که مطلوبیت اجتماعی در سطح مطلوب و مسکن گزینی در حد متوسط بوده و بین مسکن گزینی و مطلوبیت اجتماعی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان می دهد که متغیر مطلوبیت اجتماعی 32 درصد واریانس مسکن گزینی را تبیین کرده است. طبق یافته ها هرچه در یک محله مطلوییت اجتماعی در سطح بالایی باشد منجر به افزایش سکونت پذیری آن می گردد بنابراین با افزایش رفاه اجتماعی و به تبع آن مقبولیت اجتماعی می توان تا حدودی به ظرفیت پذیری بافت های فرسوده امیدوار بود.
۹۴.

بررسی اولویت های برنامه ریزی و آمایش مناطق مرزی در استان آذربایجان شرقی با به کارگیری مدل تحلیل شبکه (ANP)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۹)

کلید واژه ها: توسعه آمایش سرزمین تحلیل شبکه شهرهای مرزی ANP

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی
تعداد بازدید : ۱۲۴۴ تعداد دانلود : ۶۶۰
پیامد فضایی آمایش، تعامل میان انسان و فعالیت هایش در فضا، و به طور کلی چیدمان منطقی از استقرار جمعیت و فعالیت در پهنة سرزمین است و نقش آن در برنامه ریزی های دیگر به نحوی است که تمام برنامه های توسعة اجتماعی و اقتصادی در سطوح مختلف جغرافیایی متأثر از آن است. لذا، آمایش فضایی شهرهای مرزی به عنوان نقاط راهبردی و امنیتی، مقوله ای مهم محسوب می شود. هدف این پژوهش، تعیین رویکردها و برنامه های توسعه در آمایش شهرهای مناطق مرزی استان آذربایجان شرقی است. تحقیق حاضر با تکیه بر روشANP و با ارائة رویکرد تصمیم گیری چندمعیاره، ضمن شناسایی و رتبه بندی زیرشاخص های برنامه های توسعة آمایش مناطق مرزی، برنامه های آمایشی را اولویت بندی می کند. جهت تعیین اولویت های اجرایی برنامه ریزی فضایی آمایش در دو سطح معیارها (4 معیار اصلی) و زیرمعیارها (9 زیرمعیار با 30 شاخص) با توجه به شرایط محیطی و منطقه ای شهرهای مرزی آذربایجان شرقی انتخاب شد. پس از محاسبه تحلیل شبکه ای، از میان رویکردهای توسعة آمایشی این استان رویکرد توسعة اقتصادی با زیرمعیارهای تأسیسات و تجهیزات زیربنایی، درمانی، حمل و نقل و ارتباطات، فعالیت های اقتصادی و محیط زیست در اولویت نخست، توسعة روابط دیپلماتیک و امنیت ملی در اولویت دوم، و رویکرد توسعة فرهنگی و اجتماعی در رتبه های بعدی قرار گرفتند.
۹۵.

ارزیابی عدالت فضایی در پراکنش خدمات شهری. مطالعه موردی کلان شهر تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۰ 82 - 101

کلید واژه ها: عدالت فضایی خدمات شهری تاپسیس فازی تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۰ تعداد دانلود : ۱۳۳
سرآغاز عدالت اجتماعی ریشه در عدالت فضایی و محیطی دارد. با توجه به این که خدمات شهری به مثابه ی نوعی کالای عمومی محاسبه می شود که برآورد و مکان یابی صحیح آن ها در حوزه مدیریت شهری است؛ بنابراین نمی توان بخشی از جامعه شهری را از آن محروم کرد. محرومیت از این خدمات یا دسترسی به آن ها با هزینه ی بیشتر، توان و امکانات بخشی از جامعه را که معروض این بی عدالتی شده است در یک رقابت نابرابر مستحیل می کند. کلان شهر تبریز همچون اغلب شهرهای بزرگ کشور بستر نابرابری فضایی مناطق از بهره مندی از خدمات عمومی شهری است. بنابراین در این تحقیق مناطق شهرداری تبریز از منظر خدمات عمومی مورد بررسی قرار می گیرد. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. در این راستا پس از تعیین شاخص ها، مناطق شهرداری تبریز با استفاده از مدل تاپسیس فازی، سطح بندی شد و الویت های برنامه ریزی برای هر منطقه با توجه هر شاخص ارائه شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که شهر تبریز از سطح عدالت فضایی مناسبی در پراکنش این خدمات برخوردار نیست. منطقه ی 2 در شرایط مطلوبِ  کاملاً برخوردار قرار دارد در حالی که مناطق 4 و 10 از این شرایط برخوردار نیستند. مناطق شهری 8، 5 و 6 در محدوده ی طبقه بندی برخوردار و مناطق 3، 1 و 7 نیمه برخوردار می باشند. این مسایل، توجه ی ویژه ای را در پراکنش خدمات در دو منطقه ی 4 و10 - که حدود یک سوم جمعیت را در خود جای داده اند- می طلبد. بنابراین مدیریت شهری تبریز نیازمند توجه به مناطق محروم در شاخص های مرتبط است.
۹۶.

ارزیابی تناسب عملکردی پارک های بانوان با استفاده از مدل AHP (نمونه موردی: کلانشهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای (دانشگاه آزاد مرودشت)سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۲

کلید واژه ها: تبریز مدل AHP پارک های بانوان فضای تفریحی تناسب عملکردی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
  3. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری گردشگری شهری
تعداد بازدید : ۹۵۹ تعداد دانلود : ۸۸۸
پارکها و فضاهای سبز مختص بانوان، به عنوان یکی از مهم ترین مراکز خدمات رفاهی و تفریحی بوده است که علاوه بر جنبه بهداشتی و روانی، در توسعه پایدار شهری و بهبود کیفیت زندگی بانوان از اهمیت بالایی برخوردار است. هدف اصلی این پژوهش ارزیابی عملکرد پارک های بانوان شهر تبریز با توجه به معیارهای کاربری اراضی ( کالبدی) و اجتماعی می باشد. در این راستا عملکرد پارک های بانوان تبریز با استفاده از مدل AHP، از نظر معیارهای کاربری اراضی شهری ( دسترسی، سازگاری، همجواری) و معیارهای اجتماعی ( محرمیت و نیازهای بانوان) مورد ارزیابی قرارگرفت. بررسی شعاع دسترسی بیان کننده این واقعیت است که پارک های بانوان موجود تبریز تمام محدوده شهر را تحت پوشش قرار نمی دهند و نیاز به مکانیابی و ایجاد پارک های بانوان جدید وجود دارد اما بررسی سازگاری پارک های بانوان با کاربری های همجوار حاکی از این واقعیت است که این پارک ها از نظر سازگاری در وضعیت نسبتا مناسبی قرار دارند. در بررسی معیارهای اجتماعی نیز مشخص شد که از منظر کاربران این پارک ها از نظر شاخص محرمیت وضعیت مناسبی ندارند و از ساختما ن های مسکونی بلند مرتبه مجاور قابل مشاهده هستند. ولی بررسی شاخص نیازهای بانوان نشان داد که این پارک ها در برآورده کردن نیازهای مختلف بانوان (همانند کاهش وزن و تناسب اندام، احساس آرامش، افزایش کارایی، افزایش روحیه شادی و نشاط ،ایجاد و تقویت جمع های دوستانه، تقویت اعتماد به نفس، توانمند سازی) عملکرد مطلوبی داشته اند. در کل نتایج نشانگر آن است که: بیشتر پارکهای بانوان تبریز دارای تناسب عملکردی متوسط (6/66) می باشند و 4/33 درصد دارای تناسب بسیار پایین می باشند.
۹۷.

توزیع فضایی فقر شهری در شهر کرمانشاه(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی سال ۱۲ تابستان ۱۳۹۱ شماره ۴۵ ۱۰۱-۷۷

کلید واژه ها: توزیع فضایی فقر کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۶۰
مقدمه: از ویژگی های کشورهای جهان سوم، نبود تعادل در شهرنشینی و تمرکز بسیار بر آن است؛ بنابراین، برای ایجاد تعادل و به منظور دستیابی به الگوی مناسب، بحث برنامه ریزی منطقی مطرح می شود. هدف از این برنامه ریزی، شناخت نابرابری های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و نیز ایجاد توازن در نواحی شهری مختلف است. با شناخت نارسایی ها و کمبودها، در سطح بلوک های شهر، باید اقدامات مصرانه ای برای رفع نابرابری ها انجام داد. روش: تحلیل در زمینه توزیع فضایی فقر، در مناطق مختلف شهری، اهمیت فراوانی دارد؛ از این رو هدف مقاله حاضر، ارائه تحلیلی از توزیع فضایی فقر و نشان دادن نابرابری در سطح بلوک های آماری شهر کرمانشاه در سال ۱۳۸۵ است. در این مقاله، روش پژوهش کمّی، سطح آن تحلیلی و ماهیت آن کاربردی است. برای سنجش توزیع فضایی فقر در کرمانشاه، از اطلاعات بلوک های آماری سال ۱۳۸۵ و ۳۳ شاخص استفاده کرده ایم. درنهایت، این ۳۳ شاخص را با روش تحلیل عاملی، بر روی ۴ عامل بار می کنیم. یافته ها: بنا به نتایج، ضریب اختلاف در عامل اول (اقتصادی، کالبدی، فرهنگی و اجتماعی) 95/38 درصد است که بیش ترین نابرابری در توزیع شاخص ها را دارد. ضریب اختلاف در عامل های دوم (اقتصادی) و سوم (عامل اقتصادی کالبدی)96/32 درصد است که درمقایسه با شاخص های دیگر، متجانس تر است. عامل چهارم (کالبدی) نیز از لحاظ نابرابری در توزیع شاخص ها با 81/38 درصد در مرتبه دوم قرار دارد. با تلفیق ۴ عامل با همدیگر، به این نتایج دست یافتیم: تعداد ۱۶۸۷ بلوک معادل ۲۱ درصد بسیار فقیر، ۱۷۴۴ بلوک معادل ۲۲ درصد فقیر، ۲۳۹۲ بلوک معادل ۲۹ درصد متوسط، ۱۶۵۳ بلوک معادل ۲۰ درصد مرفه، ۶۱۲ بلوک معادل ۸ درصد بسیار مرفه اند. نتایج: نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین بلوک های شهر کرمانشاه نابرابری وجود دارد؛ به طوری که مکانی برای تبلور تمایزات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی است. فرصت های نابرابر اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، باعث تمایز بین ساکنان شهر کرمانشاه شده است.
۹۸.

بررسی شاخص های کالبدی اجتماعی مسکن در تعیین بلوک های فقیرنشین با استفاده از مدل تحلیل عاملی (مطالعه ی موردی: شهر کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۴ پاییز ۱۳۹۱ شماره ۳ (پیاپی ۸۱)

کلید واژه ها: کرمانشاه تحلیل عاملی مسکن فقر شهری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری مسکن شهری
تعداد بازدید : ۱۲۵۴ تعداد دانلود : ۵۶۳
فقر در ایران به مانند دیگر کشورهای جهان، روبه فزونی و رشد است و شهرهای کشور را با مسائل و مشکلاتی روبه رو ساخته است. شهر کرمانشاه به عنوان یکی از کلان شهرهای کشور با پدیده ی فقر روبه رو است که در این مقاله به بررسی آسیب شناسی کالبدی شهر کرمانشاه پرداخته می شود. هدف از بررسی حاضر، شناخت شرایط و ویژگی های مسکن بوده تا بتوان با بررسی دقیق آن، به شناسایی آسیب های کالبدی اجتماعی مساکن در سطح شهر پرداخت. روش پژوهش تحلیلی کمّی بوده و برای شناخت شهر از نظر کالبدی اجتماعی، در سطح بلوک های شهر کرمانشاه از داده های سرشماری نفوس و مسکن سال 1385 و از 9 شاخص متوسّط بُعد خانوار، تراکم جمعیّت در واحد مسکونی، سرانه ی خالص مسکونی، سرانه ی ناخالص مسکونی، تراکم خالص مسکونی، میزان تراکم جمعیّت شهری، تراکم مسکونی جمعیّت، تراکم خانوار در واحد مسکونی، تراکم نفر در واحد مسکونی استفاده شده که با روش های آماری به سه شاخص ترکیبی تبدیل و نتایج با بهره گیری از مدل تحلیل عاملی و نرم افزار Arc/GIS ارزیابی شده اند. بنابراین در این مقاله با تأکید بر شاخص های کمّی مسکن، به نمایش فقر در بلوک های شهر کرمانشاه، به عنوان نمادی از بازتاب فیزیکی نابرابری اجتماعی پرداخته شده است. جامعه ی آماری در این مقاله شهر کرمانشاه در سال 1385 است. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که از دیدگاه شاخص های کالبدی اجتماعی، مسکن شهر کرمانشاه دارای 1718 بلوک برابر با 1/21 درصد خیلی مرفّه، 1149 بلوک برابر با 1/14 درصد مرفّه، 3475 بلوک برابر با 7/42 درصد متوسّط، 1224 بلوک برابر با 1/15 درصد فقیر و 529 بلوک برابر با 5/6 درصد خیلی فقیر بوده است. یادآوری این نکته لازم است که نتایج به دست آمده تنها با تکیّه بر شاخص های مورد استفاده در این مقاله است و در صورت عدم مشکلات آماری و به کارگیری شاخص های بیشتر، این احتمال وجود دارد که نتایج تحت تأثیر قرار گیرند.
۹۹.

الگوی تطبیقی گسترش فقر در شهر کرمانشاه در دوره 85-1375

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای دوره چهارم بهار ۱۳۹۱ شماره ۱۲

کلید واژه ها: کرمانشاه فقر شهری تحلیل سازمان فضایی سیستم اطلاعات جغرافیایی( GIS )

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰۹ تعداد دانلود : ۹۰۲
از ویژگی­های شهرهای جهان سوم عدم تعادل و تمرکز شدید در شهرنشینی است. از این­رو در این شهرها همواره تعداد محدودی از محلات در رفاه و آسایش بوده و در مقابل سایر ساکنان مناطق شهری از رفاه و آسایش قابل قبولی برخوردار نیستند. در این خصوص به منظور رفع نابرابری­ها، اقدامات اساسی برای شناخت نارسایی­ها و کمبودها باید انجام شود. با توجه به اهمیت تحلیل توزیع فضایی فقر در مناطق شهری، هدف این پژوهش تحلیل توزیع فضایی فقر شهری و نشان دادن نابرابری در سطح شهر کرمانشاه است. روش پژوهش کاربردی از نوع توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است که از روش تحلیل عاملی و نرم افزار Arc/Gis برای تحلیل یافته­ها استفاده شده است. برای شناخت توزیع فضایی فقر شهری در شهر کرمانشاه از اطلاعات بلوک­های آماری سال­های 85-1375 و نیز از 33 شاخص که با روش­های آماری به 4 عامل ترکیبی تبدیل و با بهره­گیری از مدل تحلیل عاملی ارزیابی شده، استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که؛ در شهر کرمانشاه سال 1375، 461 بلوک یا 10% درصد خیلی فقیر، 64 بلوک یا 1% درصد فقیر، 3854 بلوک یا 80% درصد متوسط، 266 بلوک یا 6% درصد مرفه و 121 بلوک یا 3% درصد خیلی مرفه بوده­اند. در سال 1385؛ 1687 بلوک یا 21% درصد خیلی فقیر، 1744 بلوک یا 22% درصد فقیر، 2392 بلوک یا 29% درصد متوسط، 1653 بلوک یا 20% درصد مرفه و 612 بلوک یا 8% درصد خیلی مرفه بوده است. نتایج نشان دهنده حرکت شهر به سمت دو قطبی شدن است. ذکر این نکته لازم است که یافته­ها صرفاً با تکیه بر شاخص­های مورد استفاده در پژوهش است و در صورت عدم مشکلات آماری و به کار­گیری شاخص­های بیشتر از جمله شاخص­های درآمدی این احتمال وجود دارد که نتایج تحت تاثیر قرار گیرد.
۱۰۰.

ارایه ی الگوی بهینه مکان یابی پارکینگ های محله ای با استفاده از روش AHP و GIS ...(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه سال نهم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲۳

کلید واژه ها: AHP GIS مکان یابی شهر تبریز پارکینگ های محله ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۰ تعداد دانلود : ۸۱۱
امروزه افزایش استفاده از خودرو و کمبود فضای پارکینگ در بخش های پرتردد شهری به مساله ی حادی مبدل شده است. این مساله در محلات و واحدهای همسایگی نیز به دلیل کم عرض بودن معابر و پارک وسایط نقیله در طول معابر، مشکلات عدیده ای را در عبور و مرور محله ای ایجاد نموده و نظم محلی را مختل می سازد؛ که ضرورت مکان یابی بهینه ی پارکینگ های محله ای را بیش از پیش آشکار می سازد. تحقیق حاضر، برآن است که ایده ی مکان یابی پارکینگ های محله ای را برای اولین بار مطرح ساخته و شاخص های ایجاد آن را با توجه به معیارهای دقیق و به دور از مباحث ثقیل ترافیکی و با توجه به علم برنامه ریزی شهری بیان نماید. لذا استقرار پارکینگ ها زمانی می توانند کارایی لازم را داشته باشند که در مکان مناسبی احداث شوند. در این تحقیق، 11 پارامتر مختلف از قبیل جمعیت، تراکم ساختمانی، فاصله ی پیاده روی تا پارکینگ، دسترسی بر اساس عرض معابر، عرضه ی پارکینگ،تعداد خودروها، تقاضای پارکینگ، قیمت زمین، سازگاری کاربری ها، ظرفیت پارکینگ تکمیل پرسشنامه در منطقه ی 3 و 4 شهرداری تبریز، برای مکان یابی پارکینگ های محله ای بررسی شده است. یافته ها، بیانگر آن است که سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) توانایی تلفیق تعداد زیادی از پارامترها را به صورت همزمان داشته و با به کارگیری روش وزن دهی دودویی AHP در نرم افزار Idrisi، به ارایه ی الگویی مناسب جهت مکان یابی بهینه ی پارکینگ های محله ای پرداخته شده و در نهایت دو سناریو برای مکان یابی پارکینگ های محله ای ارایه شده است. نتایج بررسی نشان می دهد که در سناریوری اول با فرض اعمال شرایط ایده ال در منطقه ی مورد مطالعه، می توان 23 پارکینگ محله ای برای احداث پیشنهاد داد، اما زمانی که تمامی شرایط لازم از نظر برنامه ریزی، قانون گذاری سرمایه گذاری جهت احداث پارکینگ های محله ای از سوی شهرداری روند اجرایی پیدا نمی کند، تعداد 13 پارکینگ در سناریوی دوم برای احداث پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان