سیستم اطلاعات جغرافیایی( GIS )

از ویژگی­های شهرهای جهان سوم عدم تعادل و تمرکز شدید در شهرنشینی است. از این­رو در این شهرها همواره تعداد محدودی از محلات در رفاه و آسایش بوده و در مقابل سایر ساکنان مناطق شهری از رفاه و آسایش قابل قبولی برخوردار نیستند. در این خصوص به منظور رفع نابرابری­ها، اقدامات اساسی برای شناخت نارسایی­ها و کمبودها باید انجام شود. با توجه به اهمیت تحلیل توزیع فضایی فقر در مناطق شهری، هدف این پژوهش تحلیل توزیع فضایی فقر شهری و نشان دادن نابرابری در سطح شهر کرمانشاه است. روش پژوهش کاربردی از نوع توصیفی-تحلیلی و تطبیقی است که از روش تحلیل عاملی و نرم افزار Arc/Gis برای تحلیل یافته­ها استفاده شده است. برای شناخت توزیع فضایی فقر شهری در شهر کرمانشاه از اطلاعات بلوک­های آماری سال­های 85-1375 و نیز از 33 شاخص که با روش­های آماری به 4 عامل ترکیبی تبدیل و با بهره­گیری از مدل تحلیل عاملی ارزیابی شده، استفاده گردیده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که؛ در شهر کرمانشاه سال 1375، 461 بلوک یا 10% درصد خیلی فقیر، 64 بلوک یا 1% درصد فقیر، 3854 بلوک یا 80% درصد متوسط، 266 بلوک یا 6% درصد مرفه و 121 بلوک یا 3% درصد خیلی مرفه بوده­اند. در سال 1385؛ 1687 بلوک یا 21% درصد خیلی فقیر، 1744 بلوک یا 22% درصد فقیر، 2392 بلوک یا 29% درصد متوسط، 1653 بلوک یا 20% درصد مرفه و 612 بلوک یا 8% درصد خیلی مرفه بوده است. نتایج نشان دهنده حرکت شهر به سمت دو قطبی شدن است. ذکر این نکته لازم است که یافته­ها صرفاً با تکیه بر شاخص­های مورد استفاده در پژوهش است و در صورت عدم مشکلات آماری و به کار­گیری شاخص­های بیشتر از جمله شاخص­های درآمدی این احتمال وجود دارد که نتایج تحت تاثیر قرار گیرد.

امروزه فضاهای آموزشی یکی از مهمترین کاربری ها در شهرها است و سطوح قابل توجهی از فضای شهر را به خود اختصاص می دهد. با توجه به فعالیت هایی که در این فضاها صورت می گیرد نسبت به سایر کاربری های خدمات شهری از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. شهر کازرون که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت کمبود مدارس راهنمائی و توزیع ناعادلانه آن به شدت احساس می­شود. هدف از انجام این تحقیق تعیین مکانهای مناسب و بعد از آن بهترین مکان برای احداث مدارس راهنمائی جدید در شهر کازرون است. روش پژوهش به کار گرفته شده در این مقاله، روش توصیفی- تحلیلی است. برای این منظور از سامانه اطلاعات جغرافیایی ) (GIS ، مدل همپوشانی شاخص ها( IO ) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) استفاده شده است. در این مقاله با بررسی و ارزیابی معیارهای موردنیاز در مکان یابی مدارس راهنمائی و به کارگیری نقشه های 1:2000 شهر کازرون، ابتدا با توجه به معیارهای لازم برای مدل­سازی مکانهای مناسب مدارس، نقشه های معیار تهیه و طبقه بندی مجدد ( Reclassification ) روی آنها انجام گرفت و بعد از آن به روش وزن دهی مقایسه زوجی ، که بخشی از روش AHP است ، به هر یک از معیارها وزنی داده شد و با استفاده از مدل تهیه شده، لایه های اطلاعاتی به روش همپوشانی شاخص تلفیق و مناطق مناسب مشخص شد.در انتها نیز با استفاده از فرآیند سلسله مراتبی( AHP )، 6 مکان برای احداث مدارس راهنمائی پیشنهاد گردید. همچنین بین این 6 مکان پیشنهادی، اولویت بندی انجام گرفت.