رضاعلی نوروزی

رضاعلی نوروزی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه اصفهان 
پست الکترونیکی: nowrozi.r@gmail.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۸۱ تا ۱۰۰ مورد از کل ۱۱۲ مورد.
۸۱.

بازشناسی الگوی «معلم الهام بخش» مبتنی بر احوالات سه معلم برجسته ایران معاصر محمدحسین نایینی، محمدحسین طباطبایی و مرتضی مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۳۰ 155 - 176

کلید واژه ها: اخلاق حرفه ای معلمی معلم الهام بخش محمدحسین نایینی محمدحسین طباطبایی مرتضی مطهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۸ تعداد دانلود : ۴۹۱
در پژوهش حاضر، برای دستیابی به الگوی شخصیتی و رفتاری «معلمان الهام بخش» در حوزه تربیت اسلامی، براساس چهار مؤلفه اولیه یعنی «وجهه علمی، شخصیت اخلاقی، نفوذ کلام و شاگردپروری»، جستجویی در احوالات شماری از مربیان حوزوی ایران در عصر معاصر صورت پذیرفت که درنهایت محمدحسین نایینی، محمدحسین طباطبایی و مرتضی مطهری، به جهت شواهدی که حکایت از وجود مؤلفه های فوق در ایشان داشت، مورد گزینش نهایی قرار گرفتند. در ادامه، منابع مکتوب درباره شخصیت این معلمان مطالعه شد و با بهره گیری از روش تحلیل مضمون، 68 خرده مضمون بازیابی شد. در گام بعدی، خرده مضمون ها در قالب دوازده مضمون سازمان دهنده و سه مضمون فراگیر «سلوک فردی، سلوک اجتماعی و سلوک تعلیمی» دسته بندی شد. یافته های این پژوهش شامل خصوصیات و ویژگی های ارائه شده در قالب شبکه مضامین، الگویی از سلوک و منش «معلم الهام بخش» ارائه کرده است.
۸۲.

اصول اخلاق اجتماعی در بوستان سعدی

نویسنده:
منبع: تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا) دوره ۵ پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۷ 139 - 159

کلید واژه ها: سعدی اخلاق اجتماعی بوستان حفظ زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۷ تعداد دانلود : ۵۸۶
سعدی از بزرگترین  ادیبان ایرانی و مربیان بزرگ اجتماعی است که«بوستان» را در سال 655ه.ق تألیف کرد. این اثر به دلیل آن که حاوی حکایات و آموزه های اجتماعی و اخلاقی فراوان است، یکی از بزرگترین منابع در زمینه ی تعلیم و تربیت به شمار می رود. هدف از پژوهش فوق بازگشت به منابع فرهنگی و ادبی گذشته و معرفی آراء سعدی به عنوان یکی از مربیان دست پرورده ی مکتب اسلام در زمینه ی اصول اخلاق اجتماعی می باشد که به منظور دست یابی به هدف فوق با روش تحلیلی - توصیفی به بررسی و تحلیل اسنادی اشعار و حکایات وی در بوستان پرداختیم که در نتیجه گیری نهایی اصولی از قبیل عدالت، تواضع، حفظ زبان، امر به معروف و نهی از منکر، خوی نیکو، خدمت به خلق، تغافل و احسان  با ذکر ابیاتی از بوستان دسته بندی و بررسی گردید.
۸۳.

کارکردهای تربیت عقلانی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و ششم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۸ 29 - 53

کلید واژه ها: کارکردهای تربیت عقلانی؛تربیت عقل؛ تربیت عقلانی؛ آیت الله جوادی آملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۹۶ تعداد دانلود : ۵۷۷
این پژوهش با هدف بررسی کارکردهای تربیت عقلانی از دیدگاه آیت الله جوادی آملی و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی از نوع تحلیل محتوای کیفی انجام شده است. از دیدگاه استاد عقل انسان تربیت پذیر است و بار ارزشی دارد؛ زیرا از دید دیانت از یک سو به حق و باطل در حکمت نظری و از سوی دیگر به حسن و قبح در حکمت عملی مرتبط است و دارای ابعاد و اقسام نظری، عملی، دینی، برهانی، تجریدی، تجربی و کلامی و فلسفی است. تربیت عقلانی از دیدگاه جوادی آملی، کمال و اوصاف و ارزاق مورد نیاز انسان است تا او را به هدایت تشریعی برساند. از دیدگاه ایشان ربوبیت، سوق دادن شیء به سمت کمال آن است و رب کسی است که شأن او سوق دادن اشیا به سوی کمال و تربیت آنها باشد و این صفت به صورتی ثابت در او باشد. مفهوم تربیت عقلانی از دیدگاه جوادی آملی به تزکیه نفس و تهذیب روح است و این غرض همواره با پرورش و اصلاح عقل همراه است. در این راستا یافته های پژوهش دلالت دارد که استاد، تربیت عقلانی را پرورش قوه تفکر انسان برای انتقال از حیات معمول به حیات الهی می داند. تربیت عقلانی، علم و عمل انسان را عقال می بندد و با بستن پای هوی و هوس، شئون ادراکی و تحریکی انسان را تعدیل می کند. در پایان پس از گردآوری اطّلاعات و با بررسی آثار جوادی آملی به روش کتابخانه ای و تجزیه و تحلیل آنها به روش تحلیل محتوا به این نتایج دست یافته ایم که عبارت است از: رسیدن به حیات الهی، دوری از تعصب کورکورانه، وحدت درونی، هدایت عملی و سلوک به کوی حق.
۸۴.

اصول تربیت عقلانی در اندیشه فارابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هفتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۴۴

کلید واژه ها: فارابی اهداف تربیت عقلانی اصول تربیت عقلانی عقل نظری عقل عملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۲ تعداد دانلود : ۵۰۸
با وجود اهمیّت عقل در فلسفه فارابی، پژوهشی جامع درجهت تبیین اصول تربیت عقلانی باتوجه به آراء و اندیشه های وی انجام نگرفته است، لذا هدف از انجام این پژوهش، تبیین اصول تربیت عقلانی باتوجه به اهداف تربیت عقلانی برمبنای اندیشه فارابی است. در این پژوهش که به روش استنتاجی فرانکنا صورت گرفته است؛ ابتدا مفاهیم مربوط به موضوع تحقیق توصیف شده، در ادامه، مضامین در مقوله های مجزا قرار گرفته و گزاره های واقع نگر فلسفی مربوط به آن مشخص شده است و در آخر به روش استنتاجی فرانکنا اصول تربیت عقلانی ازمنظر فارابی مشخص شده است. نتایج، مبین آن است که اصول تربیت عقلانی در اندیشه فارابی در حیطه عقل نظری عبارتند از: اصل تربیت پذیری (تعلیم)، اصل راهنمایی، اصل لزوم آموزش و اصل تعقّل و در حیطه عقل عملی: اصل آمادگی، اصل تربیت پذیری (تأدیب)، اصل مسئولیّت پذیری (عاملیّت فردی)، اصل تعاون و اصل استدراج.
۸۵.

تبیین مراحل تربیت عقلانی مبتنی بر مراتب نفس ازمنظر ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۴۸ 31 - 62

کلید واژه ها: ملاصدرا عقل مراتب عقل تربیت عقلانی مراحل تربیت عقلانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۲ تعداد دانلود : ۵۷۳
هدف پژوهش حاضر، تبیین مراحل تربیت عقلانی مبتنی بر مراتب نفس ازمنظر ملاصدراست. این پژوهش از نوع تحقیقات کیفی بوده که از روش تحلیل محتوای کیفی مارشال و راسمن به منظور انجام پژوهش بهره گرفته است. برهمین اساس، ابتدا کتب تألیفی ملاصدرا، مورد بررسی و از خلال آنها مباحث مربوط به عقل مدنظر قرار گرفته و در مرحله بعد، به منظور دستیابی به مراحل تربیت عقلانی، ابتدا به نظریات تربیتی ملاصدرا و کسانی که در این زمینه کارکرده اند، مراجعه و سپس با جمع بندی نظریات حاصله، دیدگاه ملاصدرا در رابطه با تربیت عقلانی و مراحل آن استخراج شد. نتایج حاصله از پژهش حاکی از آن است که صدرا عقل را به عنوان یکی از آخرین مراتب نفس شناخته و آن را دارای دو قوه علامه و عماله می داند. قوه علامه قادر به  ادراک کلیات است که دارای چهار مرتبه: بالقوه، بالملکه، بالفعل و بالمستفاد است و  قوه عامله  قادر به ادراک جزییات مرتبط با عمل می باشد و دارای چهار مرتبه: تهذیب ظاهر، تهذیب باطن، آراستن باطن و فنای فی الله است. برهمین اساس، تربیت عقلانی از دیدگاه صدرا به معنای ایجاد شرایط مساعد تربیتی برای طی کردن مراتب عقلانی و رسیدن به آخرین مراتب قوای عاقله یعنی عقل مستفاد و فنای فی الله است. سپس مراحل تربیت عقلانی برمبنای مراتب نفس به پنج مرحله: پیش مقدماتی، مقدماتی، تمهید، اعتدال و استعلا، تقسیم و تبیین شد.
۸۶.

درآمدی بر اصول تربیت اخلاقی از منظر ملا احمد نراقی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۳ (پیاپی ۳۵) 9 - 39

کلید واژه ها: ملا احمد نراقی اخلاق اصول تربیت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۸ تعداد دانلود : ۴۶۹
هدف از نگارش این مقاله، مروری اجمالی بر اخلاق و اصول تربیت اخلاقی از منظر ملا احمد نراقی است. در پژوهش حاضر که با بهره گیری از رویکرد کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، پس از بازبینی منابع قابل دسترسی، اصول تربیت اخلاقی بر اساس اندیشه های اخلاقی ایشان استنباط شده است. نتایج بدست آمده بدین قرار است که برای تفهیم اخلاق، بررسی ها حول این محورها صورت گرفت: اخلاق و فایده و برتری آن بر سایر علوم، وجوب عینی علم اخلاق، اخلاق و شرافت فضایل اخلاقی و کیفیت اکتساب آنها، شباهت علم اخلاق به علم طب، تهذیب اخلاق و ثمره آن، تاثیر شناختن نفس در تهذیب اخلاق، مقدمات تزکیه نفس و دست یافتن به فضایل اخلاقی و حفظ تعادل اخلاق حمیده. و سرانجام اصول بدست آمده در تربیت اخلاقی به قرار ذیل می باشد: اصل خودشناسی، اعتدال، تناسب برنامه های تربیتی با مراحل تکاملی، ایجاد شرایط مناسب، عمل به دانسته ها، توجه به دوگانگی وجود، نظارت و مراقبه، اصل هماهنگی اعمال با عقل و شرع، اصل هدایت و راهنمایی و در نهایت اصل توجه به تفاوت های فردی.
۸۷.

ارائه مدل مفهومی ارتباط فلسفه برای کودکان (با تأکید بر بُعد تفکر مراقبتی) و هوش هیجانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نوآوری های آموزشی سال هفدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۶۵ 131 - 150

کلید واژه ها: فلسفه برای کودکان (فبک) تفکر مراقبتی هوش هیجانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۳ تعداد دانلود : ۶۳۸
با آنکه برخی از محققان، ارتباط میان فلسفه برای کودکان و هوش هیجانی را نشان داده اند، کیفیت این ارتباط در هیچ تحقیقی مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است. هدف نویسندگان در این پژوهش، ارائه یک مدل مفهومی به منظور نشان دادن ارتباط فبک (با تأکید بر بعد تفکر مراقبتی) و هوش هیجانی است. روش مورد استفاده جهت تحقق این هدف، روش تحلیل محتوای کیفی است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تفکر مراقبتی، به عنوان بخشی جدایی ناپذیر از فبک، واجد ابعاد شناختی (شامل تفکر عاطفی و تفکر هنجاری)، عاطفی (شامل تفکر همدلانه، تفکر مبتنی بر قدرشناسی و تفکر عاطفی) و عملی (شامل تفکر فعال) است و فعالیت هایی چون تعریف و تمییز واژه ها و مفاهیم هیجانی، تجربه هیجانات مختلف، کاوش در مورد هیجانات، بررسی ارتباط هیجانات با قضاوت ها، رویکردها و موقعیت ها، بذل توجه و ارزش گذاری، همدلی، تجارب اخلاقی و اجتماعی، حمایت عاطفی و تسهیلگری را شامل می شود که با توانایی های مربوط به قلمروهای چهارگانه هوش هیجانی (یعنی درک و بیان هیجانات، تسهیل تفکر از طریق هیجانات، فهم عواطف و تنظیم مؤثر عواطف) هم سو هستند؛ به طوری که به موازات پرورش تفکر مراقبتی، توانایی های مربوط به قلمروهای هوش هیجانی پرورش نیز می یابند. لذا پیشنهاد می شود در بهره گیری از برنامه فبک، از اکتفای صرف به هدف پرورش تفکر پرهیز شود و در موقعیت هایی که پرورش ابعاد هوش هیجانی مد نظر است این برنامه نیز مورد عنایت قرار گیرد.
۸۸.

روش های کسب معرفت در تربیت عقلانی از منظر فارابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۴ 93 - 117

کلید واژه ها: فارابی کسب معرفت آموختن علم مشاهده کسب تجربه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۶ تعداد دانلود : ۳۰۴
هدف این پژوهش تبیین روش های کسب معرفت در تربیت عقلانی از منظر فارابی است. روش پژوهش شیوه استنتاجی فرانکنا است. پس از گردآوری اطلاعات بر اساس روش تحلیل محتوای قیاسی، مفاهیم مربوط به موضوع تبیین شده است. به این منظور ابتدا معانی و مفاهیم مربوط به اهداف تربیت عقلانی در اندیشه فارابی را توصیف کرده ایم. سپس، مفاهیم هم دسته شده و در مقوله های مجزا قرار گرفته و گزاره های واقع نگر فلسفی مربوط به آن مشخص شده است، و در آخر به روش استنتاجی فرانکنا اهداف، اصول و روش های کسب معرفت در تربیت عقلانی از منظر فارابی مشخص شده است. نتایج مبین آن است که در نگاه فارابی کسب معرفت یکی از روش های مؤثر در تربیت عقلانی است و از سه راه می توان به معرفت دست یافت: آموختن علم، مشاهده، و کسب تجربه. توجّه دقیق تر مؤلفان کتب درسی، برنامه ریزان آموزشی و معلمان به این روش ها می تواند در برنامه ریزی و ایجاد زمینه لازم برای تحقّق تربیت عقلانی مفید باشد و مدرسه به عنوان واحد اجتماعی کوچکی می تواند در این زمینه نقش ویژه ای داشته باشد.
۸۹.

درآمدی بر اخلاق و تربیت اخلاقی در اندیشه علامه طباطبایی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق دوره جدید سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۳ (پیاپی ۳۵) 39 - 67

کلید واژه ها: اخلاق تربیت اخلاقی اهداف تربیت اخلاقی اصول تربیت اخلاقی روش های تربیت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۹ تعداد دانلود : ۴۵۳
هدف از نگارش این مقاله، بررسی اخلاق از منظر علامه طباطبایی و دلالت های آن در تربیت اخلاقی است. در پژوهش حاضر که با بهره گیری از رویکرد کیفی و با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، پس از بازبینی منابع قابل دسترس، دلالت های تربیت اخلاقی بر اساس آرای اخلاقی ایشان استنباط شده است. نتایج بدست آمده از این قرار است که بعد از تعریف اخلاق از منظر علامه، مساله اخلاق از طریق مبانی معرفت شناسی، هستی شناس، روان شناسی و جامعه شناسی بررسی گردید که با توجه به آن، دلالت های تربیتی مشخص شد که به این صورت می باشد که هدف تربیت اخلاقی در دو چشم انداز واقع شده است، اهدف غایی «سعادت» و اهداف واسطه ای « رسیدن به کمال اخلاقی در بعد فردی- اجتماعی». و در فرایند تربیت رعایت اصل نتیجه گرایی، اصل اعتدال، اصل نظارت درونی و اصل مشارکت را می توان با توجه به مبانی مد نظر ایشان پیشنهاد داد.
۹۰.

شناسایی مؤلفه های فلسفه برای کودکان در آموزه های امام علی علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال چهاردهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۸ 115 - 137

کلید واژه ها: فلسفه برای کودکان آموزه های امام علی علیه السلام مؤلفه های فلسفه برای کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۰ تعداد دانلود : ۵۳۹
یکی از پیش زمینه های لازم برای کاربردی کردن فلسفه برای کودکان (فبک) در ایران، جستجوی مبانی نظری متناسب با فرهنگ اسلامی است؛ ازاین رو در این مقاله، با مبنا قرار دادن آموزه های امام علی علیه السلام، مؤلفه های فبک شناسایی شدند. بدین منظور از روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شد و در تحلیل داده ها الگوی هفت مرحله ای کلایزی به کار رفت. یافته ها نشان داد براساس آموزه های امام علی علیه السلام مؤلفه های فبک در سه محور مهارتی، نگرشی و شناختی قرار می گیرند. هر محور شامل چند مؤلفه بود و برخی از مؤلفه ها زیرمؤلفه هایی داشتند. مؤلفه های محور مهارتی عبارت بودند از: گفتگو، قضاوت، پرسش، گوش دادن و تحقیق. در محور نگرشی مؤلفه های گشودگی ذهنی، پرهیز از شتاب زدگی، همه جانبه نگری، فهم گرایی و حیرت بررسی شد و محور شناختی، مؤلفه های شناخت امور غیرمادی، حقیقت یابی، تفکر، عقلانیت، ردّ شک گرایی و عینی سازی را دربرگرفت. این نتایج نشان از امکان ابتنای برنامه فبک بر فرهنگ اسلامی بود.
۹۱.

تحلیلی بر مساله رابطه بین فراگیر و معلم با تأکید بر رویکردهای نوین آموزشی

نویسنده:
منبع: آموزش پژوهی دوره پنجم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳ (پیاپی ۱۹) 30 - 46

کلید واژه ها: محیط کلاس معلم فراگیر ارتباط موثر تعامل بین معلم و شاگرد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۹ تعداد دانلود : ۵۰۰
یکی از مهم ترین عوامل موثر بر یادگیری، محیط کلاس است. معلم باید بتواند یک محیط شاد و خلاق برای یادگیری فراهم نماید. علاقه و توان معلم و دانش آموزان در کلاس، تعاملات رفتاری را موجب می شوند که اساس فرآیندهای یاددهی-یادگیری را به وجود می آورند. البته روابط بین معلم و دانش آموزان، کاملاً تنظیم شده و قابل پیش بینی نیست. ارتباط موثر، یکی از وظایف محوری آموزش موثر است، زیرا دانش آموزان عمدتاً در ارتباط مؤثر با دیگران است که نحوه ی تعامل سازنده و مثبتی که در زندگی آینده ی آنان می تواند راهگشا باشد را یادگرفته و مطالب علمی را نیز به صورتی اثربخش تر یاد می گیرند. ارتباط، قلب فرآیندها و فعالیت های کلاس است. در این نوشته نویسندگان با رویکردی کیفی و از نوع تحلیلی فلسفی و با نگاهی تأملی مفهوم، جایگاه و نقش موثر معلم و فراگیر را در فرایند تعلیم و تربیت مورد بررسی قرار داده و سپس به تبیین رابطه معلم با فراگیر و برعکس پرداخته و در ادامه مشکلات معلم در برقراری رابطه اثر بخش با فراگیران و همچنین مشکلات فراگیر در برقراری رابطه موثر با معلم و دیگران، مورد بحث و بررسی و تحلیل قرار می دهند.
۹۲.

تدوین مدل تربیت عقلانی فارابی با تأکید بر عقل نظری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تربیتی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۱ 140-162

کلید واژه ها: عقل نظری اهداف تربیت عقلانی اصول تربیت عقلانی روش های تربیت عقلانی فارابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۲ تعداد دانلود : ۳۴۵
هدف کلی از انجام این پژوهش، ارائه یک مدل، شامل اهداف، اصول و روش های تربیت عقلانی فارابی در حیطه عقل نظری است. در انجام این پژوهش از روش استنتاجی فرانکنا استفاده شده است. به این صورت که در مرحله اوّل با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی، نظام مقوله بندی قیاسی، مطالب مورد بررسی قرار گرفته و با توجّه به آن ها در مرحله بعد گزاره های واقع نگر مشخّص شده و در آخر با استفاده از روش استنتاجی فرانکنا اهداف، اصول و روش های تربیت عقلانی فارابی در حیطه ی عقل نظری مشخّص شده است و در پایان نتیجه گیری شده است که هدف غایی تربیت عقلانی فارابی، نیل به الله به عنوان سبب اوّل در جهت رسیدن به سعادت است و اهداف واسطه ای تربیت عقلانی، در حیطه ی عقل نظری عبارتند از: رسیدن به رتبه ی وجودی عقل فعّال، کﻤﺎﻝ ﻋﻘﻞ ﻧﻈﺮی ﻭ ﺭﺳیﺪﻥ ﺑﻪ ﻋﻘﻞ ﻣﺴﺘﻔﺎﺩ، طی مراتب عقل و رسیدن به تجرّد محض و فعلیّت تام، دستیابی به معرفت تام از مسیر قوه متخیّله و ناطقه، پرورش مهارت های تعقّل، بصیرت افزایی و خودآگاهی. اصول تربیت عقلانی در حیطه ی عقل نظری عبارتند از: اصل شایستگی ذاتی، اصل تربیت پذیری(تعلیم)، اصل راهنمایی، اصل لزوم آموزش، اصل ترکیب نظر و عمل، اصل تعقّل و تفکّر و روش های تربیت عقلانی در حیطه ی عقل نظری عبارتند از: آموزش فلسفه، استقراء، تمثیل، قیاس، الگوسازی، آموختن علم، آفرینش هنری، آموختن حکمت، تعقّل و تفکّر و تأمّل.
۹۳.

واکاوی روش شناسی دیدگاه فلسفه شیخ اشراق و تبیین دلالتهای آن برای برنامه درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و پنجم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۶ 53 - 72

کلید واژه ها: روش شناسی فلسفه اشراق برنامه درسی و فلسفه شیخ اشراق دلالت فلسفه بر برنامه درسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۴۱۷
این پژوهش، که با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی لورنس باردن انجام شده بر هدف بررسی روش شناخت حقیقت از دیدگاه شیخ اشراق و تبیین دلالتهای آن برای برنامه درسی مبتنی است. طبق نتایج این مطالعه می توان چنین نتیجه گیری کرد که شیخ اشراق، شناخت را شامل شناخت فطری، شناخت حسی و شناخت خیالی، شناخت عقلی و شناخت شهودی می داند؛ قلمرو شناخت را عالم مثال می داند و روش شناخت را همراهی عقل و کشف، قوانین قطعی و بدیهی عقل معیار کشف و شهود، تقدم و برتری دین بر عقل و کشف می داند؛ منابع شناخت را عقل، شهود، تجربه های عرفانی می داند که از طریق تهذیب نفس و سلوک عرفانی به دست آمده است و طراحی برنامه درسی بر اساس دیدگاه سهروردی بر هدف قرب الی الله یا فنای فی الله، تعامل دانش آموز و معلم و محور قرار دادن دانش آموز به عنوان منبع اطلاعات و تصمیمات برنامه درسی با «هدف تحقق خود» یا همان «تجربه حضوری» فرد مبتنی است که از طریق روشهای مبتنی بر شهود، عقل و خودسنجی به دست می آید.
۹۴.

واکاوای روش شناسی از منظر صدرالمتألهین و تبیین دلالتهای آن برای برنامه ی درسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال بیست و ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۴۰ 55 - 79

کلید واژه ها: روش شناسی معرفت شناسی برنامه درسی فلسفه صدرالمتألهین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۳ تعداد دانلود : ۳۷۵
روش شناخت حقیقت، به عنوان یکی از شاخه های مهم فلسفه می تواند دیدگاه های متنوع و گوناگونی را در برابر طراحان برنامه درسی قرار دهد. این پژوهش که با استفاده از روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوای کیفی لورنس باردن انجام شده، بر هدف بررسی روش شناخت حقیقت از دیدگاه ملاصدرا و تبیین دلالت های آن برای برنامه درسی مبتنی است. طبق نتایج به دست آمده، در حوزه طبیعت و ماهیت شناخت، ملاصدرا علم را به حضوری و حصولی تقسیم می کند. در حوزه قلمرو شناخت، باتوجه به انواع عوالم، از سه و به تعبیری، چهار نوع ادراک سخن می گوید. روش شناخت را نیز از دو جنبه سلبی و ایجابی، مورد مطالعه قرار داده است. منابع و ابزار شناخت را همراهی عقل با شهود حسی و شهود وحیانی قلمداد می کند. همچنین طراحی برنامه درسی براساس دیدگاه ملاصدرا مبتنی بر مهم ترین عناصر برنامه درسی که عبارتند از: هدف (کسب معرفت حصولی به منظور تحقق معرفت حضوری)؛ اصول حاکم بر محتوای برنامه درسی (گزینش محتوا براساس سلسله مراتب دانش از امور محسوس به سمت امور عقلی شهودی)؛ و اصول حاکم بر روش های آموزش و یادگیری (روش برهانی شهودی و رویکرد متعالیه میان رشته ای)، حاصل این پژوهش بود.
۹۵.

اغتنام فرصت در آثار امام محمد غزالی و دلالت های تربیتی آن(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی سال پانزدهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۶۳ 165 - 178

کلید واژه ها: اغتنام فرصت غزالی عمر دلالت های تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۱ تعداد دانلود : ۳۰۲
هدف این پژوهش بررسی اغتنام فرصت در آثار غزالی و تبیین دلالت های تربیتی آن برای متولیان امر تعلیم و تربیت است. آثار و اندیشه های او در حوزه های مختلف علوم اسلامی مانند: فقه، کلام و اخلاق در بیش از هفتاد تألیف، از وی به جا مانده است.این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی صورت گرفته است. نویسنده با مراجعه به آثار ابوحامد غزالی به مطالعه و بررسی آن دسته از نظرات مکتوب این اندیشمند بزرگ پرداخته است که درباره عُمر، زمان و مفاهیم مرتبط با آن عنوان شده است. غزالی ضمن تأکید بر اهمیت عمر انسان، مخاطبانش را به اغتنام فرصت های مختلف زندگی که در بستر عُمر بی بازگشت جریان دارد، دعوت می کند و هدف کلی وی در این توصیه ها، شناخت و اطاعت خداوند، کنترل هواهای نفسانی، بندگی پروردگارِ یکتا و سعادت در آخرت است. غزالی بهره برداری هرچه بیشتر از فرصت های عمر را در جریان تربیت بسیار مهم می داند و در خصوص اغتنام فرصت، توصیه های مکرّر و مؤکّد دارد و از هر آنچه که میتواند موجب اِتلاف وقت و از دست دادن فرصت ها باشد برحذر می دارد.
۹۶.

تحلیلی بر جایگاه روش پژوهش «نوظهور» در پژوهش های علوم تربیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روش شناسی علوم انسانی سال ۲۶ بهار ۱۳۹۹ شماره ۱۰۲ 57 - 67
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۳۱۷
پژوهش های حیطه تعلیم و تربیت به طورعمده فضایی پویا، غیرقابل پیش بینی و چندبعدی دارند؛ باوجوداین عمده روش های پژوهش موجود دارای ساختاری خطی و گام بندی شده هستند که صرفاً متناسب با رویکرد حاکم بر موضوع پژوهش از قبل طراحی می شوند. در این پژوهش با هدف معرفی افقی تازه در روش های پژوهش تعلیم و تربیت، به روش پژوهش نوظهور پرداخته میشود؛ بدین صورت که ابتدا با روش توصیفی تحلیل چیستی این روش مورد بحث قرار میگیرد و در ادامه متناسب با اقتضائات خاص پژوهش در حیطه تعلیم و تربیت، لزوم مطرح شدن چنین روش هایی مشخص می شود. نتایج نشان می دهد زمانمند بودن فرایند تعلیم و تربیت، اهمیت تفاوت های فردی در آن و لزوم استفاده از رویه همدلی در رابطه بین پژوهشگر و متغیرهای انسانی پژوهش در تحقیق های موجود در تعلیم و تربیت لحاظ نمی شود؛ درصورتی که روش پژوهش نوظهور متناسب با ساختار غیرخطی و از پیش طراحی نشده خود، منعطف با موقعیت های تربیتی بوده و با محدود نکردن پژوهشگر در گام های روشی، می تواند به خوبی محورهای مذکور را در حین پژوهش لحاظ کند.
۹۷.

تبیین نقش غذای حلال در دوران بارداری بر شکل گیری شخصیت اخلاقی کودک(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: معرفت اخلاقی سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 79-91

کلید واژه ها: غذای حلال بارداری کودک شخصیت اخلاقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۲۲۵
غذای حلال و تأثیر آن بر تربیت انسان و داشتن نسلی پاک و صالح، همواره در آموزه های دین اسلام مورد تأکید بوده است. هدف این پژوهش، بررسی و تبیین نقش غذای حلال بر رشد جنین و شکل گیری شخصیت اخلاقی کودک است. بدین منظور، این نوشتار با رویکرد توصیفی و تحلیلی، به مطالعه و بررسی آیات قرآن کریم، روایات و آثار مرتبط و استنباط از آنها پرداخته است. نتایج تحقیق بیانگر این است که بین تغذیه و شکل گیری شخصیت اخلاقی کودک هم رابطه مستقیم و هم رابطه غیر مستقیم وجود دارد. غذای حلال یا طیبی که مادر در دوران بارداری مصرف می کند، به صورت مستقیم از طریق خون و وراثت به جنینی که از مادر تغذیه می کند، منتقل می شود. در این صورت، هم بر رشد جسمی و تکامل اندام های جنین مؤثر است و هم به دلیل تأثیر گذاری مستقیم بر رفتار و کردار مادر، در بروز رفتار آتی کودک و بینش ها و گرایش های عملی او نیز تأثیرگذار است. همچنین، غذای حلال به صورت غیر مستقیم بر خلق و خوی مادر تأثیرگذار بوده و توسط حامل های وراثت منتقل شده، در منش و رفتار آتی کودک ظهور می یابد.
۹۸.

تحلیلی بر موانع تربیت عقلانی از دیدگاه هگل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۰ 521 - 539

کلید واژه ها: هگل موانع عقلی تربیت عقلانی آگاهی ذهن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۰ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف اصلی این پژوهش تحلیل موانع تربیت عقلی از دیدگاه هگل است. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کیفی و روش تحقیق به کاررفته، روش تحلیل محتوای کیفی است. نتایج این پژوهش نشان داد که موانع فردی تربیت عقلانی از دیدگاه هگل عبارتند از: خودمحوری، ترس، تجریدگرایی، شکاکیت سلبی، ریاضت کشی و موانع اجتماعی تربیت عقلانی عبارتند از: فایده باوری، جماعت باوری، تظاهر و ریاکاری و ترس از قضاوت منفی. از نگاه هگل موانع تربیت عقلی زمانی آغاز می گردد که فرد به دلیل عدم وجود استقلال شخصی، نبود آزادی اراده و عدم وجود جایگاه متقابل و برابر نسبت به دیگری، نتواند خود را به عنوان موجود مستقل عقلانی فعلیت بخشد و یا زمانی که فعلیت یابد به عنوان موجود مستقل عقلانی فعلیت نیابد؛ بلکه به عنوان ابژه ای در خدمت منافع و مقاصد افراد دیگر قرار گیرد. بااین حال هگل موانع تربیت عقلانی را همچون سایر مراحل ارتقای آگاهی گامی در جهت رشد و ارتقاء شخصیت فرد به حساب می آورد چرا که آگاهی با روبرو شدن با این محدودیت ها و موانع عقلی و رنجی که در این میان متحمل می گردد، می تواند به نابسندگی های خود وقوف یافته که این امر منجر به این می گردد که خود را به مثابه ابژه در مقابل خود نهد و با کندوکاو در خود، خود را به سنجش مجدد فهمش از خود، شناخت چیستی خود و غلبه بر یک جانبه نگری های خود وادارد.
۹۹.

الگوی تربیت عقلانی از منظر فارابی با تأکید بر عقل عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره هجدهم پاییز ۱۴۰۱شماره ۳ 119 - 141
تعداد بازدید : ۲۱۹ تعداد دانلود : ۱۶۴
هدف کلی از انجام این پژوهش، ارائه یک الگو، شامل اهداف، اصول و روش های تربیت عقلانی فارابی در حیطه عقل عملی است. در این پژوهش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه مجموعه آثار فارابی و کتاب هایی در زمینه نظریّات تربیتی فارابی به روش فیش برداری صورت گرفته است. در انجام این پژوهش از روش استنتاجی فرانکنا استفاده شده است؛ به این صورت که در مرحله اوّل با استفاده از نظام مقوله بندی قیاسی، مطالب مورد بررسی قرار گرفته و با توجّه به آنها در مرحله بعد گزاره های واقع نگر معیّن شده اند و در آخر با استفاده از روش استنتاجی فرانکنا، اهداف، اصول و روش های تربیت عقلانی با توجّه به دیدگاه فارابی درباره عقل در حیطه عقل عملی مشخّص شده است. در پایان نیز نتیجه گیری شده است که هدف غایی تربیت عقلانی فارابی، نیل به الله به-عنوان سبب اوّل در راستای رسیدن به سعادت است و اهداف واسطه ای تربیت عقلانی، در حیطه عقل عملی عبارتند از: فعلیّت یافتن قوه عاقله (خردورزی)، تحقّق اراده ناشی از قوّه ناطقه (اختیار)، ایجاد فضایل اخلاقی در میان امّت ها، ساختن شخصیّت معتدل و تحقّق مدینه فاضله. اصول تربیت عقلانی در حیطه عقل عملی از این قرارند: اصل آمادگی، اصل تربیت پذیری (تأدیب)، اصل مسئولیّت پذیری (عاملیّت فردی)، عدم تمامیّت شناخت انسان، اصل استدراج. روش های تربیت عقلانی در حیطه عقل عملی نیز از این قرارند: مشاهده، توجّه به توانایی افراد (دادن تکلیف بر اساس توانایی)، کسب تجربه، تأدیب، تهذیب اخلاق، تعاون (همدلی و همکاری)، تکرار و تمرین و آموختن حکمت.
۱۰۰.

تحلیلی بر رویکردهای تربیتی محبت از دیدگاه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی سال ۳۰ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۷ 293 - 317
تعداد بازدید : ۱۸۱ تعداد دانلود : ۹۵
محبت، تحت قوای نفسانی به صورت های مختلفی بروز می کند و اعمال و رفتار آدمی از آن تأثیر و تأثر می پذیرند. لذا در این پژوهش سعی شده است که با روش تحلیل محتوای کیفی، پس از بیان نحوه بروز محبت ذیل قوای نفسانی بر مبنای اندیشه امام خمینی (ره) ، به طور جداگانه سه رویکرد تربیتی افراطی، تفریطی و اعتدالی معرفی و تحلیل شوند. یافته ها نشان می دهد که محبت ذیل قوه شهویه در رویکرد افراطی و تفریطی به ترتیب موجب زنا و رهبانیت گشته و در رویکرد اعتدالی به صورت محبت بین همسران، و والدین و فرزندان در کانون خانواده بروز می کند. محبت ذیل قوه غضبیه به صورت افراطی دوستی با دشمن و به حالت تفریطی طرد منحرفان و خطاکاران را در پی خواهد داشت و تنها در رویکرد اعتدالی به صورت معقول «اشداء علی الکفار و رحماء بینهم» در جامعه ظاهر می گردد و در نهایت محبت ذیل قوه وهمیه به صورت افراطی و تفریطی سبب حب و ترک دنیا شده و در رویکرد اعتدالی حب خداوند در قلب مخلوق بروز و ظهور می یابد.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان