فریبرز گراوند

هدف: پژوهش حاضر روابط بین روان رنجورخویی و تنیدگی تحصیلی را در پیش بینی مقیاس های بهزیستی ذهنی بررسی کرد. روش: 175 دانشجو (77 پسر و 98 دختر) به فهرست پنج عامل (BFI؛ جان، دوناهو و کنتل 1991؛ نقل از جان و اسریواستاوا، 1999)، فهرست تنیدگی دوران دانشجویی (SLSI؛ گادزلا، 1991؛ نقل از گادزلا و بالوگلو، 2001) و مقیاس های بهزیستی ذهنی پاسخ دادند. به منظور ارزیابی الگوهای تعدیل کننده و میانجیگر در بررسی روابط بین متغیرهای روان رنجورخویی، تنیدگی تحصیلی و مقیاس های بهزیستی ذهنی، از تحلیل رگرسیون استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که در مواجهه با تنشگرهای تحصیلی و واکنش ها به این تنشگرها (تنیدگی تحصیلی) افراد با نمره روان رنجورخویی بالا در مقایسه با افراد با نمره روان رنجورخویی پایین، در مقیاس های بهزیستی ذهنی نمرات پایین تری گزارش کردند. علاوه بر این، تنیدگی تحصیلی رابطه بین روان رنجورخویی با مقیاس های عاطفه مثبت و عاطفه منفی را به طور نسبی و رابطه بین عامل روان رنجورخویی و زیرمقیاس رضایت از زندگی را به طور کامل میانجیگری کرد. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که 1) سطوح بالای روان رنجورخویی، اثر تنیدگی تحصیلی را در پیش بینی مقیاس های بهزیستی ذهنی افزایش می دهد و 2) بخشی از اثر روان رنجورخویی بر مقیاس های بهزیستی ذهنی به تجربه سطوح متفاوتی از تنیدگی تحصیلی نسبت داده می شود."

" مقدمه: پژوهش حاضر با هدف روشن ساختن نقش میانجی­گر سبک­های مقابله با تنیدگی در بررسی رابطه بین استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی انجام گرفت. روش ­ ­: در نمونه­ای متشـکل از 415 آزمـودنی (165 پسـر و 250 دختر)، پرسش­نامه استرس زندگی دانشجویی (SLSI) ، پرسش­نامه مقابله با موقعیت­های استرس­زا (CISS) و مقیاس­های بهزیستی ذهنی (SWS) ارزیابی شد. با استفاده از مدل­های تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی، نقش میانجـی­گر سبک­های مقابله در بررسی رابطه بین استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی مورد مطالعه قرار گرفت. یافته­ها : از بین سبک­های مقابله، تنها سبک مقابله مساله­مدار به­طور معنی­داری رابطه منفی بین استرس تحصیلی و مقیاس عاطفه مثبت و تنها سبک مقابله هیجان­مدار به­طور معنی­داری رابطه منفی بین استرس تحصیلی و مقیاس عاطفه منفی را کاهش دادند. سبک­های مقابله مساله­مــــدار و هیجان­مدار، به­طور معنی­داری رابطه منفی بین استرس تحصیلی و مقیاس رضایت از زندگی را کاهش دادند. نتیجه­گیری : توجه به نقش میانجی­گر سبک­های مقابله در بررسی رابطه بین استرس تحصیلی و بهزیستی ذهنی ضروری است. "

بـه منظور بررسی و روایی و اعتبار پرسشنامه دشواریهای بین فردی نوجـوانان (QIDA؛ انگلس، هیدالگو و مندز، 2005)، 276 دختر و 224 پسر 12 تا 18 سالـه ساکن تهران، QIDA و مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SASA ؛ پاکلک، 1997) را تکمیل کردند. نتایج نشان دادند که نسخه فارسی پرسشنامه همانند با سـاختار عاملی اصلی QIDA از پنج عامل جرئت ورزی، روابط با غیرهمجنس، صحبت کردن در جمع، روابط خانـوادگی و دوستیهای نزدیک ـ در نمونه ایرانی ـ تشکیل شده اند. ضرایب همبستگی مثبت و معنادار بین عاملهای QIDA و مجموع نمره های SASA در دامنه ای از 10/0 = r (دوستیهای نزدیک) تا 35/0=r (جرئت ورزی)، روایی همگرای QIDA را تایید کرد. ضرایب اعتبار بازآزمایی با فاصله دو هفته برای نمره کل QIDA برابر با 82/0 و برای عاملهای آن به تـرتیب برابر با 77/0، 84/0، 71/0، 62/0 و 51/0 بودند. نتایج روایی و اعتبار، نسخه فارسی QIDA را تایید کردند و سازه جهانی دشواریهای بین فردی براساس یافته های یکسان در بافتهای فرهنگی متفاوت بحث شد.

پژوهش حاضر با هدف هنجاریابی و تعیین روایی و پایایی نسخه کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی (BFNE ؛ لری، 1983) در گروهی از نوجوانان دانش آموز 18-12 (276 دختر و 224 پسر) شهر تهران اجرا شد که با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند. نوجوانان به نسخه کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی (لری، 1983)، پرسشنامه دشواری های بین فردی (QIDA؛ انگلس و همکاران، 2005) و مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SASA؛ پاکلک، 1997) پاسخ دادند. شاخص های برازش تحلیل عاملی تأییدی بر پایه نرم افزار لیزرل، وجود عوامل دوگانه سؤال های نمره گذاری شده مثبت و سؤال های نمره گذاری شده منفی را تأیید کرد. نتایج تحلیل عامل اکتشافی با استفاده از چرخش اوبلیمین نیز نشان داد که نسخه کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی از دو عامل تشکیل شده است. همبستگی معنادار بین نمره کلی و زیرمقیاس های ترس از ارزیابی منفی با زیرمقیاس ها و نمره کلی پرسشنامه دشواری های بین فردی و مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان، روایی همگرای BFNE را تأیید کرد. ضرایب آلفای کرانباخ و ضرایب بازآزمایی با فاصله (دو هفته) نمره کلی و زیرمقیاس های BFNE نشان داد که این مقیاس پایایی مقبولی دارد. ضرایب آلفای کرانباخ برای نمره کلی، BFNE و زیرمقیاس های سؤال های نمره گذاری شده مثبت و سؤال های نمره گذاری شده منفی به ترتیب برابر با 80/0، 82/0، 81/0 و ضرایب بازآزمایی با فاصله (دو هفته) برای نمره کلی، BFNE و زیرمقیاس ها بین 77/0- 79/0 به دست آمد. نتایج تحلیل واریانس چندمتغیری زیرمقیاس های BFNE نشان داد که اثر گروه های جنسی و سنی از نظر آماری معنادار بود. بنابراین، در این پژوهش، رتبه های درصدی معادل نمرات خام نمره کلی و زیرمقیاس های BFNE به تفکیک گروه های جنسی و سنی ارائه شد. نتایج پژوهش حاضر، بر ثبات ساختار عاملی و اعتبار نسخه کوتاه مقیاس ترس از ارزیابی منفی برای اندازه گیری مفهوم ترس از ارزیابی منفی، در میان دانش آموزان، تأکید می کند.

هدف: در پژوهش حاضر به مثابه یک پژوهش همبستگی، با هدف بررسی ویژگی های روان سنجی و تایید استواری ساختار عاملی، پرسشنامه مقابله با موقعیت های استرس زا در نمونه ای از دانشجویان ایرانی اجرا شد. روش: نسخه فارسی پرسشنامه مقابله با موقعیت های استرس زا و پرسشنامه پنج عامل بزرگ در 419 دانشجو (166 پسر و 253 دختر) اجرا شد. ابزار: به منظور بررسی ساختار عاملی‏، روایی و پایایی پرسشنامه مقابله با موقعیت های استرس زا به ترتیب از تحلیل عاملی تاییدی‏، روایی همگرا و ضریب آلفای کرونباخ استفاده گردید. یافته ها: همسو با یافته های قبلی، ضرایب آلفای کرونباخ و ضرایب همبستگی حاصل از آزمون- بازآزمون زیر مقیاس ها نشان دادند که این پرسشنامه از اعتبار بالایی برخوردار است. نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان دهنده این است که الگوی سه عاملی این پرسشنامه برازندگی قابل قبولی با داده ها دارد، اما برازندگی الگوی چهارعاملی با داده ها بهتر است. ضرایب همبستگی بین زیرمقیاس های پرسشنامه مقابله با موقعیت های استرس زا و صفات شخصیتی نشان داد که این پرسشنامه از روایی همگرا برخوردار است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر، با تاکید بر ساختار عاملی ثابت و کارآیی بالقوه پرسشنامه مقابله با موقعیت های استرس زا به منزله یک ابزار معتبر برای اندازه گیری مقابله با موقعیت های استرس زا نشان می دهد که این پرسشنامه از توان زیادی برخوردار است.

هدف: بررسی ساختار عاملی و ویژگی های روان سنجی پرسشنامه سبک های هویت. روش: اجرای پرسشنامه سبک های هویت و مقیاس های بهزیستی روان شناختی در 376 دانشجو (158 پسر و 218 دختر) که به روش نمونه گیری چندمرحله ای انتخاب شده بودند. ساختار سه عاملی سبک های هویت و ساختار تک عاملی تعهد هویت به کمک تحلیل عاملی تاییدی تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که الگوی سه عاملی سبک هویت و الگوی تک عاملی تعهد هویت با داده ها برازندگی قابل قبولی دارند. ضرایب آلفای کرونباخ سبک های هویت و تعهد هویت مبین پایایی، و ضرایب همبستگی بین سبک های هویت و تعهد با مقیاس های بهزیستی روان شناختی نمایانگر روایی همگرای این پرسشنامه است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر، ثبات ساختار عاملی پرسشنامه سبک های هویت و اعتبار این پرسشنامه را برای سنجش فرآیندهای اجتماعی ـ شناختی مربوط به شکل گیری هویت در دانشجویان ایرانی نشان می دهد.

زمینه: به جز مقیاس های مربوط به اضطراب امتحان، کمبود در زمینة دسترسی به ابزارهای سنجش هیجانات پیشرفت فراگیران یک واقعیت غیرقابل انکار است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف آزمون روایی عاملی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس (CRES) در گروهی از دانشجویان ایرانی انجام شد. روش: در مطالعة همبستگی حاضر 400 دانشجوی کارشناسی (240 پسر و 160 دختر) به مقیاس های هیجان مربوط به کلاس (CRES) پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی عاملی و پایایی CRES به ترتیب روش های آماری تحلیل عاملی تأییدی و ضرایب همسانی درونی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تاییدیCRES بر پایة نرم افزار AMOS نشان داد که در نمونة دانشجویان ایرانی ساختار چندبعدی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس با داده ها برازش قابل قبولی داشت. نتایج مطالعة حاضر با تاکید مجدد بر تفکیک مقیاس های هیجانات مثبت (لذت، امیدواری، غرور) و منفی (خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی) برای اندازه گیری تجارب هیجانی مختلف در موقعیت کلاس درس به طور تجربی، از روایی درونی CRES حمایت کرد. ضرایب همسانی درونی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس شامل هیجانات لذت، امیدواری، غرور، خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی به ترتیب برابر با 0/93، 0/92، ،0/89،0/89،0/89،0/91، 0/93 و 0/95 به دست آمد. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج مطالعة حاضر، از یک سو، شواهدی را در دفاع از نظریة کنترل ارزش هیجانات پیشرفت ارائه کرد و از دیگر سوی نشان داد که CRES برای سنجش هیجانات مربوط به کلاس در گروه نمونة دانشجویان ایرانی ابزاری روا و پایا است.

چکیده زمینه: به جز مقیاس های مربوط به اضطراب امتحان، کمبود در زمینة دسترسی به ابزارهای سنجش هیجانات پیشرفت فراگیران یک واقعیت غیرقابل انکار است. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف آزمون روایی عاملی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس (CRES) در گروهی از دانشجویان ایرانی انجام شد. روش: در مطالعة همبستگی حاضر 400 دانشجوی کارشناسی (240 پسر و 160 دختر) به مقیاس های هیجان مربوط به کلاس (CRES) پاسخ دادند. به منظور تعیین روایی عاملی و پایایی CRES به ترتیب روش های آماری تحلیل عاملی تأییدی و ضرایب همسانی درونی استفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تاییدیCRES بر پایة نرم افزار AMOS نشان داد که در نمونة دانشجویان ایرانی ساختار چندبعدی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس با داده ها برازش قابل قبولی داشت. نتایج مطالعة حاضر با تاکید مجدد بر تفکیک مقیاس های هیجانات مثبت (لذت، امیدواری، غرور) و منفی (خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی) برای اندازه گیری تجارب هیجانی مختلف در موقعیت کلاس درس به طور تجربی، از روایی درونی CRES حمایت کرد. ضرایب همسانی درونی مقیاس های هیجان مربوط به کلاس شامل هیجانات لذت، امیدواری، غرور، خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی به ترتیب برابر با 0/93، 0/92، ،0/89،0/89،0/89،0/91، 0/93 و 0/95 به دست آمد. نتیجه گیری: در مجموع، نتایج مطالعة حاضر، از یک سو، شواهدی را در دفاع از نظریة کنترل ارزش هیجانات پیشرفت ارائه کرد و از دیگر سوی نشان داد که CRES برای سنجش هیجانات مربوط به کلاس در گروه نمونة دانشجویان ایرانی ابزاری روا و پایا است.

ا هدف بررسی تحول ابعاد شناختی و رفتاری اضطراب اجتماعی در دورة نوجوانی این پژوهش انجام شد. یک نمونة 500 نفری (276 دختر و 224 پسر) در سه گروه سنی 13-12، 15-14 و 17-16 ساله با روش تصادفی چ ندمرحله ای از دانش آموزان شهر تهران انتخاب شدند و به مقیاس اضطراب اجتماع ی نوجوانان (پاک لک، 1997) با دو بعد شناختی و رفتاری، پاسخ دادند. نتایچ تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که نوجوانان 13-12 ساله نسبت ب ه دو گ روه سنی دی گر، میانگین بالاتری در ه ر دو بعد شناختی و رفتاری اضطراب اجتماعی به دست آوردند. همچنین میانگین نمره های دختران در ه ر سه گ روه سن ی در مقایسه با پسران در بعد رفتاری اضطراب اجتماعی بالاتر بود در حالی که، در بعد شناختی اضطراب اجتماعی بین دو جن س تفاوت وج ود نداشت. یافته ها براساس دیدگاه شناختی اجتماعی الکایند و تأثیر جنس در اجتماعی شدن بحث شدند.

این پژوهش با هدف آزمون نقش واسطه ای هیجا ن های پیشرفت در رابطه اسنادهای علّی و فرسودگی تحصیلی در دانشجویان انجام شد. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. 446 دانشجو (201 زن، 245 مرد) که به کمک روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند به نسخه کوتاه مقیاس هیجان های پیشرفت مربوط به کلاس درس (گراوند، ابوالمعالی، کیامنش و گنجی، 1395)، پرسشنامه سبک اسنادی (پیترسون و دیگران، 1982) و سیاهه فرسودگی تحصیلی (سالملا آرو، کیورو، لسکینن و نورمی، 2009) پاسخ دادند. نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که نقش واسطه ای هیجان های پیشرفت مثبت و منفی در رابطه بین اسنادهای علّی و فرسودگی تحصیلی دانشجویان با داده ها، برازش مطلوبی داشت. افزون بر آن، در مدل پیشنهادی واسطه گری نسبی هیجان های پیشرفت مثبت و منفی، تمامی وزن های رگرسیونی از لحاظ آماری معنادار بودند. همچنین، نتایج نشان داد که در مدل مفروض به ترتیب 57 و 60 درصد از نمره های هیجان های پیشرفت مثبت و منفی و 63 درصد از پراکندگی نمره های فرسودگی تحصیلی از طریق منابع تغییرپذیری منتخب توضیح داده می شوند. نتایج این پژوهش از نقش تعیین کننده اسنادهای علّی در پیش بینی فرسودگی تحصیلی فراگیران حمایت کرد. همچنین، نتایج نشان داد که بخشی از واریانس مشترک بین اسنادهای علّی و فرسودگی تحصیلی فراگیران، نتیجه تغییرپذیری در مقادیر عددی منتسب به نقش واسطه ای در مدل پیشنهادی بود.