مراد کاویانی راد

مراد کاویانی راد

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران، (نویسنده مسئول)

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۶۱ تا ۷۶ مورد از کل ۷۶ مورد.
۶۱.

نسبت ژئوپلیتیکی امنیت زیست محیطی و توسعه پایدار؛ مطالعه موردی دریاچه ارومیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ژئوپلیتیک انتقادی امنیت زیست محیطی بحران زیست محیطی سدها دریاچه ارومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 623 تعداد دانلود : 269
ژئوپلیتیک انتقادی در قالب نقد رویکردهای سنتی و طرح مفاهیم زیستی، در نقش نقاد الگوی توسعهِ مخربِ محیط زیست سر بر آورده است. در این میان، سود انگاری برخاسته از اندیشه مدرنیته و رویکرد سخت افزارانه، به همراه کوشش برای توسعه و تامین نیازهای جمعیت، زیست بوم های مختلف را دچار تخریب کرده و نتایج آن در قالب تشدید مخاطرات محیطی نمود یافته است. از این رو، ارزیابی پایداری محیط زیست در فرایندِ توسعه با چالش مواجه شده است. داده های مقاله حاضر، ناظر بر این واقعیتند که در ایران نیز اندیشه توسعه گرا عمدتاً ماهیتی کم توجه به ارزیابی پایداری زیست محیطی داشته است. برآوردها نشان می دهند وسعت دریاچه ارومیه متاثر از عوامل طبیعی و انسانی، کاسته شده است. چنانچه روندهای موجود ادامه یابند، دریاچه خواهد خشکید که پیامدهای فاجعه باری به دنبال خواهد داشت. از این رو، برنامه ریزی در این بخش باید متوجه عوامل انسانی این فاجعه زیست محیطی در قالب تغییر الگوی کشت و تغییر الگوی زیست، به دلیل تغییر اقلیم باشد.
۶۲.

پردازش مفهوم امنیت زیست محیطی (رابطه امنیت و اکولوژی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جغرافیا امنیت انسانی ژئوپلیتیک انتقادی امنیت زیست محیطی بوم شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 291 تعداد دانلود : 931
بروز مخاطرت انسانی و طبیعی در مقیاس کروی، تغییر در گفتمان ها، درون مایه و جهت گیری جستارهای سیاسی - امنیتی را در پی داشته است. پایان جنگ سرد آغازی بر طرح مفاهیمی نو در حوزه امنیت شد که بنیاد آن بر همکاری و تعامل میان واحدهای سیاسی استوار است. طرح مفاهیم امنیت انسانی، امنیت زیست محیطی و ... با توجه به نقش فزاینده مخرب انسان در زیست کره و پیامدهای فضایی آن در قالب بحرانهای اجتماعی - سیاسی توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود معطوف داشته است. به نظر می رسد پیامدهای عمدتا ناخوشایند برخاسته از فروسایی محیطی، گرمایش کروی و تغییر اقلیم، اثرات دیرپایی در حوزه معیشت و امنیت پایدار افراد و اجتماعات در سراسر زیست کره بویژه در کشورهای در حال توسعه به دنبال داشته است. در این میان، علوم جغرافیایی که به طور سنتی پیامدهای فضایی ناشی از مناسبات اکولوژیک انسان - محیط را کانون مطالعات خود قرار داده عمدتا در قالب ژئوپلیتیک انتقادی، به تحلیل ابعاد امنیتی مناسبات یاد شده پرداخته است، به طوری که در چارچوب آن، دیگر صرف دولت کانون مطالعات جغرافیای سیاسی نیست بلکه امنیت انسانی فراتر از مرزهای سیاسی در بستر زیست کره محور پژوهش و کانون توجه قرار گرفته است.
۶۳.

نقش هویت مکانی در بروز کُنش سیاسی مطالعه موردی: میدان و خیابان انقلاب شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تهران هویت مکانی حس مکان کنش سیاسی میدان انقلاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 262 تعداد دانلود : 528
هویت مکانی، تابعی از کارکرد فضاها وساختارهای مکانی است. هویت های مکانی برانگیزاننده احساس تعلق مکانی متفاوت هستند که متناسب با فرهنگ سیاسی ساکنان آن محدده خالق کنش های سیاسی متفاوت به شمار می روند. حوزه نفوذ مکان ها تابعی از وزن مکانی و موقعیت راهبردی آنهاست. از این منظر کنش گران سیاسی با حضور در مکان های خاص به قدرت نمایی و سهم خواهی می-پردازند. مناطق 6 و 11 تهران به واسطه وجود مراکز مختلف سیاسی، آموزشی در مقیاس ملی و بین المللی و پیوند شرق و غرب تهران طی چند دهه گذشته کارویژه سیاسی خاصی به محدوده میدان و خیابان انقلاب داده اند. این ویژگی ها محدوده یاد شده را آوردگاه نیروها و جریان های سیاسی مختلف قرار داده است. پژوهش حاضر با بهره گیری از یافته های میدانی دیگر پژوهش های انجام شده به نتیجه رسید که فضا، ساختار و کارکردهای مکانی محدوده میدان و خیابان انقلاب القاء کننده آن شکل از هویت مکانی برای جریان های سیاسی است که دیگر محدوده ها توان تامین آرمان ها و مطالبات آنها را ندارند.
۶۴.

امنیت زیست محیطی از منظر ژئوپلیتیک(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امنیت ژئوپلیتیک گرمایش جهانی امنیت انسانی امنیت زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 279 تعداد دانلود : 46
پیامدهای اجتماعی و سیاسیِ برخاسته از فروسایی محیطی، گرمایش جهانی و کشمکش بر سر منابع طبیعی، محیط زیست را کانون مطالعات امنیتی سده بیست و یکم قرار داده به گونه ای که ناامنی بوم شناسی و نابودی بُن مایه های زیستکره به عنوان بخشی از تهدیدات غیر سنتی با جُستار امنیت انسانی پیوند استواری یافته است. طی دو دهه اخیر، دانش ژئوپلیتیک، به فراخورِ درون مایه های جغرافیایی و سیاسی اش جایی که «ژئو»(زمین) و «پلیتیک» (سیاست) در هم می آمیزند در قالب ژئوپلیتیک زیست محیطی به واکاوی رخدادها و مسائل برخاسته از کشمکش بر سر منابع طبیعی و کمبود منابع طبیعی پرداخته است. به گونه ای که بَرهمکُنشی و درهم تنیدگی مفاهیم و مصادیق سیاست، قدرت و محیط زیست از پُر بَسامدترین واژگانِ واکاویِ جستار محیط زیست از دهه 1980 به بعد بوده اند. از این دیدگاه، مناسبات قدرت و زیستکره به شدت به هم در آمیخته اند. چنین درهم آمیختگی در چارچوب دانش ژئوپلیتیک امکان بررسی و واکاوی می یابد. از آنجا که تهدیدات یاد شده، کارکرد و گستره ای کروی یافته اند، رویکردهای «نظامی و ملی محورِ» سنتی توان تبیین عوامل تهدیدات غیر سنتی را ندارند. بر این پایه، تبیین و مدیریت امنیت، سرشتی انسان محور با کُنشی مشترک و جهان گستر طلب می کند.
۶۶.

بررسی تاثیر همسایگی بر انتخابات ایران مطالعه موردی: دور نخست نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مشارکت جغرافیای انتخابات تاثیر همسایگی نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 371 تعداد دانلود : 580
تاثیر همسایگی یکی از جستارهای جغرافیای انتخابات است که پیامد عوامل و زمینه های جغرافیایی را در رفتار رای دهندگان بررسی می کند و بر این گمان است که ساکنان یک محدوده سکونتگاهی عموما همانند یکدیگر بر اساس ویژگی و شناسه های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی شان، به فرد و یا جریانی که با آنان احساس همانندی می نمایند، رای می دهند. این تحقیق به دنبال بررسی این مساله است که آیا جستار همسایگی در فرهنگ سیاسی رای دهندگان ایرانی اثرگذار بوده است؟ بدین منظور مقاله حاضر آمارهای دور نخست نهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران را انتخاب نموده و بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از GIS به تحلیل داده و نقشه های تهیه شده پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که تاثیر همسایگی نقش مهمی در انتخابات ایران داشته است؛ به گونه ای که پیامد عوامل و زمینه های جغرافیایی موثر در رفتار رای دهندگان نواحی مختلف کشور باعث شده که رای گیری در ایران سرشتی محلی گرا و قومی بیابد. بنابراین چنین زمینه فرهنگی، یکی از بازدارنده های اساسی در کامیابی فرایند مردم سالاری بوده است
۶۷.

جغرافیای انتخابات

کلید واژه ها: مشارکت دموکراسی جغرافیای انتخابات حوزه انتخاباتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 213 تعداد دانلود : 471
جغرافیای انتخابات یکی از جستارهای نسبتاً دیرپای دانش جغرافیای سیاسی است که به واکاوی تعامل فضا، مکان، فرایندهای انتخاباتی، تنوع تصمیمات و نتایج آراء رای‏دهندگان نواحی مختلف، اثرگذاری تفاوت‏های فضایی در رفتار سیاسی و شکل‏گیری حوزه‏های انتخاباتی می‏پردازد.پیش‏نیاز انتخابات و تعیین نمایندگان مردم، تقسیم سرزمین به حوزه‏های انتخاباتی با مرزهای مشخص و متناسب با ویژگی‏های جغرافیایی، پذیرش عمومی و قوانین انتخاباتی است. این محدوده‏های جغرافیایی در مقام بستری برای انتخاب نمایندگان در سطوح مختلف محلی، ناحیه‏ای و ملی، تاثیر قطعی بر ترکیب و کارکرد نهادهای سیاسی حکومت دارد. از این‏رو، ناحیه‏بندی سرزمین به حوزه‏های انتخاباتی، بر پایه شماری از شناسه‏های جمعیتی، فرهنگی، سرزمینی و بهره‏گیری از سامانه‏ اطلاعات جغرافیایی، کانون توجه جغرافیای انتخابات است.
۶۸.

ناحیه گرایی سیاسی در ایران : مطالعه موردی بلوچستان

کلید واژه ها: ایران بلوچستان ناحیه ناحیه گرایی سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 49 تعداد دانلود : 872
ناحیه گستره جغرافیایی می باشد که به واسطه برخی عوامل زیستی و جغرافیایی دارای وسعت، کارکردی و شخصیتی است که آن را از نواحی پیرامونی متمایز می سازد. همه دولت ها به نوعی ناهمگون بوده و از نواحی فرهنگی مختلفی تشکل یافته اند. حکومت در مقام کارگزار دولت بر ان بوده که با تاکید بر مشترکات عینی و ذهنی نواحی مختلف،هویت ملی را ساخته و تقویت نماید. ایران نیز کشور ...
۶۹.

تاثیر جهانی شدن بر هویت ملی (مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 405 تعداد دانلود : 245
بنیاد پژوهش کنونی بر این پرسش نهاده شده که چه نسبتی میان جهانی شدن و هویت ملی دانشجویان دانشگاه های دولتی شهر تهران وجود دارد. روش این پژوهش از نوع پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 115077 نفر از دانشجویان دانشگاه های دولتی تهران است که با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای سهمیه ای، تعداد 382 نفر (53 درصد مرد و 47 درصد زن) به عنوان نمونه آماری تحقیق برگزیده شدند. نتایج حاصل از واکاوی داده ها از طریق نرم افزار SPSS نشان داد که گسترش فرایندهای جهانی شدن در قالب فناوری اطلاعات و ارتباطات (ماهواره و اینترنت)، زمینه ساز تقویت هویت فرو ملی دانشجویان بوده است.
۷۰.

نقش هویت قومی در همبستگی ملی(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 369 تعداد دانلود : 919
"پس از تشکیل دولت مدرن در ایران ـ در زمان رضا شاه ـ تا کنون یکی از دغدغه خاطرهای مسئولین امنیتی و سیاسی کشور حفظ یکپارچگی سرزمینی ایران بوده، بگونه ای که پس از آن فرآیند مشارکت ملی با چالش های جدی مواجه شده است و همبستگی ملی متاثر از نوع رویکرد حکومت مرکزی در برخی مناطق ایران که منطبق بر اقوام غیر فارس و غیر شیعه مذهب هستند در دوره های خاص تاریخی انسجام سرزمینی کشور را به چالش گرفته است. قوم بلوچ، در جنوب خاوری کشور در استان پهناور سیستان و بلوچستان ساکن است. این قوم که دنباله آن به خارج از مرزهای سیاسی ایران کشیده شده، عوامل پیوندگر متعددی آن را با سایر اجزای ملت ایران پیوند داده، همچنین عوامل دیگری نیز این پیوند را تضعیف کرده است. این مقاله برآن است که ضمن تبیین نظری دو رویکرد کارکردگرایی هارتشورن و آیکونوگرافی (نمادنگاری) گاتمن در خصوص عوامل انسانی و جغرافیایی نقش آفرین در همگرایی و واگرایی موثر در وحدت ملی را در خصوص قوم بلوچ مورد پژوهش قرار دهد. اطلاعات مورد نیاز این تحقیق به روش کتابخانه ای و تهیه پرسشنامه در ارتباط با برخی نخبگان قومی بلوچ (اعضای شورای شهر و مولوی ها) و همچنین مصاحبه با مسئولین استان گردآوری شده، سپس اطلاعات گردآوری شده به روش کیفی و توصیفی مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. در نتیجه تحقیق مذکور همگرایی قوم بلوچ با دیگر اجزای ملت ایران افزایش یافته است."
۷۱.

ژئوپولیتیک انتقال گاز ایران به هند؛ فرصت ها و تهدیدها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 364 تعداد دانلود : 598
ژئوپولیتیک گاز، فصل نوینی از روابط بین الملل را گشوده که در آن کانون های تولید، مصرف و مسیر انتقال انرژی و قدرت های فرامنطقه ای اثر گذار نیز لحاظ می شود. ایران در مقام دومین دارنده ذخایر گازی جهان، در صورت تدوین یک دستور کار مبتنی بر ژئوپولیتیک می تواند در حوزه انرژی اثر بسزایی در مناسبات استراتژیک جهانی گذارده و ارزش برقراری مناسبات راهبردی پیدا کند. در این میان قدرت هژمون، همه تلاش خود را برای مدیریت امور منطقه خلیج فارس به کار بسته و هر کدام از واحدهای سیاسی منطقه ای که موضع تقابلی با قدرت هژمون داشته باشند، زیر فشار قرار خواهند گرفت. شواهد کنونی نیز نشانگر آنند که ایران صرفاً در محیط بین المللی غیررقابتی برای قدرت های غیرهژمون ارزشمند است. نیاز فزآینده هند در مقام قدرتی غیرهژمون به انرژی گاز، فرصتی استراتژیک در اختیار ایران قرار داده؛ اما مؤلفه های متعدد (منطقه ای و فرامنطقه ای) انتقال گاز ایران را به این کشور به چالش کشانده است. نویسنده بر این باور است که ایران در صورت تدوین دستور کاری مبتنی بر موقعیت ژئوپولیتیک می تواند منافع ملی خویش را در بهره گیری از فرصت های موجود تأمین نماید.
۷۲.

نسبت عدالت جغرافیایی و امنیت ملی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 893 تعداد دانلود : 987
برابری، جوهره عدالت است. برابری به مفهوم داشتن حق همسان افراد در استفاده از فرصت های مادی و معنوی موجود در جامعه در راستای شکوفایی توان ها و استعدادها می باشد. از این رو بنیاد عدالت بر تساوی انسان‏ها به حسب گوهر و ذات آنان نهاده شده است. هر پدیده ای که دارای پراکنش فضایی مشخص باشد، در گستره مطالعاتی علوم جغرافیایی قرار می گیرد. پراکنش فضایی بسیاری از پدیده های انسان زده تابعی از کاردکرد نظام سیاسی در تأمین عدالت در گستره ملی است. امنیت ملی تابعی از مناسبات متقابل (سیاسی، اقتصادی، فرهنگی) درون سرزمینی یا برون سرزمینی است. نظام سیاسی در مقام کارگزار دولت به تدوین و اجرای راهبردها و برنامه هایی می پردازد که بازتابی از نیازهای فضایی جامعه باشد. از این رو کارکرد حکومت در افزایش و یا کاهش مؤلفه های مرتبط با عدالت، می تواند نقش آفرین اصلی بوده و زمینه ساز افزایش و یا کاهش واگرایی و همگرایی ملی در مقوله عدالت جغرافیایی باشد. عدالت جغرافیایی در بعد ملی عمدتاً بر وجه توزیعی عدالت با توجه به ناهمسانی های ناحیه ای، حفظ تعادل مناسبات انسان و محیط، برخورداری همسان شهروندان از فرصت ها و کاهش آثار زیانبار ناشی از عدم توزیع عادلانه فرصت­ها و امکانات در گستره سرزمین ملی با محوریت مقوله تنوع فضایی تأکید دارد .
۷۳.

مناسبات هیدروپولیتیک ایران و افغانستان

کلید واژه ها: افغانستان مشهد سیستان و بلوچستان هیدروپولیتیک سد دوستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 330 تعداد دانلود : 878
آب شیرین سطح زمین تنها سه درصد مجموع آبکره را تشکیل می دهد . دشواری شرایط ،‌ هنگامی آشکار می شود که بدانیم پراکنش این میزان اب در امور مختلف ، زمینه ساز پیدایش شرایط حساسی شده است که بسیاری از صاحب نظران از قرن بیست و یکیم به عنوان سده هیدروپولیتیک یاد می کنند . بنابر این در مناسبات واحدهای سیاسی در مناطقی که میزان بارش اندک است ، آب زمینه ساز پیدایش تنش های آینده خواهد بود . کوهستان های داخلی افغانستان ، سرچشمه دو رودخانه هیرمند و هریرود در ناحیه خاوری ایران هستند ...
۷۶.

امنیت ملی از منظر جغرافیای سیاسی

کلید واژه ها: دولت جهانی شدن امنیت ملی ژئوپولیتیک جغرافیای سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 877 تعداد دانلود : 998
امنیت ملی ، توانایی دولت ها برای حفظ هویت مستقل و تمامیت کاربردی ( جمعیت ، سرزمین و دارایی ) آنهاست . جغرافیای سیاسی نیز یکی از شاخه های جغرافیای انسانی است که در عرصه امنیت پژوهی ، بیشتر بر وجه مصداقی آن تاکید شده است . موضوع محوری این رشته ، عموما پدیده دولت یا ناحیه سازمان یافته سیاسی است و به بررسی کالبد ، عناصر ، ویژگی ها و رفتار دولت می پردازد . ...

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان