محسن قدمی

در این مقاله که به شیوه مروری تنظیم گردیده است نخست به طرح موضوع پرداخته و سپس در راستای پاسخگویی به این سوال که با طراحی چه مدلی می توان میزان دستیابی به اهداف سند چشم انداز را در خصوص توسعه فرهنگی ارزیابی نموده و مورد سنجش قرار داد. نخست به اهمیت توسعه فرهنگی اشاره شده و در ادامه نظریات فرهنگی توسعه از دیدگاه صاحبنظران مطرح و سپس ابعاد هشت گانه توسعه فرهنگی معرفی و توصیف گردیده و در خاتمه نیز چگونگی ایجاد و پیاده سازی مدل توسعه فرهنگی تبیین شده است.

توسعه و توسعه یافتگی در همه ابعاد از مهمترین موضوعات مطرح در دهه های اخیر بوده و جوامع انسانی با همه امکانات و تدابیر خود می خواهند به این هدف نایل شوند و از جمله شاخصهای توسعه یافتگی توسعه فرهنگی است که سازمانها و نهادهای مختلفی در این عرصه فعالیت می کنند. از جمله نهادها تسهیل گر در فرایند توسعه جوامع در عصر جهانی شدن سازمانهای مردم نهاد، غیر دولتی موسوم به (NGO) می باشند که توانسته اند خیلی از مسایل پیشروی جهت رسیدن به توسعه فرهنگی را حل کنند. در این پژوهش سعی شده جایگاه سازمانهای غیر دولتی و نقش آنها در توسعه فرهنگی در عصر جهانی شدن و چالشها و مسایلی که این سازمانها با آنها مواجه هستند بررسی و تبیین شود.

پژوهش حاضر با اهداف بررسی نقش و تاثیر مؤلفه های فرهنگ ی در روابط بین الملل ، بررسی تناسب ساز و کارهای کنونی دیپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران با ظرفیت ها و توانمندی های بالقوه فرهنگی کشورمان ، بررسی و مطالعه تطبیقی الگوها و مدل های دیپلماسی فرهنگی نه کشور مورد مطالعه و در نهایت آسیب شناسی روابط فرهنگ بین المللی کشورمان با سایر کشورها انجام گرفته است . روش پژوهش براساس فرضیه ها و پرسش های پژوهش با د و روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته است وجامعه آماری پژوهش عبارتند از رایزنان فرهنگی، وابستگان فرهنگی، مسئولین خانه های فرهنگ، مدیران و کارشناسان فرهنگی که حداقل یک دوره سه ساله تجربه فعالیت های فرهنگی در نمایندگی های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور را برعهده داش ته اند . برای ارائه مدل مناسب د یپلماسی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، از نگرش سیستمی بهره گرفته شده است . از این منظر دیپلماسی فرهنگی را در دو بخش اساسی بررسی شده است . نخستین بخش دیپلماسی فرهنگی شامل اصول و قواعدی است که بیانگر ویژگی های شکل دهنده دیپلماسی فرهنگی آن بشمار می رود و دومین بخش نیز ساختار دستگاه دیپلماسی فرهنگی است که در حقیقت دیپلماسی فرهنگی در درون آن و بوسیله آن تحقق خواهد یافت . مدل مطلوب برای ساماندهی فعالیت های فرهنگی بین المللی بخش های دولتی و غیر دولتی استفاده از مدل های ترکیبی یعنی استفاده از مدل روابط فرهنگی پیوسته (متمرکز) مبنی بر اینکه فعالیت های فرهنگی بین المللی باید دارای نظمی اندام وار و دارای روابط ارگانیک با هم دیگر باشد و کل فرایند و تمام سازمان ها و برنامه های آ نها به دنبال یک هدف باشند و همچنین استفاده از مدل شورایی برای سیاستگذاری و تدوین راهبردهای کلان و عمل یاتی برای روابط فرهنگی بین المللی جمهوری اسلامی ایران با سایر کشورها م یباشد

طی دو دهه گذشته علوم به جهت گذار از حیطه ثبات و معادلات خطی و پرداختن بر روابط غیر خطی دچار تغییر محتوایی و تغییر جهت اساسی شده است . با توجه به جهانی شدن بازار و تغییرات و تلاطمات بسیار سریع و گسترده آن به ویژه در حوزه فناوریهای متعدد و پویایی که در زمانهای بسیار کم جایگزین می شوند ، شکل تولید خدمات و محصول به نحوی شده است که فقط سازمانهای مبتنی بر خلاقیت و نوآوری ، قدرت مقابله و زنده ماندن در این بازار چالشی را دارند . ...