زینب السادات اطهری

امروزه آموزش برای صلح، در کنار رشد و توسعه پایدار، برابری، حقوق بشر و اهداف مربوط به آن، نقش بسیار مهمی را ایفا می کند. در واقع انسان ها باید خود را به عنوان جزئی از یک اجتماع مردمی آرام و صلح طلب بدانند و از طریق گفت وگو و مذاکره، به مشارکت و همکاری بپردازند؛ چنین دستاوردی تنها از طریق آموزش صلح به صورت نظام مند امکان پذیر خواهد بود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و تحلیل محتوای کتاب های درسی علوم اجتماعی دوره ابتدایی قبل و بعد از سند تحول بنیادین بر مبنای مؤلفه های هفت گانه آموزش صلح یونسکو (1999) بوده است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و بر مبنای روش کیفی_کمّی و با استفاده از تحلیل محتوای قیاسی مایرینگ انجام شد. یافته های پژوهش نشان داد که در کتاب های قبل از سند مؤلفه های بین المللی گرایی، دموکراسی و حفظ فرهنگ ها بیشتر از بقیه مؤلفه ها مورد توجه و اهمیت بوده، ولی مؤلفه خود و دیگری کمترین اهمیت را داشته است، در حالی که این مؤلفه در کتاب های بعد از سند، از بیشترین توجه و اهمیت برخوردار شده است. این پژوهش می تواند به مسئولان نظام آموزش و پرورش یادآوری کند که نسبت به افزایش فراوانی مؤلفه های صلح یونسکو در محتوای این کتاب ها اهتمام ورزیده و طبق مدل رودخانه ای برانتمایر، هر یک از مؤلفه ها به طور متوازن در بین پایه ها توزیع شوند؛ تا فراگیران با شناخت خود، همدلی و احترام نسبت به هم و با رعایت برابری و عدالت و بیان آزادانه عقاید خود با دیگران به صورت مؤثر و سازنده ارتباط برقرار کنند.

یکی از موضوعات مهمی که امروزه در حوزه به سازی آموزش مدارس مورد توجه محافل علمی و اجرایی قرار گرفته است، موضوع درس پژوهی می باشد. این پژوهش در راستای اهمیت این موضوع در نظام آموزش و پرورش کشور، درصدد است تا با بهره گیری از مفاهیم برنامه ریزی راهبردی به ارزیابی درس پژوهی در مدارس پرداخته و راهبردهای توسعه درس پژوهی را تبیین نماید. روش تحقیق این پژوهش روش آمیخته است. جامعه آماری آن نیز کلیه خبرگان برنامه درس پژوهی مدارس استان قم بود. در تحلیل یافته ها از  ماتریس ارزیابی عوامل داخلی، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی، تکنیک SWOT، تکنیک QSPM و ماتریس داخلی - خارجی (IE) استفاده شد. امتیاز 549/2 در ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و نیز امتیاز ۵۸۹/۲ در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی بیانگر آن است که گرچه وضعیت درس پژوهی تا حدی بهتر از متوسط بوده، و لیکن هنوز نقاط ضعف و تهدیدها می تواند مانعی سر راه توسعه درس پژوهی در نظام آموزش و پرورش باشد. پس از اجرای فنون مذکور، یازده راهبرد شناسایی شد که با استفاده از ماتریس QSPM مورد اولویت بندی قرار گرفت. برای تعیین اولویت بندی کلان راهبردهای درس پژوهی نیز از ماتریس داخلی- خارجی استفاده شد. نتایج، حاکی از آن بود که گرچه راهبردهای تهاجمی  اهمیت بالایی دارند ولی با توجه به جایگاه راهبردی در میانه ماتریس، لازم است همه چهارگونه کلان راهبردهای درس پژوهی مورد تاکید قرار گیرند. در نهایت باید گفت که برنامه درس پژوهی در ایران با چالش های متعددی روبرو است که کاربست راهبردهای ارائه شده می تواند گام مؤثری باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش سواد مالی بر کاهش مصرف گرایی دانش آموزان پایه دوم ابتدایی به روش شبه آزمایشی و با استفاده از طرح چهارگروهی سولومون انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر پایه دوم ابتدایی شهرستان کاشان بود که از این تعداد 60 نفر به صورت چهار گروه 15 نفره برای نمونه انتخاب شد. ابتدا پیش آزمون برای گروه آزمایش اول و گروه گواه اول اجرا شد. سپس دوره آموزش سواد مالی برای هر دو گروه آزمایش (25 جلسه یک ساعته) برگزار و درنهایت، برای هر چهار گروه پس آزمون اجرا شد. ابزار گردآوری اطلاعات شامل چک لیست مشاهده رفتار محقق ساخته در شش مقوله لوازم التحریر، اسباب بازی، خوراکی، انرژی، لوازم بهداشتی-آرایشی و پوشاک رفتار مصرفی دانش آموزان را از سوی اولیا سنجش می کرد و آزمون محقق ساخته سطح سواد مالی دانش آموزان را براساس روش GISS در چهار حیطه خرج کردن، پس انداز، سرمایه گذاری و بخشش می سنجید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS 22 استفاده شد. یافته ها نشان دهنده آن بود که آموزش سواد مالی به روش GISS تأثیر معناداری بر کاهش مصرف گرایی داشته و میانگین نمره مصرف در همه حیطه ها کاهش یافته است؛ همچنین کاهش مصرف در حیطه های خوراکی، انرژی و لوازم بهداشتی-آرایشی معنادار بود و نمره سواد مالی در گروه آزمایش در پس آزمون افزایش چشمگیری نسبت به پیش آزمون و گروه گواه داشت که این امر نشان دهنده آن بود که سواد مالی را می توان از دوران کودکی آموزش داد؛ بنابراین با عنایت به نتایج پژوهش، آموزش سواد مالی برای حل معضل مصرف گرایی پیشنهادی مؤثر است.    

هدف پژوهش حاضر، اولویت بندی گرایش معلمان مدارس ابتدایی شهر اصفهان به ایدئولوژی های برنامه درسی به روش پژوهش توصیفی - پیمایشی بود ه است. جامعه آماری پژوهش را کلیه معلمان مدارس ابتدایی نواحی شش گانه شهر اصفهان به تعداد 4290 نفر تشکیل دادند که از بین آن ها تعداد 354 نفر متناسب با جدول مورگان و با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه استاندارد ایدئولوژیهای برنامهدرسی اسکایرو (2014) بود که براساس مؤلفه های هدف، تدریس، یادگیری، دانش، کودک و ارزشیابی به تعیین انواع ایدئولوژی برنامه درسی (علمی دانشگاهی، فراگیر محور، کارآیی اجتماعی و بازسازی اجتماعی) می پرداخت. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از روش آماره فریدمن استفاده گردید. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که معلمان ابتدایی شهر اصفهان در مؤلفه های هدف، تدریس، یادگیری، کودک و ارزشیابی به ایدئولوژی فراگیرمحور و در مؤلفه دانش به ایدئولوژی کارآیی اجتماعی بیش ترین گرایش را داشته اند. همچنین در همه مؤلفه های هدف، تدریس، یادگیری، کودک ، دانش و ارزشیابی به ایدئولوژی علمی دانشگاهی کم ترین گرایش را داشته اند.

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان مطالعه درسی و غیردرسی دانشجویان دانشگاه کاشان و واکاوی عوامل فزاینده و کاهنده آن بود. روش: این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع پژوهش، توصیفی- پیمایشی بود. جامعه آماری پژوهش را دانشجویان کارشناسی دانشگاه کاشان در سال تحصیلی 96- 1395 تشکیل دادند که تعداد آن ها 4892  نفر بود. طبق فرمول کوکران، حجم نمونه  357  نفر برآورد شد. نمونه آماری مذکور با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. ابزار جمع آوری اطلاعات دو پرسشنامه محقق ساخته بود. پایایی پرسشنامه عوامل فزاینده و کاهنده مطالعه درسی 843/0 – 864/0 و پایایی عوامل فزاینده و کاهنده مطالعه غیردرسی 894/0 - 921/0 از طریق آلفای کرونباخ به دست آمد. برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پژوهش، از برنامه های نرم افزاری  AMOS22و SPSS22 در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد. یافته ها: با توجه به نتایج از بین عوامل فزاینده مطالعه درسی و عوامل کاهنده مطالعه درسی «کیفیت برتر کتاب های درسی» و «از بین رفتن انگیزه به خاطر بیکار بودن در آینده» و از بین عوامل فزاینده مطالعه غیردرسی و عوامل کاهنده مطالعه غیردرسی «طرح تخفیف قیمت کتاب های غیردرسی» و «کم بودن درآمد خانواده و مشکلات اقتصادی» به عنوان مهم ترین عوامل انتخاب شده است. نتیجه گیری: با توجه به این که میزان مطالعه در هر جامعه نشانگر میزان رشد و بالندگی آن جامعه و ابزار اصلی  افزایش سطح آگاهی و دانش تک تک افراد جامعه از جمله دانشجویان است، لازم است نظام آموزش عالی با عنایت به نتایج حاصل از میزان مطالعه و دلایل آن در این زمینه برنامه ریزی دقیق را جهت افزایش میزان مطالعه درسی و غیردرسی دانشجویان انجام دهد.