ارزشیابی کمّی

اهداف: یکی از فعالیت های مهم در حوزه آموزش، ارزشیابی برنامه های درسی است که موفقیت و اثربخشی برنامه ها را نمایان می سازد و مزایای متعددی دارد. هدف از این تحقیق، بررسی دیدگاه مدیران و معلمان در رابطه با استفاده از روش­های کمی و کیفی در ارزشیابی برنامه­های درسی قصدشده، اجراشده و تجربه شده بود. روش ها: این تحقیق به­روش زمینه یابی روی دو گروه مدیران و معلمان مدارس ابتدایی صالح آباد که در سال تحصیلی 1388 تا 1389 مشغول به خدمت بودند، انجام شد. گروه اول شامل مدیران مدارس ابتدایی به تعداد 35 نفر به روش سرشماری و گروه دوم شامل معلمان مدارس ابتدایی منطقه به تعداد 285 نفر به­روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه محقق­ساخته استفاده شد. داده ها با روش­های آمار توصیفی و آزمون T مستقل به کمک نرم­افزار SPSS 16 تحلیل شد. یافته­ها: در مورد استفاده از روش­های­ کمی و کیفی در ارزشیابی برنامه درسی قصدشده، اجراشده و تجربه شده بین دو گروه تفاوت معنی داری وجود نداشت. نتیجه­گیری: بین دیدگاه مدیران و معلمان در بهره­گیری از روش­های کمی و کیفی در ارزشیابی برنامه­های درسی قصدشده، اجراشده و تجربه­شده، تفاوت معنی­داری وجود ندارد. به عبارت دیگر، هر دو گروه در استفاده از روش­های کمی و کیفی در ارزشیابی برنامه­های درسی مذکور اتفاق نظر دارند

پژوهش حاضربا هدف بررسی تاثیر ارزشیابی توصیفی در مقایسه با ارزشیابی کمّی (سنتی) برخودپنداره تحصیلی، خلاقیت وپیشرفت تحصیلی دانش­آموزان پایه چهارم ابتدایی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش عبارت بودند از کلیه دانش­آموزان پایه چهارم ابتدایی ناحیه یک شهر اراک که در سال تحصیلی 91-1390 مشغول به تحصیل در پایه چهارم ابتدایی بودند. دانش­آموزان هر دو گروه ارزشیابی توصیفی و سنتی به صورت نمونه گیری تصادفی طبقه­ای نسبتی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده­ها پرسشنامه خودپنداره تحصیلی چن، آزمون خلاقیت تورنس(فرم ب) و آزمون پیشرفت تحصیلی محقق ساخته بود. برای تحلیل داده­ها در صورت نرمال بودن توزیع، از آزمون tدو گروه مستقل و در صورت غیرنرمال بودن از آزمون های ناپارامتری متناظر استفاده شد.بر اساس نتایج به دست آمده،بین خودپنداره تحصیلی، خلاقیت و میزان پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان تحت نظام ارزشیابی توصیفی و دانش­آموزانی که تحت نظام ارزشیابی کمی بوده اند تفاوت معنادار وجود داشت. بدین صورت که دانش­آموزان تحت ارزشیابی توصیفی در مقایسه با دانش­آموزان تحت ارزشیابی سنتی، از خودپنداره تحصیلی مثبت، خلاقیت بیشتر و پیشرفت تحصیلی بهتری برخوردار بودند.

هدف این پژوهش، تعیین تأثیر تراکمی تجربه نظام ارزشیابی توصیفی بر اضطراب و خودکارآمدی دانش آموزان بود. بدین منظور70 نفر دانش آموز(35 پسر و 35 دختر) که چهار سال متوالی نظام ارزشیابی توصیفی را تجربه کرده بودند و 70 نفر دانش آموز(35 پسر و 35 دختر) مشمول نظام ارزشیابی کمّی، از تهران انتخاب و به پرسشنامه اضطراب(ابوالقاسمی و همکاران(1375) و مقیاس خودکارآمدی دانش آموز (مورگان- جینکز،1999) پاسخ دادند. برای هر متغیر، شاخص های مرکزی و پراکندگی محاسبه و از تحلیل واریانس دو راهه استفاده شد.یافته های پژوهش نشان داد که ارزشیابی توصیفی بر کاهش اضطراب دانش آموزان تأثیر دارد. اثر اصلی نوع ارزشیابی بر اضطراب امتحان معنادار است. صرف نظر از جنس، میانگین اضطراب دانش آموزان مشمول ارزشیابی سنتّی بیشتر از دانش آموزان گروه ارزشیابی توصیفی است. اثر اصلی نوع ارزشیابی و جنس دانش آموزان بر خودکارآمدی معنادار نیست. باوجود این، خودکارآمدی برحسب جنس دانش آموزان از نوع ارزشیابی متأثر می شود. بنابراین، جنس دانش آموز با نوع ارزشیابی رابطه داشته و می تواند اثرات ارزشیابی را تعدیل کند. به نظر می رسد دختران بیش از پسران به اشارات و توصیف های کلامی آموزگاران حساس بوده و از آن متأثر می شوند.کابردهای این یافته ها به تفصیل مورد بحث قرار گرفته و برای انجام تحقیقات بعدی پیشنهادهایی ارائه شد.

این پژوهش با هدف بررسی مقایسه ای رابطه بین عزت نفس و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی در مدارس با طرح ارزشیابی توصیفی و ارزشیابی سنتی شهر سراوان انجام گرفت. در این تحقیق، برای نمونه گیری، از روش خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد؛ و با توجه به حجم جامعه مورد نظر، 155 دانش آموز که در طرح ارزشیابی توصیفی و 155 دانش آموز که در طرح ارزشیابی سنتی (غیرتوصیفی) بودند، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش عبارت بود از: پرسش نامه عزت نفس کوپر اسمیت ، آزمون پیشرفت تحصیلی ریاضی، آزمون پیشرفت تحصیلی علوم تجربی و آزمون پیشرفت تحصیلی زبان فارسی. برای تحلیل داده ها و آزمون فرض ها از روش آماری t دو گروه مستقل، استفاده شد. نتایج نشان داد که بین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه ارزشیابی توصیفی و دانش آموزان گروه ارزشیابی سنتی تفاوت معناداری وجود دارد؛ بدین ترتیب که میزان یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان گروه ارزشیابی توصیفی بیشتر از دانش آموزان گروه ارزشیابی سنتی بود. اما بین عزت نفس دانش آموزان طرح ارزشیابی توصیفی و دانش آموزان طرح ارزشیابی سنتی تفاوت معناداری وجود ندارد.   

هدف پژوهش حاضر مقایسه ی عملکرد شناختی، عاطفی و روانی– حرکتی با توجه به ارزشیابی کمی و توصیفی دانش آموزان پایه ی دوم مدارس ابتدایی شهر دزفول است. جامعه ی آماری کلیه ی دانش آموزان پایه ی دوم ابتدایی شهرستان دزفول بود. حجم نمونه شامل 50 کلاس مشمول طرح ارزشیابی توصیفی و 50 کلاس مشمول ارزشیابی کمی است که به صورت تصادفی خوشه ای انتخاب شده اند. ابزارهای اندازه گیری عبارتنداز: 1- آزمون های عملکرد تحصیلی ریاضی، علوم و زبان فارسی. 2- ابزارسنجش ویژگی های عاطفی شامل: پرسش نامه ی کیفیت زندگی در مدرسه و پرسشنامه ی عکس العمل دانش آموزان نسبت به کلاس و مدرسه. 3- مقیاس های درجه بندی علوم و ریاضی برای سنجش ویژگی های روانی– حرکتی. در تحلیل داده ها از روش آماری آزمون t برای دو گروه مستقل استفاده شده است. نتایج نشان داد که اگر چه دانش آموزان مشمول طرح ارزشیابی توصیفی عملکرد بالاتری داشتند؛ ولی در آزمون ریاضی و زبان فارسی تفاوت معنی دار نبود. همچنین نمرات طرح توصیفی در متغیرهای عاطفی شامل کیفیت زندگی در مدرسه و عکس العمل دانش آموزان نسبت به کلاس و مدرسه به طور معنی داری با 05/0=α بیشتر از نمرات دانش آموزان ارزشیابی کمی بود. در متغیرهای حوزه ی روانی- حرکتی عملکرد دانش آموزان طرح توصیفی به طور معنی داری با 05/0=α بیشتر از دانش آموزان ارزشیابی کمی بود.  

ارزشیابی از پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به عنوان یکی از ارکان نظام تربیت رسمی و عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. از اوایل دهه ی هشتاد بحث تغییر شیوه ی ارزشیابی از کمی به کیفی به طور جدی در دستور کار قرار گرفت. و با مصوبه ی 30/8/81 شورای عالی آموزش و پرورش، امکان تحقق آن به وجود آمد. الگوی جدید ابتدا به طور آزمایشی اجرا و سپس به شیوه ای تدریجی فراگیر شد. در طول اجرای این طرح، تحقیقات زیادی پیرامون ارزشیابی توصیفی و نتایج حاصل از اجرای آن در شهرهای مختلف کشور صورت گرفت. در این پژوهش سعی شد با بررسی تحلیلی تعداد 30 پژوهش انجام شده در حوزه ی ارزشیابی کیفی، به ارائه ی دیدگاهی جامع و حتی الامکان حاوی تمامی دستاوردهای تحقیقات مورد بررسی قرار گرفته پرداخته شود. در مجموع تحقیقات نشان داده است این الگوی ارزشیابی، میزان یادگیری دانش آموزان را کاهش نداده است. اما از منظر کاهش مؤلفه های استرس زا باید گفت که ارزشیابی توصیفی در این زمینه موفق عمل کرده است. با این وجود هنوز مشکلات اجرایی فراوانی بر سر راه اجرای مطلوب آن وجود دارد.

هدف: هدف این پژوهش «واکاوی ادراکات و تجارب زیسته ی دبیران و دانش آموزان از چالش های تغییر ارزشیابی توصیفی به ارزشیابی کمی در پایه هفتم» بود.روش پژوهش: این مطالعه، از نوع تحقیقات کاربردی بوده است که با روش کیفی صورت گرفته و برای گردآوری اطلاعات از روش پدیدارشناسی و ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شده است . شرکت کنندگان در تحقیق، دبیران و دانش آموزان پایه هفتم شهرستان دلیجان، در سال تحصیلی 99-1398 بودند که از این تعداد 13 نفر از دبیران و 15 نفر از دانش آموزان به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای نمونه گیری دبیران از روش هدفمند گلوله برفی و برای نمونه گیری دانش آموزان از روش نمونه گیری تصادفی هدفمند استفاده شد و فرایند مصاحبه تا اشباع داده ها ادامه یافت. به منظور تضمین استحکام و صحت پژوهش از چهار معیار موثق بودن تحقیقات کیفی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده های مصاحبه نیز از شیوه ی تحلیل موضوعی استفاده شد.یافته ها: در مجموع 225 مفهوم از مصاحبه با دبیران و 269 مفهوم از مصاحبه با دانش آموزان استخراج گردید که در سه هسته ی اصلی چالش های هیجانی- عاطفی، چالش های رفتاری و چالش های تحصیلی دسته بندی شده اند.  بنابراین، یافته ها حاکی از این امر است که تغییر شیوه ی ارزشیابی توصیفی به کمی در پایه هفتم، چالش های متعددی را ایجاد نموده است.نتیجه گیری: بازنگری در شیوه های ارزشیابی برای حل این معضل می تواند پیشنهاد موثری باشد.