سارا نجاتی فر

مشکلات رفتاری برونی شده کودکان، همواره والدین و مراقبان آن ها را با مسائل و مشکلات عدیده ای مواجه می سازد. این پژوهش به منظور بررسی اثربخشی مداخله همکاری خانه و مدرسه بر خودکار آمدی و استرس والدگری مادران کودکان دارای مشکلات رفتاری برونی شده انجام شد. روش این پژوهش شبه آزمایشی و با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمام مادران کودکان 8 تا 10 سال دارای مشکلات رفتاری برونی شده در شهر اصفهان در سال 1400 بود. پس از اعمال ملاک های ورود و خروج، 30 نفر از آن ها با روش نمونه گیری چند مرحله ای خوشه ای تصادفی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و به شیوه تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارش شدند. مداخله همکاری خانه و مدرسه در هشت جلسه 150 دقیقه ای برای گروه آزمایش اجرا شد. ابزار های پژوهش شامل چک لیست رفتاری کودکان (آخنباخ و رسکورلا، 2001)، پرسشنامه خودکار آمدی والدگری  (دومکا، 1996) و استرس والدگری (آبیدین، 1995) بود. نتایج تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر نشان داد که در گروه آزمایش، خودکار آمدی والدگری (30/10=F و 001/0=P) به شکل معناداری افزایش و استرس والدگری (51/23=F و 001/0=P) کاهش یافته است که حاکی از اثربخشی مداخله همکاری خانه و مدرسه می باشد؛ این اثر در مرحله پیگیری نیز تداوم داشت. بر اساس یافته های پژوهش، برنامه همکاری خانه و مدرسه به عنوان یک مداخله مؤثر در مشکلات مادران کودکان دارای مشکلات رفتاری برونی شده می تواند مورد توجه قرار گیرد.

زمینه: پژوهش ها نشان می دهند دانش آموزان با مشکلات رفتاری درونی شده از کنش هایی مانند عدم تحمل پریشانی و نارسایی در تنظیم هیجان رنج می برند، همچنین پژوهش های پیشین نشان داده اند درمان فرا تشخیصی یکپارچه بر متغیر های مختلفی تأثیر دارد. بنابراین با توجه به پیشینه پژوهش، در زمینه اثربخشی درمان فرا تشخیصی یکپارچه بر تحمل پریشانی و تنظیم هیجان دانش آموزان با مشکلات رفتاری درونی شده شکاف تحقیقاتی وجود داشت. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی درمان فرا تشخیصی یکپارچه بر تحمل پریشانی و تنظیم هیجان دانش آموزان با مشکلات رفتاری درونی شده بود. روش: روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دختر متوسطه اول دارای اختلالات رفتاری درونی شده در مدارس تهران در سال 1399-1398 بود که 30 دانش آموز دارای مشکلات رفتاری درونی شده با روش نمونه گیری غیر تصادفی هدفمند انتخاب شدند و در گروه های آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش مداخله درمان فرا تشخیصی یکپارچه (بارلو و همکاران، 2017) را طی سه ماه در 10 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه خودسنجی نوجوانان (آخنباخ و ریسکولا، 2003)، پرسشنامه تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، 2005) و پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان (گارنفسکی، کرایج و اسپینهاون، 2001) استفاده شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان فرا تشخیصی یکپارچه در افزایش تحمل پریشانی و بهبود تنظیم هیجان دانش آموزان تأثیر داشته است (0/01 =P). همچنین نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میزان تأثیر درمان فرا تشخیصی یکپارچه بر تحمل پریشانی (106/23 =F )، ملامت خویش (17/84 =F)، ملامت دیگران (37/22 =F)، نشخوارگری (36/12 =F)، فاجعه انگاری (38/67 =F)، پذیرش (18/67 =F)، تمرکز مجدد بر برنامه ریزی (21/06 =F)، تمرکز مجدد مثبت (35/26 =F)، ارزیابی مجدد مثبت (29/69 =F) و دیدگاه پذیری (33/59 =F) معنادار بوده است (0/01 =P). نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش می توان گفت درمان فرا تشخیصی یکپارچه با استفاده از آموزش آگاهی هیجانی، یادگیری مشاهده تجارب هیجانی، بازشناسی هیجان ها، شناسایی الگو های اجتناب از هیجان و ارزیابی مجدد شناختی منجر به افزایش تحمل پریشانی و بهبود تنظیم هیجان در دانش آموزان با مشکلات رفتاری درونی شده می شود.

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی توانبخشی دوساهو بر بازداری پاسخ و توجه پایدار کودکان دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی بود. روش این پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری، شامل تمام کودکان پسر 12-8 سال دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی بود که به مراکز مشاوره وخدمات روان شناسی شهر اصفهان در سال 1399 مراجعه کرده بودند. شرکت کنندگان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل تقسیم شدند. گروه آزمایش به مدت دو ماه و طی 8 جلسه یک ساعته درتوانبخشی روانی دوساهو شرکت کردند و گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه کانرز فرم والدین، آزمون برو- نرو و آزمون عملکرد پیوسته کانرز استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیره نشان داد که توانبخشی روانی دوساهو بر بهبود بازداری پاسخ و توجه پایدار کودکان دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی تأثیر دارد. براساس نتایج پژوهش حاضر می توان گفت از آن جایی که تمرین های دوساهو تأثیر مثبت و معناداری بر بازداری پاسخ و توجه پایدار کودکان دارای اختلال کم توجهی بیش فعالی دارد، می تواند به عنوان یک رویکرد درمانی مکمل در کنار سایر مداخلات روان شناختی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی های آزاد بر خلاقیت کودکان پیش دبستانی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمام کودکان مقطع پیش دبستانی در شهر اصفهان در سال تحصیلی 1400-1399 بود. روش پژوهش، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون و پیگیری بود و تعداد 30 کودک به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) قرار گرفتند. مداخله آموزش بازی های آزاد به مدت 16 جلسه در طی دو ماه روی گروه آزمایش اجرا شد. ابزار پژوهش شامل آزمون خلاقیت تورنس (فرم تصویری ب) بود. نتایج تجزیه وتحلیل داده ها نشان داد که بین گروه آزمایش و گروه کنترل در مؤلفه های سیالی، بسط، انعطاف پذیری و نمره کل خلاقیت در مراحل پس آزمون و پیگیری تفاوت معناداری وجود دارد؛ اما نمره مؤلفه اصالت در پس آزمون و پیگیری تفاوتی با پیش آزمون نداشت. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت که بازی های آزاد می تواند خلاقیت کودکان پیش دبستانی را تقویت و افزایش دهد. ازاین رو می توان گفت که نتایج این پژوهش می تواند در طراحی محتوای برنامه آموزشی مراکز پیش دبستانی مورداستفاده قرار گیرد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر استرس والدگری مادران و پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر انجام شد. روش: روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کودکان پسر تیزهوش پرخاشگر 12-8 سال در شهر تهران در سال 1400 بود که 30 کودک با روش نمونه گیری غیر تصادفی هدفمند انتخاب شدند و مادران آن ها در گروه های آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایش، مداخله تحلیل رفتار متقابل را طی 8 جلسه 120 دقیقه ای دریافت کردند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه استرس والدگری (آبیدین 1990) و پرسشنامه طرد- پذیرش والدین (رونر 2007) استفاده شد. داده های با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیره تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله تحلیل رفتار متقابل در کاهش استرس والدگری مادران و افزایش پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر تأثیر داشته است. همچنین نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میزان تأثیر آموزش تحلیل رفتار متقابل بر استرس والدگری (33/10=F) و پذیرش والدینی (50/34=F) معنادار بوده است (05/0>P). نتیجه گیری: بر اساس یافته های حاصل از این پژوهش می توان گفت آموزش تحلیل رفتار متقابل از طریق شناخت ارزش های وجودی و بهبود ارتباطات بین فردی منجر به کاهش استرس والدگری و افزایش پذیرش والدینی کودکان تیزهوش پرخاشگر می شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف مرورنظام مند و فراتحلیل به بررسی اثربخشی مداخلات روان شناختی بر سلامت روان دانش آموزان استعدادهای درخشان ایران پرداخت. روش: روش پژوهش مرورنظام مند و فرا تحلیل و جامعه آماری شامل کلیه پژوهش های داخلی بود که با استفاده از کلید واژه های تیزهوشان و استعدادهای درخشان در پایگاه های اطلاعاتی پرتال جامع علوم انسانی، پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، پایگاه مجلات تخصصی نور، گوگل اسکولار، پایگاه پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران و بانک اطلاعات نشریات کشور مورد جستجو قرارگرفتند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، 327 پژوهش یافت شد و 18 پژوهش که از لحاظ روش شناختی مورد قبول بود مورد بررسی نهایی قرار گرفت. ابزار پژوهش در روش مرور نظام مند مطابق با دستورالعمل پریزما و در روش فرا تحلیل، از ابزار چک لیست وارسی فراتحلیل استفاده شد. یافته ها: یافته ها بیانگر آن بود که مداخلات مرتبط با مثبت نگری، تنظیم هیجانی و هوش موفق، و نیز متغیر اضطراب و اعتماد به نفس با بالاترین فراوانی، بیشترین سهم را به لحاظ مداخلات روان شناختی - آموزشی دارا است. بیشترین اندازه اثر، به پژوهش لاهیجانیان و همکاران (1389) بر اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری بر ادراک خود وکمترین اندازه اثر به پژوهش نیکنام و همکاران (1396) بر اثربخشی آموزش حل مسئله خلاقانه بر سازگاری اجتماعی اختصاص داشت. نتیجه گیری : نتایج نشان داد مداخلات روان شناختی بر سلامت روان دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان مؤثر بوده است. بنابراین به نظر می رسد که مداخلات روانشناختی می تواند به عنوان روشی مناسب برای بهبود سلامت روان دانش آموزان مدارس استعداد های درخشان استفاده شود.

زمینه و هدف: وجود مشکلات سازگاری در کودکان با آسیب شنوایی نیازمند مداخلات درمانی است؛ لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی هنر درمانی مبتنی بر نقاشی بر رفتار پرخاشگرانه دانش آموزان دختر با آسیب شنوایی انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با گروه آزمایش و گواه و طرح پیش آزمون، پس آزمون با پیگیری سه ماهه و جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر با آسیب شنوایی بود که در مدارس استثنایی شهرکرد در سال تحصیلی 1399-1398 مشغول به تحصیل بودند. از میان آن ها 30 دانش آموز که معیار های ورود به مطالعه را داشتند با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پس از همتا سازی در دو گروه آزمایش (15 نفر ) و گروه گواه (15 نفر ) قرار گرفتند. برای گروه آزمایش طی پانزده جلسه بسته نقاشی درمانی اجرا شد و گروه گواه هیچ مداخله ای را دریافت نکردند. همه آزمودنی ها در مراحل پیش آزمون و پس آزمون به وسیله پرسشنامه پرخاشگری باس و پری (1992 ) ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر و نرم افزار SPSS نسخه 24 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل داده ها نشان داد که هنر درمانی مبتنی بر نقاشی هم در مرحله پس آزمون و هم پیگیری موجب کاهش رفتار پرخاشگرانه و مؤلفه های خشم، پرخاشگری کلامی و رنجش می شود (0/01>p ). نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از پژوهش، هنر درمانی مبتنی بر نقاشی به عنوان یک روش روان درمانی مؤثر در جهت کاهش نشانه های بالینی اختلال رفتاری پرخاشگری دانش آموزان به درمانگران حوزه کودکان با نیاز های خاص پیشنهاد می شود

زمینه و هدف: وضعیت تحصیلی و روان شناختی افراد تیزهوش در قابلیت ارزیابی زندگی نقش اساسی دارد؛ ازاین رو پژوهش حاضر باهدف بررسی رابطه ابعاد خردمندی با سر زندگی تحصیلی و بهزیستی روان شناختی در دانش آموزان دختر تیزهوش انجام شد. روش پژوهش: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری تمام دانش آموزان دختر مقطع متوسطه اول مدارس تیزهوشان شهر اصفهان در سال تحصیلی 1399-1398 بود و نمونه پژوهش شامل 85 نفر بود که به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار های پژوهش پرسشنامه ابعاد خردمندی آردلت (2003)، پرسشنامه سر زندگی تحصیلی دهقانی زاده و حسین چاری (1391) و پرسشنامه بهزیستی روان شناختی ریف (1955) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد بین ابعاد خردمندی با سر زندگی تحصیلی (0/15= r ) و بهزیستی روان شناختی (0/50= r ) ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد و فرضیه های پژوهش تائید شد (0/01> p )؛ نتایج نشان داد خردمندی شناختی و تأملی پیش بینی کننده سر زندگی تحصیلی و خردمندی تأملی و عاطفی پیش بینی کننده بهزیستی روان شناختی بودند. نتیجه گیری : با توجه به نتایج پژوهش خردمندی به عنوان پیش بینی کننده ای قابل اعتماد برای سر زندگی تحصیلی و بهزیستی روان شناختی دانش آموزان تیزهوش است و دانش آموزان خردمند از سر زندگی تحصیلی و بهزیستی روان شناختی بالاتری برخوردارند.

رشد و توسعه هر جامعه متأثر از نیروی آموزش دیده آن جامعه بوده و شناسایی عوامل مؤثر بر رضایتمندی تحصیلی و فراهم کردن آن ها، گامی به سوی توسعه پایدار است. این پژوهش باهدف کشف و بررسی عوامل مؤثر بر رضایتمندی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش انجام گرفت. روش پژوهش حاضر از نوع کیفی به روش داده بنیاد بوده و گردآوری داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه اول مدارس استعداد درخشان شهر تهران در سال تحصیلی 99-1398 بود که نمونه پژوهش به صورت نمونه گیری خوشه ای انتخاب شد و پس از مصاحبه با 20 دانش آموز، عوامل مؤثر بر رضایتمندی تحصیلی شناسایی گردید. لازم به ذکر است که تحلیل داده ها با استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گردید. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، کد های باز حول 168 مفهوم، کد های محوری شامل 21 مفهوم و کد های انتخابی در 5 مفهوم تحت عناوین عوامل مدرسه ای، عوامل فردی، عوامل خانوادگی، نگرش نسبت به تیزهوشی و مشکلات جامعه در برخورد با تیزهوشان و نبود برنامه نگه داشت تیزهوشان (برنامه های جامع از تحصیل تا اشتغال) شناسایی و استخراج گردید. رضایتمندی تحصیلی ابزار مطلوبی برای ارزیابی مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تیزهوش محسوب می شود و عوامل متعددی دانش آموز را در ادامه مسیر زندگی تحصیلی و ارتقاء رضایت تحصیلی تقویت می نماید.

پژوهش حاضر باهدف بررسی اثر بخشی مداخله والد محور مبتنی بر فلسفه فرا هیجانی گاتمن بر مهارت های اجتماعی کودکان با مشکلات رفتاری برونی شده انجام شد. طرح این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی به صورت پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه کودکان 10 - 7 سال با مشکلات رفتاری برونی شده شهر اصفهان بود. نمونه مورداستفاده در این پژوهش شامل 30 دانش آموز با مشکلات رفتاری برونی شده بود که به صورت روش نمونه گیری چندمرحله ای خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان به دو گروه (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. گروه آزمایش طی 6 جلسه در مداخله شرکت کردند. ابزار های این پژوهش شامل فهرست رفتاری کودکان و پرسشنامه مهارت های اجتماعی ماتسون بود. میانگین پس آزمون در دو گروه کنترل و آزمایش با یکدیگر تفاوت معنی داری داشت که این امر حاکی از تأثیر مثبت مداخله والد محور می باشد. این مطالعه نقش و اهمیت دیدگاه فرا هیجانی والدین را روشن ساخت و نشان داد که مداخله والد محور مبتنی بر فلسفه فرا هیجانی باعث بهبود مهارت های اجتماعی کودکان با مشکلات رفتاری برونی شده می شود.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله والد محور مبتنی بر فلسفه فرا هیجانی گاتمن بر تنظیم شناختی هیجان کودکان با مشکلات رفتاری برونی شده انجام شد. روش: این پژوهش به لحاظ هدف، کاربردی است و شیوه انجام آن نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل تمام کودکان 7-10 سال با مشکلات رفتاری برونی شده شهر اصفهان بود. نمونه استفاده شده در این پژوهش شامل 30 دانش آموز با مشکلات رفتاری برونی شده بود که به صورت روش نمونه گیری چندمرحله ای خوشه ای تصادفی انتخاب شدند. شرکت کنندگان به دو گروه (آزمایش و کنترل) تقسیم شدند. والدین کودکان گروه آزمایش 6 جلسه در مداخله شرکت کردند. ابزار های این پژوهش شامل پرسشنامه مشکلات رفتاری آخنباخ و پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان بود. یافته ها: میانگین پس آزمون در دو گروه کنترل و آزمایش با یکدیگر تفاوت معنا داری داشت (05/0 p< ) که این امر نشان از تأثیر مثبت مداخله والد محور می باشد. میزان این تأثیر در متغیر های تمرکز مجدد بر برنامه ریزی 56 درصد، ارزیابی مجدد مثبت 69 درصد، دیدگاه پذیری 69 درصد، ملامت خویش 18 درصد، پذیرش 54 درصد، نشخوارگری 54 درصد، تمرکز مجدد مثبت 56 درصد، فاجعه سازی 31 درصد و ملامت دیگران 25 درصد بود. نتیجه گیری: این مطالعه نقش و اهمیت دیدگاه فراهیجانی والدین را روشن ساخت و نشان داد که مداخله والدمحور مبتنی بر فلسفه فرا هیجانی باعث بهبود تنظیم شناختی هیجان کودکان با مشکلات رفتاری برونی شده می شود. استفاده از این بسته آموزشی به عنوان بخشی از برنامه آموزشی مهارت افزایی والدین، از پیشنهاد های کاربردی این پژوهش محسوب می شود.

پژوهش حاضر باهدف بررسی رضایت و کیفیت زندگی و بهزیستی روان شناختی نوجوانان ناشنوا و پی بردن به این که در حال حاضر و در جامعه امروز، حرکت نکردن طبق نظریه زمان بندی اجتماعی می تواند کیفیت و رضایت از زندگی و بهزیستی روان شناختی نوجوانان ناشنوا را تحت تأثیر قرار دهد، انجام شد. بدین منظور 50 نوجوان ناشنوا عمیق بین 14 تا 20 سال به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به سه پرسشنامه رضایت از زندگی ( 1985 )، کیفیت زندگی ( 1384 ) و بهزیستی روان شناختی ( 1980 ) پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از شاخص های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه) با نرم افزار SPSS 22 استفاده شد. یافته ها نشان داد که بهزیستی روان شناختی با رضایت از زندگی و کیفیت زندگی رابطه معناداری داشت؛ همچنین همبستگی چندگانه بین متغیرها حدود 0/69 درصد به دست آمد و حدود 0/83 درصد متغیر رضایت از زندگی و کیفیت زندگی از طریق بهزیستی روان شناختی قابل تبیین است؛ بنابراین نتایج نشان می دهد که قدرت پیش بینی کنندگی بهزیستی روان شناختی بر اساس نظریه زمان بندی اجتماعی در نوجوانان ناشنوا بالا است و می تواند رضایت از زندگی و کیفیت زندگی را پیش بینی کند.

پژوهش حاضر باهدف اثربخشی برنامه بازآموزی اسنادی بر کمک طلبی و تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش کم پیشرفت انجام شد. طرح پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون – پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان مدارس استعدادهای درخشان متوسطه دوره اول شهر اصفهان در سال 1399-1398 بوده است که از میان آن ها نمونه آماری به صورت هدفمند و براساس احراز ملاک های کم پیشرفتی گزینش شده و سپس به صورت تصادفی در گروه های آزمایش و کنترل گمارده شدند. ابزار های مورداستفاده در پژوهش شامل پرسشنامه کمک طلبی ریان و پنتریچ (1997) و پرسشنامه تعلل ورزی تحصیلی سواری (1390) بود. داده ها با استفاده از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بین کمک طلبی و تعلل ورزی تحصیلی گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل تفاوت معنا داری وجود دارد (0/001P<). نتایج نشان داد که بازآموزی اسنادی یک برنامه آموزشی مؤثر برای افزایش کمک طلبی و کاهش تعلل ورزی تحصیلی دانش آموزان تیزهوش کم پیشرفت است.

زمینه: مطالعاتی پیرامون کسب مهارت های خود توانمندی و ناشنوایان انجام شده است، اما پژوهشی که بررسی و کشف چالش های نوجوانان ناشنوا در کسب مهارت های خود توانمندی پرداخته باشد مغفول مانده است. هدف: هدف پژوهش حاضر کشف و بررسی چالش های نوجوانان ناشنوا در کسب مهارت های خود توانمندی است. روش: این مطالعه با رویکرد کیفی و به روش نظریه زمینه ای انجام شد. جامعه پژوهش مادران نوجوانان ناشنوا مادرزادی کانون ناشنوایان شهر تهران در سال 1398 بود. 13 مادر نوجوان ناشنوا در تهران به صورت داوطلبانه در این پژوهش به عنوان نمونه شرکت نمودند. ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. برای تحلیل داده های حاصل از مصاحبه های انجام شده با 13 نفر از مادران نوجوانان ناشنوا شهر تهران از کدگذاری سه مرحله ای (باز، محوری و انتخابی) استراس و کوربین استفاده گردید. یافته ها: کدهای باز حول 115 مفهوم و کدهای محوری شامل نه مقوله عمده است که مشتمل بر عدم آگاهی و عدم توانمندی والدین در برخورد صحیح با فرزندانشان، سوء رفتار / آزاردیدگی، نا خودکارآمدی، عدم پذیرش اجتماعی، احساس بی کفایتی، محدودیت های اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی، نا برابری اجتماعی، مشکلات و محدودیت های شغلی، مشکلات و کژ کارکردی های آموزشی و تحصیلی می باشد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج بدست آمده توجه ویژه به نوجوانان ناشنوا و بررسی دقیق چالش های پیش رو در جهت توانمند شدن و کسب مهارت، حائز اهمیت است که می تواند منجر به راهکار هایی برای افزایش مهارت های اجتماعی، مهارت های زندگی و در کل خود توانمندی آنان شود.