محسن شریعتی نیا

محسن شریعتی نیا

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۳ مورد.
۱.

عوامل تعیین کننده روابط ایران و چین(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مسایل ایران چالشها و فرصت های ایران در جهان کنونی فرصتهای خارجی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی سیاست خارجی ایران مسایل سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مسایل منطقه ای
تعداد بازدید : ۳۴۳۴ تعداد دانلود : ۱۸۷۷
روابط ایران با چین به گونه ای روزافزون در کلیت سیاست خارجی ایران اهمیت می یابد. با عنایت به این موضوع مقاله حاضر در پی تبیین متغیرهای شکل دهنده به این روابط است. به بیان دیگر پرسش کلیدی مقاله این است که چه متغیرهایی به روابط ایران و چین در وضعیت کنونی شکل می دهند؟ از نظر نویسنده، «برخی همپوشانی ها در سیاست خارجی دو کشور، مبادلات اقتصادی و نظامی و همکاری در حوزه انرژی، عوامل توسعه بخش روابط دو کشورند. از دیگر سو انتخاب استراتژیک چین و روابط همکاری جویانه این کشور با قدرت های غربی، عوامل محدودکننده این روابط به شمار می آیند». نویسنده معتقد است عوامل محدودکننده در سال های اخیر نقش مهم تری در شکل دهی به روابط سیاسی دو کشور ایفا کرده اند، به گونه ای که روابط سیاسی طرفین نسبت به گذشته محدود شده و روابط تجاری به عنوان مهم ترین حوزه همکاری های دو کشور مطرح شده است.
۲.

ایران هراسی: دلایل و پیامدها(مقاله علمی وزارت علوم)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۹۳
هراس از ایران و تهدید پنداشتن آن به طور وسیعی در میان دولت های منطقه خاورمیانه و نیز در پهنة جهانی وجود دارد. در این مقاله دلایل این پدیده و نیز پیامدهای آن بر موقعیت بین المللی ایران را مورد بررسی قرار می گیرد. ایران هراسی، معلول دو دسته عوامل ساختاری و غیرساختاری است. قدرت، مجاورت جغرافیایی و قدرت تهاجمی، از علل ساختاری ایران هراسی هستند و نیات تهاجمی و ترویج ایران هراسی از علل غیرساختاری آن محسوب شده اند. پیامد ایران هراسی، شکل گیری ائتلافی چرخ ـ پره ای با محوریت امریکا و با اتخاذ استراتژی های موازنه گری سخت و نرم برای محدود کردن ایران است.
۴.

ایران و قدرت ساختاری غرب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران غرب تعامل سازنده قدرت ساختاری اقناع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۹۹ تعداد دانلود : ۱۵۰۹
مقاله حاضر معطوف به تبیین رویکرد غرب (امریکا و اتحادیه اروپا) در قبال ایران در 8 سال مصادف با دولت های نهم و دهم (1392-1384) است. نویسندگان به بررسی این پرسش پرداخته اند که چگونه مجموعه غرب که درگیر بحران عمیق اقتصادی است و قدرت نسبی آن رو به کاهش است، قادر به واردآوردن فشارهای استراتژیک به کشورهایی همچون ایران است؟ از آنجا که سیاست بین الملل قلمرو بازی قدرت است، نویسندگان استدلال کرده اند که غرب در این دوران قدرت ساختاری خود -به معنای قدرت تعیین قواعد بازی دیگران و شکل دهی به انتخاب های سایرین- که گونه ای انحصاری و نادر از قدرت است را علیه ایران به کار گرفته است. در این چهارچوب، غرب در قالب تحریم ها تلاش کرده تا در چهار ساختار مالی، دانش، امنیتی و تولیدی، دسترسی ایران به منابع مورد نیاز را محدود و در مواردی قطع نماید. از منظر نویسندگان، ساختارهای مالی و تولیدی بیش از سایر ساختارها در این دوره علیه ایران به کار گرفته شده اند. در نهایت نویسندگان استدلال کرده اند که با توجه به ماهیت قدرت ساختاری و ناکارآمدی ابزارهای سنتی برای مواجهه با آن، گزینه ممکن و مطلوب پیش روی ایران، بهره گیری حداکثری از ابزارهای دیپلماتیک و شکل دهی به نوعی «تعامل سازنده» با هدف اقناع جامعه بین المللی نسبت به اهداف استراتژیک این کشور است.
۶.

کمربند اقتصادی جاده ابریشم: زنجیره ارزش چین محور(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همگرایی چین اوراسیا زنجیره جهانی ارزش سیاست صنعتی- تجاری کمربند اقتصادی جاده ابریشم دولت محوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲۶ تعداد دانلود : ۸۴۱
فهم کنش بین المللی چین به عنوان قدرتی در حال ظهور، اهمیت روزافزونی می یابد. مهمترین اولویت کنونی این کشور در سیاست بین الملل، پیشبرد مگاپروژه کمربند اقتصادی جاده ابریشم است. فهم چیستی این طرح و جایگاه آن در استراتژی کلان چین واجد اهمیت و ضرورت است. جریان غالب در مراکز تحقیقاتی، این طرح را از منظر ژئوپولیتیک و تبیین نیات گسترش طلبانه چین، مورد بحث قرارداده است. اما نویسنده کوشیده با مفهوم بندی کمربند اقتصادی جاده ابریشم در قالب زنجیره جهانی ارزش، زمینه را برای درکی متفاوت از آن فراهم آورد. در این چهارچوب، با تحلیل محتوای سیاست تجاری و صنعتی چین و نیز برنامه عملیاتی کمربند اقتصادی جاده ابریشم، نسبت آنان با یکدیگر در قالب مؤلفه های زنجیره جهانی ارزش تبیین شده است. از این منظر هدف کلیدی چین از طراحی و پیشبرد این طرح کلان، شکل دهی به یک زنجیره ارزش چین محور در محیط ژئواکونومیک اوراسیا و افریقا است. در یک سال اخیر بیش از نیمی از پروژهای سرمایه گذاری شرکت های چینی در اوراسیا و افریقا در قالب این طرح تعریف شده و مورد حمایت دولت چین قرارگرفته است. ذکر این نکته ضروری است که کمربند اقتصادی جاده ابریشم در مسیر اجرا با چالش های کلیدی همچون رقابت های ژئوپولیتیک، توسعه نیافتگی فرایندهای همگرایانه در بخش های مهمی از اوراسیا و ابهام در مورد نیات پنهان چین مواجه است
۷.

رفتار استراتژیک چین در دوران پساجنگ سرد: بدعتی رد سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه جامعه بین المللی همکاری چین رفتار استراتژیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۲۳ تعداد دانلود : ۲۱۶۲
برمبنای تاریخ سیاست بین الملل قدرت های در حال ظهور همواره رفتاری چالشگرانه در برابر جامعه بین الملل بروز داده اند. از همین رو در ادبیات نظری این حوزه نیز این بازیگران عموماً بازیگرانی چالشگر و تجدید نظرطلب تصویر شده اند. اما رفتار چین به عنوان یک قدرت در حال ظهور در دوران پساجنگ سرد با سنت رفتاری قدرت های در حال ظهور نمی خواند. این کشور نه تنها جامعه بین المللی را به چالش نکشیده، بلکه در حوزه های مختلف رفتاری همکاری جویانه بروز داده است. نویسنده معتقد است که قرار داشتن توسعه اقتصادی به عنوان انتخاب استراتژیک حزب کمونیست از یکسو و پاسخ مثبت جامعه بین المللی به اراده همکاری جویانه این کشور، دلایل رفتار استراتژیک بدعت گونه آن بوده است.
۹.

ایران و مدل های تحریم: ممانعت از دسترسی به منابع(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران فروپاشی منابع تحریم قدرت های بزرگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۲ تعداد دانلود : ۱۰۲۱
مناسبات ایران و غرب در دوران پس از انقلاب اسلامی همواره تنش آلود بوده است. در این دوران، مجموعه غرب (امریکا و اتحادیه اروپا) از ابزارهای مختلفی برای مواجهه و مقابله با ایران بهره گرفته اند. بی شک تحریم مهم ترین و پرکاربردترین ابزار غرب علیه ایران در این سال ها بوده است. با توجه به اینکه تحریم پدیده ای فراگیر در مناسبات بین المللی است، طبیعتاً در قالب مدل ها و استراتژی های مختلفی اعمال می گردد. بر این مبنا سؤال کلیدی مقاله حاضر آن است که تحریم های اعمالی علیه ایران در قالب کدام مدل قابل تبیین اند و حوزه های تأثیرگذاری تحریم ها کدام اند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش طراحی شده، عبارت از این است که"" تحریم های اعمالی علیه ایران در قالب دو مدل ""جلوگیری از دسترسی به منابع"" و "" فروپاشی سیاسی"" قابل تبیین اند و حوزه های اصلی تأثیرگذاری آنها ساختارهای دولت و اقتصاد هستند. یافته های پژوهش نشان می دهد عمده تحریم های اعمالی علیه ایران در جهت ممانعت از دسترسی این کشور به منابع مورد نیاز بوده و به تدریج بر ابعاد و عمق آنها افزوده شده، به گونه ای که بسیاری از ساختارهای دولت و در سال های اخیر اساساً حیات اقتصادی ایران را هدف قرار داده اند. بر همین مبنا نویسندگان استدلال کرده اند که نشانه هایی از به کارگیری مدل فروپاشی سیاسی نیز در قالب تحریم های اعمالی، بروز و ظهور یافته است.
۱۳.

تحریم ها و جهت گیری صادرات ایران: اقتصاد سیاسی دوران گذر در روابط بین الملل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران صادرات تحریم انتقال قدرت چرخش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۰ تعداد دانلود : ۵۶۵
در دهه های گذشته کشورهای توسعه یافته مهم ترین بازارهای صادراتی ایران بوده اند، اما در سال های اخیر کشورهای درحال توسعه به مهم ترین مقاصد کالاهای صادراتی این کشور تبدیل شده اند. بنابراین می توان مدعی چرخشی استراتژیک در جهت گیری صادراتی ایران شد. واکاوی دلایل چرخش در جهت گیری صادراتی ایران مسئله ای مهم است. هدف مطالعه حاضر، بررسی تأثیر روندهای بین المللی بر جهت گیری صادراتی ایران با تأکید بر صادرات غیرنفتی است. به عبارت دیگر، پرسش اساسی این مقاله آن است که چه عواملی زمینه های تغییر در جهت گیری صادراتی ایران را فراهم کرده اند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش ارائه شده عبارت از این است که روند انتقال قدرت در اقتصاد سیاسی بین الملل و تشدید تحریم های غرب علیه ایران، عوامل کلیدی ایجاد تغییر در جهت گیری صادراتی ایران بوده اند. نویسندگان با تحلیل داده های صادرات ایران در دو دهه اخیر استدلال کرده اند که در جهت گیری صادراتی ایران چرخش رخ داده است. آنان در تبیین دلایل تغییر در جهت گیری صادراتی ایران، خیزش قدرت های جدید در اقتصاد سیاسی بین الملل و تخاصم تشدیدشونده میان ایران و غرب که به شکل تحریم های بین المللی متجلی شده است را به عنوان دو عامل اصلی در شکل دهی به چرخش مورد بحث قرار داده اند. درنهایت از نظر آنان تغییر جهت گیری صادراتی ایران احتمالاً برگشت پذیر نیست و تأثیرات مهمی بر موقعیت ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک کشور خواهد گذاشت
۱۴.

تعاملات نظامی رژیم صهیونیستی با روسیه، هند و چین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هند آمریکا روسیه چین رژیم صهیونیستی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۲ تعداد دانلود : ۴۸۹
گسترش تعاملات نظامی با قدرت های بزرگ، یکی از اهداف کلیدی سیاست امنیتی اسرائیل در سال های اخیر بوده است. هدف این مقاله بررسی روند تحول در تعاملات نظامی رژیم صهیونیستی با چین، هند و روسیه به عنوان مهم ترین قدرت های در حال ظهور در یک دهه اخیر است. پرسش کلیدی مقاله آن است که چه عواملی، تحولات در تعاملات نظامی اسرائیل با هند، چین و روسیه در دوره کنونی را شکل داده است و چه دلایلی باعث شده درجه موفقیت در مورد این سه کشور متفاوت باشد؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش طراحی شده عبارت از این است که سیاست خارجی اسرائیل علی رغم تنش های گاه و بیگاه بین این رژیم و ایالات متحده، بخصوص در بعد دیپلماسی نظامی اش، هنوز متاثر از اهرم های فشار امریکا به عنوان پایه گذار اولیه صنعت دفاعی این رژیم و شریک تحقیق و توسعه نظامی آن و بالاخره اهداکننده میلیاردها دلار کمک نظامی به این رژیم است. یافته های تحقیق نشان می دهد که اسرائیل در پیشبرد ابعاد مختلف دیپلماسی خود، هرچند دارای درجه ای از استقلال در تصمیم گیری است، اما در بعد دیپلماسی تسلیحاتی، به دلایلی که در مقاله تبیین می شود، عملا نسبت به فشارهای ایالات متحده حساس بوده است. به همین دلیل در بین سه کشور هند و چین و روسیه، تعاملات نظامی با هند از بیشترین توفیق برخوردار بوده است، اما تعاملات نظامی این رژیم با چین، به دلیل مخالفت امریکا با نوعی بن بست روبرو شده است
۱۶.

مقایسه توان ژئواکونومیک ایران و ترکیه در جنوب غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست خارجی واردات صادرات بازار نفوذ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۸ تعداد دانلود : ۴۵۰
یک دهه از تصویب سند چشم انداز به عنوان مهمترین سند راهبردی کشور می گذرد. از این رو زمان را می توان برای سنجش عملکرد کشور در برخی از شاخص های قدرت اقتصادی مناسب دانست. اگر چه قدرت اقتصادی یک کشور را شاخص های متعددی شکل می دهند، اما نفوذ در بازار سایر کشورها را می توان یکی از شاخص های کلیدی قدرت اقتصادی یک کشور و به طور کلی موقعیت ژئواکونومیک آن دانست. بر این مبنا مقاله حاضر معطوف به بررسی ضریب نفوذ ایران در بازار کشورهای منطقه چشم انداز و مقایسه آن با ضریب نفوذ ترکیه در بازارهای این منطقه است. یافته های پژوهش نشان می دهد ضریب نفوذ ایران به طور عام در بازار کشورهای منطقه بسیار پایین است و در مقایسه با ترکیه نیز از جایگاه ضعیفی برخوردار است. به بیان دیگر، سهم ایران در بازار کشورهای جنوب غرب آسیا بسیار اندک است. از این رو می توان مدعی شد که توان بالفعل ژئواکونومیک ایران در منطقه ضعیف است. نویسندگان استدلال کرده اند که حل و فصل تعارض در اهداف سیاست خارجی، پیش شرط کلیدی تقویت قدرت ژئواکونومیک ایران در منطقه است.
۱۷.

همکاری ایران و چین در کمربند اقتصادی جاده ابریشم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: چین ایران کمربند اقتصادی جاده ابریشم همگرایی منطقه ای پیوندهای زیرساختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۴۳۳
ابتکار یک کمربند-یک جاده، مهمترین مگاپروژه اقتصاد سیاسی بین الملل در شرایط کنونی است. ایران یکی از کشورهای کلیدی در مسیر خشکی یا کمربند این ابتکار است. مقاله حاضر معطوف به تبیین فرصت ها و چالش های همکاری ایران و چین در قالب این ابتکار با اتکا به روش های کیفی پژوهش همچون مشاهده و تحلیل اسناد است. در این راستا پرسش کلیدی عبارت از این است که عوامل موثر بر همکاری چین و ایران در این طرح در سطوح استراتژیک و بوروکراتیک کدامند؟ فرضیه ای که در پاسخ به این پرسش ارائه شده بدین صورت است که برخی همپوشی ها در انتخاب های استراتژیک دو کشور، نیازهای توسعه ای و موقعیت ژئواکونومیک ایران، تعاملات حداقلی بوروکراسی های سیاستگذار دو کشور و دشواری مبادلات مالی با ایران عوامل کلیدی تاثیرگذار بر همکاری دو کشور در قالب این طرح محسوب می شوند. یافته های مقاله نشان می دهد که در سطح استراتژیک، ایران این طرح را به عنوان فرصتی برای ارتقای جایگاه خود در اقتصاد جهانی، افزایش آزادی عمل در صحنه بین المللی و گسترش پیوندها با چین به عنوان قدرتی در حال ظهور تعریف می کند. در سطح بروکراتیک نیز نویسندگان فرصت ها و چالش های همکاری ایران و چین در پنج پیوند یک کمربند-یک جاده تحلیل نموده اند. یافته های مقاله نشان می دهد که مهم ترین فرصت های همکاری دو کشور در حوزه تسهیل ارتباطات و کلیدی ترین چالش های پیش روی همکاری آنان در حوزه همگرایی مالی است.
۱۸.

تأثیرهای ابتکار یک کمربند و یک راه بر اقتصاد سیاسی غرب آسیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابتکار یک کمربند و یک راه توسعه چین رژیم های بین المللی غرب آسیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۵ تعداد دانلود : ۲۴۱
ابتکار یک کمربند و یک راه به عنوان مرحله جدیدی از برون گرایی چین و تأثیرهای جهانی و منطقه ای آن از زمان اعلام در سال 2013 تاکنون محل تحلیل های مختلفی بوده است. در این میان، کمتر تحلیلی این ابتکار را از دیدگاه رژیم های بین المللی اقتصادی نگریسته است. از این رو، می توان پرسید که چین چرا به دنبال رژیم سازی جهانی است و چگونه آن را از راه مناطق مختلف از جمله غرب آسیا به پیش می برد و کنش های نظری و عملی رژیمی چین در غرب آسیا چیست؟ بر این اساس، مسئله اصلی این پژوهش چیستی تأثیرهای ابتکار یک کمربند و یک راه بر اقتصاد سیاسی غرب آسیا در سال های 2013 تا 2021 است. برای بررسی این مسئله، ابتکار یک کمربند و یک راه را با تأکید بر غرب آسیا در دو مرحله نظری و عملی بررسی می کنیم. ابتدا با روش تحلیل محتوا، مقوله هایی از درون چهار متن منتخب مربوط به راه ابریشم نوین، سند مادر راه ابریشم نوین 2015، مقاله سیاستی عرب – چین در سال 2016، سخنرانی شی جین پینگ در مجمع سالانه بوآئو 2021 و ابتکار پنج ماده ای وزیر خارجه چین برای غرب آسیا (2021) را به عنوان کنش نظری چین، شناسایی و در مرحله بعد با مدل فرایندهای عِلی اقتصادی برگرفته از نظریه رژیم های بین المللی اقتصادی کنش عملی چین در غرب آسیا را توصیف و تحلیل می کنیم. یافته های این پژوهش نشان می دهد که چین به دنبال رژیم سازی جهانی به صورت وارونه با تأکید بر سیاست سفلی و به صورت آرام و از راه مناطق مختلف از جمله غرب آسیا است.
۱۹.

روابط ایران و چین: گذار از مثلث رمانتیک به پیوند پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران چین آمریکا مثلث رمانتیک مثلث پایدار تغییر سیستمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۲ تعداد دانلود : ۴۲۹
نویسنده در این مقاله روند تحول در روابط ایران و چین، پس از خروج آمریکا از برجام را بررسی کرده است.. پرسش کلیدی مقاله این است که خروج آمریکا از برجام و تغییر پارادایم مسلط بر روابط چین و ایالات متحده چه تأثیراتی بر روابط ایران و چین گذاشته است؟ فرضیه موردبررسی برای پاسخ به این پرسش عبارت از این است که" با خروج آمریکا از برجام و تغییر پارادایم مسلط بر روابط چین و ایالات متحده، الگوی حاکم بر روابط ایران و چین به مثلث پیوند پایدار تغییریافته است." پژوهش حاضر با روش کیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با رویکردی تحلیلی-تاریخی صورت پذیرفته است. بر مبنای یافته های مقاله، دوره جدیدی در روابط ایران و چین آغازشده است. دوره ای که دو بازیگر تجدیدنظرطلب به طور هم زمان تحت فشار قدرت مسلط قرارگرفته اند. فشارهای توأمان ایالات متحده ، زمینه را برای تغییر در الگوی حاکم بر رابط ایران و چین در قالب گذار از مثلث رمانتیک به مثلث پایدار فراهم آورده است.
۲۰.

عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای: پیامدهای امنیتی و اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایران سازمان همکاری شانگهای امنیت رژیم های بین المللی دیپلماسی اقتصادی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۲۲۷
سازمان همکاری شانگهای از نمادهای همگرایی منطقه ای در اوراسیای پساجنگ سرد است. پایش روند دگردیسی این نهاد نشان از اهمیت قدرت محوری و دستاوردهای نسبی در مدل رفتاری اعضای سازمان دارد. پس از نزدیک به دو دهه کوشش های ایران برای عضویت دائم در سازمان همکاری شانگهای به ثمر نشست. فرایند الحاق ایران آغاز شده و این کشور در آینده ای کوتاه به عنوان عضو دائم این نهاد پذیرفته خواهد شد. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای چه طیفی از پیامدهای امنیتی و اقتصادی در پی خواهد داشت؟ این مقاله با بهره گیری از چارچوب مفهومی واقعگرایی در تحلیل رژیم های بین المللی و بررسی اسنادی که کشورها برای عضویت دائم در سازمان امضا می کنند در پی ارائه پاسخی به پرسش مورد اشاره برآمده است. یافته های مقاله نشان می دهد که روابط قدرت متغیر کانونی در ایجاد رژیم امنیتی و اقتصادی شانگهای بوده و دستاورد های نسبی نقش کلیدی در شکل دهی به مدل رفتاری اعضای سازمان ایفا کرده است. متاثر از این مدل رفتاری، نهادینگی این سازمان ضعیف است. عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای تنها در حوزه مقابله با تروریسم تعهدات الزام آوری برای این کشور ایجاد می کند. در سایر حوزه های امنیتی و در حوزه اقتصادی همکاری اعضا تابعی از اجماع شورای سران و غیرالزام آور است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان