سوسن سهامی

هدف از این پژوهش ساخت و اعتباریابی مقیاس میزان پیشرفت درمان وابستگی به مواد است. این پژوهش از نوع پیمایشی مقطعی می باشد. جامعه آماری این پژوهش تمامی افراد مراجعه کننده به مراکز درمان وابستگی به مواد در شهر شیراز می باشد . که 470 نفر از افراد مراجعه کننده به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیدند بطوری که این میزان بر حسب حجم آخرین خوشه و اهداف پژوهش بدست آمد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته مقیاس پیشرفت درمان وابستگی به مواد می باشد که روایی محتوایی، صوری و سازه ای آن مورد بررسی قرار گرفت سپس پایایی آن از طریق آلفای کرونباخ و روش دونیمه سازی و ضریب بازآزمایی محاسبه گردید. در این پژوهش از تحلیل عاملی و چرخش واریمکس به منظور بررسی روایی سازه ای، ازآلفای کرونباخ به منظور بررسی هماهنگی درونی سوالات استفاده گردید. از نتیجه حاصل از تحلیل عاملی 3 عامل جسمی، روانی و اجتماعی استخراج گردید. سوالات هر خرده مقیاس با یکدیگر دارای بار عاملی بیش از 5/0 بودند. میزان آلفای کرونباخ در خرده مقیاسهای جسمی، روانی و اجتماعی و مقیاس کل به ترتیب برابر با 83/0، 73/0، 81/0، 92/0 و ضریب دو نیمه سازی وبازآزمایی به ترتیب برابر با 66/0 و 86/0 محاسبه گردید. نتایج نشان داد که آزمون از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و قابل اجرا می باشد.

ارزش ها از ابتدا به عنوان مفهومی محوری در علوم اجتماعی مطرح بوده اند. مطالعه ی ارزش ها برای تبیین شخصیت و نظام های اجتماعی بسیار مهم وتعیین کننده است. افراد و گروهها در ارزش ها متفاوتند، با توجه به تغییراتی که در سال های اخیر در زمینه ی حضور زنان در عرصه های عمومی بوجود آمده است، پرسش اصلی پژوهش این است که آیا دستیابی زنان به مشاغل جدید توانسته است جهت گیری زنان را به سمت ارزش های توسعه سوق دهد. دیدگاههای نوین در زمینه ی ارتباط ارزش و توسعه و تغییرات اجتماعی را می توان به دو دسته تقسیم کرد از کارل مارکس تا دانیل بل استدلال می کندکه توسعه ی اقتصادی، تغییرات فرهنگی را ایجاد می کنند. دراین پژوهش تاثیر شغل بر ارزش های توسعه مدار زنان مورد بررسی قرار گرفته است و برای سنجش ارزش های توسعه مدار با یک رویکرد فرهنگی دیدگاههای جامعه شناسی را در زمینه ی تغییرات و توسعه و دیدگاههای روان شناسی اجتماعی در زمینه ی ارزش ها را بررسی کرده و بر اساس مبانی نظری خوشه هایی از ارزش ها را بدست آورده ایم. سپس با ساخت پرسشنامه ی اولیه و انجام مطالعه ی مقدماتی و تحلیل عاملی، خوشه ای از ارزش ها را که روی یک عامل قرار گرفته اند را انتخاب کرده ایم که عبارتند از: جهانی گرایی، عام گرایی، علم گرایی، عقلانیت، رضایت از زندگی وگرایش به کار پویاست.جامعه ی نمونه 534 زن 15-45 ساله شهر شیراز هستند، روش پژوهش پیمایشی، با استفاده از پرسشنامه بود. پرسشنامه دارای روایی صوری و سازه ای است و برای پایایی آن نیز از آلفای کرونباخ استفاده کرده ایم و آلفا برای تمامی مقیاس ها بالای 70/0 است. یافته های مقایسه ای عقلانیت، علم گرایی و رضایت از زندگی، در بین سه گروه زنان خانه دار، شاغل و محصل تفاوتی نداشته است. به بیان دیکر اشتغال زنان به عنوان امری مدرن در ساختار اجتماعی جامعه ی مورد مطالعه نتوانسته تجهیز شناختی لازم برای زنان ایجاد کند، بنابراین این ارزش های معطوف به توسعه ی زنان در این گروهها یکسان است، اما ارزش های جهانی گرایی، عام گرایی وگرایش به کار پویا بین سه گروه تفاوت معنیداری را نشان می دهد.

ارزشها یکی از مفاهیم کلیدی در مطالعه رفتار،انگیزه وکنش های انسانی است ارزشها برای بازشناسی جامعه وفرد ، دنبال کردن تغییرات در طول زمان وبرای تبیین پایه های انگیزشی رفتار ونگرش ها استفاده می شوند. اهمیت نسبی ورتبه بندی در ارزش ها در افراد وگروه های مختلف متفاوت است و این تفاوت در رفتار وگفتار انسان ها پنهان است. بنابراین شناخت علمی نظام ارزشی افراد جامعه به طور عام ودانشجویان به طور خاص می تواند ما را در شناخت بستر های جامعه کمک کند. دیدگاه های بسیاری در جامعه شناسی وروان شناسی اجتماعی ارزش ها را مورد بررسی قرار داده اند اما با توجه به اهداف تحقیق دیدگاه شوارتز ونوع بندی دهگانه او برای این تحقیق مناسب تر به نظر می رسد. روش تحقیق¬پیمایشی با استفاده از پرسشنامه بوده است.پرسشنامه دارای روایی صوری و محکی است. وبرای سنجش پایایی مقیاس ها از آلفای کرونباخ استفاده کرده ایم. حجم نمونه 209 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت است. نتایج تحقیق نشان می¬دهد که ارزش ها به ترتیب اولویت عبارتند از: خود متعالی، ارتقای خود ، محافظه کاری و آمادگی برای تغییر . به عبارتی آمادگی برای تغییر (خود اتکای وانگیزش )برای دانشجویان کمترین اهمیت را دارد. محافظه کاری با تحصیلات رابطه معکوس دارد و ارتقای خود وآمادگی برای تغییر با تحصیلات رابطه مستقیم دارد. اما تفاوت چشمگیر نبوده و از لحاظ آماری معنی دار نیست. تحصیلات پدر با محافظه کاری، ارتقای خود وآمادگی برای تغییر رابطه معکوس دارد و با خود متعالی رابطه مستقیم دارد. محافظه کاری دانشجویانی که پدران تحصیل کرده دارند نیز پایین است. تحصیلات مادر با محافظه کاری. ارتقای خود ، آمادگی برای تغییر و خود متعالی رابطه معکوس دارد. دانشجویان جوان سال گرایش کمتری به محافظه کاری و ارتقای خود دارند اما آمادگی برای تغییر و خود متعالی آنها بالاتراست. میانگین محافظه کاری و ارتقای خود در دانشجویان مورد مطالعه از کشورهای توسعه یافته بالاتر بوده ومیانگین ارزش آمادگی برای تغییر آنها کمتر از این کشورها است. اما میانگین خود متعالی آنها در سطح کشور های توسعه یافته است