حسین جلایی نوبری

انسان برای ادامه حیات روی این کره خاکی ناگزیر از بهرمندی از طبیعت است. نقش حیوانات در تامین بخش مهمی از سبد غذایی انسان در سلامت جسمی و روحی انسان بر کسی پوشیده نیست. هر دین و آیینی پیروان خود را به رعایت قوانین، حقوق و اخلاقیاتی در باب استفاده از طبیعت به معنای اعم، و کشتار حیوان به معنای اخص راهنمایی کرده است. در این میان آموزه-های اسلامی جامعیت، ظرافت و کاملیتی دارند که کمتر در دیگر ادیان و مذاهب دیده می شود. نویسندگان این مقاله با تحقیق کتابخانه ای و جستجو در منابع روایی و فقهی، شاخصه های اخلاق زیستی کشتار حیوان را مورد پژوهش قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که اخلاقیات زیستی کشتار حیوان در آموزه های اسلامی در سه بخش، قبل ذبح، حین ذبخ و بعد ذبح قابل بررسی است. تمام این شاخصه ها بر کاستن آزار و رعایت حقوق حیوان تاکید دارند.

مقاله پیش رو با روش توصیفی و تبیینی و تحلیلی مقایسه ای به بررسی دو خطبه منزل و شقشقیه می پردازد. رهبری و امامت در امت اسلامی از مسائلی است که جزو اصول اعتقادی شیعه و از مهم ترین علل موفقیت مسلمانان در طول تاریخ بوده است. دو خطبه شقشقیه و منزل بر محور حکومت و رهبری در اسلام می پردازند و ویژگی های حاکم و امام و ویژگی های حکومت اسلامی را بیان می کنند. این دو خطبه با بیان بدعت ها و اشتباهاتی که در زمان سه خلیفه ابوبکر و عمر و عثمان رخ داده را یادآور می شوند و اینکه حکومت اسلامی بر پایه امامت از اهداف دین اسلام بوده و تبعیت از آن تضمین کننده سعادت جامعه هست. در این تحقیق ضمن اشاره به موارد فوق خطبه منزل و شقشقیه، نکات مشترک آن ها استخراج و ویژگی های حاکم و حکومت در اسلام تبیین و در پنج محور بیان کرده است.

هر آرزو اگر از حد بگذرد و به صورت آرزوی دور و دراز درآید، بدترین عامل انحراف و بدبختی است و درست همانند آب باران است که اگر از حد گذشت مایه غرق شدن و نابودی خواهد شد. لذا بسیار نیاز هست که عوامل میل به آرزوهای طولانی بررسی شود تا بتوان با سد کردن راه این عوامل ، زمینه های اجتناب از آرزوی طولانی را فراهم کرد. مقاله پیش رو جهت بررسی و یافتن علل و عوامل میل به آرزو های طولانی، به صورت مطالعه کتابخوانه ای گردآوری شده است. تفاوتی که این مقاله با مقالات و کتب دیگری که در این زمینه تألیف شده دارد در این است که در مقاله حاضر آرزو ی طولانی از باب های متفاوتی بررسی شده است. هم از منظر قرآن و هم از منظر روایات و نهج البلاغه و هم از منظر دو علم اخلاق و روانشناسی. نتایج به دست آمده بر این دلالات دارند که اسلام نه تنها امید و آرزو را نفی نمی کند و با آن مخالف نیست، بلکه تشویق به داشتن آرزو های خوب و پسندیده هم می کند. تنها چیزی که اسلام در مورد آرزو نهی کرده و با آن مخالف است، داشتن آرزوی طولانی است.

همه به نیکی می دانند حکومت علوی تمام قدرت خود را برای خدمت به مردم به کار گرفت وکوشید فساد اداری بر جای مانده از گذشته را از بین ببرد. امیرمؤمنان (ع) درمدت کم تر از پنج سال حکومت ، در راه اصلاح رابطه کارگزاران با مردم ،گام های مثبتی برداشت و بنیان حکومتی مردم را پی ریخت . بر کناری کارگزارانی که خود را در تصرف بیت المال و تجاوز به حقوق مردم تام الاختیار می دانستند و گماردن کارگزاران جدید مورد اعتماد و دارای حُسن سابقه ، گام های مثبتی در جهت فراهم سازی خشنودی خدا و مردم بود و زمینه را برای اجرای احکام حیات بخش اسلام و احقاق حق و اجرای عدالت فراهم ساخت . امام علی (ع) ضوابطی را در گزینش کارگزاران و اصلاح رفتار آن هاارائه داد و آنان را به ویژگی های اخلاقی شایسته سفارش و به پیراستن خود از ناشایستگی ها و آفات اخلاقی ترغیب کرد. این ها اموری است که در تنظیم درست رابطه کارگزاران با مردم و رفتار با آن ها، تأثیر مثبت و سازنده دارد. در ابتدا مفاهیم و تعریف و توضیح داده شده است و پس از آن، به مبانی اخلاق کارگزاران در نظام اسلامی، به روش کتاب خانه ای، پرداخته شده است. سپس مهم ترین اصول اخلاقی لازم برای کارگزاران با استفاده از سخنان معصومین بویژه حضرت امیر (ع) مانند: تقوا، عدالت، امانتداری، تواضع، عفو و احسان و اعتراف به گناه و اشتباه، احتیاط و مواظبت در امر بیت المال، ساده زیستی، نظریه تحلیل سیستمی چنین نتیجه گیری شده است.

بررسی متون اسلامی به روشنی نشان می دهد که طب پیشگیرانه از اهمیت ویژه ای در گفتار و رفتار ائمه معصومین علیهم السلام برخوردار است. باوجود چنین توصیه هایی در مورد رعایت بهداشت فردی و به خصوص بهداشت دهان و دندان، در کتب و مقالات علمی، هنوز هم از این دستورات به نحو مؤثری در جهت ارتقای بهداشت دهان و دندان بهره برداری نشده است. لذا مطالعه حاضر باهدف سیره معصومین علیهم السلام در سفارش به بهداشت دهان و دندان طراحی و اجرا گردید. نتایج حاصل از مطالعه مروری در منابع و کتب اسلامی در قالب چهار گروه 1) تعداد دفعات مسواک زدن، 2) روش های مسواک زدن 3) فواید مسواک زدن 4) آثار، فواید و روش خلال دندان تقسیم بندی و ارائه شد. توجه به این توصیه ها و ترویج سیره معصومین علیهم السلام در بین آحاد مردم، می تواند تأثیر مثبت و شگرفی در ارتقای سلامت دهان و دندان و کاهش هزینه های تحمیل شده بر جامعه داشته باشد. درزمینه بهداشت دهان و دندان، دین اسلام بر پیشگیری تأکید کرده است و آن را بر درمان ارجحیت داده است. علم امروزه دندانپزشکی نیز بر اصل پیشگیری استوار است که همسو با تعالیم دینی است.مقاله به شکل مروری و تحلیل و گزینشی از احادیث معصومین علیهم السلام استخراج شده است.

هدف از مطالعه حاضر بررسی راههای رفتاری امید آفرینی در قرآن کریم می باشد و در این نوشتار از اندیشه های متفکر بزرگ اسلام، آیت الله جوادی آملی استفاده شده است. امید در قرآن حالت نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدی وا می دارد انسان امیدوار در دنیا از زندگی سالم، و در آخرت از نعمت های فراوان الهی بهره مند می گردد. با بررسی های انجام شده کتابهایی در این خصوص به رشته ی تحریر در آمده ولی در هیچ یک از آنها راهکارهای رفتاری افزایش امید آن هم با محوریت اندیشه های آیت الله جوادی آملی سخن به میان نیامده است بر همین اساس نوشتار حاضر درصدد تبیین راهکارهای رفتاری امید آفرینی در قرآن با تکیه بر اندیشه های آیت الله جوادی آملی بوده است از بررسی های عمل آمده چنین حاصل شد که در رأس همه امیدها، امید داشتن لقاء پروردگار، بالاترین درجه امید آفرینی است، امید آفرینی در سایه عمل صالح و عبادت تقویت می شود و به عبارت دیگر فرآیند آفرینش و ایجاد امید در فرد تحت تاثیر عمل صالح قرار می گیرد و نیرومندتر می شود.

هدف از مطالعه حاضر بررسی یکی از راههای شناختی امید آفرینی در قرآن کریم می باشد و در این نوشتار از اندیشه های متفکر بزرگ اسلام، آیت الله جوادی آملی استفاده شده است. امید در قرآن حالت نفسانی است که فرد امیدوار را به تلاش جدّی وا می دارد. انسان امیدوار در دنیا از زندگی سالم، و در آخرت از نعمت های فراوان الهی بهره مند می گردد. با بررسی های انجام شده کتابهایی در این خصوص به رشته ی تحریر در آمده ولی در هیچ یک از آنها راهکارهای شناختی افزایش امید آن هم با محوریت اندیشه های آیت الله جوادی آملی سخن به میان نیامده است بر همین اساس نوشتار حاضر درصدد تبیین راهکارهای شناختی امید آفرینی در قرآن کریم با تکیه بر اندیشه های آیت الله جوادی آملی بوده است. از بررسی های به عمل آمده چنین حاصل شد که مسائل اعتقادی نه تنها سبب تقویت امید می شود بلکه منشأ پیدایش آن می باشد ایمان به اصول اعتقادی انسان را از حالت پوچی و بی تفاوتی خارج می کند و به زندگی معنا می بخشد در این نوشتار از روش کتابخانه ای بهره گرفته ایم.

صحابه رسول خدا(ص) از فضای نزول و لغات بکار رفته در آیات قرآن، آگاه بودند و در اکثر موارد، مراد آیات الهی را می فهمیدند، اما با گذشت زمان و روی آوردن اهل عجم به دین اسلام، معنای برخی از آیات برای مخاطبان نسل های بعدی مشکل گردید. یکی از راه های شناخت معنای آیات الهی، دقت در تک واژه های قرآنی و مطالعه سیاق کلمات و عبارات قرآنی است. از این روی، نوشتار حاضر، به روش توصیفی تحلیلی در صدد تبیین واژه خَسِرَ و خُسران از آیات قرانی با تأکید بر سوره عصر انجام گرفته و با مفهوم شناسی این واژه و دیدگاه مفسران برجسته در مورد وجوه خسران در قران، و مصادیق خاسران بدین نتیجه رسید که؛ خسران در لغت به معنای کم شدن و زیان کردن و نیز گمراهی و ضلالت است. واژه خَسِرَ با مشتقات اش 65 بار در قرآن به کار رفته و سوره عصر نیز به طور ویژه به عوامل خسران و راه های نجات از آن پرداخته است. بنابراین خسران به معنای باختن سرمایه اعم از سرمایه های مادی یا معنوی است. سرمایه معنوی انسان عمر اوست که با ایمان به خدا، پیامبر، قرآن کریم، ولایت امام علی(ع) و انجام اعمال صالح است که عامل نجات از زیان می باشد همانگونه که توصیه به حق و صبر سبب فلاح و رستگاری در دنیا و آخرت می گردد.

دانش مهدوی وشناخت امام عصر؟عج؟ یکی از اجزای نگرش مهدوی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی سطح دانش و نگرش مهدوی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز در سال 1396 صورت گرفته است. روش: نوع این پژوهش کاربردی _ توصیفی است. جامعه آماری این پژوهش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز میباشند. روش نمونهگیری، تصادفی طبقهای بوده و حجم نمونه، 368 نفر میباشد. ابزار پژوهش پرسشنامه خودساخته با روایی 82/0 و پایایی 84/0 میباشد. یافتهها: دانش و نگرش مهدوی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تبریز، زیاد و در جهت موافق، بالاتر از حد متوسط میباشد. دانش و نگرش مهدوی دانشجویان با هم رابطه مثبت و مستقیم دارند. بومی و غیر بومی بودن تأثیری در میزان دانش مهدوی دانشجویان ندارد. نتیجهگیری: درصد بالای نگرش نسبت به دانش مهدوی نشانگر باورهای عمیق نسبت به موضوع مهدویت میباشد. علیرغم تفاوت در دانش مهدوی دانشجویان دختر و پسر، نگرش و باور آنها به مهدویت یکسان است.

یکی از ابعاد مهم سلامت که در مقایسه با جنبه های مختلف آن ارزش و اهمیت بیشتری دارد، سلامت معنوی است. دیگر ابعاد سلامت، مقدمه یی برای دستیابی به سلامت معنوی و بهره مندی از فضایل روحی و معنوی خواهد بود که همه ی انسان ها آن را قبول دارند. در حقیقت سلامت معنوی رابطه ی مستقیم با سعادت دنیا و آخرت انسان دارد که در ارتباط با خدای متعال دست یافتنی است و از این جهت، ارزش بالاتری را به خود اختصاص می دهد. در همین زمینه آنچه ظرف سلامت معنوی در وجود انسان محسوب می شود قلب آدمی است