رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی

رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی

رهیافت های نوین در مطالعات اسلامی سال دوم بهار 1399 شماره 2

مقالات

۱.

تحلیل و واکاوی اصل 139 قانون اساسی در داوری های تجاری بین المللی

تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۱۰۹۰
اصل 139ق.ا و آثار آن از زمان تصویب تاکنون موضوع بحث و اختلاف نظر بوده است و دلایل آن هم از نظر محقق عبارتند از فقدان رویه یکسان، عدم ارائه ی تفسیر توسط شورای نگهبان طبق اصل 139 قانون اساسی، عدم تعیین ضابطه مند از سوی مجلس برای تعیین مصادیق موضوعات مهم مندرج در اصل 139 قانون اساسی و النهایه نبودن رویه ی یکسان میان دستگاه های دولتی در نحوه ی اجرای این اصل. نظر به مطالب فوق ابتدا نگرش کشورها راجع به مراجعه مؤسسات دولتی به داوری را به مختصر بیان نموده و سپس مبانی نظریه ای اصل 139 را به تفصیل پرداخته و گذر مختصری نیز در تبیین مفهوم "قابلیت ارجاع به داوری" و مبانی محدودیت های مربوط به ارجاع دعاوی به داوری و اصل عدم پذیرش ادعای بعدی سازمان-ها و مؤسسات دولتی مبنی بر فقدان اختیار قانونی در مراجعه به داوری بین المللی خواهم داشت.
۲.

بررسی شاخصه های اخلاق زیستی کشتار حیوان از منظر آموزه های اسلامی

تعداد بازدید : ۳۷۰ تعداد دانلود : ۱۰۶۲
انسان برای ادامه حیات روی این کره خاکی ناگزیر از بهرمندی از طبیعت است. نقش حیوانات در تامین بخش مهمی از سبد غذایی انسان در سلامت جسمی و روحی انسان بر کسی پوشیده نیست. هر دین و آیینی پیروان خود را به رعایت قوانین، حقوق و اخلاقیاتی در باب استفاده از طبیعت به معنای اعم، و کشتار حیوان به معنای اخص راهنمایی کرده است. در این میان آموزه-های اسلامی جامعیت، ظرافت و کاملیتی دارند که کمتر در دیگر ادیان و مذاهب دیده می شود. نویسندگان این مقاله با تحقیق کتابخانه ای و جستجو در منابع روایی و فقهی، شاخصه های اخلاق زیستی کشتار حیوان را مورد پژوهش قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که اخلاقیات زیستی کشتار حیوان در آموزه های اسلامی در سه بخش، قبل ذبح، حین ذبخ و بعد ذبح قابل بررسی است. تمام این شاخصه ها بر کاستن آزار و رعایت حقوق حیوان تاکید دارند.
۳.

بررسی آسیبی نو اندیشی دینی در گذر زمان

تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۷۳۰
لفظ روشنفکری ترجمه واژه فرانسوی «انتلکتوئل » یا واژه انگلیسی «انتلکتوئال » می باشد. از لحاظ تاریخی باید گفت که روشنفکران محصول پیدایش فلسفه های مبتنی بر شک و تردید نسبت به عقاید سنتی بوده اند و از نظر خاستگاه تاریخی محصول روند سکولاریسم، اومانیسم و لیبرالیسم بودند. آنان در این دوره ها هم نقش روشنفکر به عنوان کسی که در جهت انتشار عقلانی معرفت تلاش می کند و هم نقش ایدئولوگ به عنوان کسی که فرایند عقلانی سازی را برای هدفی سیاسی به کار می گیرد را ایفا می کردند. مفهوم روشنفکری بر اثر تحول مفاهیم از متنی به متن دیگری به تدریج شکل گرفته است بنابراین واژه روشنفکری دینی با دو عنصر مهم عقل و دین تناقض نما نیست. به عبارت دیگر با آنچه در تعریف روشنفکری یاد شد، روشنفکری دینی مانند دیگر مصادیق روشنفکری، در زمینه های خاص اجتماعی برآمده و دارای ویژگی های بومی و منطقه ای است. روشنفکری دینی، از یکسو به نظام دانایی نص محور پای بند است و از دیگر سو عقل را منبع مستقل می داند، ولی آن مفهوم را از عقل ابزاری به دیگر شقوق عقل چونان عقل فلسفی، عقل شهودی و... گسترش می بخشد،هم چنین روشنفکری دینی درزمینه مناسبات دین و زندگی به پایائی و پویایی دین معتقد است.
۴.

تبیین و بررسی مهریه و نفقه پس از تغییر جنسیت زوجین

نویسنده:
تعداد بازدید : ۷۶۴ تعداد دانلود : ۱۲۰۸
تغییر جنسیت یکی از مسائل نوپیدای فقهی و حقوقی می باشد که در نتیجه آن ، جنسیت افراد از مرد به زن یا برعکس، تغییر می یابد. امروزه در حقوق بسیاری از کشورهای جهان درباره شرایط و پیامدهای حقوقی این موضوع مقررات و قوانین خاصی وضع شده است ولیکن تاکنون در ایران درباره این مساله مقررات خاصی وضع نشده است. بی شک تغییر جنسیت زمینه ساز مسائل و پرسشهای فراوان فقهی و بخصوص حقوقی است از جمله این پرسشها ، سرنوشت ازدواج فرد پس از تغییر جنسیت است، چرا که اگرشوهر به تنهایی تغییر جنسیت دهد ، یا زن به تنهایی تغییر جنسیت دهد و یا حتی هم زن و هم شوهر بصورت همزمان یا غیرهمزمان اقدام به این امر نمایند وضعیت آنها درهاله ای از ابهام قرار می گیرد، بنابراین لازم است بررسی شود که این موضوع چه تاثیری بر حقوق آنها خواهد گذاشت. از طرفی دیگر نیز به تبع پذیرفتن این مساله ، مسائل حقوقی بی شماری نیز در روابط زوجین و احکام و آثار و حقوق ناشی از آن از نظیر مهریه ، نفقه و ارث مطرح می گردد فلذا دراین پژوهش به روش توصیفی تحلیلی به بررسی و تبیین وضع مهریه و نفقه زوجین پس از تغییر جنسیت می پردازیم.
۵.

بررسی و تببین اقتصاد سیاسی و فضای شهری در مطالعات اسلامی

تعداد بازدید : ۳۲۴ تعداد دانلود : ۶۶۱
شهر همچون یك موجود زنده دائما در حال تغییر و تحول است ، این تغیر و تحول به مرور زمان شكل شهرها را به سوی هدفهای خاصی سوق می دهند؛ شهرها امروزه بیش از هر زمان دیگری تاثیرپذیر از شرایط سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی سیستمهای حاكم بر خود هستند كه نه تنها در كالبد و فیزیك ، بلكه از هر لحاظ نشان دهنده تسلط داشتن ای ده ها و تفكرات حاكمان و گردانندگان خود هستند .فضای شهری را در واقع می ت وان یك تولید اجتماعی اقت صادی دانست كه بازت ابی از عم لكردهای سی اسی و اقتصادی است . شهرها و فضای حاكم بر آنها بیش از هر چیز پرورش یافته اقتصاد سیاسی زمان و مكان خویش هستند ، شهرهایی كه تحت تاثیر تفكرات سرمایه داری تولد می یابند و شروع به رشد می كنند بسیار متفاوت از شهرها ی نظام سوسیالیستی هستند و دو فضای جغرافیایی ، دو دنیای متفاوت را برای ساكنان خود ایجاد می كنند و همچنین شهرهایی متفاوت ازلحاظ نحوه شكل گیری ، كاربری ارضی ، مكان گزینی فعالیتها و... نسبت به شهرهای كشورهای درحال توسعه نمود پیدا می كنند.
۶.

واکاوی مثبت در مديريت دولتی نوين اسلامی و توسعه پايدار

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۸۷۲
همه ما از توسعه اقتصادي شناخت داريم و شاخصه هاي آن را مثل رشد توليد، افزايش بهره وري (كارايي)، افزايش درآمد ملي و توليد ناخالص ملي و ..... در نظر داريم. از طرف ديگر، توسعه اجتماعي و شاخصه هايي نظير توزيع عادلانه درآمد، برابري و بسط عدالت اجتماعي را نيز مي شناسيم و گفته مي شود كه پس از رشد اقتصادي و حتي به همراه آن و به دنبال كارآفريني، ايجاد اشتغال، به جا و لازم است تا افراد فعال جامعه در چرخه اقتصادي كشور مشغول به كار شوند. همچنين توسعه فرهنگي، از جنبه هاي نوين مفهوم توسعه است كه شاخصه هايي مثل امكان استفاده متناسب و عادلانه همه از فضاهاي فرهنگي، ارتقاي دانش و معرفت در جامعه و.... را در بر دارد. و همسنگ همه از توسعه سياسي، مؤلفه هايي همچون مشاركت عمومي در تصميم گيريها، فضاي باز سياسي، امكان مشاركت همگاني در قدرت صحبت مي شود. افق هاي آينده مديريت، توسعه انساني، نقشها و وظايف دولت در زمينه توسعه و موضوع نظام اداري توسعه يا توسعه نظام اداري در اين مقاله مورد بحث قرار خواهد گرفت.
۷.

بررسی سطح راهکارهای ارائه شده برای "انس با نماز نوآموزان در کتاب خدای خوب و مهربان" از دیدگاه مربیان پیش دبستانی ناحیه دو شهر کرمانشاه

نویسنده:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۹۸۶
هدف اصلی این پژوهش بررسی راهکارهای ارائه شده برای انس با نماز نوآموزان در کتاب خدای خوب و مهربان از دیدگاه مربیان پیش دبستان است. این پژوهش که از نظر هدف جزء پژوهش های کاربردی بوده و برای انجام پژوهش از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شده است بر آن است که سطح راهکارهای ارائه شده برای انس با نماز نوآموزان در کتاب خدای خوب و مهربان را از دیدگاه مربیان پیش دبستانی ناحیه دو شهر کرمانشاه تبیین نماید. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مربیان پیش دبستانی است که در سال تحصیلی 98-97 درناحیه دو کرمانشاه مشغول به کار هستند(101نفر) است و برای نمونه گیری جامعه آماری از شیوه تمام شماری یعنی کل حجم جامعه آماری استفاده شده است. به منظور جمع آوری اطلاعات پژوهش، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی محتوایی آن بر اساس نظرات اساتید متخصص مورد تأیید قرار گرفت و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ 89/. برآورد شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج داده های پژوهش نشان داد که مربیان پیش دبستانی راهکارهای ارائه شده را(78 درصد) جذاب، (77 درصد) نیازمند تلاش و (70 درصد) دشوار می دانند.
۸.

بازپروری اسلامی و عادلانه مجرمان، الزامی غیرقابل انکار

تعداد بازدید : ۴۳۲ تعداد دانلود : ۱۱۱۵
در این مقاله دیدگاه حقوق ایران در خصوص اصلاح وبازپروری مجرمان شامل قواعد و متونی است که از قانون سرچشمه گرفته است و شریعت و فقه اسلام، عرف، رویه قضایی و دکترین، دیگر منابع این حقوق هستند. بررسی تفکرات ماهیتی، مبنایی و راهبردی قانونگذاران و تصمیم گیرندگان سیاست جنایی، در حوزه اصلاح و بازپروری مجرمین مساله مهمي است، که میتواند در قالب مطالعه عمقی، اشتراک و اختلاف سیستم هاي حقوقی را معین نماید. مطالعه آراء اندیشمندان درباره اصلاح و بازپروری مجرمان و روش هاي تحقق آن، بیانگر اختلاف در ماهیت و مبانی و تکثر راهبردها و روش هاي آن است. همچنین روش هاي متنوع و متعدد علمی در زمینه اصلاح و درمان غیرکیفری اختلالات رفتاری الکلیسم و انحرافات جنسی وجود دارد و با مطالعه دقیق این روش هاي درمانی و بارعایت ضوابط قانونی و شرعی میتوان به بخش اصلاح ودرمان غیرکیفری ایران کمک نمود. لذا بر آن شدیم بازپروری اسلامی و عادلانه مجرمان را در قالب یک پژوهش مورد مداقه و بررسی قرار دهیم.
۹.

نگرشی بر مفاهیم اخلاقی دینی در پیشبرد نظام آموزشی و تربیتی

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۲۱ تعداد دانلود : ۹۳۸
قرآن کریم به همه ی ابعاد اخلاق فردی، اجتماعی و زیست محیطی توجه دارد، بنابراین برای دستیابی به اخلاقی صحیح و کارآمد، می توان از قرآن کریم الگو گرفت و همچنین اخلاقی کردن انسان ها از دغدغه های اصلی هر نظام تربیتی و آموزشی است. بهتر است که تربیت اخلاقی متناسب با اهداف، مبانی و روش های برگرفته از دین مبین اسلام عرضه گردد که اصلی ترین هدف تربیتی آن قرب به خدا می باشد و مطابق با این آموزه ها، مبانی توحيد، فطرت، اختيار، معرفت پذيري انسان تبیین گردید و با توجه به این مبانی روش های تربیتی تعیین شده شامل: روش حبّ عبودي، روش موعظه و نصيحت، روش الگوسازي با بيان داستان و مثال، روش پرسش و پاسخ، امر به معروف و نهي از منكر، روش مواجه شدن با نتایج اعمال، روش تکلیف به اندازه توان، روش ایجاد انگیزه، روش تفکر و مطالعه، روش تشویق و تنبیه می باشد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که با توجه به بیشتر و گسترده تر شدن موانع، راه تربیت اخلاقی مشکل تر شده است که با الگوگیری از مفاهیم اخلاقی قرآن و اجرای راهکارهای درست تربیتی آن می توان به اهداف متعالی تربیت اخلاقی دست یافت.