مسعود خنجرخانی

هدف اصلی این پژوهش ، بررسی وتحلیل هرمنوتیک فلسفی گادامر و دلالت های آن برای دستیابی به فرایند خودفهمی، دگرفهمی و باهم فهمی می باشد. برای دست یابی به این هدف از روش پژوهش تحلیلی- استنتاجی بهره گرفته شد. لذا، با بررسی مبانی نظری و تشریح نظریه هرمنوتیک فلسفی به ویژه غیر روشمندی فهم، اهمیت سنت، تاریخ، هنر، زبان، امتزاج افق ها و تعامل در فرایند فهم، الگویی پیشنهاد شد که در آن چگونگی رخداد خودفهمی، دگرفهمی و باهم فهمی نشان داده می شود. با این توضیح که خودفهمی با درک سنت خودی، دگرفهمی با شنیدن صدای غیر و در نهایت هم فهمی در قالب تعامل من و تو های پرسشگر (و خیرخواه) محقق می شود. من و توها همزمان در نقش فهمنده و فهماننده عمل نموده و نهایت به فهمی متفاوت تر از افق اولیه خود می رسند. در پایان، تصور این مهم در عرصه تعلیم و تربیت تشریح می شود.

 هدف این پژوهش بررسی تأثیر رویکرد تلفیق برنامه درسی بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر پایه چهارم شهرستان خاش هست. روش تحقیق شبه آزمایشی است و جامعه آماری کل دانش آموزان پایه چهارم مقطع ابتدایی شهرستان خاش در سال تحصیلی 95_94 است؛(4922 n=)؛ که60 نفر از دانش آموزان دختر (30نفر گروه آزمایش و 30نفر گروه کنترل) به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. پرسشنامه پیشرفت تحصیلی محقق ساخته و در سه حیطه (شناختی، عاطفی، روانی- حرکتی) است. روایی توسط اساتید و صاحب نظران دانشکده علوم دانشگاه سیستان و پایایی به وسیله آزمون آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمد. یافته ها حاصل از مقایسه نشان داد که پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر در گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون(بعد از انجام برنامه درسی تلفیقی) باهم تفاوت دارد؛ به این معنی که اجرای برنامه درسی تلفیقی توانسته است باعث افزایش نمره پیشرفت تحصیلی دروس ریاضی، علوم، مطالعات اجتماعی، فارسی و هنر در سه حیطه شناختی، عاطفی، روانی_حرکتی دانش آموزان در گروه آزمایش شود.  

هدف پژوهش حاضر، بررسی اثر تعدیل کنندگی ذهن آگاهی در رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی دانشجویان کارشناسی بود. این پژوهش یک مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است. در این پژوهش، 312 نفر از دانشجویان سال اول کارشناسی دانشگاه لرستان به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. دانشجویان پرسشنامه استرس ادراک شده (کوهن و همکاران، 1983)، پرسشنامه ذهن آگاهی، توجه، هوشیاری (براون و ریان، 2003) و پرسشنامه سازگاری تحصیلی بیکر و سریاک (1989) را کامل کردند. تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تعدیلی به منظور بررسی رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی و همچنین توان تعدیلی متغیّر ذهن آگاهی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین استرس و سازگاری تحصیلی رابطه معنی داری وجود دارد. همچنین، نقش تعدیل گر ذهن آگاهی در رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی دانشجویان مورد تأیید قرار گرفت. این مطالعه نشان داد که سطوح بالاتر ذهن آگاهی رابطه بین استرس و سازگاری تحصیلی را تعدیل می کند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه کیفیت زندگی در مدرسه با بهزیستی روانشناختی، خودپنداره تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان انجام گرفت. روش پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان متوسطه دوم زهک بود. 323 دانش آموز به شیوه نمونه گیری تصادفی- طبقه ای وارد پژوهش شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه های کیفیت زندگی در مدرسه ( اندرسون و بورک، 2000 )، بهزیستی روانشناختی (ریف، 1989)، خودپنداره تحصیلی (یی یسن چن، 2004) و اشتیاق تحصیلی (شوفلی، سالانوا، گونزالز-روما و بیکر، 2002) بود. داده ها با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد کیفیت زندگی در مدرسه با خودپنداره تحصیلی (71/0 r= )، بهزیستی روانشناختی (79/0 r= ) و اشتیاق تحصیلی (67/0 r= ) رابطه مثبت و معناداری دارد (001/0 p< ). همچنین کیفیت زندگی درمدرسه توانسته است به ترتیب 56، 65 و 47 درصد از واریانس خودپنداره تحصیلی، بهزیستی روانشناختی و اشتیاق تحصیلی را پیش بینی کند. با توجه به نتایج، مدیریت مدارس باید با حاکمیت قوانین و مقررات آموزشی ثابت و روشن، برقراری روابط مثبت دوستانه بین معلم و دانش آموزان، فراهم ساختن فرصت های حمایتی عاطفی، محیط مدرسه ای امن و خودمختارانه برای دانش آموزان فراهم کنند تا دانش آموزان با بهزیستی روانشناختی مناسب، خودپنداره مثبت تحصیلی و اشتیاق بالای تحصیلی درگیر فرایند یادگیری شوند .

هدف این مقاله بررسی تربیت انسان از دیدگاه رابیندرانات تاگور می باشد. روش گردآوری اطلاعات اسنادی است و شیوه کار توصیفی، تحلیلی و بخشی استنتاجی می باشد. بر اساس نگاه کلی نگر تاگور، وی تربیت را انسان گرایانه و بشر دوستانه و هدف آن را متوازن ساختن زندگی بشر با کل هستی می داند تاگور، علاوه بر تاکید به سازواری ابعاد انسانی، یگانگی انسان ها و پیوند طبیعت با انسان را خاطر نشان شده و دوران کودکی را در تحقق این مهم کلیدی می داند؛ با این نگاه است که او ملی گرایی تهاجمی را در تضاد با یگانگی دانسته و وحدت، همدردی و همدلی در لباس توجه به قشر فقیر و محروم بویژه دختران و دنیایی عاری از تبعیض را متذکر می شود. پس پیام ضمنی و آشکار تربیتی این اندیشه، برای جامعه کنونی ایران چه می تواند باشد؟ از نظر پژوهشگر چنین استنباط می شود که با توجه به تکثر قومیتی، نژادی و فرهنگی ایران، می توان از اندیشه تاگور به عنوان یکی از الگوهای تربیتی وحدت بخش یاد کرد.

هدف این نوشتار بررسی هویت یابی های ممکن و مطلوب در عصر ارتباطات براساس هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر است. روش پژوهش تحلیلی استنتاجی از نوع پژوهش های کیفی است. در هرمنوتیک فلسفی گادامر در ارتباط فهم منوط به عناصری همچون سنت، تاریخمندیِ فهم، زبانمندی، امتزاج افق ها و تعاملات تأملی «من» و «تو»ها در فرایندی بی پایان، است. در صورت عدم حضور هرکدام از عناصر و هم چنین استیلا و مهار «من» یا «تو»، بر دیگری، روند تعالی انسان دچار نقصان می شود. با تصور این وضعیت برای مقوله هویت می توان چهار حالت متصور شد، که سه هویت ممکن و یک هویت مطلوب است: 1- مهارشدگی (هویت مهارشده) زمانی که فرد از داشته های خود آگاه نباشد و «غیر» غالب باشد؛ 2- مهارگری (هویت مهارگر) زمانی که همسوسازی و غیبت «تو» رخ دهد؛ 3- بی هویتی هم حاکی از غیبت هر دوی «من» و «تو» است؛ 4- اما براساس مبانی اندیشه گادامر می توان شکل چهارمی از هویت یابی را استلزام کرد، که از خودفهمی شروع، با دگرفهمی تعدیل و با هم فهمی شکل می گیرد.

هدف این پژوهش طراحی الگویی برای ارزشیابی تحصیلی بدون تخلف و درعین حال رشد دهنده، با استناد به اندیشه هانس گئورگ گادامر و بنجامین بلوم است. این پژوهش که تحلیلی استنتاجی و از نوع پژوهش های کیفی است، قصد دارد، با استناد به سطوح یادگیری بلوم و رخداد فهم در اندیشه گادامر، روشی ارائه دهد که هم رسالت آموزش را برآورد سازد و هم در ایامی که آموزش به صورت آنلاین است، احتمال تخلف را کم نماید. ارزشیابی تحصیلی یکی از مراحل مهم فرآیند تدریس و آموزش هست که در سطوح یادگیری مدنظر بلوم بیشترین تأمل را می طلبد. در اندیشه گادامر نیز فهم یک رخداد، صرفاً به بازآفرینی محدود نشده و در اتفاقی بدیع در اثر تأملات تأملی فرد با غیر رخ می دهد. محقق با استناد به این دو نظریه و ترکیب سازوار این دو نوعی از ارزشیابی را تعریف می کند که بالاترین حد تفکر و تأمل و آفرینش رخ می دهد که هدف اصلی ارزشیابی است. در این نگاه هدف ارزشیابی صرفاً جواز پاس نیست، بلکه ابزار و تکنیکی برای رشد می باشد. الگو بدین صورت است که طراحی و پاسخ به سؤالات توسط خود فراگیر رخ می دهد و بخشی از امتیاز به طراحی سؤال اختصاص می یابد و به هر میزان سطح بالا و تأملی باشد امتیاز بالاتر از این بخش دریافت می نماید. طرح سؤال سطح بالاتر نیاز به تسلط طراح به محتوا و پیام متن دارد. با این اوصاف فراگیر ناگزیر از طرح این گونه سؤالات است و درنهایت یافتن پاسخ بدان هاست. به نظر در این حالت تخلف به حداقل رسیده و بازآفرینی جای خود را به تأمل، آفرینش و مطالعه عمیق می دهد که هدف نهایی تربیت است.

هدف این پژوهش پرداختن به چالش وحدت اجتماعی در ایامی است که فاصله گذاری اجتماعی و به تبع آن جایگزینی آموزش غیر حضوری و آنلاین ضرورت یافته است. روش تحقیق، تحلیلی - استنتاجی از نوع پژوهش های کیفی است. یکی از کارکردهای نظام های آموزشی ایجاد وحدت اجتماعی است. ولو در برخی مواقع و در برخی سیستم ها، یگانگی و همفکری، جای خود را به هم شکلی و همسویی دهد. جدای از نقد و بررسیِ نیتِ دولت ها، شکل دهی و ایجاد یکپارچکی، امری حیاتی برای حاکمیت است که امکان آن، با حذف حضور، با چالش مواجه شده است. از بین رفتن جایگاه آموزش رسمی با جلوه هایی همچون صف ایستادن، گوش کردن به معلم و مدیر و ناظم، توصیه های سر صف، مراسم ارزشی و اردوها، و تأثیر پذیری از مبلمان و جوّ حاکم بر مدرسه و دانشگاه مصادیقی از موارد هستند. حذف این موارد ولو به مدت دو سال، نتایجی متفاوت با آنچه که در اسناد بالادستی مراد است به دست خواهد آمد. کنار رفتن مدرسه در ایام کرونا مصداقی از چالش فوق است. در این مقاله به صورت تحلیلی به این موضوع پرداخته شده است.

هدف: هدف این پژوهش بررسی زمینه های استیلای شبه پرسشگری بجای پرسشگری در تعلیم و تربیت با استناد به هرمنوتیک فلسفی هانس گئورگ گادامر می باشد. روش پژوهش: روش تحقیق در این مقاله تحلیلی استنتاجی از نوع پژوهش های کیفی است. یافته ها: محور اندیشه هانس گئورک گادامر در کتاب "حقیقت و روش" رخداد فهم می باشد. در نگاه گادامر روشمندی و قابل پیشبینی بودن فهم چالش مهمی برای پرسشگری در معنای فلسفی آن است. زیرا فهم در فرایند بی انتها، غیر روشمند، و در بستر تعاملات تاملی، رخ می دهد بدون اینکه تحت تاثیر مهار "من" یا "غیر" باشد. در این اندیشه پرسش و فهم، به هم گره خورده و در هم تنیده هستند. فهم قابلیت شناخت یا قوه ادراک نیست، بلکه گشودگی سرشارِ در_جهان_هستن است که باعث می شود دازاین روشن شده باشد، نه به این معنا که هستنده دیگری او را روشن کرده است، بلکه به این معنا که خودش روشنگاه (روشنگر) است. با این اوصاف وقتی نظام آموزشی با مبانی علم (در معنای ساینس)، و ایدئولوژی (دارای مانیفست لایتغیر) شکل گیرد، چون ادعای درک غایت حقیقت را دارد، تفکر در مهار علم و ایدوئولوژی، قرار می گیرد و شبه پرسشگری بر پرسش های بنیادین، استیلا می یابد؛ در نتیجه رد و تایید فرضیه ها، یا ادعای فهم غایت حقیقت از سوی ایدئولوژی، با ماهیت پرسشگری فاصله دارد.

هدف اصلی این پژوهش تحلیل محتوای کتب درسی پایه اول ابتدایی براساس میزان توجه به مولفه های برابری جنسیتی است. روش پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا با روش آنتروپی شانون می باشد. واحد تحلیل صفحات (تصاویر، متن، سوالات و تمارین) با 6 شاخص و 26 زیر شاخصِ مورد تاکید اعلامیه جهانی حقوق بشر می باشد. نتایج تحلیل در مطالعه محتوای کتب درسی پایه اول ابتدایی نشان داد که از میان 6 شاخص مورد بررسی، بیشترین فراوانی و ضریب اهمیت، متعلق به شاخص اجتماعی(wj=0.731 برای مردان و wj=0.671 برای زنان ) و کمترین فراوانی و ضریب اهمیت متعلق به شاخص سیاسی است(wj=0.039 برای مردان wj=0.00برای زنان) است. همچنین نتایج حاکی از آن است نقش های زنان در موقعیت های مختلف سیاسی(بیشتر شکاف بین زن و مرد)، سلامت و شانس زندگی نسبت به مردان انعکاس کمرنگی در کتب درسی این پایه دارند. کلمات کلیدی: برابری جنسیتی، کتب درسی پایه اول ابتدایی، تحلیل محتوا، آنتروپی شانون . .

موضوع این پژوهش پرداختن به مساله تعدیل خودمحق پنداری با آموزش فرهنگ دگرپذیری است، که از تمامیت خواهی ایدئولوژیک تا تعاملات تأملی متغیر است. روش پژوهش تحلیلی- استنتاجی به منزله نوعی از پژوهش های کیفی است. بعد از بررسی مبانی نظری و تبیین ایدئولوژی با محوریت اندیشه ونک دایک، امکان و چگونگی تأثیر ایدوئولوژی در شکل گیری فرهنگ خود محق پندار استلزام شد و از هرمنوتیک فلسفی برای تعدیل این پدیده، بهره گرفته شد. در واقع سعی شده نشان داده شود طرحواره های قطبی شده گروه خاص، که از سوی ابزارهای اطلاع رسانی اقتدارگرا و تمامیت خواه، القاء می شود چگونه، شناخت و نگرشِ اجتماعیِ شهروندان را شکل داده و پیاده سازی آن مدل ذهنی، در نقش الگوی رفتار با غیر، القاء می شود در واقع تفاوت این شهروند با گروه صاحب قدرت، فقط در امکان پیاده سازی اقتدار است، و الّا هردو ذهن شبیه هستند. تجلّی این فرهنگ در پیوستاری، از سیاست های کلی ادارات تا روابط میان فردی افراد نمایان می شود. اینکه، هرمتوتیک فلسفی با عنصر امتزاج افق های فکری (به جای "خود"ی مثبت و دیگری منفی)، و در فرایند تعاملات تأملی من و تویی آزاد، می تواند تاحدی تعدیل گر این سندرم اجتماعی باشد، و تعادلی بین حق و تکلیف رخ دهد، کافی نیست، زیراکه عصر، عصر حیات ایدئولوژی هاست نه تعاملات تأملی؛ برنامه ریزی واقع گرایانه آموزش توان زیست در عصر ایدئولوژی است. می توان، با بازتعریف و گسترش معنای "خود"ی، با الهام از مفاهیم همچون قضاوت، ذوق و حس مشترک، زمینه ورود بر فرهنگ دگرپذیری را از درون فرهنگ خودمحق پندار، فراهم ساخت. تفصیل این مهم در مقاله آمده است.

هدف پژوهش حاضر تاثیر بهزیستی معنوی برسایش اجتماعی بامیانجی گری بدبینی سازمانی معلمان دوره دوم متوسطه شهرستان بجنورد بوده است. روش پژوهش همبستگی با رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری بوده است. جامعه آماری پژوهش حدود 580 نفر از معلمان دوره دوم متوسطه شهرستان بجنورد با نمونه 231 نفری مطابق با روش تصادفی ساده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه بهزیستی، سایش اجتماعی و بدبینی سازمانی استفاده شد. روایی و پایایی هر سه ابزار مطابق با تحلیل تاییدی و پایایی آلفای کرانباخ و ترکیبی مورد تایید قرار گرفت. داده ها با نرم افزار Smart Pls مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بهزیستی معنوی بر سایش اجتماعی و بدبینی سازمانی معلمان موثر است و اثر بهزیستی معنوی از طریق بدبینی سازمانی بر سایش اجتماعی تایید شد از طرفی بدبینی سازمانی اثر مستقیم بر سایش اجتماعی داشت. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد بهزیستی معنوی موجب کاهش سایش اجتماعی و کاهش بدبینی سازمانی می شود. بدبینی مستقیما موجب افزایش سایش اجتماعی معلمان می شود.

هدف پژوهش تاملی در باب تربیت در آئینه ایدئولوژی می باشد که تحلیلی از تقابل واقع بینی و ایده ال خواهی است؛ این پژوهش با روش تحلیلی - استنتاجی و در قالب یک پژوهش کیفی می باشد. در این تحقیق بعد از تبیین و تشریح ایدئولوژی، با تاکید بر اندیشه ون دایک و ساندرول-چالش های تربیت در عصر حاضر، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفت. با توجه به مبانی نظری، می توان استلزام کرد، در صورت استیلای تفکر ایدوئولوک، بر سیستم آموزشی، تربیت مبنا محور(مبتنی برعلم، دین و فلسفه)، کم رنگ می شود. زیرا طرحواره های قطبی شده گروه خاص، شناخت و نگرشِ اجتماعیِ فعالینِ عرصه ی تربیت را تحت مهار خود خواهد داشت، و با ارائه و پیاده سازی مدل های ذهنی گفتمان و عمل فعالین این عرصه را هدایت می نماید و درصورت ناهمسویی فعالین عرصه تربیت، ناسازواری شکل می گیرد. در این راستا نمایش معلم و فراگیر دگراندیش برای صیانت از خوددر سیستم، و هزینه ی شناسایی و نگه داشتن ایشان در ریل مانیفست از سوی حاکمیت، هزینه بردار شده و باور قطبی شده ی ما (ی مثبت) و آنها (ی منفی)، ذهنی شورشی شکل خواهد داد. دراین میان ممکن است تغییر در ایدئولوژی رخ دهد، ولی رهایی از ایدئولوژی در جهان امروز، یک خودفریبی است. تصور تربیت تحولی در این فراشد را باید آموخت و در این چالش توان زیست و تعالی داشت. سازوارگی عناصر تربیت، مانیفست بعنوان ظرفیت و پرهیز از تعریف عین مانیفست بعنوان محتوا و در نهایت عدم تقلیل مانیفست به ایده های فردی، می تواند توفیقاتی را در عرصه تربیت منجر شود