محمدتقى مصباح یزدی

محمدتقى مصباح یزدی

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۱ تا ۴۰ مورد از کل ۴۸ مورد.
۲۱.

شیعیان واقعى و شوق دیدار معبود (2)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سراى آخرت شوق دیدار معبود اولیاى خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۱ تعداد دانلود : ۵۸۶
این متن شرحى است بر کلام امیرمؤمنان على علیه السلام در باب اوصاف شیعیان واقعى. شوق دیدار معبود، ازجمله اوصاف شیعیان واقعى است که از ظاهر آیات و روایات به دست مى آید که ظرف تحقق آن عالم آخرت است. هرچند ائمه اطهار علیهم السلامو اولیاى خاص الهى که مرگ اختیارى دارند، مى توانند آن گاه که مشرف به عالم آخرت مى شوند، به لقاء الهى نایل آیند. یکى از راه هاى کسب لقاى الهى این است که افزون بر باور لقاء الهى و نعمت هاى محدود بهشتى، باید توجهمان را نیز به آنها معطوف کنیم. نباید دلبستگى به لذایذ دنیوى داشته باشیم، همواره یاد خدا را در دل خود زنده نگه داریم و با انس به خدا، خود به خود، دلبستگى ها کاسته مى شود؛ یعنى باور به ابدى و جاودانه بودن پاداش هاى اخروى، از دیگر راه هاى کسب لقاء است. چشم پوشى از حرام و مناجات راستى با خدا و اولیا، زمینه ساز لقاى الهى است.
۲۲.

بازشناسى عرفان حقیقى از عرفان هاى کاذب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفان عارف شاعر عرفان کاذب عارف بالله عرفان حقیقى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۴۷۰
این مقاله به تبیین عرفان حقیقى از عرفان هاى کاذب مى پردازد. از دیدگاه اهل بیت علیهم السلام، «عارف باللّه» کسى است که به عالى ترین مقام معرفت بشر که دستیابى به آن براى ایشان ممکن است، نایل آید. همواره در طول تاریخ از عرفان تحریف هایى صورت گرفته و آن را با شاعر یکسان پنداشته اند؛ زیرا عرفا و شعرا مفاهیم معنوى و عرفانى را در قالب مفاهیم تخیلى و شعرى بیان مى کنند. این برداشتى عامیانه و نادرست است. در قرآن نیز گاهى اوقات تعابیر استعارى، کنایى و تخیلى به کار رفته اند. ازاین رو، عرفان هرگز به معناى داشتن مهارت در ارائه مفاهیم معنوى در قالب شعر و یا به صورت کنایه، استعارى و تخیلى نیست. عارف باللّه کسى است که افزون بر شناخت ذهنى خدا و اسماء و صفات او، عمیقا نیز خداوند و صفات او را باور داشته باشد. این عرفان، نشانه کامل انسان و شیعه واقعى و روح تشیع است و در پرتو تجلى نور الهى در قلب مؤمن حاصل مى شود.
۲۳.

سیماى پرهیزگاران در خطبه متقین امیرمؤمنان علیه السلام؛معرفت ناب و تکلیف مدارى (2)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عرفان معرفت فضایل اخلاقى معرفت ناب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۳۹۱
این متن شرحى است بر کلام امیرمؤمنان على علیه السلام در باب صفات شیعیان واقعى. حضرت طلیعه معرفى ویژگى شیعیان را سه ویژگى کلى مى شمارند که جامع و محور سایر صفات آنان است: معرفت حقیقى خداى متعال، عمل به دستورات و دارا بودن فضایل و ملکات فاضله. فلسفه شناخت فضایل در کلام بزرگان و ائمّه اطهار علیهم السلام این است که ما مدعیان تشیع، به شیعیان واقعى شباهتى یابیم. معرفت واقعى خدا زمانى به دست مى آید که انسان خداوند را با همه صفات ثبوتى و سلبى و صفات ذات و فعل او بشناسد و به آنها باور داشته باشد. این معرفت زمانى بر رفتار انسان اثر مى گذارد که عمیقا در جان و روح او نفوذ کرده باشد؛ انسانى که باور ندارد خداوند به هر رفتارى پاداش و کیفرى مى دهد و او مالک یوم الدین است و در قیامت اعمال ما را حسابرسى مى کند، بر اعمال خویش مراقبتى نخواهد داشت. ازاین رو، شیعیان واقعى که عارف به خدا هستند، لوازم آثار معرفتشان باید در رفتار و حرکات آنان تجلى یابد. پس رفتار و ویژگى هاى انسان هنگامى ارزشمند است که محور آنها معرفت خدا باشد.
۲۴.

اهتمام شیعیان واقعی به خودسازی و تهذیب نفس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیعیان خودسازی تهذیب نفس غرایز تربیت ماهیت عقل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۱ تعداد دانلود : ۵۶۴
این مقاله به تفسیر و شرح کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام در خصوص نشانة پرهیزکاران و شیعیان واقعی می پردازد. توفیق هر انسانی در تقویت نفس، ترقی، سعادت و تکامل پیش از هر چیز در گرو همت و اراده اوست تا فراگیری آموزه های تربیتی. خودسازی، خودپروری و تلاش و کوشش انسان برای پرورش و تربیت خود و نیل به کمال و سعادت و مبارزه با عوامل انحطاط و انحراف است. تربیت افزون بر عزم و اراده جدی متربی، نیازمند مربی دلسوز است که با تعلیم رفتارهای درست به متربی و راهنمایی او به فضایل و کمالات اخلاقی و بازداشتن وی از زذایل اخلاقی، زمینة تربیت متربی را فراهم سازد. بدین منظور، تأمین نیازهای روحی و جسمی و نیز بهره گیری از اهرم تشویق و تنبیه، برای نیل به تربیت ضروری است. ازاین رو، شیعیان واقعی به آنچه جاودانه و ماندگار است رغبت دارند، به آنچه فانی و گذراست دل نمی بندند. انسان عاقل با مقایسه جاودانگی و برتری آخرت بر دنیای فانی، هرگز حاضر نمی شود لذت گذرا و اندک و موهوم دنیا را بر سعادت ابدی و نعمت های جاودانه بهشت ترجیح دهد.
۲۵.

منش فروتنانه شیعیان واقعى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تواضع تکبر روحیه استکبارى فروتنى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات مذاهب فقهی شیعه
تعداد بازدید : ۵۳۹ تعداد دانلود : ۴۵۱
این مقال به شرح کلام امیرمؤمنان على علیه السلام پیرامون ویژگى هاى ارزشمند شیعیان واقعى و پرهیزکاران مى پردازد. تواضع و منش فروتنانه مشى شیعیان واقعى است. روحیه استکبارى و فخرفروشى زیبنده شیعیان نیست. پیامبران آمده اند تا روح استکبارى را از ما بزدایند و ما را بنده خالص خدا کنند. ازاین رو، تواضع در اسلام مطلوب و در معارف دینى جایگاه بلندى دارد. نباید از نعمت هاى خداوند مغرور و سرمست شد. تواضع و فروتنى ازجمله ارزش هاى متعالى در بینش توحیدى است که ما را به بندگى خدا مى رساند. تکبر، غرور و روحیه استکبارى دامى است که شیطان آن را گسترانده تا ما را از بندگى خدا بازدارد؛ روحیه اى که موجب شد شیطان از درگاه خداى متعال رانده شود.
۲۶.

بازشناسى رابطه دین و اخلاق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: دین اخلاق ارتباط دین و اخلاق استثناپذیرى احکام اخلاقى ارزش هاى اخلاقى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
تعداد بازدید : ۵۲۵ تعداد دانلود : ۳۶۶
این بحث به تبیین ارتباط دین و اخلاق مى پردازد. اخلاق، بخشى از دین است و از این منظر، اخلاق دینى است. منظور از «دین»، گاهى محتواى کتاب و سنت است که شامل عقاید، اخلاق و دستورالعمل هاى عملى است. در این نگاه، منظور از اخلاق دینى، گزاره هاى اخلاقى در متن دین است. منظور از «اخلاق»، نیز صفات و رفتار خوب و بد است که یکى از راه هاى بازشناخت آن، دلایل دین در کتاب و سنت است. در این نگاه، اخلاق دینى، اخلاقى است که براى آن دلایل تعبدى و دینى وجود دارد. اما در علم اخلاق رایج، اخلاق افزون بر صفات و ملکات، شامل رفتار نیز مى شود و افزون بر صفات خوب و بد، هر کار اختیارى خوب و بد ارزش اخلاقى به شمار مى آید که علاوه بر ادله تعبدى، مى توان بر آنها برهان اقامه کرد؛ زیرا هر انسان به طور فطرى خواهان کمال خویش است. ازاین رو، کمال جویى و حقیقت جویى و کوشش براى کسب علم و آگاهى، امرى فطرى و ضرورتى وجودى است؛ زیرا همه خواهان کمال و سعادت هستند. بنابراین، اکثر گزاره ها و ارزش هاى اخلاقى را با دلایل عقلى و تعبدى مى توان شناخت و از پشتوانه عقلى نیز برخوردارند.
۲۷.

میانه روى در شیعیان واقعى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتدال میانه روى میانه روى در صفات و رفتار اعتدال در اخلاق و رفتار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه کلیات مذاهب فقهی شیعه
تعداد بازدید : ۵۲۴ تعداد دانلود : ۳۱۵
این مقاله شرحى است بر ویژگى شیعیان واقعى در باب میانه روى. ازجمله ویژگى شیعیان، میانه روى است که خود داراى معیار و در عرصه هاى گوناگون زندگى مطرح مى شود. میانه روى امرى نسبى است که نسبت به افراد و قشرهاى گوناگون جامعه و موقعیت هاى مختلف زمانى و مکانى متفاوت است و معیار تشخیص آن عرف هاى زمان است. در هر زمان، تهیه آنچه امکان فراهم آوردنش براى اکثر افراد جامعه فراهم باشد، میانه روى، و در غیر این صورت زیاده روى و اسراف است. در قرآن و روایات از اسراف و تبذیر، بخل و زیاده روى نکوهش شده است. به گونه اى که حتى در عبادات نیز این امر مورد سرزنش واقع شده است. در لباس و پوشاک، خوراک، رفتار و اخلاق، صفات آدمى به اعتدال و میانه روى سفارش شده است؛ زیرا انسان باید بر حسب ابعاد وجودى خود و متناسب با آنها به وظایف معمول و معقول خود بپردازد. کاهلى و سستى و افراط هر دو مذموم است. ازاین رو، انسان باید بر حسب نیازمندى هاى قواى خود، و بر حسب ابعاد وجودى قوا، به وظایف خود، به گونه اى برسد که سهم همه رعایت و تزاحمى پدید نیاید.
۲۸.

صفات شیعیان واقعی؛ قناعت (2)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قناعت دین دنیا مؤمن آخرت قرب الهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۹ تعداد دانلود : ۴۲۶
قناعت از جمله ویژگی های شیعیان واقعی است. قناعت به معنای کاستی از تعلقات و توجه به لذایذ دنیوی است. قناعت، مؤمن را وامی دارد در استفاده از آنچه به دست آورده، و نعمت های خداوندی که در اختیارش هست، اسراف نکند و در حد ضرورت از آن مصرف کند. مؤمن خدا و آخرت را باور دارد و دنیا را وسیله برای نیل به قرب الهی نمی داند. کسی که همة تلاش او در دنیا بهره مندی از لذایذ دنیوی است یا منکر عالم آخرت است و می پندارد که هرچه هست در همین دنیاست و خارج از آن چیزی وجود ندارد و یا ایمانش ضعیف است. ازاین رو، استفاده از امکانات دنیوی برای غیر آخرت و اهداف غیرالهی نابخردی است. شیعة واقعی از زندگی دنیوی، با چراغ عقل و وحی گام برمی دارد و با هدایت وحی و عقل دلش از انحرافات و کژی ها پاک است. فلسفة قناعت در دنیا در همین عرصه معنا دارد.
۲۹.

رضاى شیعیان واقعى به قضاى الهى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: لذت شیعیان واقعى خفقان الهى مقام رضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۲ تعداد دانلود : ۴۴۵
یکى از ویژگى هایى که امیرمؤمنان علیه السلام براى شیعیان واقعى برمى شمارند، این است که حال آنان هنگام روبه رو شدن با گرفتارى و مصیبت، با هنگام برخوردارى از نعمت و رفاه و آسایش یکسان است. همچنان که افراد معمولى هنگام خوشى و بهره مندى از آسایش و راحتى، از زندگى خود راضى اند و گله اى ندارند، پرهیزگاران و شیعیان واقعى هنگام بلا و مصیبت راضى اند و هیچ گله و شکایتى ندارند. آنان در این مواقع، ناشکیبایى و ناراحتى نمى کنند و برایشان تفاوتى ندارد که بلا بر ایشان ببارد یا از نعمت سرشار برخوردار شوند. سرّ وجودِ آن روحیه در شیعیان واقعى، رضاى آنها به قضا و قدر الهى است. آنان هم رفاه و آسایش را تقدیر خداوند مى دانند، هم بلا و مصیبت را، و چون این گرفتارى ها را خداوند مقدر فرموده، با همه وجود به پیشواز آن مى روند و گلایه اى ندارند.
۳۰.

شیعة واقعی و مهار خشم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خشم کظم غیظ خشم مطلوب احکام دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۳ تعداد دانلود : ۴۷۴
از دیگر نشانه های شیعیان واقعی از منظر امیرمؤمنان علی† فرو خوردن خشم و کظم غیظ می باشد. تعبیر جرعه به معنای نوشیدن خشم و غضب تعبیری استعاری است و به معنای جلوگیری و کنترل خشم است. فرد خشمگین اگر بر خودش مسلط نباشد و از آن جلوگیری نکند، با توهین یا حمله به کسی که او را خشمگین کرده، خشم خود را اظهار می دارد، اما اگر بر خود مسلط باشد، همچون نوشیدن آبی گوارا، با صبر و تحمل حرارت خشم خود را از دل می زداید. خشم آثار روانی، دنیایی و اخروی بسیار و کنترل آن اهمیت بسزایی دارد؛ زیرا خشم موجب گسترش اختلاف و زمینة سقوط انسان و ارتکاب گناه بزرگ را برای او فراهم می کند. خشم، نوعی غریزه دفاعی و حالتی نفسانی است که در پی تجاوز به مال و هتک حرمت فرد بروز می دهد. این غریزه زمانی ظهور می کند که فرد رفتاری را اهانت به خود بداند. دلیل دیگر، حساسیت فرد در برابر رفتار اهانت آمیز دیگران است. البته، خشم دو گونه است: مطلوب و نامطلوب. خشم نامطلوب به خاطر هوای نفس و خودخواهی فرد است و خشم مطلوب، تعصب در برابر احکام دین و در مقام دفع تجاوز به دین و حمایت از ارزش های دینی است.
۳۱.

تواضع و سلوک؛ سازندة شیعة راستین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تواضع سلوک کبر خودبرتربینی فروتنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۸ تعداد دانلود : ۳۰۷
امیرمؤمنان علی علیه السلام، در ادامة خطبة نورانی خود و پس از آنکه شیعیان واقعی و مؤمنان راستین را به سبب کظم غیظ و فروخوردن خشم خود می ستایند، به چند ویژگی و نشانة دیگر آنها اشاره می کنند و دربارة نشانة مؤمنان و شیعیان واقعی می فرمایند: «صَافِیاً خُلُقُهُ، آمِناً مِنْهُ جَارُهُ، سَهْلاً أَمْرُهُ، مَعْدُوماً کِبْرُهُ، بَیِّناً صَبْرُهُ، کَثِیراً ذِکْرُه»؛ اخلاقش نیکو، همسایه اش از او ایمن، کارش آسان، کبر و غرور از او رخت بربسته، صبرش آشکار و یاد خدا و ذکر او فراوان است. ریشة غضب، تکبر و خودبزرگ بینی است. دانستیم ریشة بسیاری از مفاسد اخلاقی، تکبر و خودبزرگ بینی است. همچنین در برخی روایات، تکبر، حرص و حسد ریشة کفر و هلاکت انسان معرفی شده است، چنان که امام حسن علیه السلام، می فرمایند: «هَلَاکُ النَّاسِ فِی ثَلَاثٍ : الْکِبْرُ وَالْحَسَدُ وَالْحِرْصُ؛ فَالْکِبْرُ هَلَاکُ الدِّینِ وَبِهِ لُعِنَ إِبْلِیسُ، وَالْحِرْصُ عَدُوُّ النَّفْسِ وَبِهِ أُخْرِجَ آدَمُ مِنَ الْجَنَّةِ، وَالْحَسَدُ رَائِدُ السُّوءِ وَمِنْهُ قَتَلَ قَابِیلُ هَابِیل» ؛ هلاکت مردم در سه چیز است: کبر، حرص و حسد. کبر موجب نابودی دین است و به جهت آن (کبر) شیطان ملعون شد. حرص دشمن جان است و به واسطة حرص، آدم از بهشت خارج گردید. حسد سردستة بدی هاست و به واسطة حسد قابیل، هابیل را کشت. این مقاله به تفصیل به بحث تواضع و سلوک به عنوان ویژگی شیعیان واقعی می پردازد.
۳۲.

جستاری در ایمان و یقین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایمان یقین ماهیت ایمان و یقین مقام تسلیم و رضا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۴ تعداد دانلود : ۵۲۳
در جلسة قبل، نخستین نشانه های شیعیان واقعی را بررسی کردیم، که عبارت اند از: توانمندی و نیرومندی در دین، و دوراندیشی و نرم خویی در روابط با مردم. اکنون نشانه ای دیگر را بررسی می کنیم. به فرمودة امیرمؤمنان علی علیه السلام، نشانة دیگر شیعیان «إیَماناً فِی یَقِینٍ»؛ «ایمان و اعتقادشان در مرحلة یقین و منزه از شک و تردید است» می باشد. ایمان، درجاتی دارد که نخستین درجة آن، در همة شیعیان و پیروان اهل بیت علیهم السلام وجود دارد؛ اما هرچه درجات ایمان بالا می رود، شمار شیعیانی که در آن درجات قرار دارند، کاهش می یابد. یکی از درجات عالی ایمان، یقین است که به مؤمنان ممتاز و شیعیان واقعی اختصاص دارد. آنچه در پی می آید بحث پیرامون حقیقت ایمان، حقیقت یقین، نشانه های یقین، عوامل پیدایش یقین، عوامل کاهندة یقین و ارتباط ایمان با یقین می باشد که به اجمال مطالبی در این عرصه بیان شده است.
۳۳.

شیعیان واقعى و مشاهده فراسوى دنیا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جهنم بهشت آخرت دنیا اولیاى خدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۱ تعداد دانلود : ۵۲۵
این مقاله به ویژگى شیعیان در مشاهده فراسوى جهان مى پردازد. به اجمال مى توان فهمید که ممکن است انسان در همین سراى دنیا بهشت و جهنم را مشاهده و درک کند، چنان که رسول اکرم صلى الله علیه و آله، در شب معراج بهشت و جهنم را مشاهده کرده و این معنا اختصاص به حضرات معصومان علیهم السلام دارد. گاهى نیز ممکن است برخى مؤمنان بهشت و جهنم را به صورت مکاشفه ببینند، شبیه آنچه عرفا ادعا مى کنند. همچنین ممکن است درک بهشت و جهنم به این معنا باشد که مؤمنان چنان بر بهشت و جهنم تمرکز یافته و همه فکر و ذکرشان شده است که گویا این تمرکز آنان را از غیر آخرت بازداشته است؛ گویى بهشت و جهنم را مى بینند. آنچه از ما انسان هاى عادى ساخته است اینکه چنان فکر و ذهن خود را بر امور آخرت متمرکز کنیم که بهشت و جهنم را باور کنیم؛ گویى آن را مى بینیم. بهترین راه تحصیل این حالت، انس انسان با قرآن است و تدبر و تأمل در معانى و مفاهیم قرآنى است. به گونه اى که به هنگام قرائت قرآن در آیات مربوط به بهشت و جهنم و رحمت، چنان در آن تدبر کنیم که گویى مخاطب آیات قرآن خود ما هستیم.
۳۴.

پاره ای از بایسته های علم آموزی در کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: مؤمنان علم آموزی بایسته های علم آموزی صبر و بردباری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵
این مقاله به موضوع بایسته های علم آموزی در کلام امیر مؤمنان علی علیه السلام می پردازد. یکی از نشانه های مؤمنان اینکه آنان حریص و مصر بر کسب علم و دانش هستند و دارای عطش سیری ناپذیری علم آموزی هستند. شیعیان واقعی چون از ارزش تحصیل علم آگاه هستند، و بدان باور دارند، بر تحصیل علم حریص و تا لحظات آخر عمر خویش، در پی کسب علم و دانش هستند. تشنگان علم، مطالب را عمیق و کامل فرا می گیرند؛ هرگز سطحی کاری مرام آنان نیست. افزون بر این، نشانه دیگر مؤمنان، آمیختن علم با حلم و بردباری است. عالمی که بردبار نباشد، تحمل شنیدن، اندیشیدن و پذیرفتن عقیده مخالف را ندارد. در اختلاف ها، سریع قضاوت کرده، دچار خطا می شود. علم، حلم و بردباری موجب روحیه پرسشگری آنان می شود. این امر خود موجب می شود فرد با وظایف و تکالیف دینی خویش، بحث و گفت وگو و انتخاب نظر صواب، آشنا شود.
۳۵.

ویژگى هاى برجسته شیعیان واقعى؛ توصیفى دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیعیان رضوان الهى ایمان مدارى کرامت و حلم آزمندى و خشم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۲ تعداد دانلود : ۲۹۵
این مقال در مقام بیان ویژگى هاى شیعیان واقعى از زبان امیرمؤمنان على علیه السلام است. برخى از ویژگى هاى شیعیان واقعى عبارتند از: همواره ذکر خدا بر زبانشان جارى است، از دنیا رویگردانند، آثار توجه به خدا در چهره آنان هویداست، راهبان شب و شیران روز هستند. حلیم و بردبارند. کریم و بزرگوارند. زمین را فرش خود، آب را عطر و قرآن را شعار خود قرار داده اند. در میان مردم گمنام هستند. نسبت به پست و مقام دنیایى بى اعتنا هستند. شرّ ایشان به کسى نمى رسد. دل هایشان غمناک و خواسته هایشان اندک است. به کسى اظهار نیاز نمى کنند. گشاده رو و با خوش رویى با مردم برخورد مى کنند. داراى عزت نفس هستند. نیازهایشان اندک و به لقمه نانى اکتفا مى کنند.
۳۶.

انس با خدا و پرهیز از غفلت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انس با خدا آخرت ارتباط با خدا پرهیز از غفلت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۴۳۱
این متن شرح و بررسی صفات و نشانه های مؤمن راستین و شیعة واقعی و پرهیزکار در کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام است. آن حضرت یکی دیگر از نشانه های مؤمنان را این گونه معرفی می کنند: «إِنْ کَانَ بَیْنَ الْغَافِلِینَ کُتِبَ فِی الذَّاکِرِینَ وَ إِنْ کَانَ مَعَ الذَّاکِرِینَ لَمْ یُکْتَبْ مِنَ الْغَافِلِینَ»؛ اگر در جمع غافلان قرار گیرد، نامش در گروه یادآوران خدا ثبت می شود و اگر در جمع یادآوران خدا باشد، راه غفلت نپوید و نامش در گروه غافلان نوشته نمی شود. این ویژگی در فرازهای پیشین خطبه با تعابیر دیگری نیز بیان شده است. اینها همگی دلالت می کنند که شیعة واقعی، همواره به یاد خداست و بر آن تأکید می کنند. ازجمله راه کارهای یادکرد خدا، ارتباط با او و آخرت و نیز توجه پیوسته و مستمر مؤمنان راستین به خدای متعال است.
۳۷.

گذشت، احسان و صلةرحم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شیعیان احسان صله رحم امر به معروف و نهی از منکر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۳۷
امیرمؤمنان علی علیه السلام در ادامة خطبه نورانی خود، پنج نشانة دیگر شیعة واقعی پرهیزگار را این گونه معرفی می کنند: «یَعْفُو عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ یُعْطِی مَنْ حَرَمَهُ، وَ یَصِلُ مَنْ قَطَعَهُ، قَرِیبٌ مَعْرُوفُهُ، صَادِقٌ قَوْلُهُ، حَسَنٌ فِعْلُهُ، مُقْبِلٌ خَیْرُهُ، مُدْبِرٌ شَرُّهُ، غَائِبٌ مَکْرُه» ؛ از کسی که به او ستم کرده است، درگذرد؛ و بر کسی که او را محروم کرده، دست کرم گشاید؛ و با آن کس که خویشاوندی او را بریده است، صلةرحم کند. خوبی ها و احسانش نزدیک و زبانزد، و گفتارش راست، و کردارش نیکو است و به کارهای خیر روی آورد و کار ناپسند از او دیده نشود و از مکر و حیله به دور باشد. این مقاله شرح استاد برای کلام امیرمؤمنان علیه السلام است، به تفصیل شاخص ها و مصادیق هریک از این نشانه ها را شرح می دهند.
۳۸.

شیعیان واقعى و اندوه حرمان از دیدار معشوق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: غم آزمایش شادى شیطان واقعى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۷ تعداد دانلود : ۳۷۷
آیا در اسلام حزن و اندوه مطلوب است، یا شاد و سرور بودن؟ با اینکه حکم آنها به اقتضاى شرایط متفاوت است. در پاسخ باید گفت: انسان گرچه هیچ گاه در زندگى دنیایى از حزن و اندوه تهى نمى شود، اما بالفطره خواهان خوشى و شادى است و از اندوه گریزان است. اما خلقت این گونه اى انسان به این دلیل است که این عالم محل آزمایش انسان است. ما در برابر هریک از غم ها و شادى ها و خوشى ها و ناخوشى ها وظایفى داریم و آزمایش مى شویم. آیا وقتى نعمتى به ما مى رسد سرمست و مسرور مى شویم و مغرور مى شویم و خدا را فراموش مى کنیم. یا در هر حال، نعمت هاى خدا را شکرگذاریم. در اسلام، اگر منشأ شادى و حزن مطلوب و ارزشمند بود، شادى و حزن ارزشمند و مطلوب خواهد بود، وگرنه نامطلوب و ناپسند است. بر شادى و اندوه مطلوب ثواب و اجر مترتب است. مؤمن باید بداند که هرآنچه در اختیار اوست، از آنِ خداست و در از دست دادن آن مصلحتى نهفته است.
۳۹.

شیعیان واقعى؛ برخوردار از ملکات و فضایل ناب انسانى(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عمل عمل صالح گناه فضایل فواضل

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی کلیات فلسفه‌ اخلاق
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۲۸۶
این مقال، به شرح و تفسیر صفات مؤمنان و شیعیان در باب فضایل و ملکات اخلاقى مى پردازد. فضایل بیشتر درباره ملکات راسخ و صفات ثابت کاربرد دارد و فواضل به رفتارهاى اخلاقى مانند احسان به دیگران که هنوز به صورت ملکه راسخ درنیامده، اطلاق مى شود. فضایل از امور تشکیکى و داراى مراتب و درجات کمّى و کیفى هستند. براى تشخیص برترى و مرتبه کیفى و سنجش رفتار از نظر کیفیت، دو معیار و ملاک وجود دارد: یکى معرفت فردى است که آن عمل را انجام مى دهد. دوم اخلاص او، هرچه معرفت و اخلاص فرد بیشتر باشد، ارزش و کیفیت عمل فرد به مراتب فزونى مى یابد. از سوى دیگر، همین معرفت و اخلاص هم متلازم هم هستند. هرکس معرفتش بیشتر باشد، اخلاصش در عمل نیز بیشتر است.
۴۰.

پیراستگی مؤمنان راستین از ریا و خجالت نکوهیده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حماقت مؤمنان ریا شرم و حیا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۳۹۱
این مقاله شرحی است بر کلام امیرمؤمنان علی علیه السلام پیرامون نشانه های مؤمنان واقعی. امام علیه السلام یکی دیگر از نشانه های مؤمنان راستین را پیراستگی آنان از ریا و خجالت نکوهیده می داند. ریا در تکالیف تعبدی هم موجب بطلان عمل می شود و هم به عنوان گناهی کبیره است. در تکالیف توصلی که قصد قربت در آنها شرط نیست، و نیز در مباحات هم که تکلیفی بر انجام آن برای انسان نیست، و یا موجب می شود که ثوابی به فرد ندهند. هرچند قصد قربت موجب ترتب ثواب بر رفتار آدمی است، ازاین رو، خداوند اعمالی که برای او نیست و به غیر او تعلق می گیرد، نمی پذیرد.شرم و حیا نیز از دیگر صفات مؤمنان است. حیا دو گونه است: حیای عقل و حیای حماقت و نادانی. شرم و حیای بی منطق و دلیل، عقل پسند است و خدا از آن خشنود نیست، اما حیای عقل، در برابر انجام کار زشت و ناپسند است که در رفتار خویش حجلت زده می شود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان