الهه جعفری

حقوق بشر مهمترین دستاوردی است که قدرت های بزرگ از آن برای تحت فشار قرار دادن کشورهای دیگر استفاده میکنند تا به اهداف سلطهگرانه خود برسند. نکات قابل توجه در چند دهه اخیر، دخالت ایالات متحده در مسائل امنیتی جهان است که باعث ایجاد ناامنی و جنایات و کشتار مردم بیگناه شده است و در این میان کشور ایران بیشترین صدمه را از جانب امریکا متحمل شده است. از جمله جنایاتی که امریکا علیه ایران انجام داده حمله ناوگان امریکا به هواپیمای مسافربری ایران در 12 تیر 1367 بوده است. در این مقاله تلاش میشود حوادث تروریستی که در 12 تیر به وقوع پیوسته است، تشریح شود تا با بررسی ابعاد حقوقی در این خصوص به روشنگری بپردازیم.

تا قبل از قرن بیستم میلادی، مفهوم خانواده در غرب به شکل متداول بود و خانواده متشکل از پدر و مادر و فرزندان با کارکردهای تعریف شده و بر اساس قراردادهای سنتی شکل می گرفت. به تدریج به دلیل پیدایش عواملی چند، تحولاتی در شکل خانواده پدیدار گشت. تغییر سبک زندگی در غرب و مفهوم خانواده از ازدواج سفید شروع و به قانونی شدن ازدواج هم جنسگراها در غرب رواج یافت. امروزه کشورهای غربی و مدعی حقوق بشر با بکارگیری از کلمه خانواده ها به جای خانواده در قوانین بین المللی سعی می کنند تا ازدواج همجنسگرایان را به رسمیت بشناسند و به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه نیز تعمیم دهند. بی گمان مواجهه این نگرش و فرهنگ با فرهنگ جامعه ایرانی و اسلامی سبب ایجاد تحولاتی در سبک زندگی مردم ایران شده است و بحران هویتی و ارزشی در سبک زندگی ایرانی پدیدار گشته است و فرهنگ ازدواج و تشکیل خانواده را با تغییراتی رو به رو کرده است. مقاله حاضر با هدف تبیین و بررسی مفهوم سبک زندگی، تعریف خانواده از منظر فقه اسلام و قوانین ایران و مقایسه آن با جایگاه خانواده و انواع آن در غرب به نگارش درآمد و با نگاهی آسیب شناسانه در صدد تأکید بر برتری خانواده اسلامی در زمینه سبک زندگی می باشد.

از زمان زیست انسان بر روی کره زمین و رشد جمعیت و نسل ها بر روی آن همواره جمعیت زنان و کودکان بی سرپرست به دلایل مختلف از جمله جنگ ، تصادفات، غارت، قتل، عوامل طبیعی و غیر مترقبه و ... رو به افزایش بوده است. زنان و کودکان بی سرپرست در معرض آسیب های فراوان اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و .. قرار می گیرند. از طرفی کمبودها و فقر، فشار مضاعفی را بر این گونه خانواده ها تحمیل کرده و موجب افزایش انواع ناهنجاری ها گردیده و سلامت آنها و در نهایت سلامت جامعه را به خطر می اندازد. از این رو بررسی وضعیت زنان و کودکان مهمترین مسئله پیش روی جامعه است. مسئله زنان و کودکان بی سرپرست تنها در کشور ما مطرح نیست، بلکه در سراسر جهان مسائل و مشکلات زنان و کودکان بی سرپرست از مهمترین دغدغه های پیش روی کشورها است. درواقع همه کشورها به نوعی سعی در حمایت از زنان و کودکان بی سرپرست داشته اند، اما تفاوت در میزان توجه به این قشر است. زنان و کودکان بی سرپرست به عنوان بخشی از شهروندان جامعه، حق داشتن زندگی با کیفیت زیر سایه امنیت و عدالت اجتماعی و به دور از نگرانی و تهدید را دارند، لذا در این مقاله ابتدا به بررسی کلیات مفهوم سرپرست و بی سرپرستی پرداخته، سپس به واکاوی وضعیت زنان و کودکان بی سرپرست در ایران و نگاه خاص اسلام به مسئله سرپرست می پردازیم.

عدم تعادل و تمرکز شدید از جمله ویژگی های کشورهای جهان سوم است که این ویژگی معلول نتایج سیاستهای رشد قطبی به شمار می آید. جمعیت شهرها (اندازه شهرها)، به طور گسترده بین سکونتگاه های گوناگون با اندازه ها و الگوهای متفاوتی در مناطق مختلف توزیع شده اند. این الگوهای کاملا متفاوت، بیشتر روشنگر مناطقی است که رشد شهرها در آن به طور بی برنامه و با سیاست های نابرابر اتفاق می افتد. طی این روند معمولا بزرگترین شهرها، سریع ترین نرخ های رشد را پیدا می کنند که این امر موجب بروز و ظهور تسلط جمعیتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی یک یا چند شهر بر شهرهای دیگر در داخل نظام شهری یک کشور یا منطقه می گردد. عدم تعادل میان مراکز روستائی و شهری در زمینه های مختلف اجتماعی – اقتصادی، موجب بر هم خوردن نظم فضائی سکونتگاهها از یک سو و رشد شتابان و بی رویه بعضی از شهرهای درجه اول گردیده است.از آنجا که نحوه ی پراکنش نقاط سکونتگاهی در پهنه سرزمین و گسیختگی و عدم انسجام ساختار فضایی یکی از مشخصه های نظام شهری در سطح کشور است، بنابر این بررسی آن در کلیه مناطق کشور به منظور شناخت پیوندها و تفاوت ها امری اجتناب ناپذیر است. این پژوهش به بررسی وضعیت سکونتگاه های شهری واقع در کلان منطقه مرکزی شامل استان های اصفهان، یزد و چهارمحال وبختیاری در سال های 1335 تا 1390 با هدف آشنایی از میزان تعادل در توزیع جمعیت و پراکنش نقاط شهری کلان منطقه در طبقات مختلف شهری با استفاده از مدل هایی نظیر رتبه-اندازه، ضریب آنتروپی، منحنی لورنز ، ضریب جینی ، شاخص های تمرکز شهری و ... پرداخته است.روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی می باشد و اطلاعات موردنیاز به صورت اسنادی و کتابخانه ای گردآوری شده است.نتایج پزوهش حاکی از آن است که شهرهای بسیار کوچک (روستا-شهرها) حدود 70 درصد شهرهای کلان منطقه را با جمعیت بسیار اندک و شهرهای بزرگ به تعداد اندک با جمعیت بسیار وجود دارند.شهر اصفهان به دلیل مرکزیت سیاسی، اداری، مالی و ... در طی همه این سال ها به عنوان نخست شهر برتر در نظام شبکه شهری این کلان منطقه است و فاصله بسیار با اندازه دیگر شهرهای کلان منطقه دارد. نظام شهری کلان منطقه تنها از لحاظ شاخص های تمرکز و نخست شهری و همچنین آنتروپی تا حدودی متعادل شده است ولی در بقیه مدل های مورد بررسی مانند رتبه-اندازه، منحنی لورنز و ضریب جینی فاصله زیادی با حالت نرمال دارد.در مجموع عدم تعادل، تمرکز و پدیده نخست شهری در نظام شهری منطقه حاکم است بنابراین، با ارایه خدمات و تقویت شهرهای کوچک و میانی و کاهش رشد شهرهای بزرگ در منطقه می توان به توزیع بهینه سلسله مراتب شهری در سطح کلان منطقه مرکزی کمک نمود.

هدف این پژوهش، بررسی پایایی و روایی مقیاس لذت اسنیت- همیلتون ( SHAPS )، در دانشجویان بود. جامعه ی آماری پژوهش حاضر را کلیه ی دانشجویان دانشگاه اصفهان تشکیل می دادند که از میان آن ها تعداد 294 نفر به روش تصادفی چندمرحله ای به عنوان نمونه ی پژوهش، انتخاب شدند. جهت بررسی پایایی SHAPS از ضرایب آلفای کرونباخ و دو نیمه سازی استفاده شد و روایی همزمان این ابزار با استفاده از پرسشنامه ی شادکامی آکسفورد ( OHQ ) و پرسشنامه ی افسردگی بک ( BDI ) مورد سنجش قرار گرفت. نتایج نشان داد که SHAPS از پایایی قابل قبولی برخوردار است. ضرایب همبستگی معنادار این ابزار با OHQ و BDI روایی همزمان این ابزار را تأیید کرد (05/0 P< ). همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی، نشانگر تأیید روایی عاملی این ابزار بود. براساس نتایج به دست آمده در این پژوهش، SHAPS یک ابزار معتبر و پایا جهت سنجش لذت در جمعیت دانشجویان است.

بررسی تاریخ ایران نشان می دهد موضوع مادری و این که تا چه اندازه می تواند بر جایگاه اجتماعی زن و موقعیت او تأثیرگذار باشد چندان مطرح نبوده و تحقیقات عمیق و روشمندی پیرامون آن صورت نگرفته است.هویت مادری موضوعی مغفول که ابعاد آن ناشناخته است. وضعیت و چگونگی هویت مادری منوط به شناخت عناصر و شرایط هویت ساز است از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک زندگی و حمایت اجتماعی با هویت مادری در بین زنان شهر اصفهان انجام شده است. پژوهش حاضر، کمی و بصورت توصیفی-همبستگی از نوع پیمایشی انجام شده است. حجم نمونه برابر 667 نفر تعیین و با استفاده از نمونه گیری سهمیه ای، سهم جمعیتی هر منطقه از شهر اصفهان مشخص و زنان متأهل در هر منطقه به صورت تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با اعتبار صوری و پایایی تایید شده، استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد هویت مادری زنان در سطح متوسط به بالا(میانگین 6/3 از 5) است. سبک زندگی اکثر زنان نیمه سنتی/مدرن است. نتایج مدل ساختاری حاکی از آن است که سبک زندگی و حمایت اجتماعی می تواند 34درصد تغییرات هویت مادری را پیش بینی کند. تحصیلات بطور غیرمستقیم با هویت مادری ارتباط داشته و متغیر سن با هویت مادری رابطه معنی داری ندارد. اگرچه هویت مادری در بین زنان امری انتخابی محسوب می شود اما می توان گفت علیرغم استقلال هویتی زنان، هنوز هویت دیگری، یعنی فرزند بعنوان عنصری هویت ساز برای زنان محسوب می شود.

پژوهش حاضر با هدف بررسی کیفیت مؤلفه های طرح هدایت تحصیلی نوین براساس مدل کانو از دیدگاه افراد ذینفع (والدین، دانش آموزان)، ذیربط ( دبیر، مدیر، مشاور مدرسه) و ذیصلاح (کارشناسان هدایت تحصیلی آموزش و پرورش) انجام گرفته است. روش تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ ماهیت ارزشیابی است. جامعه آماری دانش آموزان دوره دوم متوسطه و اولیای آنان، دبیران، مدیران و مشاوران مدرسه دوره اول متوسطه تبریز کارشناسان هدایت تحصیلی بودند. نمونه گیری به شیوه تصادفی خوشه ای چندمرحله ای بود که برای انتخاب دانش آموزان و اولیای آنان، دبیران، مدیران، مشاوران از بین نواحی 5 گانه آموزش و پرورش، نواحی 1 و 3 به صورت تصادفی انتخاب و از مدارس این نواحی چند مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند. براساس جدول مورگان، تعداد نمونه دانش آموزان 370 نفر، اولیا 366 نفر، دبیران 243 نفر، مدیران 44 نفر، مشاوران 57 نفر و کارشناسان 34 نفر بودند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه های محقق ساخته و برای تحلیل داده ها از آزمون تی همبسته، ماتریس کانو، تحلیل واریانس یک راهه و آزمون توکی استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد انتظارات دانش آموزان، اولیا، مشاوران، دبیران، مدیران و کارشناسان هدایت تحصیلی در مؤلفه های شش گانه طرح هدایت تحصیلی نوین بیشتر از ادراکات آنان است؛ یعنی طرح مورد نظر نتوانسته رضایت گروه ذیربط، ذینفع و ذیصلاح را تأمین کند. بنابراین، باید اقدامات اصلاحی در نحوه امتیازدهی و ضریب آن و سهم امتیاز هر یک از عوامل در هدایت تحصیلی، همچنین، ملاک محاسبه نمرات پیشرفت تحصیلی و توجه به نیازهای الزامی صورت گیرد.

مقدمه: مقاله حاضر، تأثیر سرمایه اجتماعی را بر سلامت روانی حاشیه نشینان شهر اصفهان بررسی می کند. روش: جامعه آماری این پیمایش، از افراد بیش از ۱۶ سالِ ساکن در منطقه ارزنان و زینبیه تشکیل شد. از بین این افراد، ۳۵۷ نفر به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. برای سنجش سلامت روان، از پرسش نامه استاندارد ۲۸ سؤالی سلامت سازمان جهانی بهداشت و برای ارزیابی سرمایه اجتماعی، از آرای پوتنام و کلمن و پرسش نامه سرمایه اجتماعی شامل مؤلفه های اعتماد، عضویت در شبکه ها، انسجام، و هنجارهای غیررسمی استفاده شد. یافته ها: میانگین اعتماد اجتماعی، 62/2 و میانگین عضویت در شبکه ها، 63/2 بود که هر دو از حد متوسط کم تر بود. همچنین، میانگین انسجام اجتماعی، 21/3 و هنجارهای اجتماعی، 06/3 بود که هر دو از حد متوسط بیش تر بود. میانگین سلامت روان نیز 06/3 بود. بین اعتماد و سلامت روان (115/0=r) و بین انسجام و سلامت روان (187/0=r) و بین هنجارهای اجتماعی و سلامت روان (289/0=r)، رابطه مثبت و معنی دار وجود داشت، اما بین عضویت در شبکه ها و سن با سلامت روان رابطه وجود نداشت. در کل، سرمایه اجتماعی، 5/13درصد از پراکنش سلامت روان را تبیین می کند. بحث: براساس نتایج: ۱. از بین مؤلفه های سرمایه اجتماعی، هنجارهای غیررسمی قوی ترین هم بستگی را با سلامت روان داشت؛ ۲. سطح اعتماد حاشیه نشینان پایین است و نسبت به نهادهای رسمی چندان خوش بین نیستند. پیشنهاد می شود مسئولان شهرداری ها، از طریق برگزاری فعالیت های فرهنگی ورزشی، در بهبود این مسئله کوشا باشند.