حسن خلیلی

کارآفرینی سازمانی و مدیریت استراتژیک مفاهیمی هستند که از بعد نظری و عملی، در دنیای امروز، توجه محققان و مدیران زیادی را به خود جلب نموده اند. بسیاری از شرکتها با بکارگیری این دو مفهوم موفقیت های زیادی کسب نموده اند. از این رو مقاله حاضر به بررسی رابطه بین کارآفرینی سازمانی و پنج اقدام خاص مدیریت استراتژیک شامل میزان کاوش یا بررسی محیطی، انعطاف پذیری در برنامهریزی، افق زمانی برنامهریزی، مشارکت در برنامهریزی و ویژگیهای کنترل در شرکت زمزم می پردازد. تحقیق از نوع کاربردی بوده و به روش همبستگی انجام شده است. از پرسشنامه برای گردآوری اطلاعات استفاده شده است. از آزمون های آماری درصد، فراوانی و ضرایب همبستگی برای تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شده است. نتایج بررسی نشان داد که بین مدیریت استراتژیک با مولفه های میزان کاوش محیطی، انعطاف پذیری در برنامه ریزی، افق زمانی برنامه ریزی، مشارکت در برنامه ریزی و کنترل های استراتژیک و کارآفرینی سازمانی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده پیشنهادهایی برای جامعه آماری و مدیران شرکت ارائه شده است.

بقاء در محیط نامطمئن و پر رقابت کنونی، سازمان ها را به داشتن نیروهایی متخصص و ماهر ملزم ساخته است؛ نیروهایی که فراتر از وظایف تکلیفی خود عمل نمایند، زیرا موفقیت سازمان ها به وجود این نیروها بستگی زیادی دارد. عوامل متعدی در شکل گیری این رفتار نقش دارند. در تحقیق حاضر این عوامل با توجه به مدل هاکمن و اولدهام مورد بررسی واقع شد و به جای نتایج فردی و سازمانی، رفتار شهروندی سازمان مورد توجه قرار گرفت. تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری تعداد 250 نفر است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بوده و از فنون آماری فراوانی و درصد و ضریب همبستگی برای تجزیه و تحلیل سوال ها، رد یا تایید فرضیه ها و برای دستیابی به میزان و شدت رابطه متغیرها استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد بین ابعاد اصلی شغل با رفتار شهروندی سازمانی(460/0 R= )، بین حالت های اصلی روانشناختی و رفتار شهروندی سازمانی(647/0 R= ) و بین ویژگی های شغلی با ترکیب دو مولفه ابعاد اصلی و حالت های روانی حساس با رفتار شهروندی سازمانی(553/0R= ) رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. در پایان پیشنهاد هایی برای بهبود رفتار شهروندی سازمانی در مرکز آموزش صدا و سیما ارائه گردید.

در دهه گذشته مطالعات انجام شده در مورد کارآفرینی سازمانی به سرعت افزایش یافته است. کارآفرینی سازمانی شامل چهار بعد نوآوری، ریسک پذیری، پیشگامی و رقابت تهاجمی است. در سازمان¬ها، کارآفرینی سازمانی با هدف توسعه عملکرد دنبال می شود که در سودآوری و افزایش تولید و ارتقاء عملکرد اقتصادی شرکت نقش اساسی دارد. شرکت¬ها برای حفظ مزیت رقابتی خود در درازمدت مجبور به توسعه تعهد خود به کارآفرینی سازمانی هستند. با توجه به تأثیر کارآفرینی سازمانی بر عملکرد سازمان ها و استفاده از آن به عنوان مزیت رقابتی، در مقاله حاضر به بررسی ارتباط بین این دو پرداخته می شود. تحقیق از نوع کاربردی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تحقیق از آزمون ضریب همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری مدیران میانی شرکت پتروشیمی تبریز بوده و تعداد نمونه آماری 50 نفر بوده است. نتیجه بررسی نشان داد که بین مؤلفه های کارآفرینی سازمانی شامل نوآوری، ریسک پذیری، پیشگامی و رقابت تهاجمی با عملکرد تجاری رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد و در نهایت پیشنهادهایی برای توسعه کارآفرینی سازمانی و بهبود عملکرد تجاری ارائه شده است.

رهبری خدمتگزار از مفاهیم جدید در حوزه رهبری و رفتار سازمانی محسوب می شود. این نظریه آموزه های خوبی برای مدیران و مدیریت زیردستان ارایه می کند و نقش اساسی در هدایت پیروان و ایجاد جو سازمانی مناسب برای خلاقیت و کارآفرینی دارد. از اینرو تحقیق حاضر به بررسی نقش رهبری خدمتگزار بر کارآفرینی سازمانی می پردازد. تحقیق از نظر هدف کاربردی و به روش همبستگی انجام شده است. جامعه آماری کارکنان اداره آموزش بانک رفاه کارگران استان تهران به تعداد 350 نفر است که تعداد 169 نفر با استفاده از جدول مورگان و به روش نمونه گیری ساده به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود و برای تحلیل آن از آزمون همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون چند متغیره(به روش گام به گام)، مدل معادلات ساختاری استفاده گردید. نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه ها نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین رهبری خدمتگزار و کارآفرینی سازمانی در سطح اطمینان 99/0 وجود دارد. همچنین نتایج معیارهای نیکویی برازش نشان دهنده برازش خوب مدل تحقیق است. مدل معادلات ساختاری نیز مبین نقش مثبت رهبری خدمتگزار بر کارآفرینی سازمانی است. در نهایت با توجه به نتایج آزمون فرضیه ها، پیشنهادهایی ارائه گردید.

هدف اصلی تحقیق بررسی نقش مستندسازی فرایندهای مدیریت مشتریان بر عملکرد کسب و کارهای کوچک و متوسط می-باشد. فرایندهای مدیریت مشتریان شامل فعالیت های جذب و نگهداری مشتریان می باشد که مستندسازی این فرایندها به مدیران فروش در برنامه ریزی بهتر کمک می کند. جامعه آماری تحقیق شرکت های شهرک صنعتی استان آذربایجان شرقی و فارس می باشد. ابزار تحقیق پرسشنامه می باشد که به دو صورت ایمیلی و حضوری در اختیار مدیران فروش قرار گفت که از این بین تعداد 127 نفر به پرسشنامه ها پاسخ دادند. برای کفایت نمونه گیری از شاخص KMO و کرویت بارتلت استفاده گردید که نتایج آن مبین این است که تعداد نمونه ها جهت تحلیل عاملی مناسب است. برای روایی از روایی سازه و برای پایایی از ضریب آلفای کرونباخ، ضریب اسپرمن-براون و ضریب دو نیمه کردن گاتمن استفاده گردید. بررسی ها نشان داد که ابزار تحقیق از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است. از تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر جهت آزمون فرضیه ها استفاده گردید. مطابق با نتایج تحلیل رگرسیون خطی ساده، مستندسازی فرایندهای مدیریت مشتریان در مقایسه با اقدامات مدیریت جهت تسهیل رابطه کارکنان و مشتریان جهت پیش بینی عملکرد دارای محتوای اطلاعاتی نسبی نیست و عملکرد را بهتر پیش بینی نمی کند، به علاوه تلاطم محیطی بر عملکرد تأثیر منفی دارد. اما نتایج تجزیه و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی نشان داد که مستندسازی با اضافه شدن به تلاطم محیطی و اقدمات مدیریت، جهت پیش بینی عملکرد دارای محتوای اطلاعاتی فزاینده است. نتایج این تحقیق راهنمایی برای مدیران فروش و مدیران ارشد فراهم ساخته و به دانشگاهیان در درک بهتر اهمیت مستندسازی فرایندهای مدیریت مشتریان کمک خواهد نمود.

هدف اصلی تحقیق مدلسازی ساختاری تفسیری مأموریت های دانشی، پژوهشی و فناوری دانشگاه جامع امام حسین  است. این مأموریت ها شامل مبانی و علوم انسانی اسلامی، آینده سازی، عمق بخشی داخلی و عمق بخشی خارجی، تعالی و پیشرفت سازمانی سپاه، قدرت نرم، قدرت نیمه سخت، و قدرت سخت می باشد. سپاه پاسداران به منظور مأموریت پاسداری از انقلاب اسلامی باید برآورد صحیحی از مأموریت های متنوع و متفاوت خود داشته و از انعطاف لازم برای پاسخ به این مأموریت ها برخوردار باشد. دسته بندی این مأموریت ها در حوزه های دانشی، پژوهشی و فناوری می تواند پاسخگوی این دغدغه ها باشد. از مدلسازی ساختاری تفسیری جهت دسته بندی این مأموریت ها استفاده شد. از طریق نظرسنجی از 11 نفر از اساتید و مدیران ارشد دانشگاه اقدام به مدلسازی و تحلیل قدرت نفوذ و وابستگی بر مبنای تجزیه و تحلیل میک ماک شد. بر مبنای نتایج یافته ها، علوم انسانی اسلامی و آینده سازی در سطح 4، تعالی و پیشرفت سازمانی سپاه در سطح 3، قدرت نرم، قدرت نیمه سخت و قدرت سخت در سطح 2 و عمق بخشی داخلی و عمق بخشی خارجی در سطح 1 قرار دارد. نتایج تحقیق نشان داد که ریشه اصلی مأموریت های دانشی، پژوهشی و فناوری، علوم انسانی اسلامی و آینده سازی است.

هدف اصلی یژوهش تبیین معنویت سازمانی از منظر مقام معظم رهبری در نیروهای مسلح کشور است. با استفاده از رویکرد کیفی تحلیل مضمون، الگوی معنویت سازمانی احصاء شد. واژه معنویت از زمان زعامت رهبری آیت الله خامنه ای در جمع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. کدهای احصاء شده در قالب مضامین پایه و سازمان دهنده و فراگیر کدگذاری شد. جهت اعتبارسنجی معنویت سازمانی از نظرسنجی، گروه کانونی و دلفی استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد که معنویت سازمانی در پنج سطح فرافردی، فردی، گروهی، سازمانی و فراسازمانی مطرح می باشد. مضامین ارتباط با خدا، استمداد الهی و توفیق الهی در سطح فرافردی، مضامین اخلاص، تقوا، ایمان، تهذیب نفس، بصیرت، تعالی، بندگی، معرفت، تکلیف مداری و مجاهدت در سطح فردی، مضامین ارزش های اسلامی، تربیت اسلامی، تعالی اجتماعی، ظرفیت های جوانی و فضائل اخلاقی می باشد که در سطح میان فردی یا گروهی، مضامین ابتکار، اقتدار، پیشرفت، انقلابی بودن، تعالی سازمانی، نهاد نمایندگی ولی فقیه، ولایت مداری، حرکت در مسیر الهی، حفظ و نگهداشت معنویت، ساختار و تشکیلات سازمان، سرمایه انسانی، فرهنگ سازمانی و هویت سازمانی در سطح سازمانی، مضامین دفاع از نظام اسلامی، مقابله با استکبار، عدالت، آرمان های انقلابی و نظام اسلامی در سطح فراسازمانی جانمایی شد. با توجه به نتایج پژوهش، توجه به اهداف و مأموریت های نیروهای مسلح در دستیابی به آمادگی کامل برای حفظ نظام اسلامی و دستاوردهای انقلاب، شایسته است که با بهره گیری از گنجینه گران قدر معنویت دوران حیات طیبه امام(ره) و حماسه دفاع مقدس، اقتدار و شأن معنوی خود را بیش ازپیش تقویت و پررنگ نمایند.

امروزه توجه به مدیریت دانش سازمانی به عنوان یکی از حوزه های راهبردی و کلیدی بهبود و تعالی سازمانی، در حال گسترش روز افزون است. جایگاه خاص مدیریت دانش در استانداردها و مدل های بهبود و تعالی سازمانی در چند سال گذشته متحول شده و به عنوان یکی از حوزه های اصلی کسب و کار سازمان، مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد. این تغییر در نسخه جدید مدل تعالی سازمانی بنیاد مدیریت کیفیت اروپا (EFQM) که در سال 2020 منتشر شده کاملا محسوس و قابل توجه است. از سوی دیگر بکارگیری مدل جامع و بین المللی در راستای ارتقاء و بهبود مدیریت دانش سازمانی یکی از مسائل و چالش های پیش روی سازمان ها است. بر این اساس هدف مطالعه پیش رو بررسی تاثیر بهبود استقرار مدیریت دانش به عنوان یکی از مولفه های اصلی زنجیره ارزش سازمانی و تاثیر نهایی آن بر عملکرد استراتژیک و عملیاتی سازمان، از طریق بکارگیری مدل تعالی جدید ویرایش 2020 است. جامعه آماری تحقیق حاضر بالغ بر 90 شرکت و موسسه تابعه ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) با تجربه حضور در فرایند ارزیابی تعالی سازمانی می باشند که پرسشنامه طراحی شده از طریق واحد اصلی متولی تعالی در دفتر مرکزی ستاد برای شرکت های زیر مجموعه و متولیان تعالی ارسال و 67 پرسشنامه خبرگی تکمیل و دریافت شد. جهت تحلیل داده ها از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی و نرم افزار Smart PLS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد که مدل جدید تعالی سازمانی به لحاظ تعمیق موضوع مدیریت دانش چارچوبی مناسبی جهت بهبود استقرار مدیریت دانش خصوصاً از منظر فرهنگ سازمانی و رهبری دانش محور و تعامل دانشی با ذینفعان کلیدی است و نهایتاً منجر به بهبود عملکرد راهبردی و عملیاتی سازمان ها می شود.

امروزه با تغییر محیط کسب و کار سازمان ها، نگرش صاحب نظران و پژوهشگران نسبت به اصول رهبری تغییر کرده، آنها را بر آن داشته تئوری های سنتی در زمینه رهبری را مورد بازبینی قرار داده و تئوری متناسب با عصر حاضر یعنی تئوری رهبری تحول گرا را عرضه دارند. رهبر تحول گرا با انگیزش الهام بخش، ترغیب ذهنی، نفوذ آرمانی، ویژگی های آرمانی و توجه به پیروان می تواند با بهبود عملکرد شرکت، افزایش سهم بازار، رشد فروش، جذب مشتریان و درنهایت رضایت مشتریان را سبب شود. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش به روش همبستگی انجام شده است. جامعه ی آماری مدیران شرگت گاز استان تهران هستند که تعداد 67 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود که برای تحلیل آن از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج به دست آمده از آزمون فرضیه ها نشان داد، رابطه مثبت و معنا داری بین رهبری تحول گرا و عملکرد تجاری در سطح اطمینان 99/0 وجود دارد. درنهایت با توجه به نتایج آزمون فرضیه ها، پیشنهاداتی به سازمان موردمطالعه ارائه شد.

یکی از مباحثی که در طول تاریخ همواره توجه انسان ها را به خود معطوف کرده است مسئله تقدیرگرایی است، به این معنا که آیا انسان در انجام امور خود، مختار است و یا عوامل خارجی در امور او دخیل اند. از قدیم الایام یک تصور عامیانه در بین مردم وجود دارد مبنی بر اینکه یک عامل ماورائی از بدو تولد تا آخر عمر در کنار انسان وجود داشته و تمام جوانب زندگی او را کنترل و هدایت می کند. طبق این باور عامیانه، انسان از خود انتخاب و اختیاری ندارد. قرآن، این باور را رد کرده و از انسان می خواهد بر اساس اختیاری که خدا به او داده مسیر زندگی فردی و اجتماعی خود را انتخاب کند. مدتی است شبهه «تقدیرگرایی» را نویسنده ای با نام مستعار «دکتر سها» بار دیگر در کتاب «نقد قرآن» مورد توجه قرار داده است؛ سها بر اساس آیه 26 سوره آل عمران قرآن را متهم به تقدیرگرایی کرده است. این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی با گرایش انتقادی و با تکیه بر منابع کتابخانه ای سامان یافته، ضمن پاسخگویی به شبهه مذکور، به این نتیجه رسیده است که موضوع مطرح شده توسط سها اشکال مبنایی داشته و برداشت وی از آیات قرآن اشتباه است.

معنویت استعداد روحی نامحدودی است که در ارتباط با خدا شکوفا می شود . معنویت یعنی راز و نیاز با خدا، روحیه، فکر و اخلاص با تکیه بر عنصر ایمان و اعتقاد راسخ و پایدار، جهت آماده سازی برای میدان عمل و مجاهدت و مقابله با دشمنان انقلاب اسلامی که دستاورد آن بصیرت باشد. هدف اصلی پژوهش، تبیین معنویت سازمانی از منظر مقام معظم رهبری است. پژوهشگرانی که به بررسی مبانی معنویت پرداخته اند، از پژوهش های غربی جهت تبیین معنویت بهره برده اند. به همین علت، توسعه این رویکرد به جوامع اسلامی درست نیست. معنویت سازمانی، یکی از عناصر اصلی در نیروهای مسلح محسوب می شود که تبیین آن بر دیدگاه مقام معظم رهبری، می تواند کمک شایانی به فرماندهان و مدیران تصمیم گیر جهت ارزیابی وضعیت نیروهای مسلح انقلاب اسلامی کند. جهت تبیین معنویت سازمانی، از روش نظریه داده بنیاد مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری استفاده شد. کلیدواژه معنویت، بین نیروهای مسلح به عنوان سازمان مورد مطالعه بررسی شد. جهت اعتبارسنجی از گروه کانونی و دلفی استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد معنویت سازمانی دارای ماهیت معنویت، تعالی سازمانی، پیامدهای معنویت، حفظ و نگه داشت معنویت و ضد معنویت می باشد که در محیط انقلاب اسلامی اثرگذار است. ماهیت معنویت مبین اخلاص، ایمان، تقوا، بصیرت، تهذیب نفس، فضایل اخلاقی، مجاهدت، معرفت، ولایت مداری، ایستادگی، ارتباط با خدا و استمداد الهی است. تعالی سازمانی شامل وفاداری، عمل گرایی، سازماندهی، مدیریت سرمایه انسانی، هویت سازمانی و اعتماد است. پیامد معنویت سازمانی، شامل آرمان های انقلابی، موفقیت و پیشرفت، عدالت، همراهی خدا و اقتدار مادی و معنوی است. بر مبنای نتایج تحقیق، معنویت راهی برای تهذیب نفس، با دنبال کردن اهداف خدایی و احترام به ارزش ها و فضایل اخلاقی جهت اتصال به خداوند تبارک و تعالی، کامل شدن انسان و رسیدن به معرفت و بصیرت است.

هدف اصلی بررسی نقش عوامل کلیدی و پیشران های مؤثر بر تحولات آینده بحرین است. این پژوهش در راستای تدوین سناریوهای پیش روی بحرین و از نوع توسعه ای است. تحولات بحرین از حیث تحولات داخلی و خارجی و در بازه زمانی 2011 تا 2022 مورد بررسی قرار گرفته است. این بررسی با مطالعه مبانی مرتبط، اسناد موجود و همچنین مصاحبه با متخصصان حوزه بحرین شامل 10 نفر از کارشناسان حوزه های مختلف بحرین انجام شده است. بر مبنای یافته های پژوهش برای آینده تحولات بحرین می توان چهار سناریوی عمده را ترسیم کرد. سناریوی اول پیروزی رژیم آل خلیفه و شکست انقلابیون است که بر مبنای حمایت کشورهای فرامنطقه ای، عربستان سعودی و شورای همکاری از رژیم آل خلیفه رخ می دهد. سناریوی دوم رقص کرکس یعنی ادامه وضع موجود است که عمدتاً مبتنی بر خستگی مردم از ادامه اعتراضات می باشد. سازش و تشکیل دولت وحدت ملی سناریوی سوم است. آخرین سناریو، سناریوی پرواز سیمرغ یعنی تشکیل دولت شیعی و شکست رژیم آل خلیفه است که بر مبنای رهبری واحد، ادامه حمایت های سیاسی جبهه مقاومت و ایستادگی و مقاومت ملت بحرین رخ می دهد. یکی از مهمترین محورها تشکیل هسته های مقاومت، تبلیغات و جذب جوانان به این هسته ها می باشد.

در تحقیق حاضر تأثیر فناوری اطلاعات بر مدیریت کیفیت در بیمه مرکزی ایران مورد بررسی قرار می گیرد. این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری تحقیق کارکنان واحدهای طرح و توسعه، فنی و امور رایانه، حسابداری و امور مالی و همچنین واحد منابع انسانی بیمه مرکزی ایران می باشند زیرا فعالیت این واحدها وابستگی زیادی به فناوری اطلاعات دارد. از مجموعه فوق تعداد 83 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب و برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان دهنده آن است که ابعاد مدیریت کیفیت در سازمان ها، عموماً تحت تأثیر فناوری اطلاعات قرار می گیرد. چرا که عملکرد سازما ن ها تا حد زیادی وابسته به جریانات اطلاعاتی است. نتایج یافته ها، تأیید کننده فرضیه اصلی است و نشان می دهد فناوری اطلاعات بیشترین تأثیر را بر رضایت مشتری داشته است. برای مدیران اجرایی بیمه مرکزی ایران، این یافته نکات قابل توجهی در بردارد، چرا که با تسهیل جریانات اطلاعاتی، رضایت بیشتر مشتریان حاصل و کمبودهایی را که در سازمان هایی از این نوع به وجود می آید برطرف می شود

در راه رسیدن به اهداف حکومتی موانع و مشکلاتی به وجود می آید که نظام اداری را با مشکل روبه رو می سازد. این موانع و مشکلات اگر شکل فساد به خود بگیرد، نظام اداری را فسادآلود خواهد کرد. فساد اداری و عدم سلامت اداری ماهیت ضد توسعه ای دارد و باعث تاراج داراییها و امکانات و ارزشهای اجتماعی و سرمایه های مردمی و اتلاف وقت و فرصت می شود؛ هم چنین گسترش آن سیاستهای کلان اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه را با مخاطرات جدی روبه رو می سازد و موجب افزایش فقر و فحشا و به خطر افتادن مشروعیت دولت و دموکراسی جامعه می گردد. حکمرانی عاملی در جهت رویارویی با فساد اداری در نظر گرفته می شود. حکمرانی خوب از دهه 1990 به عنوان استراتژی مناسب برای کمک به توسعه کشورها بویژه کشورهای در حال توسعه مورد توجه جدی محافل علمی و اجتماعی قرار گرفت. این استراتژی به عنوان راه برونرفت از فقر و توسعه نیافتگی تلقی می شد و تلاشهای زیادی برای اجرا و استقرار آن صورت گرفت. امروز حکمرانی از حوزه دولتها خارج شده و سازمانها و شرکتها را نیز تحت تأثیر قرار داده است. ولی این استراتژی نیز به مانند دیگر برنامه های نهادها و سازمانهای بین المللی با کاستی هایی همراه بوده است طوری که نقدهای متعددی برای آن عرضه شده است. این مقاله با بررسی فساد اداری و نقد حکمرانی خوب، حکمرانی پایدار را به عنوان راهکاری به منظور توسعه پایدار و کاهش فساد اداری پیشنهاد می کند.

پژوهش حاضر با هدف تحلیل و بررسی بیداری اسلامی بحرین و نسبت آن با امنیت ملی مورد بررسی قرار گرفت. از طریق مطالعه مبانی مرتبط با بحرین و تحلیل داده های کیفی موجود در اسناد و منابع و داده های موجود در اندیشکده ها و کتابخانه های داخلی و خارجی اقدام به تبیین موضوع شد. از طریق مصاحبه با 12 نفر متخصص حوزه بحرین و بر مبنای تکنیک SWOT، نقاط قوت، ضعف و فرصت، تهدید احصاء شد. در مرحله بعد از طریق توزیع پرسشنامه در بین 50 نفر از کارشناسان حوزه های روابط بین الملل، مطالعات منطقه ای و استراتژیک، متخصصین بحرین و متخصصین مذهبی فعال در حوزه بحرین اقدام به تحلیل سوات و تنظیم ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی شد. در نهایت موضوعات اساسی راهبردی در هشت محور احصاء شد. این محورها عبارتند از: 1) راهبردهای روحیه حق طلبی و مقاومت، 2) راهبردهای اشتراکات و پیوندهای تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، 3) فقدان نهادها و تشکل های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، 4) تعصبات قومی، قبیله ای و مذهبی 5) گروه ها و احزاب متعدد و پراکنده 6) عدم مشروعیت رژیم آل خلیفه 7) حاکمیت فضای امنیتی 8) استمرار نیرو و تجهیزات نظامی قدرت های فرامنطقه ای. بر مبنای نتایج پژوهش باید از راهبردهای روحیه حق طلبی، مقاومت و ایستادگی و استکبارستیزی نفی سلطه مردم استفاده کرد تا امنیت ملی ایران از طریق تبدیل بحرین به یک جبهه مقاومت منطقه ای محقق گردد. از سوی دیگر تبدیل بحرین به متحد راهبردی جمهوری اسلامی ایران نیز می تواند در تعمیق امنیت ایران مثمرثمر باشد.