علیرضا نوبری

علیرضا نوبری

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

متغیّرهای امنیت ساز در حکومت اسلامی بر پایه تحلیل محتوای سوره توبه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ۱۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۵۵ 127 - 150

کلید واژه ها: سوره توبه حکومت اسلامی امنیت تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶ تعداد دانلود : ۳۵
مقتضای جامعیّت و جاودانگی دین اسلام، عنایت به شئونات اساسی زیست بشری از جمله مسئله امنیت است که به طور ویژه در سوره توبه، به آن پرداخته شده است. بازخوانی فضای امنیتی حکومت نبوی و کشف متغیّرهای امنیت ساز آن، هدف تحقیق حاضر است که با روش تحلیل محتوای سوره توبه پیگیری شده است. مجموعه ای از متغیّرها در دو سطح عمده ملت و دولت حاصل آمد که 65 درصد ناظر به سطح دولت است. طبقه بندی متغیرها در سطح دولت به دو محور راهبردهای کلی (40%) و راهبردهای خاص (60%) شامل سه حوزه عمده حکمرانی نظیر اقتصاد (9%)، ارتباطات (31%) و دفاع (60%)، از جمله یافته های تحقیق است. پرداخت همه جانبه سوره توبه به همه ابعاد بینشی و کنشی (تئوری و راهبرد)، ملت و دولت، راهبردهای خاص و عامّ، نشان از نگاه جامع آن به مسئله امنیت دارد که انگاره غرض امنیتی آن را اثبات می کند. تحقیق حاضر تلاشی تدبری تفسیری در راستای تفسیر ساختاری و فقه حکومتی است که با ارائه الگوی حکمرانی مبتنی بر این متغیّرها می تواند سند ارزشمندی جهت تعریف و ارزیابی معیارهای امنیتی در حکومت اسلامی باشد.  
۲.

الگوی رفتار ارتباطی مبتنی بر نفاق، با رویکرد تحلیل محتوای آیات ناظر به نفاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال ۲۸ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۷) 5 - 36

کلید واژه ها: الگو روابط میان فردی نفاق تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۵
نفاق به معنای دورویی و مخالفت ظاهر با باطن، پدیده ای اجتماعی است که در آیات فراوانی از قرآن به آن پرداخته شده است. تحلیل این آیات نشان می دهد که نفاق می تواند با رسوخ در جامعه ایمانی، تا تبدیل شدن به یک فرهنگ پیش رود؛ به گونه ای که افراد جامعه در عین اتصاف به نفاق، خود را سالم بپندارند. کشف یک الگوی رفتاری مبتنی بر نفاق از منبعی وحیانی می تواند راهی باشد برای ترسیم چهره نفاق، و تلاش برای زدودن آن از سیمای جامعه ایمانی. در این پژوهش، رفتار ارتباطی مبتنی بر نفاق، با محوریت آیات ناظر به نفاق در قرآن کریم مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور، از روش تحلیل محتوا با دو رویکرد کمی و کیفی استفاده شده است. بر اساس تحلیل های کیفی و با توجه به فراوانی داده های آماری، آیات ناظر به نفاق به سه دسته اصلی عوامل بسترساز، الگوی رفتاری و پیامدها تقسیم شدند که با تقسیم هر کدام از این دسته ها به موضوعات فرعی، در انتها مدل مفهومی رفتار ارتباطی مبتنی بر نفاق طراحی شده است. الگو، روابط میان فردی، نفاق، تحلیل محتوا
۳.

زمان تحقق دین الهی و کارکرد آن در شخصیت سازی، موضوع محوری سوره ذاریات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآن و حدیث سال ۵۴ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱ 275 - 249

کلید واژه ها: تحلیل محتوا سوره ذاریات غرض سوره

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۶۱
هر سوره دارای غرض واحدی است که کشف آن، در به هم پیوستگی آیات نقش مهمی دارد. این پژوهش به دنبال پاسخی تحلیلی برای این پرسش است که غرض محوری سوره ذاریات، با وجود اسلوب های مختلفِ هشدار، بشارت، توصیه، ذکر نمونه و داستان در آن، چیست؟ برای پاسخ از تحلیل محتوا استفاده شده است. تفاسیر، با توجه به معنای یوم الدین جزای انسان ها در قیامت را، غرض محوری این سوره دانسته اند، اما این پژوهش، با بهره گیری از فرایند تفسیر ساختاری سوره ها و با توجه به قرائن درون متنی و برون متنی موجود، "برپایی دین الهی در برهه ای از زمان و در قالب ایجاد تحول حداکثری در شخصیت سازی" را به عنوان غرض محوری آن به اثبات رسانده است. طبق تحلیل کمی، موضوع حتمی بودن وعده تحقق دین در جامعه %32، نمونه هایی از زمینه چینی های صورت گرفته برای رسیدن به جامعه ایده آل %53 و هشدار به منکران وعده برپایی دین در جامعه %15 موضوعات سوره را به خود اختصاص داد، که نشان   می دهد به لحاظ آماری، سوره به موضوع برپایی دین در جامعه اشاره داشته و گویای محوریت این موضوع در آن است. این برداشت با توجه به قرائن درون متنی و برون متنی تأیید شده است.
۴.

معنویت اسلامی در بستر سازمان: تحلیل کیفی بر بیانات مقام معظم رهبری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۳۰ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ 105 - 130

کلید واژه ها: معنویت معنویت سازمانی نیروهای مسلح رهبر معظم انقلاب پیامدهای معنویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۹۶
معنویت استعداد روحی نامحدودی است که در ارتباط با خدا شکوفا می شود . معنویت یعنی راز و نیاز با خدا، روحیه، فکر و اخلاص با تکیه بر عنصر ایمان و اعتقاد راسخ و پایدار، جهت آماده سازی برای میدان عمل و مجاهدت و مقابله با دشمنان انقلاب اسلامی که دستاورد آن بصیرت باشد. هدف اصلی پژوهش، تبیین معنویت سازمانی از منظر مقام معظم رهبری است. پژوهشگرانی که به بررسی مبانی معنویت پرداخته اند، از پژوهش های غربی جهت تبیین معنویت بهره برده اند. به همین علت، توسعه این رویکرد به جوامع اسلامی درست نیست. معنویت سازمانی، یکی از عناصر اصلی در نیروهای مسلح محسوب می شود که تبیین آن بر دیدگاه مقام معظم رهبری، می تواند کمک شایانی به فرماندهان و مدیران تصمیم گیر جهت ارزیابی وضعیت نیروهای مسلح انقلاب اسلامی کند. جهت تبیین معنویت سازمانی، از روش نظریه داده بنیاد مبتنی بر بیانات مقام معظم رهبری استفاده شد. کلیدواژه معنویت، بین نیروهای مسلح به عنوان سازمان مورد مطالعه بررسی شد. جهت اعتبارسنجی از گروه کانونی و دلفی استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد معنویت سازمانی دارای ماهیت معنویت، تعالی سازمانی، پیامدهای معنویت، حفظ و نگه داشت معنویت و ضد معنویت می باشد که در محیط انقلاب اسلامی اثرگذار است. ماهیت معنویت مبین اخلاص، ایمان، تقوا، بصیرت، تهذیب نفس، فضایل اخلاقی، مجاهدت، معرفت، ولایت مداری، ایستادگی، ارتباط با خدا و استمداد الهی است. تعالی سازمانی شامل وفاداری، عمل گرایی، سازماندهی، مدیریت سرمایه انسانی، هویت سازمانی و اعتماد است. پیامد معنویت سازمانی، شامل آرمان های انقلابی، موفقیت و پیشرفت، عدالت، همراهی خدا و اقتدار مادی و معنوی است. بر مبنای نتایج تحقیق، معنویت راهی برای تهذیب نفس، با دنبال کردن اهداف خدایی و احترام به ارزش ها و فضایل اخلاقی جهت اتصال به خداوند تبارک و تعالی، کامل شدن انسان و رسیدن به معرفت و بصیرت است.
۵.

بررسی دیدگاه مفسران در تفسیر «فطر / فطرت» با تأکید بر روابط جانشینی و همنشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۵۰ ۲۴۸-۲۲۷

کلید واژه ها: فطر فطرت واژگان همنشین واژگان جانشین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۰
فطرت از واژگان کلیدی قرآن در حوزه انسان شناسی به طور خاص و هستی شناسی به طور عام است، ازاین رو از گذشته تاکنون مکاتب کلامی، فلسفی، عرفانی، تفسیری و روایی به آن پرداخته اند. پژوهش حاضر با بررسی تفاسیر موجود، با رویکرد تفسیری قرآن به قرآن و تأکید بر مباحث جانشینی و همنشینی، مفهوم فطرت را در کاربردهای قرآنی تبیین کرده است. این روش با رویکردی توصیفی تحلیلی تلاش می کند زوایای پنهان یک مفهوم را با فرایندی مشخص بازشناسی کند. با بررسی واژه « فطر / فطرت» در تفاسیر موجود و تحلیل آن، روشن گردید این واژه ضمن همنشینی با صفات ربوبیت، ولایت، توحید و رازقیت و جانشینی واژگان سنت، انشقاق و انفراج از آن، دربرگیرنده مفهومی نزدیک به مفهوم سنت است. از این رو، فطرت در قرآن بیانگر وجود نظم و انتظام در هستی است. چنین انتظام معناداری در درون انسان نیز منطبق بر نظام هستی مفطور شده است؛ نظامی که در شکل روابط علّی میان پدیده ها ظاهر می گردد. واژگان کلیدی
۶.

بازتحلیلی بر موضوع شناسی و شخصیت پژوهی دایره المعارف قرآن لیدن بر اساس روش تحلیل محتوا

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی خاورشناسان سال ۲ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ 35 - 68

کلید واژه ها: دایره المعارف قرآن موضوع شناسی شخصیت پژوهی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲ تعداد دانلود : ۷۳
دایره المعارف قرآن (EQ)، در سال های 2001 تا 2006 در لیدن هلند در شش جلد به چاپ رسید. این پژوهش در راستای کشف رویکرد کلی این دایره المعارف، به دو سوال پاسخ می دهد؛ اول اینکه نمای کلی موضوعات مندرج در دایره المعارف قرآن چه مواردی را نشان می دهد و دیگر اینکه گستره دینی و ملیتی نویسندگان چه تاثیری بر رویکرد نظری کلی دایره المعارف داشته است و برای حصول نتیجه از روش تحلیل محتوا و نرم افزارهای آماری ایکس مایند و اکسل بهره برده است. موضوع مدخل ها در تقسیم بندی اولیه به دو بخش معارف قرآن و علوم قرآن و سپس هر یک به شاخه های جزئی تری تقسیم شدند. اکثر مدخل های بخش معارف قرآن مربوط به علوم انسانی است، که در این حوزه، 24% به مسائل اعتقادی، اعم از اسلامی و ادیان دیگر، 22% به تاریخ، 14% به احکام عبادی و 14% به غیر احکام عبادی اختصاص دارند. در بخش شخصیت شناسی، مشخص شد که ملیت بیشتر نویسندگان، آمریکایی بوده و از نظر مذهب تنها 20% مسلمان هستند. همه نویسندگان اعم از اقلیتِ مسلمان و اکثریتِ غیرمسلمان دارای مبانی و پیش فرض های مشترکی هستند و حاصل تولیدات علمی آن ها در قالب علمِ سکولار انجام می شود و در یک نظامِ طراحی شده واحد از سوی مدیران این اثر، به ایفای نقش می پردازند.
۷.

الگوی رفتار ارتباطی مبتنی بر تقوای اجتماعی با رویکرد تحلیل محتوای آیات ناظر به تقوا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: انسان پژوهی دینی سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۷ 187 - 221

کلید واژه ها: الگوی رفتار ارتباطی روابط میان فردی تقوای اجتماعی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۰ تعداد دانلود : ۲۱۴
تقوا از واژگان کلیدی قرآن کریم است که گستره کارکرد آن علاوه بر سعادت فردی، رشد و کمال جامعه را نیز دربرمی گیرد. تقوای اجتماعی، به این معنا که تعداد کثیری از آحاد جامعه عامل به تقوا باشند تا اندازه ای که عمومیت رفتار جامعه نشانگر رعایت تقوا در سطوح مختلف خانواده، اجتماع و سیاست باشد، بخش قابل ملاحظه ای از این مفهوم قرآنی را به خود اختصاص داده است. این پژوهش به دنبال ارایه پاسخی روشمند به این پرسش است که از نگاه قرآن، تقوای اجتماعی چه الگوی رفتاری را در روابط میان فردی به جامعه پیشنهاد می کند؟ بررسی بیش از دویست آیه ناظر به تقوا در فرایندی روش محور نشان داد قرآن کریم در کلیت طرح مباحث تقوامحور خود، به دنبال ارایه الگوی رفتاری خاصی در ارتباطات اجتماعی افراد است. این پژوهش برای دست یابی به این الگو از روش تحلیل محتوا در دو سطح کمی و کیفی استفاده کرده است. بر اساس تحلیل های انجام شده از آیات ناظر به تقوا، این آیات در سه دسته ی اصلی عوامل بسترساز(%19)، نتایج(%49) و پیامدها(%32) قرار گرفت که با تقسیم هر کدام از این دسته ها به موضوعات فرعی، در پایان، مدل مفهومی رفتار میان فردی مبتنی بر تقوای اجتماعی در چهار مرحله ی عوامل زمینه ساز تقوا، شکل گیری تقوا، نتایج عملیاتی نمودن تقوا و پیامدهای رفتارهای تقوابنیان طراحی گردید که دو مرحله ی اول به عنوان مقدمه و مرحله ی آخر به عنوان مؤخره در نظر گرفته شده است .
۸.

معنویت سازمانی در نیروهای مسلح از منظر مقام معظم رهبری (مورد مطالعه: سپاه پاسداران انقلاب اسلامی)

نویسنده:
منبع: تأملات اخلاقی دوره دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 98 - 117

کلید واژه ها: معنویت معنویت سازمانی فرافردی میان فردی فراسازمانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۵ تعداد دانلود : ۲۵۲
هدف اصلی یژوهش تبیین معنویت سازمانی از منظر مقام معظم رهبری در نیروهای مسلح کشور است. با استفاده از رویکرد کیفی تحلیل مضمون، الگوی معنویت سازمانی احصاء شد. واژه معنویت از زمان زعامت رهبری آیت الله خامنه ای در جمع سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفت. کدهای احصاء شده در قالب مضامین پایه و سازمان دهنده و فراگیر کدگذاری شد. جهت اعتبارسنجی معنویت سازمانی از نظرسنجی، گروه کانونی و دلفی استفاده شد. نتایج تحلیل ها نشان داد که معنویت سازمانی در پنج سطح فرافردی، فردی، گروهی، سازمانی و فراسازمانی مطرح می باشد. مضامین ارتباط با خدا، استمداد الهی و توفیق الهی در سطح فرافردی، مضامین اخلاص، تقوا، ایمان، تهذیب نفس، بصیرت، تعالی، بندگی، معرفت، تکلیف مداری و مجاهدت در سطح فردی، مضامین ارزش های اسلامی، تربیت اسلامی، تعالی اجتماعی، ظرفیت های جوانی و فضائل اخلاقی می باشد که در سطح میان فردی یا گروهی، مضامین ابتکار، اقتدار، پیشرفت، انقلابی بودن، تعالی سازمانی، نهاد نمایندگی ولی فقیه، ولایت مداری، حرکت در مسیر الهی، حفظ و نگهداشت معنویت، ساختار و تشکیلات سازمان، سرمایه انسانی، فرهنگ سازمانی و هویت سازمانی در سطح سازمانی، مضامین دفاع از نظام اسلامی، مقابله با استکبار، عدالت، آرمان های انقلابی و نظام اسلامی در سطح فراسازمانی جانمایی شد. با توجه به نتایج پژوهش، توجه به اهداف و مأموریت های نیروهای مسلح در دستیابی به آمادگی کامل برای حفظ نظام اسلامی و دستاوردهای انقلاب، شایسته است که با بهره گیری از گنجینه گران قدر معنویت دوران حیات طیبه امام(ره) و حماسه دفاع مقدس، اقتدار و شأن معنوی خود را بیش ازپیش تقویت و پررنگ نمایند.
۹.

تحلیل محتوای نامه های امام علی (ع) به کارگزاران با محوریت اصول حکمرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱۷ 41 - 71

کلید واژه ها: حضرت علی (ع) نامه های نهج البلاغه اصول حکمرانی روش تحلیل محتوا حکمرانی خوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۹ تعداد دانلود : ۲۸۲
در پژوهش پیش رو اصول ابلاغی حکمرانی در تراز اسلامی با محور قرار دادن نامه های حضرت علی ع به کارگزاران خود در نهج البلاغه مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از روش تحلیل محتوا با تأکید بر رویکرد کمی، استفاده شده است. بر اساس تحلیل-های کیفی صورت گرفته و با توجه به فراوانی داده های آماری موجود در این نامه ها پانزده اصل حکمرانی استخراج گردید. با این فرض که میزان پرداخته شدن به هرکدام از آن ها در تعداد قابل توجهی از نامه ها، می تواند مقدار اولویت هر اصل را نشان دهد به تنظیم و اولویت بندی این اصول اقدام شده است. اصول به دست آمده در ذیل دو دسته کلی؛ اصول مشترک با اصول حکمرانی خوب و اصول خاص حکومت علوی قرار داده شده است و سیاست های مربوط به هریک از این اصول با تأکید بر داده های آماری و تحلیل های کمّی مورد بررسی قرار گرفته است. در نهایت معلوم شد دو سوم اصول ابلاغی علی ع از لحاظ اهداف وعناوین کلی با اصول حکمرانی خوب همخوانی دارد و بیشترین تفاوت در اصول عقیدتی و معنوی است. همچنین در موارد مشترک اصول مرتبط با کارایی و اثر بخشی بیشترین تکرار را در نامه های حکومتی داشته اند.
۱۰.

بررسی دیدگاه مفسران کلامی اهل سنت درباره بازتاب گروه معصومان در تقسیمات انسانی قرآن با محوریت سوره واقعه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۶۳ ۱۶۵-۱۸۸

کلید واژه ها: قرآن سوره واقعه عصمت گروه های انسانی مفسران کلامی اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۳ تعداد دانلود : ۲۶۹
قرآن کریم در موارد متعدد اقدام به تقسیم گروه های انسانی نموده است. این تقسیمات انسانی در راستای اهداف هدایتی و تربیتی قرآن قرار دارد. پرسش این تحقیق آن است که گروه های مطرح شده در قرآن چگونه بازتاب دهنده معصومان^ است؟ این پژوهش که با روش کتابخانه ای و توصیفی تحلیلی انجام گرفته است، با محور قرار دادن تقسیم موجود در سوره واقعه، دیدگاه مفسران کلامی اهل سنت مانند فخررازی، زمخشری، سمرقندی، آل غازی و آلوسی را با برداشت های مفسران کلامی شیعه مانند طوسی، طیب و طباطبایی ارزیابی نموده است، تا نشان دهد این رویکرد تفسیری، گروه های موجود در آیه را چگونه بازشناسی کرده است. نتایج این بررسی نشان می دهد در این تفاسیر دو دیدگاه کلی درباره مصداق شناسی سابقان و مقربان، بیشترین فراوانی را به خود اختصاص داده است. دیدگاه نخست با تبیین های مختلف، مورد تحلیل و پذیرش قرار گرفت و چالش ها و اشکالات دیدگاه دوم، بیان گردید.
۱۱.

جایگاه عدالت رفتاری در رابطه انسان و محیط زیست از نگاه قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزه های قرآنی پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۲ 219 - 238

کلید واژه ها: محیط زیست قرآن عدالت رفتاری دین فطری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۰ تعداد دانلود : ۲۷۱
مسائل زیست محیطی در دهه های اخیر توسط بسیاری از دانشمندان مورد توجه قرار گرفته است. تعامل نامناسب با محیط زیست، باعث مشکلات جبران ناپذیری در فرایندهای محیطی شده است. هرچند راهبردهای اساسی از سوی دانشمندان ارائه شده است، ولی تا کنون نتایج رضایت بخشی در برطرف کردن تعامل نامناسب با محیط زیست به دست نیامده است. در این جستار، محیط زیست و نوع رفتار انسان در مواجهه با آن، از نگاه قرآن مورد ارزیابی قرار گرفته است. پس پرسش اساسی این است که «از منظر قرآن در مواجهه انسان با محیط زیست چه رفتارهایی مطلوب است؟ و چه کارهایی باید انجام داد؟» نتیجه پژوهش این است که قرآن نوع خاصی از تعامل انسان با محیط زیست را تأیید می کند. البته قرآن بر دین فطری تأکید دارد. برای همین، توصیه های قرآن نسبت به تعامل انسان با محیط زیست، شامل هر انسانی نیست. بلکه انسانی مورد نظر است که بر اساس دین فطری، از عدالت رفتاری برخوردار باشد.
۱۲.

تحلیل محتوای نامه های امام علی (ع) به معاویه با محور واکاوی سهم اخلاق در مناسبات حکومتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاست اسلامی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۱۸ 39 - 71

کلید واژه ها: امام علی (ع) روش تحلیل محتوا حکومت علوی حکمرانی معاویه اخلاق حرفه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۳۲۳
در نظر گرفتن توأم جایگاه امام علی(ع) به عنوان حاکم جامعه اسلامی و امام تربیت یافته در دامان نبوت، بررسی جایگاه اخلاق در حکومت علوی را تقویت می کند. تحلیل محتوا روشی است که این مقاله جهت واکاوی سهم اخلاق در مناسبات حکومت علوی با معاویه و نحوه بروز و ظهور عنصر اخلاق در این مواجهه، به کارگرفته و نامه های ایشان به معاویه را مورد تحلیل قرار داده است. پاسخگویی، نقدپذیری، پایبندی بر اصول و سعه صدر، از مهم ترین راهبردهای اخلاقی در این مواجهه است. همچنین، تحلیل به کارگیری اصول اخلاق حرفه ای در مدیریت و بیان صفت های اخلاقی ایجابی و سلبیِ دخیل در حکمرانی، از دیگر محورهای این نوشتار است. طبق تحلیل کمّی، میان فراوانی اصول پاسخگویی و هوشمندی (هر کدام 25%) و تأکید ویژه بر خصیصه ضلالت (79/13%) و نفاق معاویه (49/11%)، همبستگی مثبت وجود دارد و بیانگر آن است که استخدام ممتاز این اصول، متأثر از رفتارهای متمردانه و حیله های مداوم معاویه بوده است. آمار 86 درصدی گزاره های اخلاقی در این نامه ها، گویای محوریت اخلاق در مناسبات حکومت علوی با معاویه است. همچنین، صفات اخلاقی سلبی که به عنوان موانع صلاحیت معاویه برای حکمرانی، از جانب امام مطرح شده است در کنار صفات ایجابی، ابعاد اخلاقی تراز حکومت اسلامی را بیان می کند.
۱۳.

تحلیل و تبیین معرفت شناسانه آیه تطهیر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دهم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴۰ ۳۵-۴۶

کلید واژه ها: آیه 33 احزاب آیه تطهیر عصمت پیامبراکرم عصمت امامان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۳۹۱
آیه تطهیر از آیات محوری در اثبات عصمت پیامبراکرم| و خواص ذرّیّه آن حضرت است که از دیرزمان میان مفسران فریقین مورد بحث بوده است. مفسران اهل سنت بدون ارائه دلیل و صرفاً با تکیه بر قرینه سیاق و واژه شناسی کلمه «البیت»، شمول آیه را همه اعضای خانه پیامبر| از قریش و در مواردی نیز به گستره بنی هاشم اختصاص داده اند. پژوهش پیش رو با بررسی محتوای آیه شریفه و ابهام زدایی از فقرات آن توسط آیات ناظر به موضوع و با تکیه بر نصوص صریح و قرائن موجود، ضمن تشکیک در تفاسیر اهل سنت و اثبات عدم هماهنگی تفاسیر با دیگر آیات قرآن نسبت به اثبات انحصار معنای مستفاد از آیه شریفه در عصمت انوار خاصه^ به تبیین مفاد آیه پرداخته است. نتیجه پژوهش آن است که آیه 33 احزاب بدون هیچ سنخیتی با مباحث آیات قبل و بعد، نزولی مستقل داشته است.
۱۴.

تأملی بر تبیین مفهومی معنویت در نظریه عقلانیت و معنویتبا نگاهی به معنویت قدسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۴۶

کلید واژه ها: عقلانیت معنویت ملکیان معنویت قدسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۸ تعداد دانلود : ۲۸۰
پردازش معنویت به منظور ارائه آن در عرصه های مدیریتی، امری ضروری است. در  این  باره پروژه ای با نام «عقلانیت و معنویت» ارائه شده است که دارای چالش های متعدد صوری و نظری است. این مقاله ضمن ارائه تعاریف و تبیین های ایشان از معنویت، با نگاهی به معنویت قدسی، چالش های یادشده را آشکار کرده و روشن ساخته است که تبیین معنویت، جز با مراجعه به داده های وحیانی، ساختاری قابل دفاع پیدا نمی کند.
۱۵.

مدل مفهومی معنویت قدسی مبتنی بر قرآن در سازمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال ششم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۲۳

کلید واژه ها: مدل مفهومی آیات مدیریتی معنویت قدسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰۶ تعداد دانلود : ۴۶۱
معنویت در سازمان موضوعی است که در سال های اخیر در ادبیات مدیریت، سطحی جهانی یافته است. معنویت محصول فرهنگ سازمانی است که دارای ابعاد رفتاری، گفتاری و اعتقادی است، به گونه ای که به یک تلقی مشترک بین کارکنان سازمان تبدیل شود. قرآن کریم با توجه به این که خود و داده هایش برآمده از وحی و ناظر به تبیین دین فطری است، دربرگیرنده قابلیتی منحصر به فرد در داده های معنویت قدسی است. این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل محتوا در تبیین داده ها به ارائه تعریفی جامع از معنویت قدسی با مبانی معرفتی قرآن پرداخته است. همچنین بر اساس قیود این تعریف شاخص های معنویت قدسی از نگاه قرآن بررسی شده است تا ضمن به دست آوردن متغیرهای مستقل مدل مفهومی، شاخص ها و متغیرهای میانجی و در نهایت متغیرهای وابسته آن به دست آید. با طی این فرایند در انتها مدل مفهومی معنویت قدسی با رویکرد قرآنی طراحی گردیده است.
۱۶.

آسیب شناسی تفسیر علمی با محوریت تفسیر پرتوی از قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۸

کلید واژه ها: روش تفسیری سید محمود طالقانی تفسیر علمی پرتوی از قرآن

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات روش های تفسیر و تأویل
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات انواع تفسیر وتأویل
تعداد بازدید : ۲۸۳۰ تعداد دانلود : ۱۱۸۸
بیش از 700 آیه قرآن به مسائل علمی نظیر: هستی شناسی، طبیعت شناسی و زیست شناسی اشاره دارد. مفسران اسلامی به منظور اثبات مباحث علمی قرآن، به تفسیر علمی قرآن روی آورده اند. با پیشرفت و رشد فزاینده علوم تجربی و تکنولوژی در عصر حاضر، گرایش به این نوع تفسیر نیز در سده اخیر رو به افزایش یافته است. تفسیر پرتوی از قرآن نوشته سید محمود طالقانی از جمله تفاسیری است که در مواردی، از این روش بهره برده است. این اثر گرچه شامل تفسیر بخش اندکی از قرآن بوده و دارای مزایا و ویژگی های قابل توجهی نظیر: توجه به آسیب های تفاسیر علمی و اعجاز علمی قرآن می باشد، اما در مواردی این اثر از نظر: مبنایی، روشی و محتوایی در زمینه تفسیر علمی آیات، نیازمند پیرایش و آسیب زدایی است.
۱۷.

آفرینش انسان از نگاه قرآن با تأکید بر آیات سوره طارق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تفسیری سال دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۷

کلید واژه ها: ترائب خلقت انسان تفسیر ماء دافق صلب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۴ تعداد دانلود : ۱۲۴۱
در آیات مختلفی از قرآن کریم به بحث از انسان و مراحل و مواد خلقت او با واژه هایی نظیر: تراب، طین، ماء، ماء مهین، ماء دافق، نطفه، علقه و ... پرداخته شده است. گونه گونی واژگان و تعابیر، باعث شده است تا برخی با تمسک به آن، ادعای وجود تعارض میان قرآن و علم نمایند. این مقاله بر آن است تا با بررسی دیدگاه های تفسیری درباره آیات مربوطه و با تاکید بر آیات 7 ـ 5 سوره طارق به تعارض ادعایی پاسخ دهد. این تعارض برآمده از ناآشنایی مدعیان تعارض با حکمت نزول قرآن و نیز برداشت های نادرست برخی از مفسران است.
۱۸.

تأملی بر مقالة «تأملی در نظریة علامه طباطبائی در مفهوم امامت در آیة ابتلا»

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال دوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: امامت آیة ابتلا ایصال به مطوب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن وعترت
تعداد بازدید : ۱۴۴۷ تعداد دانلود : ۷۰۲
قرآن کریم آیات پرشماری را با موضوع هدایت و با تعابیر مختلف و متناسبِ مقام سخن، مطرح می کند. مفسران ذیل این دسته آیات به ارائة دیدگاه های خود دربارة تبیین معنای هدایت همت گماشته اند. یکی از این تعابیر واژة امام است که در آیة ابتلا آمده است که صاحب نظران ذیل آن به بیان دیدگاه های خود پرداخته اند. در این میان صاحب تفسیر المیزان با برداشتی بدیع به تفسیر آن اقدام کرده است. در رد برداشت ایشان مقاله ای با عنوان «تأملی در نظریة علامه طباطبائی در مفهوم امامت در آیة ابتلا» در شمارة پنج مجلة معرفت کلامی چاپ شد. نویسندة مقاله با رد تفسیر مذکور معنای آن را شأنیت دار شدن حضرت ابراهیم(ع) نسبت به اجرای احکام دانسته است. ما در نوشتار حاضر با بررسی ادلة علامه طباطبایی و نیز ادله و مبنای نویسنده بار دیگر نظر علامه را احیا و اثبات کرده ایم. در این مقاله از روش کتابخانه ای در تحقیق و روش قرآن به قرآن در تفسیر بهره جسته ایم.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان