علیرضا خسروی

انقلابی که حول تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی جدید به وقوع پیوسته، موجب یک تغییر پارادایم تکنولوژی از تکنولوژی صنعتی به تکنولوژی اطلاعاتی گردیده است. در حالی که تکنولوژی های فوق امروز، مهمترین عامل تولید، رقابت پذیری، رشد اقتصادی وحضور در بازارهای جهانی هستند، لیکن با قوت بخشیدن به نیروهای مرکز گریز جهان گرا و بازیگران و فعالان متعدد دیگر، تبدیل به مهمترین ابزارهای به چالش طلبی مرزهای سیاسی قلمرویی، به حاشیه رانی دولت مطلق، همچنین تحلیل بردن حاکمیت ملی و تغییر فرهنگ امنیت ملی به امنیت جهانی شده اند. پژوهش حاضر در صدد است تا با تبیین گفتمان امنیتی حاکم بر دوران جنگ سرد پیرامون دومؤلفه محیط امنیتی و الگوهای رفتاری بازیگران و مفروضات سیاسی غالب و نهادینه شده در این دوران به بررسی گفتمان امنیتی معاصر و تبیین تغییرات و تحولاتی که در اثر تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی در محیط عملیاتی دولت ها، بپردازد و از این رهگذر ناکارآمدی گزاره ها و مفروضات کلیدی گفتمان سخت افزارگرای جنگ سرد را به تصویر کشیده و پارادایم حاکم بر مطالعات امنیتی کنونی را مورد شناسایی قرار دهد.

هرچند که تمامی گفتمان های انتقادی روابط بین الملل به گونه ای تلاش کرده اند با اشاره به نقاط ضعف نگاه واقع گرایانه به روابط بین الملل، رویکردهای دیگری را جایگزین آن سازند، با این وجود، این نظریه پردازی ها هیچ گاه قادر به تضعیف جایگاه این نظریه در تحلیل و تبیین مسائل بین المللی نگشته و حتی می توان ادعاکرد که به عکس موجب تقویت مبانی نظری و جایگاه واقع گرایی در عرصه آکادمیک روابط بین الملل شده اند. با این حال، مهم ترین دستاورد منتقدین واقع گرایی، نشان دادن این واقعیت است که خودِ نظریه واقع گرایی و مفروضات آن نیز برساخته ای اجتماعی هستند و مفروضات واقع گرایانه در فرهنگ ها و جوامع مختلف، معانی متفاوتی دارند. به عبارت دیگر، واقع گرایی یک نظریه یک پارچه و جهان شمول نیست که در تمام جوامع برداشتی یکسان از آن وجود داشته باشد. مقاله حاضر با استفاده از این رویکرد، کوشیده است تا نشان دهد که واقع گرایی در فرهنگ ایرانی دارای ساخت متفاوتی است و لذا این تحقیق درصدد پاسخ به این پرسش برآمده است که چگونه در سنت ایرانی، برداشت متفاوتی از واقع گرایی وجود دارد؟  برای این منظور، از دو مرجع ملی گفتمان ایرانی شامل شاهنامه فردوسی وگلستان سعدی برای فهم این برداشت استفاده شده است. یافته های حاصل نشان می دهد که اهمیت دادن به قدرت در نزد ایرانیان ناشی از هنجارها و ارزش های فرهنگی و اجتماعی آنان است و خود عامل قدرت نیز نوعی هنجار اجتماعی به شمار می رود. نمود بارز آن را می توان در تفاوت مبنایی میان مفاهیمی نظیر پهلوان و قهرمان بازیابی کرد که نوعی تمایزآشکار میان قدرت مورد تأکید در واقع گرایی  با قدرت ممدوح در سنت ایرانی را برجسته می سازد.

زمینه و هدف: وابستگی به سیگار، به عنوان اولین عامل قابل پیش گیری مرگ و میر در دنیا شناخته میشود. با وجود تأثیر منفی مصرف سیگار در فشار خون بالا، توجه به درمان های روان شناختی بر کاهش وابستگی به نیکوتین در این بیماران، کمتر مورد توجه درمان گران قرار گرفته است. مواد و روش ها: مطالعه حاضر یک طرح نیمه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون همراه با گروه شاهد می باشد، که با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی– رفتاری، بر کاهش وابستگی به نیکوتین در بیماران مبتلا به فشار خون اساسی، در مرکز تحقیقات قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان (1388)، انجام شد. آزمودنی ها بر اساس ملاک های سابقه فشار خون بالا، جنسیت مذکر، دامنه سنی 45-25 سال، وابستگی به نیکوتین، مصرف بیش از یک بسته سیگار در روز، به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 = N) و شاهد (15 = N) وارد مطالعه شدند. کلیه بیماران قبل از شروع مداخله نسبت به تکمیل پرسش نامه مقاومت به نیکوتین فاگشتروم اقدام، سپس درمان شناختی– رفتاری، طی شش جلسه نود دقیقه ای بر روی گروه آزمایش اجرا گردید. مفروضه اساسی استفاده از درمان شناختی– رفتاری این بود که رفتار هایی مثل سیگار کشیدن، ناشی از اشتباهات در نحوه تفکر بیماران می باشد و مداخلات شناختی- رفتاری، احساسات، تفکر و رفتارهای مثبت تری در بیماران ایجاد می نماید. بعد از اعمال مداخلات درمانی، بیماران دوباره نسبت به تکمیل پرسش نامه تحقیق اقدام نمودند. داده های مطالعه در نرم افزار 16SPSS و با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و آزمون ناپارامتری 2χ دو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: درمان شناختی– رفتاری موجب کاهش مصرف سیگار آزمودنی های گروه آزمایش نسبت به گروه شاهد در مرحله پس آزمون شده است (05/0 > P). نتیجه گیری: این تحقیق، استفاده از درمان شناختی– رفتاری را به منظور کاهش میزان وابستگی به نیکوتین در بیماران مبتلا به فشار خون اساسی پیشنهاد می کند.

تجربه های تاریخی، تعلق به گفتمان بازگشت به خویشتن و مهم تر از همه، فهم خاص امام خمینی (ره) از اسلام، از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر نگرش ایشان به هویت می باشند. این عوامل موجب شدند تا امام خمینی در اولویت گذاری مؤلفه های هویت ساز، بیش از همه بر اسلام و فرهنگ دینی تأکید کرده و در بازسازی هویت ملی پس از انقلاب اسلامی، از زاویه دین به این مهم بنگرد. این اولویت هستی شناسانه، به هویت جنبه ای شمول محور و نه دفع گرا می بخشد. از سویی دیگر، برداشت و نگرش خاص امام(ره) به دین موجب می شود تا هویت دینی مترادف با هویت سیاسی شود. در نگاه امام(ره)، هویت سیاسی در طول هویت دینی و از جنس دین است و لذا هویت سیاسی به معنای سیاسی کردن هویت نیست. نحوه تأثیرگذاری عوامل اشاره شده بر نگرش امام(ره) به هویت، چگونگی بازسازی هویت توسط امام(ره) پس از انقلاب، چگونگی پیوند میان هویت دینی با هویت سیاسی و پیامدهای آن مهم ترین مسائلی هستند که در این مقاله به آنها پرداخته شده است.

وحدت و همبستگی ملی از مفاهیم و دال های مرکزی گفتمان امام خمینی(ره) است که با رویکردی راهبردی و معقول مورد تأکید همیشگی ایشان بود. امام خمینی(ره)، از میان نهادها، گروه ها و مراکز مؤثر بر وحدت و همبستگی، بیش از همه بر نقش مراکز تولید فکر، اندیشه و فرهنگ نظیر حوزه و دانشگاه تصریح کرده و با مقایسه دانشگاه اسلامی و غربی، تفاوت بارز این دو را ابتنای کلیت دانشگاه اسلامی بر محور توحید تبیین می کردند. بنابراین از منظر امام خمینی(ره)، وحدت ریشه در توحید و وحدانیت دارد و لذا دانشگاهی می تواند در وحدت و همبستگی ملی نقش ایفا کند که محیط، محتوا، علم، معلم و متعلم آن در مسیر وحدانیت باشند. هدف اصلی این مقاله، بازخوانی جایگاه دانشگاه در گفتمان امام خمینی(ره) و تبیین رابطه میان این نهاد با وحدت و همبستگی ملی است. این مقاله نشان می دهد که نگاه امام خمینی(ره) به نقش دانشگاه در وحدت و همبستگی ملی، نگاهی هستی شناسانه با دو کارکرد ایجابی و سلبی است که چگونگی آن بستگی به میزان هم خوانی هویت دانشگاه با هویت ملی دارد. این که از منظر امام خمینی(ره) چه نوع دانشگاهی، با چه ویژگی ها و کارکردهایی می تواند موجب تقویت همبستگی ملی شود، مسئله اصلی این نوشتار است.

اطلاعات به عنوان سیستمی باز و سیاست به مثابه محیطی فعال، همواره در حال تعامل و اثرگذاری بر یکدیگرند. تلاش برای سلطه و تفوق اطلاعات بر سیاست ، اطلاعات زدگی سیاست و عکس آن پدیده سیاست زدگی اطلاعات را موجب می شود. سیاست زدگی اطلاعات، در هر دو صورت آشکار و پنهان آن، پدیده ای مذموم است که پیامدهای خطرناکی را برای هر دو سیستم اطلاعاتی و سیاسی به همراه خواهد آورد. از آنجاکه حلقه اتصال میان دو سیستم اطلاعاتی و سیاسی، بیش از همه در نقطه محصول یا تحلیل و برآورد اطلاعات متجلی می شود، سیاست زدگی اطلاعات نیز در برآوردها و محصولات اطلاعاتی عینیت می یابد.سیاست زدگی اطلاعات در هر دو نوع آشکار و پنهان آن موجب ضعف ، اخلال و انحراف در روند و روش تحلیل و برآوردهای اطلاعاتی می شود که از مهم ترین این انحرافات، ذهن گرایی مفرط و تفسیرگرایی است. این انحراف، از یک سو، موجب شکست و ناکارآمدی سیستم اطلاعاتی و در نتیجه بی هویتی آن در نزد مقامات و افکار عمومی می شود و از سویی دیگر، با ایجاد آنتروپی مثبت در نظام سیاسی موجب غافل گیری و شکست سیاست ها و اهداف کلان نظام و دولت می شود. در این مقاله به بررسی دو پرسش اساسی و مرتبط با یکدیگر پرداخته می شود. اولاً، میان سیاست و اطلاعات چه رابطه ای وجود دارد ؟ و ثانیاً، پیامد سیاست زدگی اطلاعات بر سازمان اطلاعاتی و نظام سیاسی چیست و این پیامد چگونه بروز می کند؟

مقدمه: فشارخون اساسی، سومین علت مرگ و میر و یکی از مهم ترین علل اصلی ناتوانی مزمن در دنیا است که با سیر مزمن و پیشرونده خود می تواند کیفیت زندگی بیماران را در ابعاد مختلف خود تحت تاثیر قرار دهد. هدف پژوهش حاضر، مقایسه دو روش دارو درمانی و امید درمانی بر بهبود ابعاد کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی بود. روش: مطالعه حاضر یک طرح شبه آزمایشی می باشد که از آذر ماه 1387 تا شهریور ماه 1388 در مرکز قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. تعداد40 نفر از بیماران مبتلا فشارخون اساسی به صورت گمارش تصادفی در دو گروه دارو درمانی (شاهد) و امید درمانی (مورد) قرار داده شدند. ابزار گردآوری اطلاعات در این مطالعه، پرسشنامه دموگرافیک و پرسشنامه کیفیت زندگی از نوع فرم کوتاه بود. پرسشنامه در سه مرحله قبل، بعد و سه ماه پس از مداخله (مرحله پیگیری)، در دو گروه مورد استفاده و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد، امید درمانی بیش از درمان دارویی باعث بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی شد و اثرات درمان پس از سه ماه از پایان مداخله هنوز برقرار بود. نتیجه گیری: امید درمانی می تواند در بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی مؤثر باشد. با توجه به نتایح این تحقیق، استفاده از رویکرد تیمی و لزوم همکاری متخصصان قلب و روان شناسان به منظور ارتقای کیفیت زندگی بیماران مبتلا به فشارخون اساسی پیشنهاد می گردد.