محمد محمدپور

محمد محمدپور

مدرک تحصیلی: ددانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه تربیت مدرس

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۸ مورد از کل ۱۸ مورد.
۱.

تبیین نظام اندیشه اصولی شهید صدر در تعارض انگاری تزاحم امتثالی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های اصولی سال نهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۳۱ 125 - 138

کلید واژه ها: تزاحم امتثالی تعارض انحلال شخصی امکان ترتّب قدرت مراحل حکم شهید صدر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۰ تعداد دانلود : ۸۷
بسیار اتفاق می افتد که مکلف در زندگی روزمره خود دچار تزاحم امتثالی می شود. این چالش وقتی عمیق تر می شود که تزاحم امتثالی در ورطه تعارض گرفتار شود. در این هنگام است که اندیشمندان اصولی در صدد بر می آیند، چالش پیش رو را با ارائه راهکارهایی مرتفع سازند تا مکلف را از حیرت در تکلیف برهانند. این نوشته سعی دارد نظام اندیشه اصولی شهید صدر را در پاسخ به بازگشت مسئله تزاحم امتثالی به تعارض، مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. تمرکز نوشته حاضر علاوه بر پاسخ نهایی شهید به مسئله اصلی، بر روی نظم منطقی و مرحله وار شهید از مواجهه با مسئله و سیر طی شده ایشان تا حل مسئله نیز می باشد. تحلیل آثار شهید صدر با رویکرد مسئله فوق به خوبی مشخص می کند که چهار مبنا در حل مسئله پیش رو دخیل است. در ابتدا مبانی انحلال شخصی در جعل و مراحل حکم شهید که جزء مبانی عام ایشان است، تزاحم امتثالی را به وادی تعارض می کشاند. اما در ادامه، دو مبنای امکان ترتب و قدرت بالمعنی الأعم(تحقق ترتب)، مبحث تزاحم امتثالی را از دامان تعارض خارج می کند. نتیجتاً تزاحم امتثالی از مبحث تعارض جدا می شود و صرفاً مشکلی در ناحیه امتثال مکلف باقی می ماند.
۳.

بررسی تحلیلی تأثیرگذاری نهاد ولیعهدی در تضعیف حاکمیت خلفای عباسی؛ مطالعه موردی سال های 232 تا 334ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ اسلام سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۱ 99-120

کلید واژه ها: عباسیان خلافت ولیعهدی ترکان زنان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۴۶۰
نهاد ولایتعهدی از مهم ترین نهادهای تأثیرگذار در دستگاه خلافت عباسیان به شمار می رفت. در دوره دوم عباسیان (232-334ق)، برخلاف دوره اول (132-232ق) که نهاد ولیعهدی در آن تا حدود زیادی مستقل عمل می کرد، شکوه و عظمت این نهاد در تأثیرگذاری بر افزایش قدرت خلافت از بین رفت. یافته های مسئله پژوهش حاضر، که با روش توصیفی-تحلیلی درصدد بررسی نقش نهاد ولایتعهدی در تضعیف نهاد خلافت در دوره دوم عباسیان است، نشان می دهد که در درجه اول، هویت بخشی به جایگاه ولایتعهدی، که در دوره اول عباسی منجر به قدرتگیری و عظمت دستگاه خلافت می شد، در دوره دوم خلاف عباسی، به علت تسلط ترکان بر نهاد ولایتعهدی، که منجر به بروز ولیعهدانی سست عنصر و ضعیف شد، باعث تضعیف آن گشت. ترکان ولیعهدانی گزینش شده و کم سن وسال، فاقد شجاعت و دلاوری، و ضعیف را با هدف تسلط بر آن ها، برمی کشیدند. علاوه بر ترکان، برخی از زنان دربار نیز، به علت رشد ولیعهد در حرم، که محیطی زنانه بود، با ترکان در تسلط بر ولیعهدان رقابت داشتند. مادران ولیعهدان نقش زیادی در رسیدن آن ها به خلافت ایفا می کردند و با تسلطی که از قبل بر آن ها داشتند، نقش مهمی در اداره امور بازی می کردند و به ا ین ترتیب، از ایفای نقش اصلی خلیفه، که رسیدگی به امور بود، مانع می شدند. نمونه بارز این مسئله دخالت سیده شغب، مادر المقتدر عباسی، در اداره امور در رقابت با ترکان در دوره مقتدر بود. مجموع عوامل یادشده باعث شد تا نهاد ولایتعهدی در دوره دوم عباسی به جای قدرت بخشی به حاکمیت خلافت عباسی، باعث تضعیف آن بشود.
۴.

کارکردهای مذهبی – اجتماعی بازار در مصر عصر والیان تا برآمدن فاطمیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات تاریخ اجتماعی سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۵) 49-64

کلید واژه ها: بازار مصر مشاغل و اصناف کارکرد اجتماعی - کارکرد مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۶ تعداد دانلود : ۴۹۶
بازار به عنوان رکن اقتصادی نظام شهری قدمتی طولانی در تمدن مصری دارد. حضور والیان مسلمان در چند سده نخست در مصر بر تغییر وضعیت بازارها و حتی شکل اقتصادی آنها تاثیر گذاشت. دغدغه اصلی این پژوهش یافتن پاسخ این پرسش اساسی که کارکردهای اجتماعی-مذهبیبازارهای مصراسلامی در عصر والیان مسلمانچه بوده است؟ جست وجوهای کتابخانه ای و مطالعه منابع مکتوب متکی بر شیوه مطالعات تاریخی یعنی روش توصیفی و تحلیلی متکی بر استنتاج و قیاس نشان داد که توسعه موقعیت مکانی فضای شکل گیری بازارها به مثابه رکن مهم حیات اجتماعی و تمدنی در مصر ، زمینه مساعدی را برای برگزاری وگسترش آیین های ملی و مذهبی فراهم آورده است.برپایی بازارهای مهم در مجاورت مسجد بویژه مساجد جامع موجب پیوستاری اقتصاد و دین شده است .مجموعه در هم تنیده از کارکردهای دینی در بازارهای مصر درانعقاد مجلس قرآن خوانی و حفظ آن و یا برگزاری نماز جمعه و نیز تاسیس نهادهای اقتصادی چون حسبه به عنون تنظیم کننده کنش های اقتصادی بازار و همچنین شکل گیری اصناف و تشکیلات صنفی درون بازار و پیشه های تخصصی بدرستی متجلی است. علاوه براین نقش فضای گسترده بازار در ایجاد اجتماعات عظیم مردمی علیه حاکمیت سیاسی و نیز حضور بازاریان در شورش های اجتماعی به علت فشارهای مالی والیان از دیگرسو انعکاس دهنده نقش های اجتماعی بازار و بازاریان در جامعه مصر عصر والیان بود.
۵.

مواضع و حمایتهای سیاسی اردن از عراق در جنگ تحمیلی

نویسنده:
منبع: مطالعات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ 113-146

کلید واژه ها: جنگ ایران و عراق اردن حمایت سیاسی ناسیونالیسم عربی کمیته آشتی اعراب قطعنامه 598

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۹ تعداد دانلود : ۲۷۰
حمایت های اردن از عراق ابعاد مختلفی را در بر می گرفت، از جمله: حمایت از عراق در روابط دو جانبه، حمایت از رژیم بعثی در جهان عرب و نیز در مجامع بین المللی. مواضع جانبدارانه و حمایت گرانه اردن از عراق در قالب های گوناگونی نظیر تلاش برای معرفی چهره ای صلح طلب از عراق، جلب حمایت سایر کشورها از عراق و تصویب قطع نامه هایی متناسب با منافع عراق در مجامع بین المللی بروز می یافت. نوشتار حاضر بر آن است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره گیری از داده ها، اسناد و منابع موجود به بررسی حمایت های سیاسی و دیپلماتیک اردن از عراق در سطوح مورد اشاره، بپردازد. یافته های این تحقیق نشاندهنده حمایت همه جانبه، یکدست و بلاانقطاع اردن از عراق است.
۶.

The effectiveness of mindfulness training method on male students’ self-efficacy and intelligence beliefs(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Iranian journal of educational sociology, Vol ۱, Number ۴ (۲۰۱۷) 1-11

کلید واژه ها: Mindfulness method Self-Efficacy Intelligence beliefs Male students

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
Purpose: The present study aimed to discuss the effectiveness of mindfulness training method on male students’ self-efficacy and intelligence beliefs. Methodology: The present study method of data collection was descriptive and correlational method. The statestical population consists of all male students in secondary schools of Qouchan city in academic year of 96-97. The studied sample includes 30 members , who were selected from the intended population employing multicluster sampling method and were randomly substituted in a experimental group (15 members) and control group (15 members). Findings: The results indicated that mindfulness training influenced male students’ self-efficacy and intelligence beliefs. Descriptive results indicated that the average scores of pretest and posttest for variables of self-efficacy and intelligence beliefs was not different. Also the results of effect tests among subjects which were conducted by covariance method, indicated that scores of intelligence beliefs and self-efficacy in test group was higher than control group. Discussion: It deserves that teachers and educators provide more and better opportunities for learning, by preparing appropriate conditions for self-efficacy growth and extrinsic intelligence beliefs increase, by mindfulness training method.
۸.

عوامل مؤثر بر گسترش شهری فسطاط تا تأسیس قاهره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تاریخ تمدن اسلامی سال چهل و نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 249 - 261

کلید واژه ها: مصر فسطاط جغرافیای تاریخی فسطاط شهرسازی اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۷ تعداد دانلود : ۳۸۷
ورود فاتحان مسلمان به مصر موجب تحولات بسیاری در این سرزمین شد. ساخت یا توسعه شهر فسطاط در همجواری باب الیون در شمال شرقی ساحل رود نیل توسط فاتحان مصر یکی از این تحولات در حوزه شهرسازی اسلامی بشمار می آید. صرف نظر از علل دوام و بقای این شهر، هدف مقاله پیش رو یافتن پاسخ این مسئله اساسی است که عوامل گسترش و توسعه ی شهری فسطاط از بدو تأسیس به سال 20 تا روی کارآمدن فاطمیان (358) چه بوده است؟ بررسی های تاریخی نشان داده است که موقعیت جغرافیایی ژئوپلتیکی و همجواری با کانون شهری باب الیون در شمال شرقی مصر و رشد فزاینده نیروی انسانی به علت ورود قبایل متعدد عربی و نیروهای جهادگر مسلمان و ضرورت اسکان آنها برای تداوم عملیات نظامی در سرزمین های مجاور، عاملی تعیین کننده برای گسترش شهری فسطاط به حساب می آمد. علاوه بر این لزوم تشکیل مرکزیتی دینی و سیاسی در قالب دارالاماره ها و مساجد و یا ساخت بازار های پر رونق برای بهره گیری از سود اقتصادی را نیز باید به این عوامل افزود.
۹.

نقش ویژگی های شخصیتی در تمایزگذاری کاربران و غیرکاربران شبکه های اجتماعی (مورد مطالعه: فیس بوک وکلوب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات رسانه های نوین سال دوم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷ 61-83

کلید واژه ها: برون گرایی وظیفه شناسی گشودگی به تجربه شبکه های اجتماعی مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۵ تعداد دانلود : ۳۸۵
هدف پژوهش حاضر، تعیین نقش ویژگی های شخصیتی در تمایزگذاری کاربران شبکه ها ی اجتماعی مجازی و غیر کاربران بود. طرح تحقیق حاضر از نوع توصیفی-همبستگی بود. نمونه پژوهش شامل 194 نفر دانشجوی کاربر و 76 نفر دانشجوی غیر کاربر در شبکه ها ی اجتماعی مجازی (فیس بوک و کلوب)(جمعاً 270 نفر) بود که با استفاده از روش خوشه ای چند مرحله ای از میان دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات، از پرسشنامه شخصیتی نئو فرم کوتاه (NEO-FFI) و پرسشنامه جمعیت شناختی و برای تحلیل داده ها، از روش تحلیل ممیز استفاده شد. تحلیل داده ها نشان داد که عامل های شخصیتی برون-گرایی، وظیفه شناسی و گشودگی به تجربه به ترتیب اولویت در تمایزگذاری کاربران شبکه های اجتماعی مجازی از غیر کاربران نقش معنی دار دارند (001/0P˂). افراد برون گرا اجتماعی بوده و تمایل بیشتری به برقراری روابط صمیمی با دیگران دارند. از طرفی افراد با سطوح بالای گشودگی به تجربه در مورد دنیای درونی و بیرونی کنجکاو هستند و زندگی آن ها سرشار از تجربه است؛ لذا استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی راهکار جدیدی برای ایجاد ارتباط با دیگران به شمار می رود. بر این اساس محیط بدون ساختار این شبکه ها موجب می شود که افراد با ویژگی وظیفه شناسی پایین به دلیل عدم کنترل تکانه ها از آن ها بیشتر استفاده کنند.
۱۰.

رویکرد ارتشبد عباس قره باغی در اعلام بی طرفی ارتش در 22 بهمن 57

نویسنده:
منبع: ژرفاپژوه سال دوم زمستان ۱۳۹۴ و سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۶ و ۷

کلید واژه ها: شاه ارتش قرهباغی بیطرفی ارتش

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی جریانها
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی انقلاب اسلامی شخصیتها
تعداد بازدید : ۳۹۰۴ تعداد دانلود : ۷۶۹
واکاوی علل و چگونگی اعلام بی طرفی ارتش در آخرین روز حیات رژیم پهلوی (22 بهمن57) از سوی ارتشبد قره باغی و تسلیم وی در برابر منطق انقلاب، مورد توجه این مقاله بوده است. بر اساس نتایج به دست آمده، علت این امر، ریشه در رویکرد معقولانه او در برابر حوادث مهمی بود که در قبل از انقلاب در فرایند آن ها قرار گرفته بود، که برخی از آن ها عبارت بودند از: اجازه دفاع علنی به سران نهضت آزادی در جلسه محاکمه دادگاه، انتقاد از ارتشبد اویسی به علت وقوع حادثه 17 شهریور، و برقراری ارتباط و مذاکره با انقلابیون در جهت کاهش تنش در کشور، که این امر، پیش زمینه اتخاذ چنین تصمیم مهمی از سوی او در 22 بهمن 57 شد.
۱۱.

تولّد آسمانی با مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) به روایت مثنوی معنوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال یازدهم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۳۹

کلید واژه ها: ایمان مثنوی مولوی تولّد آسمانی مرگ نفسانی ابوّت معنوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۵ تعداد دانلود : ۷۰۶
صاحبان معرفت برای انسان دو نوع تولّد قائلند: یکی تولّد صوری و دیگری تولّد معنوی یا تولّد ثانی که از آن به عنوان «عروسی ابد» یا «تولّد آسمانی» یاد می کنند. مرگ نفسانی از مبانی عمیق عرفان و ادب تعلیمی مولانا است. مولانا همچون سایر عرفای اهل بسط و سکر پدیده مرگ دوستی در آثارش تجلّی خاصی دارد و مرگ و مرگ نفسانی را در مسیر چرخة تکامل می داند و از آن به عنوان انتقال از عالم کثرت و طبیعت به عالم وحدت و ماوراءالطبیعه تعبیر می کند. این بررسی نشان می دهد مولانا تولّد آسمانی را در مرگ نفسانی تحت تأثیر عوامل مؤثری همچون ایمان، ابوّت معنوی و عشق می داند؛ بنابراین با استناد به حکایات مثنوی، در یک مقدمه و هفت محور انواع ولادت، عوامل مؤثر در تولّد آسمانی، مرگ ها و زایش ها، چگونگی مرگ ارادی و انواع آن، راه های رسیدن به مرگ نفسانی، ویژگی راه یافتگان به مرگ نفسانی (ارادی) و فواید مرگ نفسانی (مرگ اختیاری) بررسی شده است.
۱۲.

نقش تحولات سیاسی در اوضاع تجاری خراسان در دو سده نخست اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱۸

کلید واژه ها: صنعت تجارت خراسان اوضاع اقتصادی تحولات تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۴۶ تعداد دانلود : ۷۳۶
خراسان از لحاظ موقعیت تجاری سالیان متمادی پل ارتباطی شرق و غرب به شمار می رفت. این منطقه از طریق راه های تجاری به مناطقی مانند هند و چین و اروپای شرقی و تبّت وصل می شد. از طرف دیگر وجود بازارهای پر رونق در شهرهای مختلف مانند بلخ، مرو و نیشابور به موقعیت تجاری آنجا رونق داده بود. این مقاله درصدد بررسی اوضاع اقتصادی خراسان و رابطه آن با کنش های سیاسی منطقه از سده اول تا برآمدن نخستین دولت محلی می باشد و می توان به این نتیجه رسید که رونق تجارت در این منطقه تحولات سیاسی و تاریخی مهمی را در آنجا رقم زده بود، که می توان از شکل گیری داستان های حماسی، ورود یزدگرد ساسانی به آنجا، حضور قبایل کثیر اعراب، سقوط امویان و برآمدن عباسیان و نیز تشکیل اولین دولت های محلی پس از سقوط ایران به دست مسلمانان یاد کرد که ظرفیت اقتصادی آن تأثیر بسزایی در این زمینه داشت.
۱۳.

ریشه یابی دلایل اصلاحات اقتصادی نصربن سیار در خراسان و علل ناکامی اصلاحات او

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال پنجم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۲۰)

کلید واژه ها: موالی اصلاحات مالیات ها دهقانان نصربن سیار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی تاریخ محلی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه شخصیت ها
تعداد بازدید : ۱۵۲۰ تعداد دانلود : ۷۵۸
در اواخر حاکمیت امویان، منطقه خراسان شاهد بروز قیام های مخالفان، علیه حکومت اموی بود. مخالفان از ظرفیت نارضایتی های مردم خراسان که نشأت گرفته از سیاست های اقتصادی حکمرانان عرب خراسان بود استفاده کرده و با تبلیغات و فعالیت های خود، پایه های رژیم را سست کرده بودند. بنابراین خلیفه سیّاس اموی، یعنی هشام بن عبدالملک، برای جلوگیری از سقوط حکومت یکی از افراد عاقل و وفادار به حاکمیت خویش، یعنی نصربن سیار، را به حکمرانی خراسان انتخاب کرد. نصر با آگاهی از عمق بحران های خراسان و برای جلوگیری از خطر سقوط حاکمیت امویان که خود وی نیز یکی از اجزاء آن بود دست به اصلاحات اقتصادی در منطقه زد؛ اما اصلاحات او به علل مختلف با ناکامی مواجه شد. اکنون برغم مطرح بودن سوالات گوناگون، در این مقاله دست کم به دو پرسش اساسی توجه خواهیم کرد: نخست اینکه کم وکیف سیاست های اقتصادی کلان اموی ها، در آن مقطع چه بود و چگونه اجرا شد که سبب نارضایتی گسترده مردم آن منطقه بود و به تبع آن، بستر و زمینه قیام ها و شورش ها را فراهم آورد. دوم اینکه علل ناکامی اصلاحات نصربن سیار چه بود که باوجود تلاش های فراوان او منجر به شکست شد. در پژوهش حاضر، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و با بهره مندی از منابع کتابخانه ای، درباره شخصیت نصربن سیار کنکاش می کنیم و به سؤالات مذکور نیز پاسخ در خور توجهی می دهیم.
۱۴.

تبعات اجتماعی اسکان مهاجرین لهستانی در ایران، طی جنگ جهانی دوم بر پایه اسناد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: گنجینه اسناد سال بیستم و سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۹۲)

کلید واژه ها: جنگ جهانی دوم استالین لهستانی ها بحران خواروبار مهاجرین غیر نظامی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی پهلوی دوم منابع وکلیات
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه سند شناسی و سندپژوهی پهلوی دوم
تعداد بازدید : ۲۶۷۵ تعداد دانلود : ۱۰۸۱
هدف: هدف از این پژوهش بررسی تبعات اجتماعی حضور مهاجرین لهستانی در طی جنگ جهانی دوم در ایران است. روش/رویکرد پژوهش: در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای وبر پایه اسناد موجود به روش تحلیلی به توصیف این تبعات پرداخته شده است. یافته ها ونتایج : یافته ها حاکی از آن است که با حمله هیتلر و استالین به لهستان، روس ها هزاران اسیر از آنها را به سیبری منتقل کردند. زمان حمله هیتلر به روسیه، در توافق حاصل شده بین استالین و فرمانده لهستان، عده ای از آنها برای کمک به متفقین در بهار 1321 از طریق بندر انزلی وارد ایران شدند. نظامیان برای جنگ در جبهه های متفقین به آفریقای جنوبی و هند رفتند، غیر نظامیان نیز در اردوگاههای دایر شده تا پایان جنگ در ایران باقی ماندند، از آنجا که مسئله اصلی این پژوهش بررسی تبعات اجتماعی حضور آنها در ایران بود، نتیجه حاصله این شد که در بدو ورود آنها، تبعاتی مثل بحرانی تر شدن خواروبار، شیوع امراض مسری و بروز فساد اخلاقی در جامعه پدیدآمد. اما به تدریج که زمینه فعالیت آنها در اجتماع فراهم شد، کودکان در آموزشگاههای دایر شده به آموختن قالی بافی و حکاکی روی آوردند. مردان نیز در کافه ها و هتل ها و همچنین زنان در منازل ثروتمندان به اشتغال پرداختند. فعالیت های فرهنگی و ورزشی آنها نیز رونق زیادی پیدا کرده بود. آنها تعامل اجتماعی مطلوبی نیز با ایرانیان برقرار کرده بودند. بطوریکه اهداء یک باغ توسط یک خیّر ایرانی برای اسکان کودکان، در مقابل کمک مهاجرین به آسیب دیدگان زلزله گرگان مؤید این مطلب است.
۱۵.

بازار وکارکرد اقتصادی، سیاسی و فرهنگی آن در شهرهای بلخ، مرو و نیشابور در دو سده نخست هجری قمری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ اسلام سال پنجم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱۶

کلید واژه ها: فرهنگی اقتصاد خراسان بازار بازاریان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۵۶ تعداد دانلود : ۷۶۹
تاریخچة بازار به عنوان یک مقولة اقتصادی و اجتماعی در تاریخ ایران به دوران باستان به ویژه دورة ساسانیان بر می گردد. بازار در دوره ساسانی در کالبد شهری در قسمت شارستان که مرکز اقتصادی شهر به حساب می آمد قرار داشت؛ اما بعد از ورود اسلام، با توجه به کاهش ارزش اقتصادی شارستان و رشد قسمت ربض شهرها، بازارهای ربض دارای اهمیت بیشتری شدند. بازارهای شهرهای مرو، بلخ و نیشابورِ خراسان نیز که موضوع مورد مطالعه این مقاله است، در دوره اسلامی در ربض شهر واقع بودند. پرسش اصلی این مقاله به صورت زیر است: کارکرد اقتصادی بازارهای مذکور چگونه بوده است؟ فرضیة نخست بدین گونه است: مقوله هایی چون رشد شهرنشینی در منطقه خراسان، تولید محصولات متنوع و مازاد نیاز منطقه ای آن محصولات و به تبع آن رشد تجارت و بازرگانی، به کارکرد اقتصادی بازارها رونق خاصی بخشیده بودند. تحقیق حاضر، علاوه بر پرداختن به عوامل مؤثر در ایجاد این بازارها، و نیز تبیین کارکرد اقتصادی آن ها در دو سده نخست هجری قمری، از دو نکتة اساسی فرهنگی و سیاسی بازارهای آن منطقه نیز به عنوان تکمله بحث پرده بر می دارد: نخست، پیوند مسجدها و مدرسه ها با بازار و به تبع آن سکونت برخی از عالمان در این بازارها و نیز نفوذ برخی نحله های فکری در بازار و در میان تاجران، چهره فرهنگی برخی از این بازارها را منعکس می کند. دوم، مجازات برخی از مجرمان سیاسی در این بازارها نیز مؤید کارکرد سیاسی آن هاست، و یا زمانی که بازاریان از سوی حکمرانان منطقة مذکور مورد ستم مالی واقع می شدند، نقش مؤثری در تحولات سیاسی ایفا می کردند؛ به گونه ای که نقش آن ها در قتل قتیبة بن مسلم و نیز روی کار آمدن عباسیان، مؤید این مطلب است.
۱۶.

ریشه های قیام حارث بن سُرَیْج و نتایج آن(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ در آیینه پژوهش سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۳)

کلید واژه ها: امویان اوضاع اقتصادی قیام اب‍وم‍س‍ل‍م خ‍راس‍ان‍ی حارث بن سریج

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ اسلام و عرب تاریخ بنی امیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ سیاسی مسلمین
تعداد بازدید : ۲۵۳۹ تعداد دانلود : ۱۲۶۴
امویان در طول حکومت خود در خراسان با خصلت نژاد پرستانه خود تبعیض هایی برضد موالی و گروه عرب همفکر با آنها روا داشته و بار سنگین انواع مختلف مالیات ها را بر دوش آنها می گذاشتند. نتیجهچنین سیاستی، از یک سو آشفته و وخیم تر کردن اوضاع اقتصادی آنها و از سوی دیگر مشارکت آنها در واکنش های تند منطقه ای بر ضدّ امویان بود. یکی از این واکنش ها قیام حارث بن سریج بود. این قیام نه تنها از مهم ترین قیام هایی بود که توانسته بود پایه های رژیم اموی را در خراسان سست کند بلکه مقدمه ای شد برای قیام ابومسلم خراسانی؛ وی توانست با تجربیات به دست آمده از این قیام، پایه های سست شده رژیم اموی را فرو بریزد. این مقاله درصدد است تا علل، فرایند و نتایج قیام حارث بن سریج را در خراسان بررسی کند.
۱۸.

بحران نان در قزوین بعد از شهریور 1321 تا 1323(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال سوم پاییز ۱۳۹۰ شماره ۹

کلید واژه ها: بحران نان قزوین متفقین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۷۷ تعداد دانلود : ۹۲۶
با سقوط رضاشاه در شهریور 1320، مشکل اصلی برخی از شهرهای ایران، کمبود غله بود که حضور و اشغال کشور توسط متفقین و احتکار گندم توسط محتکرین را از عوامل اصلی آن می توان برشمرد. قزوین نیز بنا به دلایل یاد شده دچار بحران نان شده بود. مسئلهی اصلی پژوهش حاضر، بررسی توصیفی ـ تحلیلی فرآیند بحران نان در این شهر است، با توجه به اوج بحران نان در این شهر در سال 1321، مردم به شدت در مضیقه قرار گرفته و بروز چنین وضعی، تبعات منفی در سطح شهر به بار آورده بود. دولت برای کنترل بحران، به عرضهی نان های کوپنی پرداخت، که به علت اضافه کردن برخی مواد غیر خوراکی به خمیر آن، از سوی نانواها، کیفیت خوبی نداشت. راهکارهای دیگری برای کنترل بحران در سطح کشور در سال های 1322 و 1323، به اجرا درآمد. واردات گندم از خارج، برنامه هایی برای افزایش محصول گندم و اصلاح بذر، انتشار آئین نامه های غله و نان برای جلوگیری از احتکار گندم، از جمله ی آنهاست که با اجرای آنها دولت توانست بحران را کنترل کند. در این میان، شکایات متعدد مردم از کمبود و گرانی نان و تلاش های مسئولین برای کنترل بحران، نقش مهمی در تسریع مهار بحران داشت. گزارش ها حاکی از تنزل قیمت نان از اواسط، 1322 در قزوین است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان