کیانوش ذاکرحقیقی

کیانوش ذاکرحقیقی

مدرک تحصیلی: دانشیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر و معماری، واحد همدان، دانشگاه آزاد اسلامی، همدان، ایران.

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۶۱ مورد.
۱.

تحلیل قیاسی میزان تاب آوری اجتماعی در محلات تاریخی- مسکونی و تدوین یک برنامه راهبردی – عملیاتی برای ارتقای آن (مورد مطالعه: محلات برج قربان و چرچره شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال سوم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۲

کلید واژه ها: توسعه پایدار سوانح طبیعی تاب آوری اجتماعی محلات تاریخی- مسکونی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶۰ تعداد دانلود : ۷۳۷
بلایای طبیعی همواره در طول حیات کره زمین وجود داشته اند و در آینده نیز قابل حذف نخواهند بود. این بلایا چالش اساسی برای دست یابی به توسعه پایدار جوامع انسانی به شمار می آیند؛ از این رو شناخت شیوه های دستیابی به پایداری برای کاهش آسیب پذیری جوامع توانسته است جایگاه مناسبی در سیاست گذاری های ملی هر کشور باز کند. بر این اساس شرایط مطلوبی برای کاهش کارآمد و مؤثرتر خطرها در سطوح مختلف مدیریت سوانح ایجاد شده است. در این میان تاب آوری به عنوان یکی از مهم ترین عوامل تحقق پایداری در نظر گرفته شده است؛ زیرا جوامع تاب آور توانایی یا ظرفیت اجتماعی بالایی در برآورد، آمادگی، پاسخ گویی و بازیافت فوری در زمینه اثرات بحران دارند؛ بر این اساس، در این پژوهش سعی دارد با شناسایی عوامل ایجادکننده تابآوری و اندازه گیری آن در محلات تاریخی- مسکونی با جامعه آماری ساکنان محلات مختلف بافت تاریخی – مسکونی همدان و گروه های نمونه محلات برج قربان و چرچره با جمعیت های 3148 و 1685 با روش نمونه گیری تصادفی و روش تجربی برای برآورد حجم نمونه با استفاده از تحلیل و مقایسه به دنبال یافتن روش های مقابله با اثرات سوانح طبیعی در این محلات باشد؛ از این رو متغیرهای تأثیر گذار بر تاب آوری اجتماعی از چارچوب نظری استخراج شد و در محلات تاریخی- مسکونی مورد مطالعه با ابزار پرسش نامه و فن مصاحبه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این بررسی حاکی از مطلوب نبودن سطح تاب آوری اجتماعی این محلات است. راهبرد اتخاذ شده بر اساس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی محلات تاریخی– مسکونی شهر همدان، راهبرد تهاجمی در نظر گرفته شده است؛ بر این اساس، می بایست از توانمندی موجود در محلات تاریخی- مسکونی و فرصت های پیش رو به نحو احسن استفاده کرد تا بتوان تاب آوری محلات را افزایش داد.
۲.

مطالعه تطبیقی قاعده رتبه اندازه و مدل دیفرانسیل شهری در نظام سلسله مراتبی شهری استان همدان با تأکید بر نقش شهرهای کوچک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۲۷

کلید واژه ها: استان همدان سلسله مراتب شهری توزیع فضایی جمعیت قاعده رتبه اندازه دیفرانسیل شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۳۲ تعداد دانلود : ۴۰۷
امروزه رشد شتابان شهرنشینی، توزیع فضایی جمعیت را در پهنه سرزمین نامتوازن نموده است. تمرکز امکانات و خدمات در کلانشهرها و عدم رشد متوازن شهرهای متوسط و کوچک باعث نابرابری جمعیتی در پهنه سرزمین و اختلاف سطح طبقاتی در جوامع شده است. همچنین به نظر می رسد توزیع جمعیت در شهرها بر پایه قاعده رتبه اندازه، از خط نرمال فاصله معناداری داشته و بر مدل دیفرانسیل شهری مطابقت ندارد. این پژوهش به دنبال تطبیق مدل دیفرانسیل شهری و قاعده رتبه اندازه در شبکه شهری استان همدان با هدف ارائه راهکارهایی جهت ایجاد نظام سلسله مراتبی متوازن با تأکید بر شهرهای کوچکی است که به تازگی نقش شهر به آنها داده شده است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و ماهیتی توصیفی تحلیلی بوده که از شاخص چهار شهر مهتا و فرآیند بلوغ شبکه شهری گی یر در فرآیند تحلیل بهره برده است و مطالعات برپایه اطلاعات 6 دوره سرشماری عمومی نفوس و مسکن منتهی به سال 1390 و 30 شهر استان همدان انجام شده است. نتایج حاکی از ضعف شهرهای کوچک، میانی و فاصله زیاد نخست شهر با خط نرمال در قاعده رتبه اندازه است همچنین نقاط شهری در مراحل ابتدایی رشد شهرهای میانی متوقف شده اند به گونه ای که ضعف شهرهای میانی چه از نظر تعداد چه از نظر جمعیت باعث کثرت شهرهای کوچک شده است. از طرفی بررسی جمعیت پذیری شهرهای استان و فراوانی آنها طی 50 سال اخیر نشان می دهد تبدیل روستاها به شهرهای کوچک در استان همدان سیاستی ناکارآمد بوده است زیرا طبق مدل دیفرانسیل شهری ابتدا باید به تقویت شهرهای میانی پرداخته شود سپس سیاست های توسعه شهرهای کوچک در دستور کار قرار گیرند.
۳.

بررسی پراکنده روی شهر بروجرد و راهکارهای توسعه درونی آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال چهارم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۱۵

کلید واژه ها: رشد هوشمند شهر بروجرد توسعه از درون گسترش افقی و پراکنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲۳ تعداد دانلود : ۴۲۷
گستردگی و گسیختگی کالبدی، بر سیمای بسیاری از شهرهای غربی کشور نمایان است. گستردگی کالبدی شهرها، در سالهای اخیر، می تواند ناشی از رشد طبیعی جمعیت، مهاجرت روستاییان به شهر و تمرکز گرایی جمعیت و فعّالیت و به طور کلی، به بهانه تامین نیاز مسکن و پیش بینی اراضی مسکونی باشد که از تبعات آن تجاوز به اراضی کشاورزی، باغات حاشیه شهر و نابودی چشم اندازهای طبیعی شهر است. هدف از پژوهش حاضر بررسی پراکنده روی شهر بروجرد با استفاده از روش های مختلف و بیان ظرفیت های توسعه درونی این شهر با رویکرد رشد هوشمند شهری می باشد. روش تحقیق در پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی از نوع کاربردی می باشد که روش گردآوری داده ها از نوع کتابخانه ای بوده و بنا به نیاز از روش میدانی نیز بهره گرفته شده است. در این تحقیق ابتدا با کمک داده ها و آمارهای رسمی و اسناد طرح های توسعه شهری و با به کارگیری مدل های کاربردی هلدرن، آنتروپی شانون و توزیع چارکی و... مساله وقوع پراکنده رویی و گسیختگی کالبدی شهر بروجرد تأیید و سپس با تعیین شاخص های توسعه درون شهری به بررسی قابلیت های مناطق دو گانه شهر بروجرد در راستای توسعه درونی شهر پرداخته شده است. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق و وجود 223 هکتار اراضی بایر و 94 هکتار اراضی ناکارآمد(اراضی قهوه ای) و 479 هکتار گونه های بافت فرسوده مشخص شد که شهر بروجرد امکان توسعه از درون را دارد و می توان با بهره گیری از فضاهای نام برده شده، توسعه درونی را افزایش داد و مانع توسعه پراکنده و گسترش افقی شد.
۴.

تحلیل تاثیرگذاری محورهای عملکردی- ساختاری تردد بر الگوهای سفر، مطالعه موردی : منطقه یک شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 75 - 90

کلید واژه ها: محور های عملکردی - ساختاری الگوی سفری همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۶ تعداد دانلود : ۳۸۸
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و سنجش میزان تاثیرگذاری ویژگی های محیطی و ویژگی های اقتصادی و اجتماعی محورهای عملکردی بر الگوی سفری شهروندان در منطقه یک شهر همدان اجرا گردید. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی _ تحلیلی است. حجم نمونه برای سه محور عملکردی(شریعتی, میرزاده عشقی, سعیدیه) در منطقه یک شهر همدان با استفاده از فرمول کوکران، به ترتیب برابر با ( 225و 290و 265 )تعیین گردید. روش نمونه گیری تصادفی ساده بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده گردید نتایج پژوهش نشان داد که جدا از خصوصیات و ویژگیهای محیطی محورها و کریدورهای عملکردی در ساختار فضایی شهر ، عواملی پنهانی چون ویژگی های اجتماعی - اقتصادی محورهای عملکردی در شکل گیری الگوهای جابجایی نقش تعیین کننده ای دارند. طبق یافته های تحقیق تاثیرگذاری ویژگی های محیطی بر الگوی سفری شهروندان در این محورها بیش از تاثیرگذاری ویژگی های اقتصادی و اجتماعی است. در نتیجه با توجه به این عملکرد و الگوی سفری مرتبط ( حمل و نقل عمومی) و نیز ویژگی های محیطی تاثیرگذار ( مسافت سفر _ طول سفر) می توان به ارائه یک سیستم حمل و نقل عمومی در این محورها و گسترش آن در سایر محورها پرداخت.
۷.

ارزیابی مؤلفه های تاب آوری شهری در مفهوم و رویکرد گذار مطالعه موردی: منطقه یک شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۸ 155 - 174

کلید واژه ها: تاب آوری ابعاد تاب آوری شهری تا ب آوری اجتماعی رویکردهای تاب آوری رویکرد گذار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۷ تعداد دانلود : ۴۷۲
طبق نظر پژوهشگران تاب آوری اجتماعی وضعیتی است که در آن جامعه با تغییرات بوجود آمده ای چون سوانح و غیره انطباق می یابند و به عبارتی دیگر توانایی جامعه در پاسخگویی بر بحران های بوجود آمده میباشد. هدف اصلی این پژوهش بررسی میزان تاب آوری اجتماعی با رویکر گذار در مناطق شهری میباشد تا با شناسایی مولفه های تاثیرگذار بر این موضوع میزان تاب آوری اجتماعی و به عبارتی دیگر میزان توانایی جامعه را در پاسخگویی به بحران ها بالا ببرد . به این منظور منطقه یک شهر همدان مورد انتخاب قرار گرفته است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی است. حجم نمونه برای منطقه مورد مطالعه (منطقه یک شهر همدان) با استفاده از فرمول کوکران برابر با ( 384 ) است. اطلاعات برداشت شده توسط پرسشنامه تنظیم شده با استفاده از طیف لیکرت به کمک نرم افزار SPSS ( تحلیل واریانس یک طرفه T) مورد تحلیل قرار گرفته شده است. در نهایت طبق نتایج بدست آمده مشخص گردید که منطقه یک شهر همدان از نظر تاب آوری اجتماعی با رویکرد گذار در شرایط مناسبی نیست و این منطقه از نظر توانایی تغییر و انطباق و بازگشت به عقب پس از سانحه بسیار ضعیف میباشد. در نهایت در این پژوهش در راستای تحقق هدف این تحقیق پیشنهاداتی ارائه شده است.
۸.

کاربرد برنامه انتقال حقوق توسعه به منظور حافظت از اراضی کشاورزی در شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای (دانشگاه آزاد مرودشت) سال پنجم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲۰

کلید واژه ها: تنکابن حقوق مالکیت طرح های توسعه شهری انتقال حقوق توسعه حفاظت از زمین های کشاورزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۸ تعداد دانلود : ۳۳۴
طرح های توسعه شهری در ایران از کارکرد مناسب و مورد انتظار برنامه ریزان و مدیران شهری و مردم برخوردار نبوده و درصد بسیار کمی از اهداف و برنامه های آن به ثمر نشسته است. این امر موجبات سوء استفاده از منابع طبیعی، اراضی باارزش و حیاتی را بیش از پیش ممکن ساخته است. در همین راستا تغییر و تخریب کاربری اراضی کشاورزی به دلیل ارزش افزوده ایجاد شده در آن، ضعف مدیریت شهری در کنترل بازار زمین و خلاهای قانونی، امر تخریب اراضی کشاورزی و تغییر کاربری در آنها برای استفاده های دیگر را در سال های اخیر تشدید نموده است. در محدوه مورد مطالعه (شهرستان تنکابن) احداث مجتمع های تفریحی- گردشگری و شهرک ها و سازوکار های درآمدزایی شهرداری به همراه عوامل ذکرشده فوق سرعت تخریب اراضی کشاورزی را بیش از پیش افزایش داده است. تحقیق حاضر در تلاش برای امکان سنجی استفاده از مدل انتقال حقوق توسعه در محافظت از اراضی کشاورزی است. بر این اساس، روش تحقیق، مورد پژوهی و جامعه آماری آن زمین های کشاورزی از بخش مرکزی شهرستان تنکابن است. نتایج مطالعه نشان می دهد برنامه به کارگرفته شده انتقال حقوق توسعه به دلیل سودآوری بیشتر برای کشاورزان و اصلاح روند تخریب اراضی کشاورزی، در صورت رعایت تراکم ساختمانی پیشنهادی (100 درصد) و نسبت حق توسعه به حق مالکیت (25 به 75 درصد) قابلیت اجرایی و محافظت از اراضی کشاورزی شهرستان تنکابن را در پی خواهد داشت.
۹.

ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی استفاده کنندگان از فضا (مطالعه موردی: پیاده راه بوعلی سینا شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۰

کلید واژه ها: روابط اجتماعی کیفیت محیط ارتباط بین روابط اجتماعی افراد و کیفیت محیطی متغیرهای تاثیرگذار در کیفیت محیطی متغیرهای تاثیرگذار در روابط اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۰ تعداد دانلود : ۳۷۶
کیفیت محیط شهر اساسا یک مفهوم چند بعدی بوده و شامل ابعاد فیزیکی، فضایی، اقتصادی و اجتماعی محیط زیست شهری می شود. بر این اساس کیفیت محیط شهری می تواند بر روابط اجتماعی شهروندان تاثیرگذار باشد. افراد بر اساس منافع خود، ارتباطات اجتماعی را شکل داده و بر اساس توقعات، هنجارها و نقشهای معین خ ود، ب ه آن م ی پردازند. از این رو هدف پژوهش حاضر ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی استفاده کنندگان از فضا در پیاده راه بوعلی سینا شهر همدان است تا گام مثبتی در جهت افزایش کیفیت محیطی فضاهای شهری و همچنین بهبود و ارتقاء سطح روابط و تعاملات اجتماعی در این فضاهاست. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی _ تحلیلی است حجم نمونه نیز به دلیل پویایی و نامشخص بودن جمعیت پیاده راه بوعلی سینا از فرمول (تعیین حجم نمونه جامعه نامعلوم) برابر با 225 انتخاب گردید. روش نمونه گیری نیز تصادفی ساده بوده است. برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار SPSS ) تحلیل واریانس یک طرفه Tو آزمون همبستگی خی دو Chi-Square Tests) بهره برده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که بین کیفیت محیطی و روابط اجتماعی استفاده کنندگان از فضا ارتباط بالایی وجود دارد و دو متغیر سرزندگی و کیفیت عرصه های همگانی در کیفیت محیطی بیشترین تاثیرگذاری را بر سطح روابط اجتماعی در پیاده راه بوعلی سینا دارند. در واقع می توان از نتایج این پژوهش چنین استنباط کرد که این کیفیت محیط است که باعث ماندگاری فرد در فضا و ایجاد کنش اجتماعی در آن می شود. و ارتقاء و بهبود این کیفیت باعث ارتقاء سطح و بهبود روابط اجتماعی در فضاست به همین دلیل پیشنهادهای این پژوهش در جهت افزایش کیفیت محیطی در فضا ارائه شده است.
۱۰.

شبیه سازی تغییرات کاربری زمین شهر همدان در سال ۲۰۴۰ میلادی با استفاده از روش اتوماسیون سلولی و داده کاوی ترکیبی «رگرسیون بردار پشتیبان و سلول های خودکار فازی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه فضای شهری سال چهارم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۶)

کلید واژه ها: منطق فازی شهر همدان تغییر کاربری اتوماسیون سلولی رگرسیون بردار پشتیبان

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا فنون جغرافیایی روش های کمی در جغرافیا
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری فضا و محیط شهری
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۱۱۴۸
توسعه کالبدی و رشد جمعیت شهرهای ایران در چند دهه اخیر دگرگونی هایی را پذیرفتند که سبب بروز عدم تعادل و ناهماهنگی در گسترش کالبدی شهرها و تغییرات پیش بینی نشده در توسعه فضایی شهرها شده است. در این پژوهش از تلفیق دو مدل اتوماسیون سلولی برای شبیه سازی تغییر کاربری در شهر همدان در سال ۲۰۴۰ میلادی و مدل رگرسیون بردار پشتیبان برای پایه ریزی قوانین انتقال غیرخطی برای شبیه سازی اتوماسیون سلولی و از منطق فازی برای تعریف قوانین انتقال خطی و غیرخطی استفاده شده است. به منظور آزمون مدل شبیه سازی، تغییرات کاربری شهر همدان بررسی و پس از استخراج اطلاعات از پایگاه اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره ای، وضعیت سلول ها در دوره های زمانی مختلف مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از آزمون مدل نشان می دهد مدل تلفیقی مورد نظر قادر است با رفع پیچیدگی های اطلاعاتی و ابهامات ناشی از تحولات کالبدی شهر، مدلی مناسب برای تحلیل تحولات توسعه ای در گذشته و پیش بینی جهات و میزان تغییرات کاربری فراهم آورد. در شهر همدان مساحت اراضی ساخته شده در شهر تا سال ۲۰۴۰ افزایش یافته و احتمالاً مساحت این پهنه به حدود ۶۳۵۰ هکتار برسد و رفته رفته مساحت اراضی باغستان نیز کمتر شود.
۱۱.

تدوین سیاست های مؤثر بر ایجاد شبکه فضاهای سبز شهری با تأکید بر عدالت فضایی (مطالعه موردی: نواحی دوازده گانه شهر همدان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: سیاست گذاری محیط شهری سال اول پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 17 - 30

کلید واژه ها: پارک های شهری تحلیل شبکه عدالت اجتماعی شعاع دسترسی شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۴۰۳
        دسترسی عادلانه به کاربری های شهری و استفاده بهینه از آن ها به خصوص فضای سبز شهری یکی از مؤلفه های اساسی در توسعه پایدار و عدالت اجتماعی است. عمدتاً شهرها به ویژه شهرهای بزرگ با کمبود فضای سبز و عدم تعادل در توزیع این نوع از کاربری مواجه هستند. هدف این پژوهش بررسی وضعیت توزیع فضای سبز با تأکید بر عدالت فضایی در نواحی 12گانه شهر همدان می باشد. این پژوهش، کاربردی و مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی می باشد و به منظور جمع آوری اطلاعات از روش های مختلف کتابخانه ای و میدانی، بررسی و گردآوری آمار و اطلاعات از طرح تفصیلی شهر همدان اخذ گردیده است. نتایج حاصل از مدل تحلیل شبکه نشان داده که با توجه به توزیع و شعاع عملکردی پارک ها در نواحی شهر، مراکز جمعیتی دسترسی عادلانه ای به خدمات این پارک ها ندارند. با توجه به جمعیت 525791 نفری شهر، برای پارک منطقه ای 58 درصد، پارک ناحیه ای 44 درصد و پارک محله ای 85 درصد و پارک همسایگی 6 درصد از مساحت شهر در شعاع دسترسی به خدمات رسانی این پارک ها می باشند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش پیشنهاد می شود با توجه به بالا بودن سهم تملک و هزینه آن در احداث پارک های شهری، اراضی دولتی واقع در سطح شهر در اولویت واگذاری برای فضاهای سبز و پارک ها قرار گیرد تا مشکلات مربوط به تملک اراضی یا مالکیت خصوصی و هزینه های آن کاهش یابد. همچنین در احداث پارک های جدید شهری، پهنه های شهری نابرخوردار از فضای سبز مورد توجه قرار گیرد.
۱۲.

ارزیابی سناریوهای مختلف زلزله در شهر تهران با رویکرد انعطاف پذیری شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴۰ 163 - 176

کلید واژه ها: انعطاف شهری زلزله سناریوهای محتمل Raduis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۱ تعداد دانلود : ۲۸۲
زلزله در مناطق شهری در سراسر جهان به یک نگرانی عمده برای ساکنین و مدیران شهری به دلیل خسارتهای بالقوه به زندگی و آسیب گسترده به زیر ساختهای شهری که پس از زلزله رخ می دهد، تبدیل شده است. کشور ایران یکی از لرزه خیزترین کشورهای جهان محسوب شده که تقریبا تمامی مناطق آن در معرض وقوع زلزله های متوسط تا بزرگ قرار دارند شهر تهران نیز به عنوان پایتخت کشور، از این قائده مستثنی نبوده. از سال 1830 میلادی ( زلزله 7 ریشتر شمیرانات ) تاکنون هیچ زلزله شدیدی را تجربه نکرده است. بر طبق آمار، دوره بازگشت زلزله شدید در تهران 150 سال می باشد. شهر تهران براساس سرشماری نفوس و مسکن با جمعیتی بالغ بر 8.5 میلیون نفر درخود جای داده است این در حالی است که در شهر تهران 3268 هکتار از نواحی شهر تهران به عنوان بافت فرسوده شناسایی گردیده است. پیش بینی آسیب های لرزه ای مبتنی بر سناریوهای محتمل در شهر تهران می تواند تصمیم گیران را جهت شناسایی اولویتهای برنامه ریزی جهت کاهش خسارت کمک نماید. در این پژوهش سعی بر آن است با استفاده از سناریوهای محتمل زلزله شهر تهران با استفاده از نرم افزارهای تحلیل، میزان خسارات وارده را ارزیابی و درانتها بر اساس نقشه های موجود، پهنه های در اولویت اقدام جهت برنامه ریزی مشخص گردد تا از این طریق بتوان انعطاف شهر در برابر بحران های طبیعی را مورد ارزیابی قرار داد. روش کار در این پژوهش به اینصورت است که با توجه به آخرین اطلاعات موجود و استفاده از نرم افزار ARCGIS تمامی شهر تهران به سلولهای500 *500 تبدیل گردیده و تمامی اطلاعات موجود در این سلولها در نرم افزار Raduis وارد گردیده است که براساس سناریوهای احتمالی زلزله نقشه های متفاوتی تهیه گردیده است. در انتها با مقایسه هر سلول بحرانی ترین حالت در نظر گرفته شده و در انتها نقشه بحرانی زلزله و مشخص کردن مناطق بحرانی ارائه گردیده است.
۱۳.

تحول نظام آموزشی آکادمیک هنر در تقویت تفکر خلاق و فرآیند ادراک دانشجویان (با تکیه بر رویکرد آشنایی زدایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافتی نو در مدیریت آموزشی سال دهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۳۷) 267 - 290

کلید واژه ها: نظام آموزشی آکادمیک تفکر خلاق فرآیند ادراک آشنایی زدایی آفرینش هنری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۶ تعداد دانلود : ۴۲۴
از جمله وظایف مهم نظام آموزش عالی آکادمیک هنر، افزایش مهارتهای تفکر خلاق در دانشجویان و ایجاد نسبت مناسب آن با فرآیندهای ادراک در آفرینش های هنری بدیع است. در این میان، یکی از متغیر های مهم، چگونگی سازماندهی نظام آموزش هنر در نسبت میان تفکر، خلاقیت و انواع ادراکات انسانی است که با تکیه بر رویکرد آشنایی زدایی می تواند بر ایجاد تحولی هر چند ساده اما عمیق و بدیع در نظام آموزش مؤثر باشد. هدف این پژوهش ارائه راهکارهای مناسب جهت تنظیم سلسله مراتب مراحل آموزش در هر یک از این سطوح است که به شیوه کیفی و با استفاده از راهبردهای نظریه داده بنیاد صورت پذیرفت. در این راستا سعی بر آن شده است که محورهای اصلی و سطوح فرعی داده ها از طریق تجزیه و تحلیل استقرائیِ متنی و با تکیه بر کدگذاری باز، نظری و انتخابی انجام گردد. برای به دست آوردن میزان اعتبار روایی و کاربردی داده ها نیز، از تحلیلگران توانمند هنریِ خارج از محدوده نظریات تئوری درون متنی استفاده شده است. نتایج حاکی از 35 مقوله کلی در 4 سلسله مراتب ارتباطی است که سیر مطالعه در چارچوب مدل پارادایمی شامل: راهکارهای اولیه، نسبت های ثانویه و سطوح پیامدها ارائه شده است.
۱۴.

سنجش میزان سرزندگی در چهارراه ولی عصر شهر تهران بر مبنای تحلیل الگوهای فعالیتی موجود در آن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: باغ نظر سال شانزدهم اردیبهشت ۱۳۹۸ شماره ۷۱ 5 - 18

کلید واژه ها: سرزندگی شهری الگوی فعالیتی تعاملات اجتماعی فضای شهری چهارراه ولی عصر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۲ تعداد دانلود : ۲۴۱
بیان مسئله :امروزه با فراگیر شدن سبک زندگی مدرن، توجه به جنبه های جامعه شناسی محیطی در شهرها بیش از هر زمان دیگری موردتوجه برنامه ریزان و طراحان شهری قرار گرفته است. این امر سبب شده که شهرها و فضاهای شهری موجود در آنها فراتر از کالبد موجود در آنها و سازه های نسبتاً عظیمی که در آنها احداث شده است، موردتوجه قرار گیرند. در فضاهای شهری، به عامل سرزندگی نسبت به دیگر عوامل جامعه شناختی توجه ویژه شده است. این امر به سبب انتظارات و توقعاتی است که بلافاصله بعد از مطرح شدن نام فضای شهری در اذهان شهروندان شکل می گیرد. در واقع، یکی از برجسته ترین توقعاتی که افراد از فضاهای شهری دارند، پویایی و نشاط آن فضاهاست که در قالب مفهوم سرزندگی شهری معنا می شود. هدف :به نظر می رسد عاملی که نقش حیاتی در ایجاد این سرزندگی ایفا می کند، وجود فعالیت هایی است که در متن فضاهای شهری وجود دارد. تحقیق حاضر، با هدف بررسی تأثیر و نقش الگوهای فعالیتی موجود بر میزان سرزندگی فضاهای شهری شکل گرفته است. چهارراه ولی عصر تهران بر اساس مطالعات صورت گرفته به عنوان نقطه ای کلیدی در قلب شهر تهران و در ساختار شهر تهران شناسایی شده و به عنوان یک فضای (سطحی) کاملاً شهری سرشار از الگوهای فعالیتی متفاوت است، اما تحقیقات پیشین نشان می دهد که سرزندگی در این فضا در سطح مطلوبی قرار ندارد. به همین دلیل بررسی میزان سرزندگی مبتنی بر الگوهای فعالیتی موجود در این فضای مهم شهری مورد پرسش قرار گرفت. روش تحقیق :روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است که در بخش تحلیل، پس از تدوین پرسش نامه بر اساس مدل مفهومی تحقیق و توزیع آن، روش رگرسیون با استفاده از نرم افزار SPSS19 برای بررسی رابطه میان متغیرهای عملکردی و تأثیر آن بر میزان تعاملات اجتماعی به کار گرفته شد. نتایج :نتایج نشان دادند که متغیر ابعاد عملکردی در جهات چهارگانه چهارراه به عنوان متغیری حیاتی در تعیین میزان تعاملات اجتماعی و در نتیجه ایجاد سرزندگی در چهارراه ولی عصر ایفای نقش می کند. این در حالیست که به نظر می رسد غفلت از برنامه ریزی خردمقیاس مبتنی بر دو عامل ایستایی/پویایی در هر دو جبهه شمالی و جنوبی و تنوع در الگوی فعالیتی به خصوص در جبهه جنوبی چهارراه ولی عصر به عنوان عوامل تضعیف کننده تعاملات اجتماعی و سرزندگی شهری عمل می کنند.
۱۵.

تبیین عوامل تأثیرگذار در پیدایش و تکوین محلات شهری چند قومیتی (نمونه موردی: شهر دوگنبدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵) 297 - 321

کلید واژه ها: پیداش محلات شهری تکوین محلات شهری شهر چندقویتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۱۴۷
در جهان با توجه به فرایند صنعتی شدن، شهرها با موج جدیدی از مهاجرت روبرو شدند که این عامل موجب بروز تغییراتی در ساختارهای مختلف شهر از جمله ساختار اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و کالبدی فضایی شده است.ساختار شهر ها پس از خیل عظیم مهاجرت، تغییر و تحولات فراوانی را تجربه کرده اند و تنوع قومیت جمعیتی در شهر ها باعث بروز ناهمگونی در ساختار شهرها شده اند؛ از این رو به منظور مطالعات ساختاری شهرها، بخصوص ساختار فضایی کالبدی باید موانع طبیعی و انسانی بررسی و هم چنین، ارتباط و تأثیر متقابل این پدیده ها بر یکدیگر و بر توسعه شهر بررسی شود. در این مقاله که به صورت توصیفی-تحلیلی انجام شده است به تبیین عوامل تأثیرگذار در پیدایش و تکوین محلات شهر دوگنبدان که شهری چندقویتی است با روش دیمتل پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که عوامل تأثیرگذار در پیداش و تکوین محلات شهر دوگنبدان تفاوت های مکانی منابع اقتصادی و ثروتی در کشور، موجب اختلاف در چشم انداز های شهری شده و هر یک از شهرها مثل بافت اقتصادی خاص شهر دوگنبدان را گرفته و عملکرد خود را نیز از همان شرایط بازیافته است.
۱۶.

ارزیابی زیست پذیری مبتنی بر متغیرهای حس تعلق به مکان (مطالعه موردی: منطقه ۱ کلان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی برنامه ریزی شهری دوره ۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 361 - 385

کلید واژه ها: حس تعلق به مکان زیست پذیری سیستم استنتاج فازی منطقه یک شهر تهران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۴ تعداد دانلود : ۱۷۸
در چند دهه گذشته، رشد فناوری و اجرای مبانی مدرنیته در ساخت شهرها موجب روند کاهشی در زیست پذیری شهرها شده است که به اثراتی نامطلوب در فضاهای شهری منجر شده است. یکی از برجسته ترین این اثرات که می توان از آن به عنوان آسیب شهری نام برد، افول ارزش های مرتبط با حس تعلق به مکان در شکل گیری این فضاها است. این امر در کلان شهرها جلوه بیشتری دارد که طبیعتاً رشد فناوری در آن ها سرعت بیشتری داشته است. این پژوهش با هدف تخمین زیست پذیری، با در نظر گرفتن عوامل مرتبط با متغیر حس تعلق به مکان در منطقه ۱ شهر تهران انجام شده است. در این خصوص، یک مدل تخمین گر جدید با ترکیب سیستم استنتاج فازی تطبیق یافته و ژنتیک الگوریتم تهیه شده است. برای این منظور، متغیرهای مبتنی بر حس تعلق به مکان شامل کالبد، معنا، فعالیت، سرمایه اجتماعی، حس مکان و کیفیت زندگی به عنوان متغیرهای تخمین گر استفاده شده است. نتایج نشان داد مدل سیستم استنتاج فازی تطبیق یافته ژنتیک شامل همه متغیرهای ورودی (926/0=R)، بهترین مدل تخمین گر زیست پذیری است. همچنین شاخص سرمایه اجتماعی تأثیر بسیار کمی در زیست پذیری دارد. اهمیت شاخص کیفیت زندگی ذهنی به طور معنادارتری از سایر شاخص ها بیشتر است و می تواند بیشتر از سایر عوامل به بهبود زیست پذیری مناطق منجر شود.
۱۷.

تأثیر مؤلفه های کالبدی تبلیغات شهری در آلودگی بصری منظر شهری (مطالعه موردی شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش شهرسازی دوره ۵ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ 41 - 64

کلید واژه ها: تبلیغات محیطی تبلیغات شهری آلودگی بصری منظر شهری طرح های گرافیکی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۲۱۴
بیان مسئله : از چالش های کنونی حیات کلانشهرها، وجود آلودگی های بصری ناشی از تبلیغات شهری در کنار سایر آلودگی های زیست محیطی است که به نظر همگام با رشد و گسترش شهرها، بر دامنه آن افزوده می شود. امروزه تبلیغات شهری یکی از سرویس های موردنیاز شهرهاست و درصورتی که طراحی و چیدمان مناسبی در فضای شهری نداشته باشد، می تواند کیفیت سیما و منظر شهری را تحت تأثیر قرار داده و طیفی از وضعیت آلودگی بصری را در منظر شهری ایجاد کنند. هدف: پژوهش باهدف اصلی کاهش آلودگی بصری ناشی از تبلیغات شهری از سیما و منظر شهری و همچنین رتبه بندی تأثیر مؤلفه ها و شاخص های کالبدی تبلیغات شهری در ایجاد آلودگی بصری در منظر شهری و ارائه راهکارهایی برای کاهش این آلودگی ها در کلانشهر تهران است. روش: پژوهش مبتنی بر روش کمی پیمایش و ابزار پرسشنامه در حوزه شاخص های کالبدی تبلیغات شهری شامل شاخص های طراحی، مکان یابی سازه تبلیغات شهری و طراحی گرافیکی پیام تبلیغاتی است. پس از اعتبار و پایایی سنجی شاخص ها و گویه ها، از 399 نفر از شهروندان تهرانی به عنوان نمونه ی پژوهش اجراشده و نتایج پرسشنامه در مدل معادلات ساختاری (SEM) تحلیل شده و تأثیر هریک از آن ها در آلودگی بصری رتبه بندی شده اند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که مهم ترین شاخص های کالبدی تبلیغات شهری زمینه ساز آلودگی بصری، به ترتیب مکان گزینی سازه تبلیغاتی، طراحی سازه و طراحی گرافیکی پیام تبلیغاتی هستند. همچنین مهم ترین زیرشاخص های هریک از شاخص ها نیز بدین ترتیب می باشند: در شاخص مکان گزینی سازه ها به ترتیب تراکم سازه ها، عدم هم ترازی تابلوهای صنفی، مسدود شدن چشم اندازهای طبیعی و خوانایی تابلوهای راهنمای شهری، در شاخص طراحی سازه، شکل، سامانه نورپردازی و ارتفاع سازه و در شاخص طراحی پیام گرافیکی نیز تعداد کلمات، اختصار و تصاویر طرح گرافیکی مهم ترین عوامل هستند.
۱۸.

تأثیرگذاری فضاهای کالبدی بر احساس امنیت اجتماعی در محلات شهری. مطالعه موردی: شهر همدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۶ 197 - 218

کلید واژه ها: امنیت امنیت شهری احساس ناامنی جرم و فضای شهری همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۴ تعداد دانلود : ۱۴۰
امنیت اجتماعی یکی از معیارهای بسیار حائز اهمیت در زندگی شهری و به نوعی یکی از نیازهای اصلی شهرهای مطلوب برای زندگی شهروندانش است. معمولاً در محیط های شهری ،عوامل کالبدی بیشترین نقش را در افزایش و یا کاهش احساس امنیت به خوداختصاص  می دهند. از این رو این پژوهش با هدف بررسی تأثیر معیارهای کالبدی و محیطی بر احساس امنیت اجتماعی در محلات شهری سعی در بهبود و ارتقاء سطح امنیت اجتماعی در محلات شهری دارد تا گام مثبتی در جهت دستیابی به سطح بالایی از امنیت شهری برداشته باشد. نوع پژوهش کاربردی و روش آن توصیفی - تحلیلی است. حجم نمونه برای دو محله انتخابی رکنی و خضر به عنوان محلات به ترتیب امن و ناامن شناسایی شده با استفاده از نرم افزار آرک جی آی اس و تهیه نقشه هات اسپات  و کلد اسپات  شهر همدان، به ترتیب برابر با (285 و 345) با استفاده از فرمول کوکران به دست آمد که حجم نمونه محاسبه شده ساکنان این دو محله در شهر همدان بودند. روش نمونه گیری نیز تصادفی ساده است. برای تجزیه و تحلیل از نرم افزار (SPSS) و آزمون های آماری ( تحلیل واریانس یکطرفه One-Sample Test و آزمون تحلیل رگرسیون چندگانه (HMR) استفاده شده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که کدام معیارهای کالبدی تأثیرگذاری بیشتری را بر احساس امنیت اجتماعی ساکنان و شهروندان دارند؟ در نهایت نتایج این پژوهش نشان می دهد که نوع ساختار و سازمان فضایی محلات شهری و از همه مهم تر میزان نفوذپذیری محلات شهری در کاهش جرائم شهری و افزایش احساس امنیت اجتماعی تأثیرگذاری زیادی را دارد. به همین دلیل پیشنهاد این پژوهش بر ارائه راهکارهایی است که در مجموع افزایش نظارت محیطی و در نهایت ارتقاء احساس امنیت اجتماعی را در محلات شهری منجر می شوند.
۱۹.

سرمایه اجتماعی و تأثیر آن در مدیریت بحران در شهرها (نمونه موردی : شهر همدان)

نویسنده:
منبع: دانش انتظامی همدان سال سوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۸) 113 - 134

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی مدیریت بحران شهر همدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۳۷
امروزه آمادگی و امنیت در برابر حوادث غیر مترقبه امری ضروری و بسیار مهم تلقی می شود . لذا بنظر می رسد ایجاد تشکیلات مناسب و واحد برای ایجاد هماهنگی و انسجام در مدیریت بحران از اولویت برخوردار باشد . سرمایه اجتماعی ، یکی از راهکارهای کاهش مشکلات اجتماعی و عاملی برای موفقیت برنامه های رفاه اجتماعی و ارتقای سلامت فردی و اجتماعی است . هدف اصلی این تحقیق تعیین ارتباط بین سرمایه اجتماعی شهروندان و مدیریت بحران شهر بوده است . در این تحقیق مولفه های اصلی سرمایه اجتماعی شامل اعتماد اجتماعی ، مشارکت اجتماعی ، حمایت اجتماعی ، اطمینان اجتماعی و احساس امنیت و ارزش زندگی است و مولفه های مدیریت بحران پیشگیری از بحران ، آمادگی در برابر بحران ، بازسازی می باشد . این تحقیق از بعد هدف ، کاربری و از نظر روش ، توصیفی همبستگی می باشد.ابزار جمع آوری اطلاعات فیش برداری و روش میدانی استفاده از پرسشنامه بوده است . حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 381 نفر براورد شده است . نتایج یافته ها حاکی از آن است که بین مولفه های سرمایه اجتماعی ( اعتماد ، مشارکت , حمایت ، اطمینان ، احساس امنیت و ارزش زندگی ) و مدیریت بحران های اجتماعی از متغیرهای ( پیشگیری ، آمادگی ، مقابله و بازسازی ) ارتباط معناداری وجود دارد .
۲۰.

پیکره بندی فضایی، ادراک تراکم و کیفیت محیطی در شهرک های مسکونی (مطالعه موردی: شهرک بهشتی شهر همدان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۰) 127 - 155

کلید واژه ها: پیکره بندی فضایی تأثیرات ادراک تراکم تراکم ادراکی فاصله فضایی (SOI) کیفیت محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳ تعداد دانلود : ۳۳۱
طبق نظر پژوهشگران تراکم ادراکی به صورت تخمین تعداد مردم و فعالیت هایشان، یعنی شدت حضور مردم در فضا تعریف می شود که بر مبنای تعدادی نشانه در محیط، قضاوت می شود و با نوع طراحی محیط، فرهنگ و نشانه های محیطی مرتبط است. درنتیجه محیط تأثیر زیادی بر ادراک تراکم می گذارد که آن را به صورت پیکره بندی فضایی بررسی می کنیم. به عبارتی پیکره بندی، مجموعه ای از روابط بین فضاهایی است که در یک موقعیت ویژه در زمان وجود دارند و بر ادراک تراکم توسط شهروندان و کیفیت محیطی تأثیرگذارند. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف استفاده از ابزار تراکم در برنامه ریزی شهری و تلاش برای ایجاد محیطی مطلوب برای ساکنان شهرک مسکونی شهیدبهشتی شهر همدان انجام شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش آن توصیفی است. گردآوری اطلاعات از طریق مشاهده و پرسش نامه تنظیم شده با طیف لیکرت است. جامعه آماری تحقیق در شهرک بهشتی شهر همدان برابر با 7652 نفر است که حجم نمونه از طریق فرمول کوکران و برابر با 366 نفر انتخاب شده است. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از طریق محاسبات شاخص فاصله فضایی (SOI) و آزمون های تحلیل واریانس یک طرفه و تحلیل رگرسیون چندگانه (HMR) صورت گرفته است. درنهایت مشخص شد که هرچه شاخص فاصله فضایی (SOI) پایین تر باشد، یعنی هرچه فضا محصورتر و فشرده تر باشد، کیفیت محیطی پایین تر و برعکس، هرچه این شاخص (SOI) بالاتر باشد، یعنی میزان گشودگی و گستردگی بالاتر و درنهایت کیفیت محیطی بالاتری نیز دارد. درنتیجه پژوهش حاضر به ارائه چارچوب مفهومی درخصوص برنامه ریزی و طراحی پیکره بندی فضایی استاندارد و مناسب فضای شهری با توجه به میزان ادراک شهروندان در راستای بهبود کیفیت محیط شهری پرداخته است.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان