ملوک خادمی اشکذری

هدف از این پژوهش مقایسه ی ارتباط شیوه های فرزندپروری والدین و انگیزش پیشرفت تحصیلی در مقاطع دبستان، دبیرستان دوره ی اول و دبیرستان دوره ی دوم بود. در این پژوهش جامعه ی آماری شامل کلیه ی دانش آموزان دختر شهر تهران بود که به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای297 دانش آموز دختر به همراه مادرانشان انتخاب شدند. دانش آموزان به پرسشنامه ی انگیزش تحصیلی هارتر و مادران آنها به پرسشنامه ی شیوه های فرزندپروری بامریند پاسخ دادند. نتایج حاکی از آن بود که در مقطع دبستان، شیوه های فرزندپروری والدین نقش پیش بینی کننده ی معنی داری در انگیزش پیشرفت تحصیلی نداشت. در دبیرستان دوره ی اول، شیوه ی فرزندپروری مقتدرانه، نقش پیش بینی کننده ی معنی داری در انگیزش پیشرفت تحصیلی در بعد انگیزش درونی، و در دبیرستان دوره ی دوم شیوه ی فرزندپروری مستبدانه، نقش پیش بینی کننده ی معنی داری در انگیزش پیشرفت تحصیلی در بعد انگیزش بیرونی داشت. با توجه به مقدار  در دبیرستان دوره ی اول، شیوه های فرزندپروری والدین، 6/9 درصد از واریانس انگیزش درونی را تبیین می کند. در دبیرستان دوره ی دوم، شیوه های فرزندپروری والدین، 6/17 درصد از واریانس انگیزش بیرونی را تبیین می کند. در این پژوهش، ارتباط شیوه های فرزندپروری با انگیزش پیشرفت تحصیلی در دوره های تحصیلی گوناگون، متفاوت بود. این نتایج لزوم توجه بیشتر دست اندرکاران آموزش و پرورش، مدارس و به تبع آن والدین، به مقوله ی شیوه های فرزندپروری کارآمد و متناسب با دوره ی تحصیلی دانش آموز برای بهبود انگیزش تحصیلی آنان را نشان می دهد.

آموزش بر پایه تفکر، مؤثرترین نوع آموزش است که امروزه بسیار مورد توجه اندیشمندان قرار گرفته است. این نوع آموزش، آموزنده را از حالت انفعال خارج کرده، تفکر او را برمی انگیزاند. تفکر در اسلام از اهمیت فراوانی برخوردار است و در قرآن مکرر به آن توصیه شده است. بر این اساس، حضرت علی(ع) در نهج البلاغه، آموزش خود را بر پایه تفکر بنا نهاده است. پژوهش حاضر شیوه های آموزش بر پایه تفکر را از نهج البلاغه استخراج کرده، به دو سؤال پاسخ می دهد: «حضرت علی(ع) در نهج البلاغه از چه شیوه هایی برای آموزش بر پایه تفکر استفاده کرده است؟ و «در شیوه های آموزش بر پایه تفکر موجود در نهج البلاغه، کدام بعد از تفکر مدنظر قرار گرفته است؟». نویسنده، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، تمام خطبه ها، نامه ها و حکمت های نهج البلاغه را مورد بررسی قرار داده و در نتیجه دوازده شیوه آموزش بر پایه تفکر استخراج کرده است مانند مصور کردن، طرح سؤال، ایجاد موقعیت تصمیم گیری، درخواست پژوهش، طبقه بندی و استفاده از عبارت های رمزگونه. تحلیل ها نشان می دهند که در آن ها تمام ابعاد تفکر از جمله خلاق، منطقی و انتقادی رعایت شده است و هر کدام به نحوی در فعال کردن تفکر در مخاطب مؤثر هستند. در انتها نیز از مجموع این شیوه ها روشی به نام «اعلی» که از نام حضرت علی(ع) گرفته شده است، جهت استفاده در نظام آموزشی معرفی می شود.

هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه تعهد به مدرسه، نگرش به موادمخدر و مصرف آن در دانشآموزان سال سوم دبیرستان بود. روش: این پژوهش از نوع همبستگی بوده و نمونه گیری به روش خوشه ای تصادفی انجام شده است. بدین صورت که تعداد 200 نفر از دانش آموزان سال سوم، که در سال تحصیلی90-89 مشغول به تحصیل بودند، انتخاب و به سه پرسشنامه بررسی وضعیت مصرف مواد، نگرش سنج مخدرها و تعهد به مدرسه پاسخ دادند. یافته ها: نتایج نشان داد که نگرش مثبت به مواد و عدم تعهد به مدرسه با مصرف مواد در دانش آموزان رابطه مثبت و معناداری دارد. نتیجه گیری: طراحی برنامه های مدرسه محور برای ایجاد تغییر در دانش و نگرش و افزایش تعهد به مدرسه باید مورد توجه برنامه ریزان پیشگیری از مصرف مواد قرار گیرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش عوامل فردی خطرساز سوء مصرف مواد مخدر در میان دانش آموزان دوره متوسطه اجرا شد. بدین منظور نمونه آماری مشتمل بر 636 نفر از دانش آموزان دوره متوسطه شهر تهران با استفاده از نمونه گیری تصادفی خوشه ای از بین مناطق در معرض خطر آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند. اطلاعات مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه های بررسی مصرف مواد با محاسبه ضریب پایایی 88/0 و پرسشنامه عوامل خطرساز با ضریب پایایی 91/0 به دست آمد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و از آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون چند متغیره استفاده شد. یافته ها نشان داد متغیرهای پیش بینی کننده معنا دار مصرف انواع مواد عبارت هستند از: خودکنترلی، نگرش دانش آموزان، توانمندی های اجتماعی، پیوند با خانواده، پیوند با مدرسه و نگرش والدین به مصرف مواد. لذا عوامل مذکور از عوامل خطرساز در این گروه از دانش آموزان هستند که مداخله مؤثر در آن ها به منظور کاهش سوء مصرف مواد ضروری است.

پژوهش با هدف واکاوی عوامل مؤثر بر تحقق پذیری تربیت دینی دانش آموزان در کلان شهر کرج انجام شده که از نظر عمق مطالعه، کاربردی توسعه ای و از لحاظ ماهیت بر رویکرد توصیفی و تحلیلی مبتنی است. روش پژوهش ترکیبی از نوع اکتشافی متوالی (کیفی کمّی)، و گردآوری اطلاعات و داده ها از طریق مصاحبه نیمه ساختارمند و پرسشنامه محقق ساخته صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش، سه گروه معلمان، مدیران و مربیان پرورشی، و دانش آموزان دوره دوم متوسطه بودند. روش نمونه گیری در مرحله کیفی هدفمند و در مرحله کمّی، تصادفی خوشه ای بوده است. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات در مرحله کیفی، از تحلیل محتوای توصیفی و در مرحله کمّی از آزمون تحلیل عامل اکتشافی و آلفای کرونباخ استفاده شده است. با تکیه بر روش تحلیل عاملی، هشت عامل از 33 شاخص مورد مطالعه در بخش کیفی، مشخص شد که همگی دارای مقادیر ویژه بیش از یک است و در مجموع 59/62 درصد از واریانس را تبیین می کند. هم-چنین نتایج نشانگر این است که مؤلفه های ویژگیهای کتاب درسی با ضریب همبستگی 87/0، ویژگیهای معلم 82/0، امور تربیتی در مدارس 75/0، به کارگیری مناسب رسانه ها و فضای مجازی 82/0، عوامل برانگیزاننده 65/0، کارکرد مدیر 74/0 و آموزشهای بنیادی با ضریب همبستگی 77/0، مؤثرترین و تأثیرگذارترین عوامل در تحقق پذیری تربیت دینی دانش آموزان در کلانشهر کرج از دیدگاه معلمان، مدیران، مربیان پرورشی و دانش آموزان است.

پژوهش حاضر باهدف بررسی بهبود یادگیری و انگیزش از راه یادگیری تلفیقی در دانشجویان کارشناسی دانشگاه علامه طباطبائی صورت گرفت. پژوهش حاضر از نوع نیمه آزمایشی بود. جامعه آماری پژوهش عبارت بود از کلیه دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه علامه طباطبائی که در نیمسال اول سال تحصیلی 94-93 مشغول به تحصیل بودند. نمونه آماری، با روش غیر تصادفی و در دسترس انتخاب شده و جایگزینی در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی انجام شد. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش، پرسشنامه استاندارد انگیزش تحصیلی برای سنجش میزان انگیزش دانشجویان و نمرات پایان ترم دانشجویان برای سنجش میزان یادگیری آن ها بود. ابتدا از هر دو گروه پیش آزمون انگیزش تحصیلی گرفته شد، سپس گروه آزمایش یک نیمسال تحصیلی با روش یادگیری تلفیقی و گروه کنترل با روش حضوری  آموزش دیدند.  پس از یک نیمسال  از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. داده های مربوط به انگیزش، با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس و میزان یادگیری از طریق آزمون t مستقل مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد، یادگیری تلفیقی بر میزان یادگیری و انگیزش تحصیلی اثربخشی بیشتر دارد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که روش یادگیری تلفیقی می تواند به عنوان یک روش نو و اثربخش در نظام های آموزشی جهت ارتقای یادگیری و انگیزش مورداستفاده قرار گیرد

هدف این پژوهش ساخت و اعتباریابی پرسش نامه یادگیری به کمک همسالان بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان هنرستان های شهر تهران در سال تحصیلی 92-1391 بود. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای تعداد 979 نفر (519 دختر و 460 پسر)؛ در 19 هنرستان و 39 کلاس به پرسش نامه یادگیری به کمک همسالان پاسخ دادند. ضریب پایایی و همسانی درونی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ 87/0 به دست آمد. برای بررسی روایی پرسش نامه از روایی محتوایی، روایی سازه و تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شد و 3 عامل استخراج شد که در دخترها مجموعاً 81/44% و در پسرها 40/46% و در نمونه کل مجموعاً 56/45% از واریانس کل پرسش نامه را تبیین کردند. یافته ها نشان داد که این پرسش نامه قادر است 3 عامل آموزش به کمک همسالان، ارتباط با همسالان و احساس تعلق به گروه همسال را اندازه گیری کند؛ بنابراین این پرسش نامه می تواند برای سنجش یادگیری به کمک همسالان برای دانش آموزان دختر و پسر به طور جداگانه و نیز در نمونه کل به کار رود.

 هدف پژوهش حاضر مقایسه نظریه ذهن، انگیزش پیشرفت تحصیلی و رفتار اجتماعی کودکان مدارس طبیعت و عادی با کنترل وضعیت اجتماعی-اقتصادی بود. این پژوهش، توصیفی از نوع پس رویدادی بوده و از جامعه آماری دانش آموزان 7 تا 11 ساله مدارس طبیعت و عادی استان تهران در سال تحصیلی 95-96 نمونه ای 55 نفری با روش نمونه گیری هدفمند از بین کودکان مدارس طبیعت و 55 نفر نیز از کودکان مدارس عادی با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای موردمطالعه از آزمون نظریه ذهن (TMT)، مقیاس انگیزه تحصیلی (AMS) و مقیاس رفتار اجتماعی کودک (CSBS) استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری (MANCOVA) نشان داد که بین نظریه ذهن کودکان مدارس طبیعت و عادی تفاوت معناداری وجود دارد. کودکان مدارس طبیعت سطوح بالاتری از نظریه ذهن را نسبت به کودکان مدارس عادی نشان دادند. کودکان مدارس طبیعت انگیزه درونی بالاتر برای یادگیری داشتند و رفتار ضداجتماعی آنها پایین تر از کودکان مدارس عادی بود. با در نظر گرفتن نتایج پژوهش، توجه ویژه به اهمیت حضور طبیعت در محیط های آموزشی و فراهم کردن فرصت های یادگیری از طریق آن برای کودکان پیشنهاد می گردد.

پژوهش حاضر، با هدف بهبود مهارت های اجتماعی از راه بازی های گروهی با کنترل هوش هیجانی مادران مورد بررسی قرار گرفت. در روش نیمه آزمایشی حاضر، با طرح پیش آزمون -پس آزمون با گروه کنترل، از طریق نمونه گیری تصادفی، از میان 100 کودک 6-5 ساله مهدکودک و مرکز پیش دبستانی واقع در منطقه 2 شهر تهران،30 کودک با مهارت های اجتماعی پایین، انتخاب و در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) جایگزین شدند. هوش هیجانی مادران آن ها نیز سنجیده شد. برای، آموزش مهارت های اجتماعی، اعضای گروه آزمایش به مدت 10 جلسه در بازی های گروهی شرکت کردند. ابزارهای پژوهش شامل: پرسشنامه مهارت های اجتماعی محقق ساخته و پرسشنامه هوش هیجانی سیبریاشرینگ بود. داده های پژوهش با آزمون تحلیل کوواریانس، پردازش شدند. نتایج نشان داد که آموزش مهارت های اجتماعی از راه بازی های گروهی در کودکان پیش دبستانی بر بهبود مهارت های اجتماعی (01/0>p)  آن ها مؤثر است. و آموزش مهارت های اجتماعی با کنترل هوش هیجانی مادران  (05/0>p)بر بهبود مهارت های کودکان مؤثر نیست. همچنین، یافته های جانبی با استفاده از آزمون tدو گروه مستقل حاکی از آن بودند که دخترها در پس آزمون (05/0P <) در مقایسه با پسرها و کودکان 6 ساله در پس آزمون (05/0P <) در مقایسه با کودکان 5 ساله از مهارت های اجتماعی بیشتری برخوردارند. همچنین نتایج آزمون واریانس تک متغیره نشان داد تحصیلات مربی ها نیز تأثیری بر مهارت های اجتماعی کودکان ندارد. (در پیش آزمون 0911/0f=، در پس آزمون 035/1f=)

زمینه: هدف پژوهش حاضر، طراحی و آزمودن الگویی از اثر دو ساختار هدف یادگیری و عملکردی حاکم بر مدرسه بر ساختارهای انگیزشی دانش آموزان شامل انگیزش درونی و نمادهای رفتاری آن (تلاش و رفتارهای کمک یابی) با درنظر گرفتن نقش واسطه ای حمایت ادراک شده عاطفی و ابزاری از سوی معلم بود. روش: پژوهش حاضر از نوع همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان مقطع متوسطه شهر اصفهان بود که ازمیان آن ها به روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای تعداد 210 نفر (150 دختر و 60 پسر) به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. پرسشنامه های ساختارهای هدف مدرسه، حمایت ادراک شده معلم و مقیاس ساختارهای انگیزشی جهت سنجش متغیرهای مورد استفاده قرار گرفتند. کلیه تحلیل ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS ویراست 22 و AMOS ویراست 18 صورت گرفت. جهت تحلیل روابط واسطه ای نیز از روش بوت استرپ در برنامه MACRO پریچر و هیز استفاده شد. یافته ها: شاخص های برازندگی الگویابی معادلات ساختاری نشان دادند که الگوی پیشنهادی از برازش مطلوبی با داده ها برخوردار است و ازمیان تمامی مسیرها 2 مسیر در الگوی نهایی حذف شدند. نیمی از روابط واسطه ای میان متغیرها نیز معنی دار بودند. نتایج: ساختار هدف یادگیری در مدرسه آثار مثبتی بر پیامدهای عملکردی و ساختارهای انگیزشی دانش آموزان هم به صورت مستقیم و هم به صورت واسطه ای از طریق حمایت عاطفی و حمایت ابزاری معلم دارد.

توسعه هر کشوری ریشه در کارآمدی نخبگان آن کشور دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی نیازها، موانع، مشکلات و راهکارهای پیشنهادی نخبگان و برداشتن گامی در راستای مدیریت بهینه منابع انسانی نخبه است. رویکرد پژوهش، کیفی از نوع پدیدارشناسی است. جامعه پژوهش شامل همه نخبگانی است که در سطح بنیاد ملی نخبگان دارای پرونده بوده و شامل 14800 نفر می باشند. از روش نمونه گیری هدفمند از نوع تغییرات بیشینه استفاده شد و از گروه های نُه گانه نخبگان، درمجموع پنجاه وپنج نفر در گروه نمونه قرار گرفتند. داده ها به روش مصاحبه نیمه ساختارمند گردآوری شد. یافته ها برای هر نُه گروه در سه بخش مجزای نیازها؛ موانع و مشکلات، و راهکارها با روش کدگذاری رنگی کوربین و استراس تجزیه وتحلیل شدند. مقوله های هر بخش، برحسب فراوانی هر مقوله که بیانگر اهمیت آن است، ارائه شده است. تعدادی از نیازها و مشکلات برای نُه گروه نخبگان عمومیّت داشته و توجه ویژه ای را می طلبند و شامل «اشتغال متناسب با توانمندی ها؛ تسهیل ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی، بوروکراسی اداری و توجیه نبودن دانشگاه ها و سایر مؤسسات و سازمان های مرتبط با امور نخبگان؛ مشکلات تسهیلات ارائه شده توسط بنیاد و بی توجهی به نخبگان حوزه علوم انسانی» می باشند.

اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلات اجتماعی است که عوارض آن به فرد معتاد محدود نمیشود؛ بلکه، این عوارض به خانواده و جامعه نیز سرایت میکند و خسارات جبران ناپذیری را بر جای میگذارد. دامنة این عوارض گاه به انواع جرائم، همچون سوء استفاده از کودکان در خانواده تسری مییابد؛ خانواده برای این گروه بی دفاع به جای آنکه محل امن و آرامی باشد، به محلی برای آموزش خلافکاری، اعتیاد و انواع ناهنجاریهای رفتاری تبدیل میشود. ایجاد خوابگاه های طرح جداسازی دانش آموزان از والدین معتاد فاقد صلاحیت در چارچوب توجه به این گروه از کودکان و مشکلات آنان است. پژوهش حاضر مدت ها پس از شروع طرح جداسازی خوابگاه ها، از کارایی مرکز فوق الذکر ارزیابی به عمل آورده است. هدف اساسی در این پژوهش ارزیابی بررسی این سؤال است که آیا اهداف پیش بینی شده برای طرح جداسازی دقیقاً محقق شده است. آیا مشمولین طرح، کاملاً طبق شرایط پذیرش و ترخیص میشوند. نظارت دقیق بر اجرای طرح اعمال می شود و در بخش دوم سنجش میزان رضایت مددجویان طرح از زندگی در خوابگاه های طرح است. همچنین، بررسی میزان مشارکت سازمان های عضو در اجرای این طرح و موفقیت ها و عدم موفقیت ها، علل آن و پیشنهاد راهکارهای بهبود وضع طرح مد نظر بوده است؛ روش پژوهش مورد استفاده در بررسی استنادی و پیمایشی است. جمع آوری اطلاعات در این تحقیق با شیوه فیش برداری، پرسشنامه، مصاحبه، مشاهده مستقیم و غیر مستقیم بوده است. جامعه آماری پژوهش حاضر نیز شامل دو بخش دانش آموزان پذیرش شده و مسؤولان استکه جمعاً 483 دخترو53 پسر مشمول طرح ( در7 استان کشور) نمونه های آماری این مطالعه را شامل میشود. در این بررسیها، به طور اجمالی این نتیجه گیری حاصل شد که طرح جداسازی در حال حاضر با مشکلات متعددی روبه رو است، آئین نامه های مربوطه و نحوه همکاری ارگان ها در این طرح نارسا و ناکافی است و ضوابط پذیرش و ترخیص نیاز به اصلاح دارد. امکانات فیزیکی و رفاهی مراکز ناکافی است و از همه مهمتر نگهداری دانش آموزان به مدت طولانی در خوابگاه ها، آنان را با مشکلات عدیده ای مواجه میکند. بنابراین، وجود یک سیستم مشاهده و مددکاری قوی به همراه شرایط مناسب ترخیص، از شرایط ضروری ادامه طرح است. علاوه بر این، باید به روش های جایگزین دیگر نیز اندیشید تا در حد امکان دانش آموز در محیط زندگی طبیعی خود به تحصیل بپردازد و به شیوه های دیگر احتمال خطر برای او کاهش یابد.

زمینه: پژوهش های زیادی درباره ارتباط راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و کمال گرایی انجام شده است، اما نقش این راهبردها در پیش بینی مشکلات هیجانی مورد غفلت واقع شده است. هدف : بررسی مدل ساختاری راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و کمال گرایی در پیش بینی مشکلات هیجانی در دانش آموزان بود. روش : پژوهش از نوع توصیفی – تحلیلی بود. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم دبیرستان شهر تهران در سال تحصیلی 98-97 بود. 140 نفر (120 نفر دختر و 120 نفر پسر) به شیوه ی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش عبارتند از: مقیاس پرسشنامه تنظیم شناختی هیجان گارنفسکی و همکاران (2001)، پرسشنامه مشکلات هیجانی (مقیاس افسردگی، اضطراب و استرس) لاوبوند و لاوبوند (1995)، پرسشنامه ذهن آگاهی رایان و براون (2003) و پرسشنامه کمال گرایی چندبعدی تهران (بشارت، 1386). تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از مدل معادلات ساختاری انجام گرفت. یافته ها : راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و کمال گرایی با مشکلات هیجانی رابطه مثبت دارند (0/05 P< ). نتیجه گیری : مشکلات هیجانی را می توان با راهبردهای شناختی تنظیم هیجان، ذهن آگاهی و کمال گرایی پیش بینی کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله بازآموزی اسنادی، تنظیم هیجانی و حل مسئله شناختی- اجتماعی در افزایش سازگاری اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ابتدایی شهر تهران انجام شد. این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی همراه با مراحل پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری بود. 40 دانش آموز با ناتوانی یادگیری 8 تا 12 ساله به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش و یک گروه شاهد قرار گرفتند. آموزش های بازآموزی اسنای، تنظیم هیجانی و حل مسئله شناختی- اجتماعی طی 8 جلسه یک ساعته، به سه گروه آزمایش ارایه گردید. از پرسش نامه سازگاری اجتماعی ﺳیﻨﻬﺎ و ﺳیﻨﮓ (1993) در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چندمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. آموزش های بازآموزی اسنای، تنظیم هیجانی و حل مسئله شناختی- اجتماعی، باعث افزایش معنی دار سازگاری اجتماعی گردید، با این تفاوت که برنامه آموزشی تنظیم هیجانی و حل مسئله شناختی- اجتماعی با اثربخشی یکسان در ارتقای سازگاری اجتماعی موفق تر از برنامه آموزشی بازآموزی اسنادی بود. برنامه های آموزشی که از رویکرد شناختی اجتماعی بندورا برای طراحی بسته های آموزشی بهره می گیرند، تأثیرات معنی دار بیشتری دارند. بنابراین، استفاده از نتایج پژوهش در طراحی برنامه های آموزشی پیشگیرانه و بهبود دستاوردهای آموزشی مؤثر می باشد.

زمینه و هدف : ناتوانی های یادگیری، یکی از مهم ترین علل عملکرد ضعیف تحصیلی و اجتماعی دانش آموزان به شمار می رود. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی بر کاهش فرسودگی تحصیلی و افزایش سازگاری اجتماعی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ابتدایی شهر تهران انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه از نوع نیمه آزمایشی همراه با مراحل پیش آزمون، پس آزمون و دوره پیگیری بود. 30 دانش آموز دارای ناتوانی یادگیری 8 تا 12 ساله، به روش تصادفی ساده از مرکز ناتوانی یادگیری شماره 3 انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه شاهد قرار گرفتند. آموزش های بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی طی 8 جلسه یک ساعته، به دو گروه آزمایش ارایه گردید، اما گروه شاهد هیچ گونه مداخله ای دریافت نکرد. از پرسش نامه های فرسودگی تحصیلی Brosu و همکاران و سازگاری اجتماعی Sinha و Sing در مراحل پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. داده ها با استفاده از روش MANCOVA مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: آموزش های بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی، منجر به کاهش معنی دار فرسودگی تحصیلی و افزایش معنی دار سازگاری اجتماعی گردید، با این تفاوت که برنامه آموزشی بازآموزی اسنادی در کاهش فرسودگی تحصیلی موفق تر از برنامه آموزشی تنظیم هیجان بود؛ در حالی که در مورد ارتقای سازگاری اجتماعی، تفاوت معنی داری بین دو برنامه آموزشی بازآموزی اسنادی و تنظیم هیجانی مشاهده نشد. نتیجه گیری: برنامه های آموزشی که از رویکرد شناختی اجتماعی Bandura جهت طراحی بسته های آموزشی بهره می گیرند، تأثیرات معنی دار بیشتری دارند. بنابراین، استفاده از نتایج پژوهش در طراحی برنامه های آموزشی پیشگیرانه و بهبود دستاوردهای آموزشی مؤثر می باشد.

آموزشگاههای شبانهروزی شماری از آموزندگان( دانشآموزان) مناطق محروم و روستایی را بر اساس برنامهها و اهداف از پیش گردآوری شده، در خود جای دادهاند که با ارزشیابی از برنامهها و کارکردهای آموزشکاران و داشتن تصویری گویا از وضعیت تحصیلی و زندگی آموزند گان این آموزشگاه ها ، میتوان به زدودن کاستیها و توان افزایی نیرومندیها در این مدارس اقدام نمود. نمونه این پژوهش، 73 دانش آموز و 15 آموزش کار در دو آموزشگاه شبانه روزی دخترانه در استان البرز بودند . این دو آموزشگاه از میان 7 آموزشگاه شبانهروزی دخترانه در این استان که روی هم 609 دانش آموز دوره ی راهنمایی دارند، از طریق نمونهگزینی هدفمند برگزیده شدند. ابزارهای این پژوهش، پرسش نامه و نگرش نامهی(چک لیست مشاهدات) پژوهشگر ساخته بوده، و دادههای به دست آمده با توجه به سطح دقت (مقیاس اندازهگیری) آن ها و با به دست آوردن آمارهای نمایندگی، سازمان دهی و فشرده شدند، تا توصیفی از وضعیت موجود به دست دهند. یافته ها نشان می دهد که، برآوردن نیازهای تغذیه ای آموزندگان، نیاز به پاکیزگی بدن و نیاز به توجه، تلاش بیشتر مدیران و مسئولان را م یطلبد . همچنین مدارس شبانهروزی، هیچ گونه برنامهای جهت بهرهگیری از اوقات فراغت آموزندگان و تربیت نیروی انسانی مورد نیاز مناطق محروم و عشایری از بین آموزندگان بومی نداشته و نیز در اجرای برخی از برنامهها به ویژه برنامههای بهداشتی و فوق برنامههای آموزشی، کاستیهایی وجود دارد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مداخله بازآموزی اسنادیُ تنظیم هیجانیُ حل مسیله شناختی-اجتماعی بر کاهش فرسودگی تحصیلی دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ابتدایی شهر تهران انجام شد. روش: این مطالعه ار نوع نیمه آزمایشی همراه با مراحل پیش آزمونُ پس آزمون و دوره پیگیری بود. ۴۰ دانش آموز با ناتوانی یادگیری ۸ تا ۱۲ ساله به روش تصادفی ساده انتخاب شدند و به صورت تصادفی در سه گروه آزمایشی و یک گروه شاهد قرار گرفتند. آموزش های بازآموزی اسنادیُ تنظیم هیجانی و جل مساله شناختی-اجتماعی طی ۸ جلسه یک ساعته به سه گروه آزمایش ارایه گردید. از پزسشنامه فرسودگی تحصیلی برسو و همکارن(۱۹۹۷) در مراحل پیش آزمونُ پس آزمون و پیگیری استفاده شد. داده ها با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چنمتغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: آموزشهای بازآموزی اسنادیُ تنظیم هیجانی و حل مساله شناختی- اجتماعی باعث کاهش معنی دار فرسودگی تحصیلی گردید. با این تفاوت که برنامه آموزشی بازآموزی اسنادی در کاهش فرسودگی تحصیلی موفق تر از برنامه های آموزشی تنظیم هیجانی و حل مساله شناختی-اجتماعی بود. نتیجه گیری: برنامه های آموزشی که از رویکرد شناختی-اجتماعی بندورا برای طراحی بسته های آموزشی بهره میگیرند تاثیرات معنی دار بیشتری دارند. بنابراین استفاده از نتایج پژوهش در طراجی برنامه های آموزشی پیشگیرانه و بهبود دستاوردهای آموزشی موثر می باشد.

هدف : علوم انسانی نقش مهمی در پیشرفت و حفظ و ارتقای ارزش های اجتماعی و فرهنگی جامعه دارد. تأکید و تلاشی که در سال های اخیر متوجه تولید دانش، بومی سازی دانش موجود و اهمیت پرورش نیروهای متخصص در این دسته از علوم شده، گویای این اهمیت است. این در حالی است که شواهد پژوهشی نشان می دهند در دانشگاه های ایران الگوهای آموزشی مناسبی برای پرورش دانش آموختگان شایسته در علوم انسانی وجود ندارد. آن چه برای رویارویی با چنین وضعیتی لازم است طراحی آموزشی براساس شایستگی های مورد نیاز دانشجویان این دسته از رشته ها است. بنابراین در پژوهش حاضر به این پرسش پرداخته شده است که الگوی آموزشی مناسب برای رشته های علوم انسانی چه الگویی است؟ روش : این پژوهش، از نوع پژوهش های بنیادی نظری است و برای پاسخ گویی به پرسش موردنظر از روش استدلال عقلانی بر پایه مطالعات کتابخانه ای و پژوهش های انجام شده استفاده شده است. یافته ها : براساس استدلال انجام شده، در علوم انسانی نیاز به تربیت دانش آموختگانی است که به سه دسته از شایستگی های شناختی، اجتماعی و عاطفی مجهز باشند. رویکردی که بتواند این مهم را برآورده سازد و امکان پرورش هر سه دسته شایستگی را فراهم آورد، سازنده گرایی اجتماعی است؛ زیرا در این رویکرد رشد شناختی در بافت اجتماعی و در جریان تعامل و مشارکت انسان ها با یکدیگر شکل می گیرد. بنابراین الگوی آموزشی مبتنی بر شایستگی که برآمده از رویکرد سازنده گرایی اجتماعی است می تواند الگوی پیشنهادی مناسبی برای استفاده در رشته های علوم انسانی باشد.    

هدف اصلی این پژوهش، ساخت بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی برای دانش آموزان دیرآموز و بررسی اثربخشی آن بر مؤلفه های مهارت های اجتماعی در آنها بود. روش این پژوهش کمّی و از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان پسر دیرآموز مقطع پنجم و ششم ابتدایی شهر تهران در سال تحصیلی 1400-1399 بودند که از بین آنها 30 نفر به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و با گمارش تصادفی، در دو گروه 15 نفری آزمایش و گواه قرار گرفتند. بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی بر اساس مؤلفه های مهارت های اجتماعی در دیگر برنامه های آموزشی، تکنیک های ذهن آگاهی و نظر گروهی از روان شناسان تربیتی و معلمان دانش آموزان دیرآموز و پیشینه های پژوهشی مرتبط، طراحی و ساخته شد. این بسته در قالب 8 مهارت گوش دادن، پیروی از قانون، توجه به تکلیف، درخواست کمک، رعایت نوبت در مکالمه، مسئولیت پذیری، کنترل خشم، و دوستی کردن طی 10 جلسه به افراد گروه آزمایش به صورت آن لاین (به دلیل شرایط قرنطینه ناشی از کرونا) آموزش داده شد. افراد گروه گواه در این زمان این آموزش را دریافت نکردند. ابزار پژوهش فرمِ والدین مقیاس درجه بندی مهارت های اجتماعی گرشام و الیوت (1990) بود. کلیه داده های متغیر وابسته مهارت های اجتماعی با چهار مؤلفه مشارکت، قاطعیت، مسئولیت پذیری، و خودکنترلی با استفاده از نرم افزار26 SPSS مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند، و بنا به ضرورتِ حاصل از بررسی نتایج پیش فرض های آزمون تحلیل کواریانس، در پردازش داده ها، آزمون هایU من ویتنی و t مستقل به کار رفتند. یافته ها نشان دهنده معناداری تفاوت در مؤلفه های مشارکت (P=0/001)، قاطعیت (P=0/000)، و مسئولیت پذیری (P=0/000)، و عدم وجود تفاوت معنادار در مؤلفه خودکنترلی(P=0/001) بود. در کل یافته های این پژوهش اثربخشی بسته آموزشی مهارت های اجتماعی مبتنی بر ذهن آگاهی بر مؤلفه های مهارت های اجتماعی در دانش آموزان دیرآموز را تأیید کردند. از این بسته آموزشی می توان به عنوان یک ابزار کمک آموزشی، در جهت بهبود مهارت های اجتماعی این دانش آموزان در خانه و مدرسه استفاده کرد تا آنها بتوانند در جامعه به عنوان شهروندانی مستقل و کارآمد ظاهر شوند.