مهرداد غلامی

هدف: یکی از الزامات اساسی دستیابی به اهداف و مقاصد تعریف شده در سند چشم انداز ج.ا.ا در افق 1404، برخورداری مدیران و کارگزاران عمومی از شایستگی های مورد نیاز برای اجرای راهبردها و برنامه های تدوین شده در این مسیر است. از این رو، پژوهش حاضر به تدوین الگوی شایستگی های مورد نیاز مدیران دولتی برای دستیابی به این اهداف پرداخته است. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نوع داده ها، آمیخته (کیفی- کمی) است. ارائه الگو به روش کیفی تحلیل تم، طی سه مرحله توصیف، تحلیل و تفسیر داده ها انجام شده و برای آزمون الگو نیز از روش تحلیل عاملی تأییدی با کمک نرم افزار لیزرل استفاده شده است. یافته ها: شایستگی های شناسایی شده در این الگو، در سه بعد فردی (نگرشی و رفتاری)، شغلی (دانشی و مهارتی) و ارزشی (اسلامی و سازمانی) دسته بندی شده اند. در این میان، شایستگی های ارزشی، شغلی و فردی با برخورداری از ضریب تأثیر 92/0، 85/0 و 78/0 به ترتیب از بیشترین اثر تبیین کنندگی در این الگو برخوردار بوده اند. نتیجه گیری: توسعه شایستگی های مدیران و کارگزاران عمومی نقش بسزایی در تحقق اهداف چشم انداز 20 ساله دارد. ارزیابی و توسعه این شایستگی ها باید به عنوان اولویتی اساسی در انتخاب، انتصاب و ارزیابی عملکرد مدیران دولتی تبدیل شود#,

در عصر دانایی محوری، مزیت رقابتی سازمان ها بر پایه دارایی های نامشهود استوار است. آنچه امروزه سازمان ها را رقابت پذیر می کند، مدیریت اثربخش دانش و دیگر دارایی های ناملموس، مانند سرمایه های فکری آنهاست. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی نقش سرمایه های فکری در ارتقای اثربخشی سیستم مدیریت دانش در سازمان پرداخته است. بدین منظور، تأثیر سه جنبه اصلی سرمایه فکری (سرمایه های انسانی، ساختاری و مشتری) بر چهار مرحله اصلی فرآیند مدیریت دانش (خلق، ذخیره سازی، کاربرد و تسهیم دانش) بررسی می شود. جامعه آماری پژوهش مدیران و کارکنان استانداری یکی از استان های جنوبی کشور بوده و از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه و روش تحقیق توصیفی- پیمایشی بوده است. داده های به دست آمده با استفاده از آزمون های ضریب همبستگی و معادلات ساختاری تحلیل شدند و نتایج آن بیانگر تأثیر معنی دار و مهم همه مؤلفه های سرمایه های فکری بر ارتقای اثربخشی مدیریت دانش است. در پایان با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهادهایی ارائه شده است.

در عصر دانایی محوری، دانش ارزشمندترین سرمایه ی سازمان های پیشرو و مدیریت دانش نیز، مهم ترین وظیفه آنها به شمار می رود. یکی از اقدامات اصلی فرایند مدیریت دانش، خلق دانش است که تأثیر بسیار تعیین کننده ای در ارتقای توان نوآوری و درنتیجه، موفقیت و رقابت پذیری سازمان های دانش بنیان دارد. میزان خلق دانش جدید در سازمان نیز تا حدود زیادی به توان و تمایل افراد برای مشارکت فعالانه در اقدامات مدیریت دانش بستگی دارد و توانمندسازی کارکنان نیز تأثیر قابل توجهی بر توسعه ی این قابلیت ها دارد. از این رو، پژوهش حاضر به بررسی این مسئله می پردازد که ابعاد توانمندسازی روان شناختی چگونه و تا چه میزان بر ارتقای ظرفیت خلق دانش در سازمان تأثیر می گذارند. روش پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه ی آماری آن نیز شامل مدیران و کارشناسان شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران به تعداد 950 نفر است که با نمونه گیری تصادفی طبقه ای انجام شده و 274 نفر آنها به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش بیانگر آن است که همه ابعاد توانمندسازی روان شناختی بر ظرفیت خلق دانش در سازمان تأثیری معنادار و مثبت دارند. بر این مبنا پیشنهادهایی به مدیران و پژوهشگران ارائه می شود.

این پژوهش به دنبال کشف ماهیت التزام کارکنان و جبران خدمات کل از دیدگاه کارکنان است. به عبارت بهتر، در این تحقیق محقق در پی آن است تا ضمن بررسی، بیان و توصیف معنادار مسأله التزام کارکنان، با استفاده از مفهوم قرارداد روانی نشان دهد که چگونه جبران خدمات کل بر دیدگاه ها، نگرش ها و بالاخره بر التزام کارکنان تأثیر دارد و اینکه در این کاوش نظام مند، شرایط و امکانات لازم را جهت پیاده سازی بستر مناسب برای افزایش التزام کارکنان فراهم سازد. به دیگر سخن، این تحقیق، چارچوب نظری مناسبی را برای شکل دهی این مفاهیم ارائه می دهد و روش های نوینی برای درک التزام کارکنان پیشنهاد می نماید. این پژوهش ترکیب خاصی از برخی متغیرها را مدنظر قرار می دهد و به طور هم زمان به دنبال آن است تا نشان دهد که چگونه هر متغیر بر التزام کارکنان تأثیر دارد و اینکه متعاقباً هر یک از متغیرها بر هم چگونه تأثیر می گذارند. تحقیق حاضر با ارائه روابط میان التزام، جبران خدمات کل و نقش قرارداد روانی دانش مفیدی را برای علم مدیریت، به ویژه مدیریت رفتارسازمانی فراهم می آورد.

پیاده سازی موفقیت آمیز یک سامانه اطلاعات اجرایی2(EIS) کار ساده ای برای سازمان ها نیست. از میان عوامل مختلفی که باید درنظر گرفته شود، موفقیت یا شکست یک EIS درنهایت به مدیریت مؤثر فرایند پیاده سازی هم از نظر فنّاوری و هم از نظر کاربران بستگی دارد. یک EIS از دیگر سامانه های اطلاعاتی متفاوت است، زیرا برای برنامه ریزی و پیاده سازی به رویکرد متفاوتی نیاز دارد. به عنوان نمونه، کاربران آن یعنی مدیران ارشد، دارای سواد رایانه ای بالایی نیستند و وقت یا تمایل زیادی برای این کار ندارند. درضمن، EIS در مقایسه با سامانه های سنتی از پویایی بیشتری برخوردار است. این مقاله با درنظر گرفتن نیاز اطلاعاتی مدیران ارشد برای تصمیم گیری راهبردی، به دنبال شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی EIS در سازمان های ایرانی است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران و کارشناسان شرکت صنایع تجهیزاتی نفت و شرکت های تابعه آن تشکیل می دهد. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. نتایج پژوهش مبتنی بر تحلیل عاملی نشان می دهد که عوامل کلیدی موفقیت در پیاده سازی EIS عبارتند از: طراحی مناسب مدل مفهومی، طراحی و استقرار مشارکت جویانه، فنّاوری مرتبط، نقش واحد IT، مدیریت طرح EIS، نقش مدیریت ارشد، و قابلیت های نرم افزاری مورد نیاز. این عوامل درمجموع، حدود 59 درصد از تغییرپذیری در پیاده سازی موفقیت آمیز EIS را نشان می دهند. بنابراین، باید گفت عوامل کلیدی دیگری نیز وجود دارند که در این پژوهش شناسایی نشده اند.

شرایط خاص اقتصادی حاکم بر سازمان ها باعث شده است تا مزیّت رقابتی آنها دیگر بر پایة دارایی های مشهودشان نباشد. آنچه امروزه سازمان ها را در صحنة اقتصاد، رقابت پذیر می نماید ادارة اثربخش دانش و نیز تأکید مستمر بر عوامل مؤثّر بر دارایی های دانشی نظیر سرمایة اجتماعی است. بر این اساس، پژوهش حاضر به نقش سرمایة اجتماعی در اثربخشی مدیریت دانش رامورد مطالعه قرار داده است. سئوال اساسی تحقیق این است آیا میزان بالای سرمایه های اجتماعی به اثربخشی مدیریت دانش منتهی می شود؟ جامعة آماری پژوهش، دانشگاه هوایی شهید ستاری است و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده به تعیین نمونه پرداخته شد. روش گردآوری داده ها، پرسشنامة حضوری بوده و از روش تحقیق توصیفی- میدانی استفاده شده است. نتایج حاصله، با استفاده از آزمون ضریب همبستگی و آزمون معادلات ساختاری، حاکی از وجود رابطة معنی داری بین همة مؤلّفه های سرمایه های اجتماعی و اثربخشی مدیریت دانش است. در پایان، با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهاداتی نیز ارائه شده است.

تغییرات مداوم و مستمر در محیط کسب وکار، چالش هایی را برای مدیریت منابع انسانی ایجاد کرده است. یکی از راه کار های مقابله با این چالش ها، به کارگیری قابلیت های مدیریت دانش و ایجاد نوآوری در سازمان ها می باشد. بنابراین هدف این مقاله بررسی نقش مدیریت منابع انسانی به طور مستقیم و از مجرای مدیریت دانش بر نوآوری سازمان می باشد. جامعه آماری تحقیق، کارکنان مستقر در واحد تحقیق و توسعه بانک پارسیان بوده و از روش تحقیق توصیفی- پیمایشی و ابزار پرسش نامه برای گردآوری داده ها استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل داده ها حاکی از تأیید هفت فرضیه تحقیق است. در پایان با توجه به یافته های پژوهش، پیشنهادهایی به جامعه علمی و سازمان ارائه شده است.

شرایط خاص اقتصادی حاکم بر شرکت ها باعث شده است تا مزیت رقابتی آن ها دیگر بر پایه دارایی های مشهود آن ها نباشد. آن چیزی که امروزه این شرکت ها را در صحنه اقتصاد کنونی رقابت پذیر می نماید اداره اثربخش دانش و نیز تأکید مستمر بر عوامل کلیدی دارایی های دانشی نظیر سرمایه های فکری آن هاست. بر این اساس، پژوهش حاضر به بررسی نقش سرمایه های فکری در عملکرد سازمانی در شرکت پخش پگاه می پردازد. سؤال اساسی تحقیق عبارت است از اینکه آیا میزان بالای سرمایه های فکری در سازمان به سطوح بالای عملکرد سازمانی منتهی می شود. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه حضوری بوده و از روش توصیفی میدانی استفاده شده است. برای تجزیه تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که سرمایه های فکری تأثیرقابل ملاحظه ای بر عملکرد سازمانی شرکت پخش پگاه دارند. در پایان بر اساس یافته های پژوهش پیشنهادهایی برای مدیران در جامعه آماری ارائه شده است.