غلامعلی حاتم

غلامعلی حاتم

مدرک تحصیلی: استاد دانشکده هنرهای کاربردی، دانشگاه هنر تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۴۰ مورد.
۱.

مطالعه و تحلیل شیوهٔ اجرایی خاتم معرق از دورهٔ قاجار تا دههٔ اخیر(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خاتم معرق دوره قاجار خاتم پره ای خاتم پره ای لایه دار تفکیک رنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 340 تعداد دانلود : 458
طبق منابع تاریخی خاتم کاری یکی از هنرهای چوبی ایرانی بوده که با استناد به رحل چوبی محفوظ در موزه متروپولیتن، آغاز آن از دورهٔ آل مظفر شکل گرفته است. خاتم کاری در هر دوره ویژگی های منحصر به فردی داشته و همین مسئله سبب شده آثار شاخصی که از هر دوره بر جا مانده بخش مهمی از هنر ایرانی را شکل دهد. این پژوهش با هدف تحلیل شیوهٔ اجرایی خاتم معرق از دورهٔ قاجار تا دههٔ اخیر علاوه بر تبیین ویژگی های این شیوه به واکاوی آثار به جای مانده نیز پرداخته است. سؤالات این پژوهش عبارتند از : 1-ویژگی های فنی شیوهٔ خاتم معرق چیست؟ 2-چه عواملی در تداوم خاتم معرق از دورهٔ قاجار تا دههٔ اخیر مؤثر هستند؟ به منظور پاسخ دهی به سؤالات مطرح شده و همچنین تحقق هدف پژوهش، پس از تبیین شیوهٔ خاتم معرق و تحلیل چگونگی تداوم آن تا دههٔ اخیر، 6 اثر خاتم معرق از دورهٔ قاجار تا دههٔ اخیر به عنوان جامعه هدف پژوهش تحلیل و واکاوی شدند. در این پژوهش روش تحقیق توصیفی-تحلیلی و رویکرد آن از نظر روش شناختی، مبتنی بر رویکرد ساخت گرا است. مطالعات و روش گردآوری اطلاعات مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و میدانی بوده، ابزار و شیوه مورد استفاده مشاهده و روش تجزیه و تحلیل کیفی است. نتایج تحقیق حاکی از آن بوده که شیوهٔ خاتم معرق به گونه ای است که براساس آن در یک اثر خاتم کاری می توان علاوه بر تفکیک رنگی بین خاتم ها، زیبایی، تنوع طرح و نقش نیز ایجاد نمود. با توجه به بررسی های صورت گرفته می توان نتیجه گرفت شیوهٔ خاتم معرق یکی از روش های پر اهمیت در خاتم کاری دوره قاجار بوده که تا دههٔ اخیر تداوم یافته و نمونه های موجود بررسی شده گواهی بر این امر است.
۲.

تحلیل بیش متنی روابط دین و اسطوره در نقاشی شکار بهرام گور(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 461 تعداد دانلود : 518
نقوش «شکار بهرام گور» دارای مضامین و جوهره «دینی» و «اسطوره ای» در «نقاشی ایرانی» است و علی رغم وجود پژوهش های متعدد در خصوص نقاشی های مرتبط با شکارگری بهرام گور، آثار یادشده تاکنون از دریچه امکان بازنمایی مفاهیم دینی و باورهای اسطوره ای کمتر موردتوجه و بررسی قرارگرفته اند. هدف از انجام پژوهش حاضر، پر کردن خلأ مطالعاتی موجود و فهم چیستی و چگونگی روابط دین و اسطوره با آثار نقاشی منتخب است. پرسش های پژوهش عبارت اند از 1. شکل روابط ممکن در «مفاهیم دینی و باورهای اسطوره ای» به عنوان پیش متن، با «نقوش شکار بهرام گور» در «نقاشی ایرانی» به عنوان «متن های نهایی» چگونه است؟ 2. کدام یک از پیش متن های ممکن، دینی و یا اسطوره ای تأثیرات و جایگاه مهم تری در شکل گیری و غنای درون مایه آثار نقاشی با موضوع شکارگری بهرام گور داشته اند؟ در این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و با استفاده از رویکرد «بیش متنیت»، صرفاً به تحلیل جایگاه موارد «دین و اسطوره» در محتوای آثار منتخب پرداخته شده است. همچنین گردآوری داده ها با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و نیز مطالعه بصری آثار نقاشی منتخب، صورت گرفته است. ترکیب هفت اثر منتخب، شامل دو اثر برگرفته از شاهنامه فردوسی، دو اثر برگرفته از هفت پیکر نظامی، یک اثر از تاریخ بلعمی، یک اثر از کلیات امیر علیشیر نوایی و یک اثر با منبع نامشخص است. بررسی ها نشان داد دین و اسطوره در یک رابطه مؤثر «بیش متنی»، شکل گیری نقوش اولیه شکارگری بهرام گور در دوره ساسانی و سپس بازتولید و تداوم حضور این نقوش در نقاشی ایرانی را در پی داشته اند. در این حالت در بستر روابط بیش متنی و بینامتنی، شرایط موجود به سمت دگرگونگی (تغییر) در پیش متن های دینی و اسطوره ای متمایل بوده است. همچنین دین در مفاهیم و کلیات و اسطوره در صورت و جزئیات آثار نقاشی و در مواردی با هم پوشانی، موجبات ارتقاء کیفی آثار را فراهم ساخته اند.
۳.

بررسی ارتباط آموزه های دینی با ساختار و مفهوم در قصه ضامن آهو(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: ادبیات عامیانه قصه ضامن آهو امام رضا (ع) متون دینی مضمون شیعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 256 تعداد دانلود : 31
«ضامن آهو» ازجمله مضامین ارزشمند دارای پیام صریح اخلاقی-تربیتی در باور عامه است. قالب این مضمون، «قصه عامیانه و شفاهی ضامن آهو» است. بررسی های اولیه حاکی از پیوند این«قصه» با متون دینی و روایات مرتبط با رفتار پیامبر(ص) و برخی امامان معصوم (ع) در قبال حیوانات است. این در حالی است که؛ عدم وجود منابع و مطالعات کافی در این زمینه و درنتیجه نبود علم دقیقی نسبت به اشکال و کیفیت های این پیوند، موجبات کم توجهی به این مهم را فراهم ساخته است. ازاین رو هدف از انجام تحقیق حاضر، دستیابی به کیفیت های ارتباط مفاهیم، متون و روایات دینی با اجزاء ساختار در قصه حاضر است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و همچنین مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به انجام رسیده است و به سؤالاتی ازجمله: چیستی و چگونگی رابطه متون و آموزه های دینی-اسلامی و شیعی با شکل گیری «قصه ضامن آهو» به تفکیک ساختار و مفهوم آن، پاسخ داده است. بررسی ها نشان داده است که: به تفکیک، ساختار بیرونی قصه، دارای روابط مستقیم و تنگاتنگی با احادیث و روایات مرتبط با پیامبر(ص) و معصومین (ع) بوده و اشارات موردی را در برمی گیرد. همچنین مفاهیم و مضامین(اجزاء درونی) قصه، برگرفته و در پیوند با متون اولیه واصلی اسلامی (قران) و برخی روایات و احادیث است؛ که اشارات کلی (اخلاقی) را شامل می شود. ازاین رو قصه بستر و قالبی برای بیان محتوا و مضامین دینی- شیعی را فراهم آورده است، که با خیال پردازی و به یاری برخی از باورهای ملی و قومی شکل کنونی خود را یافته است.
۴.

سیاست های فرهنگی و حکومتی در تبیین ارزش های زیبایی شناختی هنر و ادبیات ایران پهلوی اول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پهلوی اول هنر و ادبیات سیاست فرهنگی تجددطلبی زیبایی شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 15 تعداد دانلود : 865
ساختارهای سیاسی و رویکردهایی که اتخاذ می کنند نقش مهمی در کیفیت ساحت هنر و ادبیات دارند. دوران پهلوی اول را باید یک گذر بزرگ و دوران ساز در تاریخ معاصر ایران دانست. چراکه در این دوران، ظهور جریان عظیمِ فکری و سیاسی موسوم به نوسازی، از آغاز ساختِ ایرانی مدرن سخن می گفت. بدین جهت شاه و دولتمردانش، به عنوان رهبران سیاسی و فرهنگی این جریان، متعهد شده بودند تا خط مشی نویسندگان، شاعران و هنرمندان را ترسیم کنند. مفصل بندی این اندیشه که در قالب یک هژمونی ریخته شده بود، دو ایده ایرانی گری و تجدد خواهی را هم زمانِ باهم و در یک مسیر دیکته می کرد. این دو ایده، اگرچه از تبار مشروطه و قاجار و بعضاً قبل تر از آن آمده بود، اما در عصر پهلویِ اول به سبب دگرگونی ها و رخدادهای بزرگ منطقه ای و جهانی، در چرخشی گفتمانی ایده ای کاملاً نوظهور محسوب می شد. تغییر شیوه بیانی هنرمندان نشان از این دگرگونی می داد. درنتیجه، جوّ فرهنگِ سیاسیِ اقتدارگرا، فضای مطلوبی را برای هنرمندان و خصوصاً نویسندگان و شاعران ایجاد نمی کرد. ایجاد آزادی های نسبی در فرهنگ و تولید هنر، ایجاد اصالتِ سلیقه و ارتقاء ذوق در هنر و معماری بر مبنای ارزش های زیباشناختی هنر باستان و مدرنیسم و تولّد و تحقّق آثاری باارزشِ فرا تاریخی و هنری را می توان از آن جمله دانست. یافته های این پژوهش که با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش تاریخی-تحلیلی نگارش یافته است، نشان می دهدکه ایرانی گری در رویکرد باستان گرایی اش و دولت نیرومند مرکزی با رویکرد تجدد محوری اش، دو عاملِ وثیق در ساخت آمرانه هنر و ادبیات پهلوی اول بوده است. اهداف پژوهش: 1.بررسی سیاست گذاری های فرهنگی در هنر و ادبیات پهلوی اول. 2.نقش سیاست های فرهنگی در تبیین ارزش های زیبایی شناختی هنر و ادبیات پهلوی اول. سؤالات پژوهش: 1.خط مشی عاملان سیاست گذاری فرهنگ برای ایجاد ارزش های زیبایی شناختی هنر و ادبیات پهلوی اول چه بود؟ 2.ایدئولوژی «ایرانیگری و تجدد خواهی» نزد عاملان قدرت، چگونه و تا چه اندازه موفق شد در ساخت آمرانه هنر و ادبیات پهلوی اول تأثیر بگذارد؟
۵.

تناظر کیمیا و هنر مقدس بازیابی نمادهای کیمیاگری در محراب های زرین فام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کیمیاگری هنر مقدس محرابهای زرین فام هنر اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 447 تعداد دانلود : 406
بیان مسئله: اساس کیمیاگری برخلاف آنچه امروزه نزد عوام مطرح می شود، جنبه ای عرفانی داشته و بدون عرفان، از مرتبت خود خارج می شده و دیگر کیمیا محسوب نمی شده است. کیمیاگری با عرفان در مذاهب توحیدی مرتبط بوده و در اسلام نیز از ارزش والایی برخوردار بوده است. عرفان سرچشمه هنر مقدس اسلامی است و از طرفی پیوندی دیرینه با کیمیاگری دارد. در بین هنرهای قدسی، محراب زرین فام یکی از جامع ترین نمونه هاست. در فن زرین فام، خشت بی ارزش با انجام عملیاتی مبدل به کاشی با جلوه زرین فام می گردد که متناظر با عمل تمثیلی کیمیاگری یعنی استحاله فلز پست به طلا است. این تناظر، به همراه پیوند عرفان اسلامی و کیمیاگری، حاکی از اهمیت مبحث کیمیاگری در ساختار هنر مقدس، به ویژه محراب زرین فام است. اینکه کیمیاگری چه نقشی در شاکله محراب های زرین فام داشته است و نمادهای کیمیاگری چگونه در این آثار متجلی شده اند؟ سؤال این پژوهش است.هدف پژوهش: تبیین جایگاه کیمیا، به عنوان حکمتی مرتبط با عرفان اسلامی، در تزیینات محراب های زرین فام هدف این مقاله است.روش تحقیق: در این پژوهش به علت ماهیت تاریخی، از منابع کتابخانه ای استفاده شده است و محراب های زرین فام به عنوان یکی از جامع ترین آثار مقدس در هنر اسلامی ایران، به شیوه توصیفی-تحلیلی با نمادهای کیمیاگری بررسی تطبیقی شده اند.نتیجه گیری: با مطالعه بصری محراب های زرین فام می توان تأثیرات کیمیاگری را به عنوان عرفانی کهن، در هنر اسلامی ایران مشاهده کرد. مفاهیم کیمیاگری در نظام بصری محراب های زرین فام، با بیانی رمزگونه و به صورت نمادهای آشکار و مخفی ظهور یافته است. این نمادها همچون خود کیمیا از گستردگی موضوعی برخوردارند. علائم کیمیایی، اصول انعکاس و ثنویت، نقوش هندسی اعم از دایره، مربع، ستاره سلیمان و نقش مار از نمادهایی هستند که هم ارتباط محراب های زرین فام با عرفان کیمیایی را آشکار می کنند و هم حضور کیمیا در نظام بصری هنر مقدس اسلامی را نشان می دهند.
۶.

تحلیلی بر مضامین کتیبه های مذهبی ایوان های صحن عتیق حرم مطهر رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حرم مطهر رضوی کتیبه های مذهبی ایوان های صحن عتیق مضمون کتیبه صفوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 849 تعداد دانلود : 765
حرم مطهر رضوی امروزه چون موزه ای مجموع هنرهای اسلامی را از ادوار مختلف تاریخی درون خود جای داده است. اسناد این موضوع، کتیبه هایی است که در ابنیه حرم از دیرباز تاکنون موجود است؛ قدیمی ترین صحن حرم رضوی که عتیق (انقلاب) نامیده می شود؛ به دلیل نزدیکی با روضه منوره و اهمیتی که داشته، کتیبه هایی را از دوران تیموری تاکنون درون خود جای داده، که بیشترین آن ها دارای مضامین مذهبی است. این کتیبه ها که از جوهر معنوی اسلام سرچشمه می گیرد اطلاعاتی را از شرایط اجتماعی و مذهبی ادوار تاریخی مختلف، نشان می دهد؛ با توجه به این مهم، اهداف پژوهش: -معرفی کتیبه های مذهبی چهار ایوان صحن عتیق، -آشنایی با مضمون و محتوای کتیبه ها -علت استفاده و ارتباط میان مضامین و جایگاهشان در بنا است. سوالات پژوهش این است که: -بیشترین کتیبه های مذهبی در ایوان های صحن عتیق مربوط به چه دوره تاریخی است؟ -مضامین و محتوای هر یک از کتیبه های مذهبی چه بوده؟ -علت استفاده و ارتباط میان مضامین کتیبه ها و جایگاهشان در صحن عتیق چه بوده است؟ روش انجام تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و گردآوری مطالب آن با استفاده از منابع مکتوب و بررسی میدانی، انجام شده است. تجزیه و تحلیل نیز با تکیه بر روش تحلیل محتوای کیفی، نهایت در قالب چهار جدول طبقه بندی و بررسی شده است. براساس نتیجه پژوهش -بیشترین کتیبه های صحن، متعلق به دوران صفوی بوده است. -کتیبه های مذهبی به آیات قرآن و احادیث اختصاص یافته و مضامین آن ها بر اساس توحید، رسالت انبیا (ع) و دعوت انسان ها به فرایض دینی، دوستی آل محمد(ص) و زیارت قبر مطهر حضرت رضا (ع) بوده است. -انتخاب مضامین نیز کاملاً با جایگاه آن در بنا مرتبط بوده است؛ برای مثال در ایوان جنوبی(ایوان طلا) که ورود به روضه منوره است، آیات سوره مریم کتیبه شده که اشاره به فضای امنی که زائرین به آن وارد می شوند دارد و همچنین سوره یاسین، که به قلب قرآن معروف است، استفاده شده که نشان دهنده قلب این مکان مقدس (روضه منوره) بوده است.
۷.

مقایسه ساختار و مفهوم در آثار نقاشی برگرفته از قصه ضامن آهو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ضامن آهو ن‍ق‍اش‍ی ای‍ران‍ی شکار نقاشی ساختار مفهوم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 912 تعداد دانلود : 901
بیان مسئله: ضامن آهو ازجمله مضامین روایی ارزشمند شیعی است که مبنای خلق آثاری در حوزه هنرهای تجسمی در ایران بوده است. «حسن اسماعیل زاده»، «محمد فراهانی»، «محمدتجویدی»، «محمود فرشچیان»، ازجمله هنرمندانی هستند که این مضمون را در آثار نقاشی خود بازنمایی کرده اند. آثار این هنرمندان دارای شباهت ها و تفاوت هایی در ساختار، مفهوم و شیوه روایی است؛ از این رو، مقاله حاضر در نظر دارد تا ضمن پاسخ به چیستی تفاوت ها و شباهت های یاد شده، شکل و میزان تأثیرهریک از آثار هنرمندان مذکور را بر ارتقاء جایگاه این مضمون و بویژه نقطه اوج آن یعنی «ضمانت آهو» را بررسی نماید. هدف: آگاهی از ساختار، مفهوم و شیوه روایی و ویژگی های کیفی آثار نقاشی مورد بررسی از طریق شناخت تفاوت ها و شباهت ها در ساختار و مفهوم از اهداف این پژوهش است. روش پژوهش: در این پژوهش، مقایسه تطبیقی تعداد چهار اثر نقاشی با موضوع و مضمون ضامن آهو به روش توصیفی–تحلیلی صورت گرفته است؛ هم چنین از مطالعات کتابخانه ای، اسنادی، پایگاه های اطلاعاتی و مشاهده آثار نقاشی جهت گردآوری و ارزیابی داده های پژوهشی استفاده شده است. یافته ها: شباهت آثار ذکر شده بیشتر در ساختار یعنی در رنگ فرم، نور، پیروی از الگوی بصری یکسان و به لحاظ موضوعی پرداختن به، نقطه اوج این ماجرای ضمانت آهو قابل پی گیری است. اما تفاوت های قابل تشخیص، عموماْ در کیفیت بیان مفاهیم است که به واسطه توانمندی های تکنیکی هنرمندان در استفاده از انواع نشانه ها و عناصر نمادین حیوانی، گیاهی، رنگ و مانند آن شکل گرفته است. بر این اساس تفاوت های ایجاد شده در یک ارتباط مستقیم با کیفیت ساختار در جهت مثبت و ارتقاء مفهوم قابل ارزیابی است .
۸.

تحلیل نماد پرنده در سکه های دوره ایلخانی از منظر گفتمان مذهب بر اساس الگوی اروین پانوفسکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سکه های دوره ایلخانی نماد پرنده گفتمان مذهب پانوفسکی ایلخانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 89 تعداد دانلود : 875
سکه هایی که از ایران در دوره اسلامی بر جای مانده اند، منقوش به نمادهایی هستند که حامل پیام هایی است. یکی از این نقوش، نماد پرنده است. دوره حکومت ایلخان مغول (654-736ه.ق) یکی از ادواری است که نقش پرنده بر سکه های ایرانی افزایش یافته است. از موضوعات نیازمند بررسی بیشتر در شناسایی فلسفه وجودی نقشمایه متعدد پرندگان بر سکه های ایلخانی، مطالعه بنیادهای مذهبی، سیاسی و فرهنگی ایلخانیان در دوره های مختلف حکومتشان و تأثیر آن به صورت مستقیم بر روی سکه ها ست. پژوهش حاضر با رویکردی متفاوت از شیوه های مرسوم سکه شناسی، تعاملات و رقابت های بین ادیان مختلف رایج در دوران ایلخانی را در قالب نقشمایه های متعدد پرندگان بررسی کرده و مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. این پژوهش به لحاظ هدف «بنیادی-نظری» و به لحاظ روش از نوع «تحلیل محتوا» و براساس آراء «اروین پانوفسکی» به خوانشی آیکونوگرافیک از نقوش پرندگان سکه های ایلخانی می پردازد. شیوه جمع آوری اطاعات به صورت کتابخانه ای است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که در دوران حاکمیت یاسا نقشمایه های پرندگان روی سکه ها همراه با شهادتین ضرب گردیده و در دوران اسلامی، گرایش های مذهبی به صورت قوی تری در قالب شعائر اسلامی، آیات و اسامی خلفای راشدین در کنار نقوش پرندگان منعکس شده است که همه این ها را می توان ناشی از تسامح دینی مغولان، مصلحت اندیشی آنان یا سردرگمی و بی سیاستی آن ها در عرصه مذهب دانست. اهداف پژوهش تحلیل نماد پرنده از منظر آیکونوگرافیک بر اساس الگوی اروین پانوفسکی. بررسی تأثیر مذاهب مختلف دوران ایلخانی بر نقشمایه های پرندگان ضرب شده روی سکه ها. سؤالات پژوهش وجود نماد پرنده بر سکه های دوره ایلخانی تحت تأثیر چه عواملی بود؟ تحولات مذهبی چه تأثیری بر تغییرات نقش مایه پرنده بر سکه های دوره ایلخانی داشت؟
۹.

نوآوری در شیوه خاتم کاری دوره قاجار مطالعه موردی: منبر خاتم کاری محفوظ در کاخ گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خاتم کاری منبر دوره قاجار کاخ گلستان تکیه دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 923 تعداد دانلود : 710
خاتم کاری یکی از روش های تزیین سطح اشیای چوبی است که از دوره آل مظفر تاکنون آثار قابل توجهی در گنجینه های هنری از آن بر جای مانده است. این هنر در طول گذر تاریخی خود فراز و نشیب هایی داشته و شاید بتوان گفت در هیچ دوره ای از لحاظ هنری رکود مطلق نداشته است. بررسی ها حاکی از آن است که دوره قاجار یکی از دوره های پر اهمیت این هنر بوده و آثار خاتم کاری شاخصی در داخل و خارج از ایران به همت هنرمندان ایرانی بر جای مانده است. اطلاعات امروزی از خاتم کاری به ویژه خاتم کاری دوره قاجار اندک و بیشتر معطوف به نوشته هایی مبتنی بر توصیف غیر تخصصی و عدم پرداختن به ویژگی های فنی در مسیر پرفراز تاریخ این هنر است. در این پژوهش منبر خاتم کاری محفوظ در مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ گلستان به عنوان نمونه موردی که اهم ویژگی های خاتم کاری دوره قاجار را داراست، مورد مطالعه قرار گرفته است. هدف از انتخاب منبر مذکور، تحلیل فنی آن و همچنین دست یابی به اطلاعات صحیح و فزون تر از نوآوری در شیوه خاتم کاری دوره قاجار است. سؤال پژوهش حاضر این گونه بوده که ویژگی ها و نوآوری های خاتم کاری دوره قاجار کدامند و به چه صورتی در منبر مورد مطالعه ظهور کرده است؟ تدوین مقاله به روش توصیفی-تحلیلی بوده و در روش گردآوری مطالب ضمن استفاده از منابع کتابخانه ای، از تحقیقات میدانی شامل بررسی و مشاهده منبر و همچنین مصاحبه استفاده شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که شیوه خاتم کاری دوره قاجار علاوه بر نوآوری در ساخت ، نوآوری هایی در خاتم چسبانی داشته که از نگاه متخصصین مغفول مانده و هدف بر آن است تا ضمن تحلیل آن ها به حفظ اصالت در شیوه خاتم کاری این دوره اشاره شود.
۱۰.

مطالعه مؤلفه های بنیادی نظریه نهادی جورج دیکی در آثار مفهومی هنرمندان (مطالعه موردی؛ آثار مارسل دوشان، باربارا کروگر و کیت آرنت)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نظریه نهادی هنر مفهومی جورج دیکی شیء مصنوع جهان هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 286 تعداد دانلود : 141
چکیده بیان مسئله: شناخت و ادراک آثار هنری شکل گرفته در دوران معاصر، از جمله هنر مفهومی که به عنوان نخستین جنبش هنری پست مدرن می توان از آن یاد کرد، تنها در پرتو شناخت نظریه نهادی جورج دیکی امکان پذیر است. جورج دیکی، با طرح مؤلفه های بنیادی نظریه نهادی همچون شیء مصنوع، جهان هنر و اعطای شأن هنری، راه را برای ورود اشیای حاضر آماده و پیش ساخته به هنر گشود. البته هنرمندان مفهومی همچون مارسل دوشان، باربارا کروگر، کیت آرنت و دیگران آثار هنری فاقد کیفیت و صفات زیبایی شناسانه خلق می کنند، اما از آنجا که جهان هنر  که به گفته جورج دیکی مجموعه ای از «هنرمندان، موزه داران، منتقدان هنر، مدرسان و ...» است  به این آثار صلاحیت اعطای شأن هنری را می دهند، این آثار به اثر هنری تبدیل می شوند. هدف پژوهش: نگارندگان در این پژوهش در پی انطباق مؤلفه های بنیادین نظریه نهادی جورج دیکی با آثار برخی هنرمندان مفهومی هستند. از آنجا که بسیاری از آثاری که هنرمندان مفهومی خلق کرده اند با مؤلفه هایی چون جهان هنر و شیء مصنوع و ماهیت اثر هنری در نظریه نهادی مطابقت دارد، بنابراین می توان فلسفه خلق چنین آثاری را با نظریه نهادی جورج دیکی تحلیل کرد و تطبیق داد. روش پژوهش: این پژوهش به روش تحلیلی-تطبیقی انجام شده است. نتیجه گیری: در آرای جورج دیکی طرح خصوصیات شیء مصنوع و جهان هنر کاملاً قابل انطباق با آثار هنر مفهومی است. درواقع، چیزی در ذات هنر یا اثر هنری موجود نیست که آن را به اثر هنری تبدیل کند، بلکه مهم دادن اعطای شأن هنری به اثر است و آن توسط مؤلفه ای چون جهان هنر صورت می گیرد. از این نظر تمامی نظریه های هنری که براساس صفات و کیفیات زیبایی شناسی بنیان شده اند به چالش کشیده می شوند و مفهوم هنر خوب و هنر بد بی ارزش می شود.
۱۱.

سیر تحول بازنمایی تصویر تخت در دستنویس های مصور ایلخانی تا ۷۳۶ هجری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ایلخانان دستنویس های مصور تخت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 421 تعداد دانلود : 333
در عصر ایلخانی که سرآغاز شکوفایی کتاب آرایی ایرانی است، نقاشان با به کار بستن آمیزه ای از عناصر غربی و شرقی زبان بصری جدیدی در بازنمایی مضامین سنتی هنر ایرانی ابداع کردند. تخت به عنوان هسته ی مرکزی مجالس بر تخت نشستنْ یکی از عناصری است که می توان این دگردیسی را در نحوه ی بازنمایی آن دنبال کرد. هدف این مقاله شناسایی و بررسی عوامل مختلفی است که در شیوه ی بازنمایی تخت در مراحل مختلف شکل گیری، گسترش و شکوفایی نقاشی دوره ی ایلخانی مؤثر بوده اند. در این راستا این پرسش ها به بحث گذاشته می شوند؛ انواع  تخت در دوره ی ایلخانی کدام اند؟ عوامل مؤثر بر بازنمایی تخت و تزئینات آن چه هستند؟ کتاب مصور، به عنوان بستری که مضمون بر تخت نشستن در آن خلق می شود، در بازنمایی تخت چه تأثیری داشته است؟ در این پژوهش که بر اساس داده های گردآوری شده از مطالعات کتابخانه ای و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است ۸۵ نمونه تخت از تصاویر ۷ دستنویس ایلخانی در سه سطح، انواع تخت، تزئینات آن ها و نحوه ی بازنمایی آن در ترکیب بندی کلی هر تصویر، مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که عصر ایلخانی را می توان به مثابه نقطه ی عطفی در بازنمایی تخت در نظر گرفت که طی آن عوامل متعددی در بازنمای تخت ها دخیل بوده اند، نخست سنت های پیشامغولی در بین النهرین که در تصاویر نقش شده در کتاب ها و اشیاء سفالی و فلزی به کار می رفته است، دوم تصاویر تخت های چینی، سوم جزئیات تزئینی برگرفته از هنر شرق دور به ویژه چین که از طریق تجارت اشیاء به دربار ایلخانان راه یافتند و چهارم تمرکز بر تصویر به عنوان روایتی بصری از متن که  نمود آن در بازنمایی تخت را می توان تحت عنوان شکلی از واقع نمایی شناسایی کرد که به وسیله ی کاربرد پرسپکتیو، نمایش افراطی تزئینات و فاصله گرفتن از الگوی ایستای سنتی در نمایش شاه و تخت بیان شده است.  
۱۲.

نقد و بررسی نسبت هنر با حقیقت در فلسفه هگل(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هگل حقیقت هنر مطلق ایده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 630 تعداد دانلود : 730
نسبت بین هنر و حقیقت در تاریخ تفکر غرب لااقل از هنگام طرح مباحث نظری راجع به هنر از زمان افلاطون و ارسطو مطرح بوده است. در دوران جدید نیز فیلسوفان به این نسبت اندیشیده اند. می دانیم که در دوره جدید و با تأسیس زیبایی شناسی  توسط بومگارتن بین حقیقت و هنر به کلی جدایی و مفارقت حاصل شد و این مفارقت با کانت قطعیت پیدا کرد. اما پس از او متفکرانی از جمله هگل کوشیدند بار دیگر بر نسبت هنر و حقیقت بیاندیشند. البته  هگل به صراحت به طرح نسبت هنر و حقیقت نپرداخته است، اما هنر را جلوه ای از تجلی های مطلق و مرتبه ای از تحقق آن می داند. هنر اولین جلوه روح مطلق است. پرسش اصلی این مقاله این است که هگل به چه نسبتی بین هنر و حقیقت قائل است؟ درک و دریافت او از حقیقت چیست؟ و چگونه تلاش می کند با طرح نسبت بین هنر و حقیقت (البته با سبک و سیاق خود) بر جدایی کامل آن دو که با زیبایی شناسی مدرن وقوع یافته است غلبه کند؟ شیوه این تحقیق تفسیری و تحلیل محتوا  با تکیه بر آثار هگل و شارحان او و آثار سایر فیلسوفان (مرتبط با موضوع) است.
۱۳.

بازشناسی جایگاه تاریخ و فرهنگ عامه در حمام های سنَتی ایران (پیوستگی آداب، عادات و عقاید مرتبط با استحمام)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حمام های تاریخی صفویه قاجار فرهنگ عامیانه فضای اجتماعی دلاکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 108 تعداد دانلود : 535
اهمیت اجتماعی برخی از مکان ها در زندگی مردم، از دیرباز موجب شکل گیری فرهنگ خاصی در این مکان ها شده است. فرهنگی که در گستره تعاملات اجتماعی مردم شکل گرفته و در تاروپود زندگی آن ها ریشه دوانده است. حمام ها یکی از مکان هایی هستند که به واسطه حضور اقشار اجتماعی مختلف، جایگاه شکل گیری آداب فرهنگی و محل گسترش برخی از مشاغل خاص بوده اند. در این پژوهش که با هدف شناختن جایگاه حمام در زندگی مردم، به شیوه توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع اسنادی و کتابخانه ای، انجام پذیرفته است، تلاش گردیده تا بدین پرسش اساسی پاسخ داده شود که؛ حمام در بافت تاریخی - اجتماعی قدیم ایران، چه جایگاهی داشته است؟ لذا در این پژوهش در دو بخش اصلی: ویژگی های حمام به عنوان یک سازه معماری، و فرهنگ حمام و آداب رایج در آن، بدین مسئله پرداخته شده است. نتیجه این بررسی ضمن این که نشان از اهمیت حمام در بافت شهری قدیم ایران دارد، نشان از گسترش باورها و آداب خاصی نیز دارد که نه تنها در معماری فضای حمام، بلکه در رفتار و منش مردم در این مکان نیز قابل مشاهده است.
۱۴.

افتراق معنای هنر در نگرش سنّتی و مدرن از دیدگاه کوماراسوامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنای هنر هنر سنتی هنر مدرن کوماراسوامی هنر برای هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 837 تعداد دانلود : 620
بسیاری از اندیشمندان، هنر را وسیله ای برای ادراک حقیقت می دانند و مجرایی برای رسیدن به عالی ترین شناخت و معرفت قابل حصول بشر و نوعی از معرفت که دست یابی بدان با ابزار و وسایل دیگر محال است. کوماراسوامی از متفکرانی است که با این اندیشه هم رأی است. آناندا کوماراسوامی متفکر و اندیشمند سنّت گرا، مفهوم و معنای هنر را در نوشته های خود موردبحث قرار داده است. آموزه ی «هنر برای هنر»، یکی از مهم ترین مفاهیمی است که آناندا کوماراسوامی بر اساس اصول زیباشناسانه و معناگرایانه ی خویش، به بحث در خصوص آن پرداخته و غایتِ هنر را در نگرش سنّتی تعریف نموده است. این مقاله در نظر دارد آموزه ی هنر برای هنر را از منظر آناندا کوماراسوامی تبیین نماید و با بیان مفهوم هنر از منظر کوماراسوامی وجوه افتراق معنای هنر در نگرش سنّتی و مدرن را مطرح نماید. فرضیات مقاله بر این استوار است که از منظر کوماراسوامی هنر در نگرش سنّتی، غایتی غیر از خودش دارد و به نفی غایت هنر برای هنر که اساس تفکر در هنر مدرن است می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است هنر برای کوماراسوامی رهنمون مخاطب برای غایتی دیگر بر مبنای فعل عقل است و به مثابه ی وسیله ا ست که این امر را تسهیل می نماید. کوماراسوامی هنر را تجسّم فرم از پیش تصوّر شده در قالب مادّی می داند و آن را در سیطره ی سنّت در خدمت غایات معنایی و کارکردی می شمارد. در مقابل آن، از آثار و تبعات شعار «هنر برای هنر» در دنیای مدرن به این اشاره دارد که پرسش از موضوع و مضمون، اثر را بی معنا می کند؛ همچنین مذاق عموم مردم به دنبال هنر معناگرا و غایت مند است. روش تحقیق در این مقاله به شیوه ی توصیفی–تحلیلی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات در این نوشتار با بهره از منابع کتابخانه ای انجام پذیرفته است.
۱۵.

حقیقت قدسی و نسبت آن با نقاشی قهوه خانه ای بر مبنای آرای کوماراسوامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سنت هنر سنتی حقیقتِ قدسی یا صورت های مثالی آرای کوماراسوامی نقاشی قهوه خانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 675 تعداد دانلود : 107
بیان مسئله : حقیقت از منشاء واحدی سرچشمه دارد و در تمام مراتب هستی گسترانیده شده است. ذات و حقیقتِ قدسی، مبدأ سنّت است و سنّت از حقیقتِ قدسی منفک نیست. یکی از سنّت های هنری گذشته که حاصل و ثمره حدود یازده قرن تکوین تدریجی آداب سوگواری تشیّع به شمار می رود نقاشی قهوه خانه ای است که در قرن چهاردهم هجری قمری نمود عینی پیدا کرد. در مواجهه با رواج مکاتب هنری دوران تجدّد در ایران، آثار نقاشی قهوه خانه ای همواره در تداوم سنت نگارگری قرار دارند و هنرشان راهی برای تحقّق حقیقتِ قدسی است. آنچه این آثار را اصالت بخشیده، درونیّات اثر است که هنرمند به واسطه آن در قالبی جسمانی به صورت رمز و تمثیل برملا کرده است. در این میان، آنچه مسئله است براساس قرابت آرای آناندا کوماراسوامی (از اندیشمندان سنّت گرا) در حیطه تعریف و کارکرد هنر سنتی با این آثار، نسبتی میان آثار نقاشی قهوه خانه ای با حقیقت قدسی یا همان صورت های مثالی وجود دارد که هنرمند بر مبنای فعّالیت عقلانی و نیز فعّالیت خدمتکارانه پدید می آورد. هدف : این مقاله در نظر دارد حقیقتِ قدسی اثر هنری را بر مبنای آرای آناندا کوماراسوامی تبیین و نسبت آن را با نقاشی قهوه خانه ای به مثابه هنر سنّتی مشخص کند. روش تحقیق : روش تحقیق در این مقاله به صورت نظری و کیفی است و گردآوری اطلاعات به صورت مطالعه اسنادی صورت پذیرفته است. در این راستا، دو نمونه موردی از آثار نقاشی قهوه خانه ای (یکی «عزیمت مسلم ابن عقیل به کوفه» اثر «محمد مدّبر» و دیگری پرده درویشی «صحنه نبرد حضرت ابوالفضل العباس (ع) با مارد ابن صُدیف» اثر محمّد فراهانی) به صورت تصادفی انتخاب شده و بر مبنای آرای کوماراسوامی، به تبیین مفهوم حقیقت قدسی و نسبت آن با آثار پرداخته شده است. نتیجه گیری : حقیقتِ قدسی، همان منشاء ملکوتی است که یاد آن صورتِ نوعیِ ازلی را درون ما زنده می کند. کوماراسوامی هنر را تجسّم فرم از پیش تصوّر شده در قالب مادّی می داند که ابتدا ساحت رهایی (مشاهده دریافتِ حقایقِ ازلی) را تجربه می کند و سپس در بخشیدن کالبدی مادّی به ایده، به ساحت اسارت قدم می گذارد. بر مبنای آرای کوماراسوامی، نقاشی قهوه خانه ای تجلّی گاه حقیقتِ قدسی و آن صورت های مثالی است که هنرمند بر مبنای فعّالیت عقلانی و نیز فعّالیت خدمتکارانه پدید می آورد. آنچه این آثار را اصالت بخشیده، درونیّاتِ اثر و آن حقیقتی است که هنرمند به واسطه آن در قالبی جسمانی به صورت تمثیلی و نمادین ابراز کرده است. نقاشی قهوه خانه ای، یک مهارت و هنر ناشیانه نیست؛ بلکه بر مبنای دانش و قواعدی تکوین یافته است که منبع الهام و دلیل روش و خاستگاه آن از روان منفرد و مستقل بشری بسی فراتر است و در این هنر، هنرمند فقط محمل و مجرای رحمتی است که از عالم معنا منبعث شده است.
۱۶.

افتراق معنای هنر در نگرش سنّتی و مدرن از دیدگاه کوماراسوامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معنای هنر هنر سنتی هنر مدرن کوماراسوامی هنر برای هنر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 552 تعداد دانلود : 411
بسیاری از اندیشمندان، هنر را وسیله ای برای ادراک حقیقت می دانند و مجرایی برای رسیدن به عالی ترین شناخت و معرفت قابل حصول بشر و نوعی از معرفت که دست یابی بدان با ابزار و وسایل دیگر محال است. کوماراسوامی از متفکرانی است که با این اندیشه هم رأی است. آناندا کوماراسوامی متفکر و اندیشمند سنّت گرا، مفهوم و معنای هنر را در نوشته های خود موردبحث قرار داده است. آموزه ی «هنر برای هنر»، یکی از مهم ترین مفاهیمی است که آناندا کوماراسوامی بر اساس اصول زیباشناسانه و معناگرایانه ی خویش، به بحث در خصوص آن پرداخته و غایتِ هنر را در نگرش سنّتی تعریف نموده است. این مقاله در نظر دارد آموزه ی هنر برای هنر را از منظر آناندا کوماراسوامی تبیین نماید و با بیان مفهوم هنر از منظر کوماراسوامی وجوه افتراق معنای هنر در نگرش سنّتی و مدرن را مطرح نماید. فرضیات مقاله بر این استوار است که از منظر کوماراسوامی هنر در نگرش سنّتی، غایتی غیر از خودش دارد و به نفی غایت هنر برای هنر که اساس تفکر در هنر مدرن است می پردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است هنر برای کوماراسوامی رهنمون مخاطب برای غایتی دیگر بر مبنای فعل عقل است و به مثابه ی وسیله ا ست که این امر را تسهیل می نماید. کوماراسوامی هنر را تجسّم فرم از پیش تصوّر شده در قالب مادّی می داند و آن را در سیطره ی سنّت در خدمت غایات معنایی و کارکردی می شمارد. در مقابل آن، از آثار و تبعات شعار «هنر برای هنر» در دنیای مدرن به این اشاره دارد که پرسش از موضوع و مضمون، اثر را بی معنا می کند؛ همچنین مذاق عموم مردم به دنبال هنر معناگرا و غایت مند است. روش تحقیق در این مقاله به شیوه ی توصیفی–تحلیلی صورت گرفته و گردآوری اطلاعات در این نوشتار با بهره از منابع کتابخانه ای انجام پذیرفته است.
۱۷.

بازشناسی قالی های تصویری کرمان(دوره های قاجار و پهلوی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: طرح و نقش قالیچه های تصویری قالی کرمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 327
استان کرمان یکی از مراکز مهم قالیبافی در ایران که قالی های آن دارای طرح و نقشی متمایز از سایر مناطق ایران است. از دوره قاجار، که قالی کرمان در دنیا مطرح شده، در طرح و نقش آن تحولات بسیاری رخ داده است. تأثیر هنر طبیعت گرایی و ناتورالیسم غربی در دوره قاجار بر هنرهای ایرانی از جمله هنر قالیبافی خود را نمایان می کند و بافت قالیچه های تصویری نیز در دوره قاجار رواج پیدا می کند که در کرمان نمونه های بسیار خاص و نادری از این گونه قالیچه ها بافته می شود. هدف از این نوشتار شناسایی انواع قالیچه های تصویری بافته شده در استان کرمان ، در دوره های قاجار و پهلوی بود، تحقیق حاضر از نوع توصیفی و تحلیلی است و نحوه جمع آوری اطلاعات با توجه به اهمیت تاریخی موضوع به روش اسنادی و با استفاده از منابع کتابخانه ای انجام شده است. با بررسی قالیچه های تصویری کرمان در دوره های قاجار و پهلوی، این نتیجه به دست آمد که همان ویژگی های بصری قالی های کرمان، در قالیچه های تصویری هم وجود دارد. ویژگی های اصلی قالی کرمان یعنی تنوع رنگی و تعداد زیاد رنگ ها، سایه روشن با استفاده از دو رنگِ تیره و روشن( هم در گل ها و هم در پیکره ها)، نقش و نگارهای گل های طبیعی به ویژه گل فرنگ و دسته های گل، استفاده از بته جقه که در انواع فرش کرمان دیده می شود؛ درباره قالیچه های تصویری این منطقه هم صدق می کنند. با کمک این ویژگی ها می توان این قالیچه ها را طبقه بندی و از دیگر مناطق متمایز کرد.
۱۸.

یک متن و دوبیان؛ بررسی نسبت طریقت جوانمردی با سبک نقاشی بهزاد و شعر سعدی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 242 تعداد دانلود : 868
یکی از مهم ترین مسائل در حوزه نگارگری ایرانی چگونگیِ انتخاب متن برای تصویرگری است. عموماً تصوّر بر این است که نقاشان اختیار زیادی در انتخاب متن نداشته اند، اما نوشتارِ پیش رو نشان می دهد که این کار تابع منطقِ خاصی بوده که با جهان بینیِ نقاش یا گروهِ نقاشان، به نوعی، ارتباط داشته است. تحلیلِ تطبیقیِ حاضر، با بهره گیری از رویکرد جامعه شناسیِ ساختارگرا، مشخصاً چند اثر مهم در سبک نقاشیِ کمال الدین بهزاد را با چند شعر سعدی مقایسه می کند، و نتیجه می گیرد که اشتراکات ساختاری در جهان بینیِ منعکس در آثار این دو چهره در متن اجتماعیِ واحدی به نام «فتوّتیه» یا آیین جوانمردی است. می توان گفت که جهان بینیِ گروه هایی از اهل فتوّت، در عرصه نقاشی، به صورت سبک بهزاد منعکس شده است و در عرصه شعر، در قالب آثار سعدی. از همین روست که نقاشانِ سبک بهزاد به اشعار سعدی علاقه بسیار نشان داده اند؛ حتی شاید آن ها خود به آیین جوانمردی وابسته یا، دست کم، از آن بسیار متأثر بوده اند. برخی از نقاشی های آنان را می توان در حکم فتوّت نامه های تصویری دانست.
۱۹.

معرفی و مطالعه نگاره های شرفنامه امیرشرفخان بدلیسی (شرفنامه بودلیان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امیر شرفخان بدلیسی شرفنامه نگاره های شرفنامه نگارگری صفوی تاریخ و فرهنگ کردستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 181 تعداد دانلود : 744
شرفنامه قدیمی ترین تاریخ تفصیلی نوشته شده درباره کردهاست. مؤلف آن امیر شرفخان بدلیسی از کودکی در دربار صفوی پرورش یافته بود و به واسطه موقعیت ایلی و خانوادگی سال ها از طرف پادشاهان صفوی مصدر امیری را داشت. از میان نسخه های متعدد این تاریخ، نسخه نگهداری شده در کتابخانه بودلیان، به عنوان تنها نسخه مصور، از اهمیت زیادی برخوردار است. این نسخه شرفنامه تاکنون از نظر محققان حوزه نگارگری ایرانی پنهان مانده و پیش از این در مورد آن هیچ پژوهشی انجام نگرفته است. این مقاله نسخه مذکور را، که شامل بیست نگاره بوده و در 1005 ه.ق خاتمه یافته است، معرفی و آن را با نام شرفنامه بودلیان نامگذاری می کند. روش انجام پژوهش تاریخی- توصیفی و تحلیلی است و گردآوری اطلاعات آن با روش کتابخانه ای انجام گرفته است. تحقیق پیش رو در پی پاسخ به دو پرسش است: این نسخه شرفنامه به حمایت چه کسی و توسط کدام نگارگر یا نگارگران و در چه شرایطی تهیه شده است؟ تأثیرات چه مکتبی را در نگاره های آن می توان مشاهده کرد؟  مطالعه حاضر نشان می دهد که این نسخه در زمان حیات مؤلف آن (شرفخان بدلیسی) مصور شده و نگارگر آن یا خود شرفخان است و یا از اشخاصی است که در کتابخانه او مشغول فعالیت بوده اند. همچنین ویژگی های سبکی نسخه مذکور گویای تأثیر پذیری آن از اصول نگارگری ایرانی و به ویژه مکتب صفوی است.
۲۰.

بررسی تطبیقی هنر ملیله سازی قبل و بعد از اسلام در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ملیله سازی هنر فلزکاری پیچک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 894 تعداد دانلود : 615
تنوع در طرح، اندازه و نقش آثار ملیلهای موجود در موزه ها و منابع مکتوب تاریخی، این پرسش را مطرحمیسازد که کدامیک از دوره های هنری و تاریخی بیشترین تأثیر را در تغییر فرم و نقش آثار ملیله داشتهاند و ملیلهسازی بهشکل امروزی آن، از چه دورهای رایج شدهاست. برای پاسخ به پرسشهایی ازاین دست نگارندگان، دو حوزه زمانی ملیلهسازی پیش از اسلام و بعد از اسلام را بهدلیل شاخصه های خاص فرهنگی، مذهبی و سیاسی آن دو دوره، برگزیدند. پس از آن با تأکید بر تکنیکهای اجرایی و تزئینی، فرم و نقش آثار موجود در این دو زمان را بطور جداگانه و در دو مقطع زمانی متفاوت (درزمانی) با روش تحلیلی- توصیفی بررسی و درنهایت، با یکدیگر مطابقتدادند. یافته های این بررسی پس از مطابقت، افزونبر مستندساختن مراحل شکلگیری نقوش از هزاره سوم قبل از میلاد تا پایان دوره قاجار و بیان تکنیک ساخت آثار ملیله، این واقعیت بود که مفتولهای تابیده و نتابیده بهکاررفته در زیورآلات و اشیای تزئینی ایران باستان، با پشت سرگذاشتن تحولات بنیادی بهعنوان هنری مستقل، بهنام ملیله وارد عرصه هنر- صنعت گشتهاند. پس از آن، این هنر مراحل شکوفایی و تکامل خویش را در دوره های صفوی، افشار و زند و قاجار سپریکرده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان