رسول جعفریان

رسول جعفریان

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴۱ تا ۶۰ مورد از کل ۳۱۵ مورد.
۴۱.

فقه مِلل بر اساس کتاب احکام الملل و النحل ابوبکر خلاّل (م 311)

نویسنده:

کلید واژه ها: فقه مِلل و نِحَل احکام فقهی بین رشته ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 969 تعداد دانلود : 734
فقه ملل، بحثی دو جانبه و بین رشته ای در میان دو موضوع «فقه و ملل و نحل شناسی» است، امری که همیشه مورد توجه بوده و به ویژه در کتاب های فقهی به آن پرداخته شده است. در شکل بسیار ساده، موضوع این بحث، احکامی است که در ارتباط با معتقدین و متدینین به سایر ادیان، یا همان «ملل» از زوایای مختلف در فقه آمده است. برخی از این نمونه ها بسیار روشن و شناخته شده است؛ مانند احکام اهل ذمّه که در ابواب مختلف فقه آمده است. برای نمونه، حکم ذبیحه اهل کتاب، نجس و پاکی آنان، مالیاتی که به عنوان جزیه باید بپردازند، حکم بناهای دینی متعلق به آنها، مسأله نکاح، ارث، و بسیاری از مسائل دیگر که به نوعی، ذیل رابطه فقه و ملل جای می گیرند.
۴۲.

نسخه خوانی (26)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 875 تعداد دانلود : 49
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و ششمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: سندی از منازعه میان زرتشتی ها و مسلمانان در یزد (اواسط قرن سیزدهم هجری) سندی در باره یک وقف از سال 1294 زلزله خوی و تبریز در سال 1259 قمری تاریخ خوانی هم کار دشواری است! تاریخ دقیق تولد شیخ بهایی و شهید ثانی از پشت یک نسخه در باره نسخه دستنوشته کیانوری در نقد خاطرات انور خامه ای قضاوت یک نویسنده قاجاری در باره علامه مجلسی و.... تفاوت مشی شیخ علی کرکی و شیخ بهایی در معاشرت با اهل سنت علم هوا شناسی  ما تا دوره قاجار شرح حال خودنوشت عبدالعلی معتمد الدوله در «تذکره صدر اعظمی» متنی برای تعیین وکیل برای طلاق فتوای شیخ بهایی در باره املاکی در خراسان استفتاء در باره یک دیگ وققی: نمونه ای از استفتاءات دوره قاجاری
۴۴.

آثار هویت ساز در جامعه شیعه نخستین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: هویت شیعی متون حدیثی تشیع متقدم ابن حماد اهوازی اسکافی شیخ صدوق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 808 تعداد دانلود : 759
از ابتدای قرن سوم و با آغاز غیبت امام دوازدهم، عالمان مذهبِ شیعه اثنی عشری، نیاز به ایجاد و نگارش آثار حدیثی، فقهی، کلامی و جز آن را احساس کردند. شکل گیری چنین آثاری، با اهداف گوناگونی همچون: گردآوری احادیث امامان شیعه، پاسخ گویی به دانشمندان دیگر فرقه ها و مذاهب و آگاه سازی جامعه شیعه شکل گرفت. تمرکز مقاله حاضر، بر معرفی بخشی از این آثار است که در راستای هویت بخشی به جامعه شیعه نگاشته شده اند. برای این منظور، با واکاوی پنج متن نگاشته شده در سده های سوم و چهارم هجری، یعنی: المؤمن، التمحیص، صفات الشیعه، فضائل الشیعه و مصادقه الاخوان و تحلیل الگوی نگارش این آثار و چگونگی انتخاب احادیث در آنها، به این نتیجه دست یافته است که هدف نگارش این متون، نه یک گردآوری ساده، بلکه ایجاد یک هویت دینی منسجم برای شیعیان امامیه بعد از غیبت امام دوازدهم و ایجاد تمایز میان آنها به مثابه یک گروه مستقل و متفاوت با دیگر فرقه های مذهبی است.  این هویت فرقه ای، سه جنبه مهمّ: هویت اخلاقی، هویت اجتماعی و هویت فقهی احکامی داشت
۴۶.

نسخه خوانی (23) از شِقّ بم تا سوق قم / حکایت یک تصحیف و ماجراهای بعدی

نویسنده:

کلید واژه ها: امامزاده ناصرالدین بم قم نسب نامه نسب امامزاده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 661 تعداد دانلود : 408
نویسنده در نوشتار حاضر، بر اساس نسخه نسب نامه ای در کتابخانه مسجد اعظم، نسب امامزاده ناصرالدین در شهر قم را با امامزاده ای به همین نام در شهر بم، مورد واکاوی قرار می دهد.
۴۷.

نخستین نگارش ها در حوزه تمدن اسلامی (یک مرور کوتاه)

نویسنده:

کلید واژه ها: تمدن تمدن اسلامی تاریخ تمدن تمدن نگاری تمدن نگاری اسلامی تمدن مسلمانان تاریخ تمدن اسلامی تمدن شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 464 تعداد دانلود : 191
تاریخ تمدن، شاخه نسبتا جدیدی در شاخه های درس تاریخ است. در فرهنگ تاریخی مسلمانان، نگاه تمدنی به تاریخ نبوده و غالبا همان نگاه های سیاسی و احیانا اجتماعی غیر پویا به تاریخ گذشته وجود داشته است. درحالیکه گرایش علمی تاریخی با عنوان تاریخ تمدن مورد توجه بسیاری از مورخان دو سده اخیر اروپا قرار گرفته و با نگاه انحطاط یا ترقی به تاریخ ملت ها پرداخته شده است. به طوریکه غربی ها نگرش تاریخ تمدنی را نسبت به خودشان و سایر ملل باب کردند. نگاه تاریخ تمدنی در حوزه مطالعات اسلامی و خاورمیانه ای منجر به تأسیس گرایش تاریخ تمدن اسلامی شده است. غربی ها نخستین کتاب ها را با عناوین تاریخ تمدن اسلام و عرب نوشته اند. این نخستین باری است که می توان از شکل گیری دانش تاریخ تمدن اسلامی یاد کرد. بدین ترتیب کتاب های تاریخ تمدن اسلام و عرب به تدریج از زبان های فرنگی به عربی و بعدها به مرور به فارسی هم ترجمه شد. نویسنده در نوشتار حاضر، محور بحث خود را بر واکاوی مطالعات تمدن نگاری اسلامی قرار داده و به معرفی نخستین نگارش ها در حوزه تمدن اسلامی همت گمارده است.    
۴۹.

نسخه خوانی (19)، اشعار «حفظی بغدادی» شاعر دوزبانه فارسی- عربی در دوره شاه عباس اول (996- 1038) و دعوت از شاه صفوی برای فتح عراق قاسم بن احمد حفظی [کاظمینی]

نویسنده:

کلید واژه ها: حفظی بغدادی شاه عباس اول شاه صفوی دوره صفوی شعر ستایشی مدح شاهان ستایش شاهان شعر تاریخی شاعران صفوی قاسم بن احمد حفظی مشرقی شیرازی وقایع تاریخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 874 تعداد دانلود : 559
در دوره صفوی، صدها شاعر برجسته هستند که افزون بر سرایش غزل، در قالب قصیده یا شکل های دیگر و حتی ترجیع بند، به سرایش شعر تاریخی هم پرداخته اند. بخشی از آن اشعار مشتمل بر وقایع تاریخی مثل فتح نامه ها و مانند آن است و بخشی دیگر، اشعاری در ستایش شاهان و دیگران که ضمن آن وقایع تاریخی را به اشارات یا صراحت گفته اند. نویسنده در نوشتار پیش رو، مروری بر اشعار حفظی بغدادی از شاعران دوره شاه عباس اول، داشته است. نویسنده در راستای این هدف، نخست برخی توضیحات از جمله توضیحات باستانی راد را درباره حفظی و نسخه دیوان وی، اظهار می دارد. در ادامه، شعر حفظی درباره پدرش را بیان و از باورهای او از جمله باور به مهدویت و شعری در این زمینه، سخن به میان می آورد. سپس، چند مورد از اشعار حفظی در ستایش شاه عباس اول را که در دیوان او آمده، پیش روی خوانندگان قرار می دهد. در نهایت، نوشتار را با بیان شعرهایی از مشرقی شیرازی در ستایش شاه عباس، به پایان می رساند.
۵۱.

ابن خلدون و دو راهی نقش سیاست شرعی و عرفی عقلی در صدور احکام اجتماعی اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ابن خلدون سیاست عقلی و دینی نظام عرفی و شرعی احکام اجتماعی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 289 تعداد دانلود : 644
ابن خلدون، به عنوان شخصیتی صاحب نظر در حوزه مناسبات دین، سیاست و جامعه، با فهمی که از تاریخ حکومت های مسلمان دارد، به این سوال چالش برانگیز در طول تاریخ اندیشه اجتماعی مسلمانان پاسخ داده که احکام اجتماعی تا چه اندازه ریشه در دستور شارع و یا عرف و مصالح عرفی دارد. مساله مقاله حاضر، «چیستی نسبت میان آموزه های شرعی و عرفی و ساز و کار صدور احکام اجتماعی اسلام مبتنی بر آن» و مدعای تحقیق، «سهم قابل توجه سیاست عرفی-عقلی در شکل گیری احکام اجتماعی اسلام از زاویه دید ابن خلدون» است. بررسی ها نشان داد در نظر او، صدور حکم براساس نظام شرعی به صورت مستقل، ناممکن، و بر اساس نظام عرفی-عقلیِ فارغ از شرع، ناکارآمد و مقدمه پدیدآمدن نظام پادشاهی بوده است. بنابراین قواعد عرفی و آراء خردمندان سهمی جدی و اجتناب ناپذیر از سیاست شرعی کارآمد– که در عصر خلفای راشدین تحقق یافته- را به خود اختصاص داده و تامین کننده منافع دنیوی و اخروی جامعه است.
۵۲.

نسخه خوانی (23)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 159 تعداد دانلود : 584
 نویسنده در نوشتار حاضر در قالب بیست و سومین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: /  کلاه، گرامافون و رادیو از علائم آخر الزمان/شصت و ششمین علامت آخر الزمان از نظر مبارکه ای/سوال و جواب جالب از میرزای شیرازی/نجوم و طب پاشنه آشیل علم در دنیای اسلام/از علامه حلی تا علامه مجلسی/ظهور مردی از اردبیل، یعنی شاه اسماعیل
۵۳.

مکتب شیعی ری در قرن هفتم بر اساس تبصره العوام

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب تبصره العوام جمال الدین رازی آبی ادیان مذاهب شیعه فرقه های شیعه اهل سنت ملل نحل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 511 تعداد دانلود : 170
کتاب تبصره العوام اثر جمال الدین رازی آبی، کتابی به زبان فارسی درباره ادیان و مذاهب بوده که در سال 630 به نگارش درآمده است. هدف نویسنده در نوشتار پیش رو این است که نشان دهد نویسنده کتاب تبصره، چه تصوری از شیعه دارد هم از نظر ارتباطش با فرقه های دیگر شیعه، و هم با اهل سنت و گروه های دیگر. وی در راستای هدف مذکور، مروری بر کتاب و محتوای فصول آن دارد.
۵۴.

نسخه خوانی (22)، فهرست بلندی از منابع یک کتاب کشکول مذهبی با عنوان دفاتر الغموم در اواخر قرن سیزدهم هجری

نویسنده:

کلید واژه ها: کشکول کشکول مذهبی دفاتر الغموم خاندان برغانی عباس برغانی منابع کتاب منابع و مآخذ معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 280 تعداد دانلود : 717
عباس برغانی از جمله افراد خاندان برغانی یکی از موجه ترین خاندان های قزوین است که در قرن سیزدهم هجری زیسته و از این خاندان، آثار متنوعی درباره عاشورا، روضه خوانی و ... به یادگار مانده است. یکی از آثار عباس برغانی، دفاتر الغموم است که نگارنده در نوشتار حاضر، به ارائه گزارشی از این کشکول و محتوای آن بر اساس نسخه دانشگاه 7356 همت گمارده است. به زعم نویسنده، اهمیت کتاب به فهرست بلندی است که مشتمل بر حدود 150 عنوان کتاب بوده و پیش از شروع کتاب، در دو صفحه به عنوان منابع کتاب ذکر شده است. وی در نوشتار پیش رو، پس از بیان مختصری از محتوای دفاتر الغموم، فهرست منابع کتاب را مورد دقت نظر قرار داده است.    
۵۵.

رساله در پیشگویی ظهور مهدی در سال949، منسوب به: سید عماد الدین نسیمی

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون عمادالدین نسیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 224 تعداد دانلود : 891
بحث های ظهور، از دراز دامن ترین بحث هایی که در تحولات نهصد ساله پیش از تشکیل دولت صفوی مطرح بوده، و پس از حمله مغول، و رواج آشقتگی ها وفقر و بی عدالتی در ایران بزرگ، همواره کسانی با بهره گیری از انتظار و ظهور، جنبش هایی را به راه می انداختند. در دولت صفوی هم از این مساله استفاده شد، و کسانی با استفاده از برخی علائم ظهور و روایات، آنها را منطبق بر دولت صفوی و حتی شاه اسماعیل و طهماسب کردند. در اینجا، یکی از این متن ها را که منسوب به سید عمادالدین نسیمی (مقتول 837 در حلب) است، و اشاره صریحی به ظهور مهدی سال 949 دارد مرور شده است.
۵۶.

از مدینه فاضله اسلام تا تولید مرغ فلزی و شمندوفر مروری بر کتاب مدینه فاضله اسلام از سید حسین قزوینی حائری در 1308 خورشیدی

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب مدینه فاضله اسلام حسین قزوینی حائری معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 569 تعداد دانلود : 572
نویسنده در نوشتار پیش رو می کوشد مروری بر کتاب مدینه فاضله اسلام از سید حسین قزوینی حائری داشته باشد. وی در راستای این هدف، نخست، نوشتار را با شرح حالی از نویسنده و آثار وی، آغاز می کند. سپس به منظور معرفی کتاب مذکور، مبانی فکری حسین قزوینی حائری در کتاب و محتوای آن را تشریح می نماید.
۵۸.

نسخه خوانی (21): پرسش و پاسخ هایی در باب مسئله اخباری- اصولی، غنا و تصوف از دوره اخیر صفوی بر اساس یک متن تازه یاب

نویسنده:

کلید واژه ها: غنا تصوف دوره صفوی حاجی حسین زاوانی منازعه اخباری اصولی پرسش و پاسخ اخباریگری جریان اخباری اصولیان اخباریان صوفیه اجتهاد اصول گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 215 تعداد دانلود : 410
متن پیش رو، بخشی از نسخه ای دو قسمتی است که نویسنده بخش اول آن را مورد مداقه قرار داده است. بخش مذکور، شامل یادداشت هایی درباره مسائل اخباری اصولی، تصوف و غنا از مباحث اصلی و جاری نیم قرن آخر صفوی است. این متون توسط شخصی به نام حاجی حسین زاوانی تهیه و تنظیم شده و چندین قسمت را دربرمی گیرد. نویسنده در این جستار، مباحث مطرح شده در قسمت های مختلف این نسخه را بیان می کند. نخستین قسمت از بخش اخباری اصولی، بحثی نسبتاً مفصل درباره ترجیح اجتهاد و اصول گرایی بر اخباریگری بوده و خلاصه ای از مهم ترین ادله ای را که اصولی ها در نقد اخباریگری دارند، بیان می شود. دومین قسمت شامل متنی از محقق سبزواری که رساله فارسی ای است و به جهت متعلمان نوشته و درباره مبحث اجتهاد و تقلید است، نقد می شود. سومین قسمت، مربوط به سوال تازه ای است که حاجی حسین زاوانی درباره حدیث انما علینا ان نلقی الیکم الاصول و علیکم ان تفرعوا مطرح کرده و اینکه آیا معنای این حدیث، تجویز اجتهاد است یا خیر را تشریح می کند.
۶۰.

مصباح الظلمات فی تفسیر التورات: تفسیری شیعی بر اسفار خمسه(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : 181 تعداد دانلود : 986
در کتابخانه آستان قدس رضوی مجموعه ای شامل سه نسخه خطی با عنوان «ترجمه تورات» نگهداری می شود که تاکنون پژوهشی روی آن ها انجام نگرفته و با توجه به افتادگی برگ های نخست آن مجموعه، مؤلفش ناشناخته مانده بود. مقدمه جداشده این اثر اخیراً در کتابخانه آیت الله گلپایگانیِ قم با عنوان مصباح الظلمات فی تفسیر التورات کشف شده است. در این مقاله برخی از ابعاد ناشناخته مجموعه آستان قدس با تحلیل درون متنی تبیین شده است. در این بررسی روشن شده که مؤلف مجموعه مذکور، عالم شیعی، زین العابدین بن محمد است که در کاظمین می زیسته و این تفسیر را در فاصله سال های 1225-1226ق به درخواست میرزا عیسی قائم مقام (د. 1237ق) از طرف نایب السلطنه عباس میرزا (د. 1249ق) که به آشنایی با مضامین تورات علاقه مند شده بود، نوشته است. در مقاله حاضر، نویسندگان پس از ارائه ادله ای در تأیید پیوند مقدمه کشف شده و مصباح الظلمات و بیان ویژگی های این متن، برخی شرایط اجتماعی گذار از ردّیه نویسی به تفسیر کتاب مقدس را بررسی کرده اند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان