عبدالکریم حسین پور

عبدالکریم حسین پور

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۳ مورد از کل ۱۳ مورد.
۲.

اثر اندازه دولت بر روی نرخ بیکاری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: همجمعی اندازه دولت نرخ بیکاری آزمون کرانه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۳ تعداد دانلود : ۵۸۰
یکی از موضوعات بحث برانگیز و نسبتاً قدیمی در اقتصاد که همواره مورد توجه اقتصاددانان بوده، موضوع مربوط به گسترش حجم و اندازه دولت و پیامدهای این امر برای متغیرهای کلان اقتصادی است. دخالت دولت و اندازه فعالیت های آن، نقش تعیین کننده ای در وضعیت اقتصاد دارد. از این رو، یکی از وظایف اصلی دولت، ایجاد کار برای همه به منظور رسیدن به سطح اشتغال کامل است. این تحقیق به بررسی اثر اندازه دولت بر روی نرخ بیکاری در اقتصاد ایران با استفاده از داده های سالانه در دوره 1338 تا 1390 به روش آزمون کرانه های پسران، شین و اسمیث، مبتنی بر رویکرد تخمین مدل تصحیح خطای غیر مقید (UECM)شامل رابطه پویا و رابطه تعادلی بلند مدت می پردازد. نتایج تحقیق نشان می دهد که اندازه دولت، اثر مثبت و معناداری بر روی نرخ بیکاری دارد و برای کاهش نرخ بیکاری، باید اندازه دولت در اقتصاد ایران کاهش یابد. با افزایش اندازه دولت در اقتصاد، ازدحام در بخش خصوصی مخصوصاً سرمایه گذاری خصوصی، و در نتیجه، رشد بهره وری و رقابت بین المللی کاهش، و نرخ بیکاری افزایش می یابد. ضریب ECM نشان داده است که در هر دوره، 27 درصد از عدم تعادل کوتاه مدت بیکاری در جهت رسیدن به تعادل بلند مدت، تعدیل می شود.
۳.

بررسی رابطه علی بین عوامل موثر بر آلودگی محیط زیست در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آزادسازی تجاری انرژی مصرفی توسعه مالی علیت انتشار کربن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۱ تعداد دانلود : ۹۰۴
ﻫﺪف این مقاله بررسی رابطه علی بین انتشار سرانه دی اکسید کربن، سرانه مصرف انرژی، سرانه تولید ناخالص داخلی، آزاد سازی تجاری، توسعه مالی و جمعیت شهری در ایران برای دوره (1355-1394) است. از این رو با استفاده از آزمون هم انباشگی کرانه ها به بررسی رابطه ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت بین متغیرهای فوق ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه است. ﻧﺘﺎﯾﺞ نشان می دهد که کشش انتشار سرانه دی اکسید کربن نسبت به سرانه تولید خالص داخلی، آزاد سازی تجاری، سرانه مصرف انرژی و جمعیت شهری مثبت و نسبت به شاخص توسعه مالی منفی است. به علاوه، در این مقاله رابطه علی بین متغیرها مدل را با استفاده از الگوی تصحیح خطای برداری بر اساس آزمون علیت گرنجر بررسی شده است. نتایج آزمون علی نشان می دهد که یک رابطه علی دو طرفه از سرانه تولید ناخالص داخلی و توسعه مالی و رابطه علی یک طرفه از آزاد سازی تجاری، سرانه مصرف انرژی، شهر نشینی به انتشار سرانه دی اکسیدکربن وجود دارد.
۴.

مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران: آزمون علی تودا و یاماموتو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد اقتصادی همجمعی مصرف انرژی آزمون کرانه ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۷ تعداد دانلود : ۳۴۶
این مطالعه رابطه میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران را با استفاده از داده های سری زمانی 1352 تا 1391 بررسی می کند. روش آزمون غیر علی تودا و یاماموتو (1995) برای آزمون علیت و روش آزمون کرانه ها، برای همجمعی پیشنهاد شده است. در این مطالعه، برای رسیدن به آنالیزهای دقیق تر مصرف انرژی به مصرف نفت، گاز و برق تقسیم شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که، یک رابطه علی یک طرفه میان مصرف کل انرژی و رشد اقتصادی از مصرف کل انرژی به رشد اقتصادی وجود دارد. همچنین، این برای مورد مصرف نفت و رشد اقتصادی با جهت علیت از سمت رشد اقتصادی، نیز صحیح است. یک رابطه علی دو طرفه بین مصرف گاز و رشد اقتصادی وجود دارد. همچنین، مطالعه نشان می دهد که رابطه علی میان مصرف برق و رشد اقتصادی از سمت مصرف برق وجود دارد. آزمون همجمعی، روابط بلندمدت میان مصرف کل انرژی و رشد اقتصادی و همچنین، میان مصرف گاز و رشد اقتصادی را شناسایی می کند. علاوه بر این، آنالیز همجمعی هیچ رابطه بلند مدتی میان مصرف نفت و رشد اقتصادی و همچنین، مصرف برق و رشد اقتصادی را نشان نمی دهد.
۵.

تجزیه و تحلیل بهره وری کل عوامل تولید در بخش های منتخب با وجود شاخص تحریم های اقتصادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد مقاومتی تحریم های اقتصادی تحلیل پوششی داده ها شاخص مالم کوییست بهره وری کل کارایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۸ تعداد دانلود : ۹۴
یکی از سوالاتی که همواره پیش روی اقتصاددانان و سیاست گذاران کشورمان قرار دارد، این است که با وجود تحریم ها روند بهره وری بخش های اقتصادی کشور چگونه بوده است؟ در همین راستا هدف این پژوهش بررسی بهره وری کل عوامل تولید در شرایط تحریم های اقتصادی برای بخش های صنعت، کشاورزی و حمل و نقل در  اقتصاد ایران است. بدین منظوراز مدل تحلیل پوششی داده ها (DEA) و شاخص مالم کوییست در بازه 1358 تا 1395 استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تحریم ها با درجات متفاوت بهره وری و کارایی بخش های مختلف را تحت تأثیر قرار داده اند. در دوره مورد مطالعه، با وجود تحریم ها بخش حمل و نقل، بهترین عملکرد و بخش صنعت، بدترین عملکرد را از لحاظ بهره وری و کارایی داشته اند. هم چنین بر اساس نتایج به دست آمده تغییرات بهره وری در هر سه صنعت بیشتر تحت تأثیر تغییرات تکنولوژی بوده است. طبقه بندی JEL : F51,D24,D61
۶.

بررسی بهره وری کل عوامل تولید در شرایط تحریم های اقتصادی

کلید واژه ها: اقتصاد مقاومتی تحریم های اقتصادی شاخص مالم کوییست بهره وری کل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳ تعداد دانلود : ۸۵
یکی از موضوعات مهمی که در سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی بدان توجه شده است، موضوع بهره وری و محور قرار دادن رشد بهره وری در اقتصاد، تقویت عوامل تولید، توانمندسازی نیروی کار و تقویت رقابت پذیری اقتصاد می باشد. در همین راستا هدف این پژوهش بررسی بهره وری کل عوامل تولید در شرایط تحریم های اقتصادی برای بخش های منتخب اقتصاد ایران می باشد. بدین منظوراز مدل تحلیل فراگیر داده ها (DEA) و شاخص مالم کوییست در بازه 1358 تا 1394 استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که تحریم ها با درجات متفاوت بر بهره وری و کارایی بخش های مختلف اثرگذارند. در دوره موردمطالعه بخش حمل ونقل بهترین عملکرد و بخش صنعت بدترین عملکرد را ازلحاظ بهره وری و کارایی داشته اند. هم چنین بر اساس نتایج به دست آمده تغییرات بهره وری در هر سه صنعت بیشتر تحت تأثیر تغییرات تکنولوژی است.
۷.

Can strengthening the stock market affect the value of the national currency? A study of stock-oriented models in the Iranian economy(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Stock Market national currency value stock-oriented models Iran

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۸۱
Objective: The stock market and the foreign exchange rate market have been sensitive segments of the financial market. These two markets are rapidly affected by fluctuations and business cycles in the economy and quickly reflect the economic change. At the same time, turmoil in one or both markets raises concerns among market policymakers. We also address the question of whether the national currency can be strengthened through the stock market.Methods: This study examines the stock market price on the value of the national currency of Iran using stock-oriented models and the Markov switching method in the period 1995 to 2021. In this study, the non-linear Markov switching method was used to estimate the model, and the LR- test method was used to check the linearity or non-linearity of the models. Akaike's test has also been used to determine the number of Markov switching regimes.Results: The research results show that for every one percent increase in stock prices, the exchange rate has decreased by 0.21 percent. Therefore, the results indicate the approval of stock-oriented models in the Iranian economy. In other words, the capital market is one of the determinants of the exchange rate.Conclusions: According to this model, lower stock prices reduce the wealth of domestic investors, which leads to lower demand for money with lower interest rates. Lower interest rates cause capital outflows to overseas markets, assuming other conditions remain stable, causing the domestic currency to depreciate and the exchange rate to rise.
۸.

شناسایی فعالیت های صنعتی متمرکز دارای مزیت نسبی صادرات و تعیین بازارهای هدف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: برنامه ریزی منطقه ای مزیت نسبی صادرات شاخص خوشه بازار هدف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۵۶
شناسایی مزیت نسبی فعالیت های اقتصادی در مناطق مختلف هر کشور امکان برنامه ریزی صحیحی را در اختیار برنامه ریزان اقتصادی قرار می دهد. در این راستا استان بوشهر به عنوان یک منطقه مستعد به لحاظ دارا بودن پتانسیل های بالقوه و بالفعل در زمینه های مختلف در برخی فعالیت ها ازجمله فعالیت های صنعتی دارای مزیت نسبی است. ازاین رو در پژوهش حاضر با بهره مندی ازنظریه های مزیت نسبی و با استفاده از شاخص هایی چون شاخص خوشه، شاخص بالاسا و شاخص تقارن بالاسا فعالیت های صنعتی متمرکز شناسایی و سپس به تعیین فعالیت های دارای مزیت نسبی در صادرات در سال های 1384 الی 1398پرداخته شده است. در ادامه با توجه به اهمیت توسعه صادرات غیر نفتی بر اساس پنج شاخص واردات نسبی، تعداد کشورهای سهیم در واردات، عدم مزیت کشور هدف در تولید محصول، میانگین تعرفه و فاصله کشور هدف تا استان بوشهر با استفاده از روش تاکسونومی عددی مهم ترین بازارهای هدف محصول منتخب در آخرین سال آماری 1400 شناسایی شدند. نتایج حاصل شده نشان می دهد استان بوشهر از میان فعالیت های مختلف صنعتی متمرکز در فعالیت تولید مواد شیمیایی و فراورده های شیمیایی دارای مزیت نسبی در صادرات است. همچنین نتایج تعیین اولویت بازارهای هدف در محصول مذکور  نشان داد کشورهای ترکمنستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قطر به عنوان مهم ترین کشورهای هدف محصولات شیمیایی استان بوشهر به ترتیب دارای اولویت اول تا چهارم هستند.
۹.

شناسایی و تحلیل موانع پذیرش فناوری سبز (شرکت توزیع نیروی برق زنجان)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: صنعت بیمه اینشورتک نوآوری فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱ تعداد دانلود : ۱۰۸
با توجه به افزایش تقاضاها برای حفاظت از محیط زیست از سوی ذینفعان مختلف؛ اتخاذ یک راه حل فناورانه سبز متناسب با ویژگی های عملیاتی هر سازمان، وظیفه ای اساسی برای دستیابی به مدیریت پایدار از سوی مدیران سازمان ها است. از این رو، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل موانع پذیرش فناوری سبز در صنعت برق است. پژوهش حاضر به لحاظ شیوه انجام کمّی؛ از نظر جهت گیری کاربردی و از حیث استراتژی، پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش، کارکنان شاغل در شرکت توزیع نیروی برق زنجان می باشند. در گام اول پژوهش برای شناسایی موانع و شاخص های مؤثر در راستای پذیرش فناوری سبز از بررسی ادبیات پژوهش و برگزاری گروه کانونی استفاده گردید. در گام دوم پژوهش، برای رتبه بندی عوامل و شاخص های شناسایی شده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته می باشد. به منظور سنجش روایی پرسشنامه از روایی صوری و محتوایی استفاده گردید. همچنین، برای سنجش پایایی از ضریب نرخ ناسازگاری ماتریس های مقایسه زوجی فازی مثلثی استفاده شد و با توجه به اینکه این مقدار کمتر از 1/0 است؛ پایایی پرسشنامه تأیید شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مهمترین موانع در راستای پذیرش فناوری سبز به ترتیب اولویت عبارتند از: موانع فرآیندی، موانع فردی، موانع اجتماعی، موانع فرهنگی و موانع مشتریان. همچنین، شاخص «عدم توجه به مسائل زیست محیطی از سوی دولت مردان» مربوط به عامل «موانع اجتماعی» بالاترین امتیاز را در بین شاخص ها به دست آورد.
۱۰.

توسعه بازارهای مالی و نابرابری درآمدی در اقتصاد ایران: رویکرد تصحیح خطای غیرخطی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توسعه مالی همجمعی آستانه ای نابرابری درآمدی اقتصاد ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷ تعداد دانلود : ۷۰
بازارهای مالی مغز سیستم اقتصادی و کانون اصلی تصمیم گیری هستند و چنانچه این بازارها با شکست و نارسایی مواجه شوند، عملکرد کل سیستم اقتصادی آسیب خواهد دید. این مطالعه به بررسی رابطه بلندمدت (همجمعی آستانه ای) توسعه بازارهای مالی با نابرابری درآمد در اقتصاد ایران در دوره زمانی 1350 تا 1390 پرداخته است. نتایج حاصل بیانگر این هستند که همجمعی آستانه ای میان متغیرهای مدل وجود دارد و نتایج آزمونTVAR-LR  نشان می دهد که مدل تنها یک آستانه دارد. همچنین، نتایج حاصل بیانگر این است که توسعه بازار مالی تا یک حد آستانه ای، نابرابری درآمدی را افزایش می دهد و بعد از این حد آستانه ای، نابرابری درآمدی کاهش می یابد. برای کاهش نابرابری درآمدی یک حد آستانه ای ضروری است. همچنین، سرعت تعدیل قبل و بعد از مقدار آستانه به ترتیب 41 درصد و 80 درصد هستند و سرعت تعدیل بعد از رسیدن به مقدار آستانه موردنظر بیشتر خواهد شد و بعد از مقدار آستانه در هر دوره 80 درصد از عدم تعادل ها در دوره بعدی تصحیح می شود.
۱۱.

Evaluating the Efficiency of Circular Economies in Persian Gulf Countries in Terms of Municipal Solid Waste Management(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Circular Economy Performance Municipal Solid Waste Recycling Persian Gulf Countries Data Envelopment Analysis

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱ تعداد دانلود : ۳۶
EXTENDED ABSTRACT INTRODUCTION In the last decade, concern about the environment has increased increasingly around the world. One of the serious environmental challenges is urban solid waste, the management of which has been raised as one of the main concerns of human societies. According to the World Bank, by 2025, more than 1.4 billion people will live in cities around the world, and each of them will generate an average of 1.42 kilograms of municipal waste per day. Estimates show that municipal waste worldwide triples every year. The annual generation of municipal waste worldwide has increased from 0.68 billion tons to 2.2 billion tons. Based on available data from countries up to 2012, the World Bank has published a report focusing on municipal solid waste generation. Waste is materials or objects that are discarded or thrown away. Solid waste is waste or discarded materials and objects obtained from industrial, commercial, mining, agricultural, and general daily activities (Ugwu, Ozoegwu & Ozor, 2020). Solid waste is one of the serious environmental issues in developed and developing countries. Solid waste management is a major challenge in urban areas around the world, especially in developing countries. The main reason for this challenge is the rapid population growth along with the expansion of cities, the reduction of financial resources, and the weakness of urban planning. Human activities and changes in lifestyle and consumption patterns have led to an increase in waste production rates (Bovard & ilanloo, 2019). Controlling environmental pollution, including waste, is an important part of human duty in maintaining human health, which has a special place in new sciences and techniques according to economic health standards. Waste production is inevitable in human daily life and population increase will increase it. Municipal solid waste is defined as waste generated by human, commercial, and construction activities that are collected and treated by municipalities (Xiao, Dong, Geng, Tian, Liu, & Li, 2020). The main composition of these wastes is almost the same in different countries of the world. However, the amount of production waste, density, and share of each part of it is different from country to country and city to city. This difference is caused by economic development, geographical location, weather conditions, and cultural and social considerations (Afshar Kazemi, Eftekhar & Omrani, 2014). About, 2.01 billion tons of municipal solid waste is produced annually in the world, of which at least 33% is not environmentally managed. Worldwide, waste generated per person per day averages 0.74 kg but varies widely from 0.11 to 4.54 kg. Of course, it is predicted that by 2050, the amount of waste produced in the world will increase to 3.40 billion tons, which is equivalent to 2 times the population growth in that year. The East Asia and Pacific region produces the most waste in the world at 23%, while this number for the Middle East countries is about 6%. Of course, it is expected that the total waste production in this region will more than double by 2050. It is worth noting that in these areas, more than half of the waste is discarded without reuse. This waste growth will bring many adverse environmental, health, and welfare consequences. Therefore, it requires basic measures.     METHODOLOGY The purpose of this study is to evaluate the efficiency of circular economies in Persian Gulf countries in terms of Municipal Solid Waste Management. This research is applied in terms of purpose and descriptive survey in terms of data collection. Its statistical population was formed from Persian Gulf countries. In this research, the per capita value of MSW production and the dimensions of the social progress index "basic human needs", "basics of well-being" and "opportunity" are used as input and recycling as output in the model. SPI indicators show how well society can cover the needs of its members and improve their quality of life. Data on MSW generation and recycling rates were obtained from the World Bank and data on the three SPI indicators were extracted from the Essential Social Progress website. The data of this research is for the year 2021. The DEA model was implemented in LINGO Softer.   FINDINGS The findings show that the countries of Kuwait (1), United Arab Emirates (0.952), Saudi Arabia (0.654) and Iran (0.453) respectively have the highest circular economy performance compared to other countries in the Persian Gulf. The aim of this study is to analyze the efficiency of DMUs from the perspective of variable returns to scale (VRS).   CONCLUSION The main purpose of this evaluation is the efficiency of circular economy in the Persian Gulf region in terms of urban solid waste management. The results show that Kuwait and the United Arab Emirates respectively have the highest circular economy performance compared to other areas of the Persian Gulf. Data analysis shows that according to the statistics of the World Bank, these three countries recycle 21% and 20% of manufactured products respectively. They have good performance compared to other input indicators. It should be noted that these results can be partially under the conditions of the Covid-19 pandemic. As, Iran will produce more solid food with more population and monitoring of health protocols. This could have caused it to fall to fourth place. Data analysis shows that production per capita in Iran is much lower than other countries. Iran has an average performance in terms of SPI indicators. But in terms of long-term performance, it has been ranked fourth. The reason for this is its very low recycling. Policymakers should use advertising, education, etc. to increase the collection rate of recyclable products. In order to improve their performance, the system needs to produce and at the same time increase the recycling rate. Education and public investment can help in this regard. Also, it should improve its performance in terms of SPI indicators. The province also improves access to basic medical care, food, water and housing. Also, they should provide access to basic education and even advanced education for those in the country who wish to increase their knowledge and skills. According to the results, it is suggested that other Persian Gulf areas improve their performance in recycling. The country's data shows that they recycle less than 10% of their production. It is suggested to evaluate the performance of the Persian Gulf with Europe for a better explanation. It is also suggested to use other indicators of reuse in calculating circular economy performance. Since it is new for environmental management and circular economy at the study level. This means that the special indicators of recycling evaluation and SPI indicators in previous years are different from previous years and practically will not reach a comparative output. For this purpose, it is suggested that future researchers study in different years with an interval of 5 years in the same field and compare the results of different years. However, there is no validity and reliability of this research. But more thought is needed in generalizing the results.
۱۲.

بررسی تاثیر رشد وام ها بر میزان ریسک اعتباری بانک ها (مطالعه موردی: شعب منتخب بانک ملت استان بوشهر)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رشد وام ها ریسک اعتباری بانک ملت استان بوشهر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۱۹
ریسک اعتباری به عنوان احتمال این که بخشی از دارایی های بانک به ویژه وام هایش از نظر ارزش افت کند و احتمالاً بی ارزش شود تعریف می شود. بنابراین، مدیریت ریسک اعتباری بسیار مهم بوده و محور سلامت یک بانک و در واقع کل سیستم مالی است. در نتیجه، این مطالعه به بررسی تاثیر رشد وام ها بر ریسک اعتباری بانک ها با استفاده از سه شاخص زیان های نسبی وام، درآمد بهره ای وام ها و حقوق صاحبان سهام به کل دارایی در پانزده شعبه منتخب بانک ملت استان بوشهر در دوره زمانی 1380 تا 1393 با استفاده از روش رگرسیون داده های ترکیبی می پردازد. نتایج نشان می دهد که افزایش وام ها باعث افزایش زیان های نسبی وام ها و کاهش درآمد بهره ای وام ها و حقوق صاحبان سهام به کل دارایی می شود و در نتیجه، ریسک اعتباری را افزایش می دهد. بانک هایی با دارایی بیشتر از ظرفیت بالاتری برای وام دهی برخوردارند و در نتیجه، میزان بازدهی آن ها نیز به همان نسبت به دلایلی از جمله عدم بازپرداخت وام ها کاهش می یابد. همچنین، رشد وام های غیر عادی در دو تا چهار دوره قبل، اثر مثبت و معناداری بر زیان های نسبی وام دارند. در نتیجه، پیشنهاد می گردد که بانک ها از ارایه وام های بالای دو سال خودداری کنند؛ زیرا در این صورت ریسک اعتباری بانک افزایش خواهد یافت.
۱۳.

ارائه الگویی مبتنی بر ابعاد اقتصاد مدور، تولید پاک و انقلاب صنعتی نسل چهارم برای بهبود بهره وری پایدار صنایع تولیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اقتصاد دایره ای صنایع تولیدی انقلاب صنعتی نسل4.0 عملکرد پایدار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹ تعداد دانلود : ۲۲
گسترده معرفی: در عصر جهانی شدن، آگاهی در مورد مسائل پایداری در بین سازمان ها به سرعت در حال افزایش است که نیاز بیشتری را جهت اجرای اقدام های پایدار در زنجیره های تامین برای کاهش مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ایجاد می کند. .پایداری توسط کمیسیون جهانی محیط زیست به عنوان توسعه ای که نیازهای نسل حاضر را با آگاهی از کمبود منابع طبیعی برآورده سازد، تعریف می گردد. در طول زمان، میزان اهمیت نسبی ابعاد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی برای پایداری متفاوت بوده است . مدیریت همه جنبه های پایداری در یک سازمان بدلیل نیاز به تجدید ساختار کلی آن با تمرکز بر اتخاذ فن آوری های صنایع نسل چهارم، تولید پاک و اقدام ای اقتصاد دایره ای امری چالش برانگیز شده است. برای مقابله با چالش های ناشی از تغییر پارادایم به سمت پایدار، مفهوم اقتصاد مدور در سراسر جهان بسیار مورد توجه قرار گرفته است و به طور فزاینده ای به عنوان یک رویکرد نوین برای ایجاد کسب وکار پایدار مطرح شده است. اقتصاد مدور مدلی است که تولید زباله و انتشار آن را کاهش می دهد. دستیابی به منافع اقتصادی، حداقل رساندن تأثیرات زیست محیطی و افزایش کارایی مصرف منابع از اهداف اصلی اقتصاد دایره ای می باشد. این مفهوم به عنوان الگوی صنعتی جدید و به عنوان راه حلی برای کاهش اثرات منفی ناشی از اقتصاد خطی شده است. این نوع سیستم اقتصادی فرصت خوبی برای کاهش استفاده از مواد اولیه، محافظت از منابع مواد و نیز کاهش اثر کربن می باشد. هدف اصلی آن، تمیز دادن رشد اقتصادی از محدودیت های منابع طبیعی و تأثیرات اجتماعی است. تولید پاک یکی از مفاهیم نوینی است که چندین استراتژی طراحی زیست محیطی را ادغام می کند و می تواند به عنوان یک عامل بالقوه در اقتصاد مدور در نظر گرفته شود. تولید پاک بر یکپارچه سازی روابط بین محیط و مدیریت تاکید دارد. در عصر دیجیتالی شدن صنعتی، ارتباط بین صنایع نسل چهارم و اقتصاد مدور، امکان کشف راه های مختلف را فراهم کرده است که از طریق آن ها می توان به اهداف پایداری زیست محیطی دست یافت. در این تعامل دیجیتالی شدن صنایع به طور فزاینده ای نقش تسهیل گر را در تولید پاک بازی می کند. این انقلاب نقش مهمی را در پایداری کسب و کارها بازی می کند. این فناوری ها می توانند با جمع آوری اطلاعات مورد نیاز در زمان واقعی از سیستم تولید هوشمند، برنامه های کارآمد در تخصیص منابع و هماهنگی با تامین کننده در تولید پایدار را امکان پذیر نمایند. عطف به مطالب فوق، صنایع باید تلاش های خود را برای دستیابی به اهداف پایداری و اتخاذ رویکردهای بدیع در طول اقدام افزایش دهند. لذا، سوال اصلی پژوهش این است: عوامل اقتصاد مدور، تولید پاک و انقلاب صنعتی نسل چهارم مؤثر در ارزیابی عملکرد پایدار در صنایع غذایی و بهبود بهره وری آن کدامند؟ و اهمیت نسبی هر یک از آن ها چقدر می باشد؟ پژوهش حاضر از جهت تلفیق و توجه همزمان به مولفه های اقتصاد مدور، تولید پاک و انقلاب صنعتی نسل چهارم در عصر دیجیتالی شدن صنایع جهت ارزیابی عملکرد آن ها دارای نوآوری است.   متدولوژی: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش و ماهیت، توصیفی- پیمایشی است. قلمرو مکانی پژوهش، صنایع تولیدی فعال در بخش مواد غذایی استان بوشهر است. در ابتدا با روش کتابخانه ای و براساس مطالعه ی و تحلیل محتوای مبانی نظری و تجربی پژوهش، ابعاد و شاخص ها شناسایی گردیدند جامعه آماری این تحقیق را خبرگان و متخصصان صنعتی و دانشگاهی که به لحاظ تجربی و تئوریک با موضوع آشنا بودند، تشکیل دادند. با روش غیرتصادفی هدفمند از نوع قضاوتی تعداد 8 نفر از آن ها به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. در این بخش، ملاک انتخاب خبرگان، آشنایی تئوریک و تخصص شان در حوزه های محیط گرایی، مدیریت پایدار، انقلاب صنعتی نسل 4.0 و اقتصاد مدور بوده است. ابزار جمع آوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. روایی این پرسشنامه با رویکرد تحلیل محتوای صوری و پایایی آن نیز بار روش آلفای کرونباخ با مقدار 0.705 تایید گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی تدریجی یا سوارا در محیط فازی استفاده گردید. این رویکرد یکی از روش های تصمیم گیری چند شاخصه جهت وزن دهی به شاخص ها است. مشخصه اصلی این روش نسبت به سایر روش های مشابه، توان آن در ارزیابی دقت نظر خبرگان درباره شاخص های وزن داده شده در طی فرآیند روش، سهولت پیاده سازی و عدم نیاز به حجم مقایسات بالا می باشد. علاوه بر آن، در این روش خبرگان می توانند با یکدیگر مشورت نمایند که این امر نتایج را نسب به سایر روش ها دقیق تر می نماید.   یافته ها: به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل نسبت ارزیابی وزن دهی تدریجی یا سوارا در محیط فازی استفاده گردید. پس از شناسایی شاخص ها، پرسشنامه طراحی و به صورت غیرحضوری در اختیار خبرگان جهت دریافت نظرها قرار داده شد.    خبره سوم خبره دوم خبره اول   بالا متوسط پایین بالا متوسط پایین بالا متوسط پایین 1 1 1 1 1 1 1 1 1 تولید پاک 0.67 0.5 0.4 0.67 0.5 0.4 1.5 1 0.67 اقتصاد مدور 0.4 0.33 0.29 0.67 0.5 0.4 0.67 0.5 0.4 صنایع 4.0 خبره ششم خبره پنجم خبره چهارم   1 1 1 1 1 1 1 1 1 تولید پاک 1 1 1 0.4 0.33 0.29 1.5 1 0.67 اقتصاد مدور 0.4 0.33 0.29 1 1 1 0.67 0.5 0.4 صنایع 4.0   خبره هشتم خبره هفتم   1 1 1 1 1 1 تولید پاک 0.4 0.33 0.29 1.5 1 0.67 اقتصاد مدور 0.67 0.5 0.4 0.67 0.5 0.4 صنایع 4.0   وزن نهایی ابعاد و شاخص های عمکلرد پایدار صنایع محاسبه گردید.   وزن نهایی شاخص وزن نهایی ابعاد 0.014 اینترنت اشیاء 0.23 صنایع 4.0 0.058 تکنولوژی داده های بزرگ 0.023 کارخانه هوشمند و تولید ابری 0.099 تکنولوژی پرینت3 بعدی 0.035 سیستم روباتیک 0.168 حمایت مدیریت عالی 0.39   تولید پاک   0.117 مدیریت مصرف انرژی و منابع 0.047 طراحی و بسته بندی سبز 0.074 خرید سبز 0.033 سرمایه گذاری 0.3   اقتصاد مدور   0.138 بازیافت ضایعات 0.081 استفاده مجدد از مواد دست دوم 0.051 فروش مواد قابل بازیافت   نتیجه: نتایج پژوهش نشان داد تولید پاک و اقتصاد مدور به ترتیب بالاترین اهمیت نسبی را بهبود عمکرد پایدار صنایع تولیدی دارند. گوپتا و همکاران(2021)، در مطالعه ی خود بیان داشتند اقتصاد مدور و تولید پاک برجسته ترین نقش را در عملکرد پایدار سازمان ها دارند که با نتایج این تحقیق همراستا می باشد. همچنین، در بین شاخص ها؛ حمایت مدیریت عالی، بازیافت ضایعات، مدیریت مصرف انرژی و منابع و پرینت3 بعدی بالاترین وزن را دارند. لذا به این عوامل باید بیشتر توجه گردد. اما به این نکته باید توجه داشت که پیاده سازی هر یک از شاخص ها، به احتمال زیاد موانع و تضادهای بسیاری دارد؛ بنابراین، پژوهشگران می توانند در مطالعات بعدی خود این مشکلات را نیز واکاوی نمایند. این می تواند در نتیجه عدم دسترسی به کانال های انتقال و یادگیری فناوری (شامل تقلید به واسطه مشاهده صنایع نسل چهارم، واردات تجهیزات و دانش فنی، ارتباطات علمی و فناورانه با کشورهای پیشرو) باشد از این رو پیشنهاد می شود تا ضمن بررسی مهم ترین تحولات، زیرساخت ها و پیش نیازهای مورد نیاز برای صنایع کشور جهت پیاده سازی تحولات انقلاب صنعتی چهارم تقویت شود. یکی از محدودیت های این پژوهش می تواند در جمع آوری داده ها با پرسشنامه محقق ساخته در قالب ابعاد و مفاهیم نوین براساس نظرات خبرگان عنوان گردد. مفروضه اساسی این روش، برابری خبرگان از لحاظ دانش است. از آنجائیکه به طور ناخودآگاه بین خبرگان از حیث آشنایی با مفاهیم این ابعاد یک شکاف دانشی وجود دارد که این می تواند تورش نتیجه را به همراه داشته باشد. لذا، امید است که این محدودیت در تحقیقات دیگر با اتخاذ تدابیر لازم مرتفع گردد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان