زینب امیری

مسأله ی علم پیشین الاهی و اختیار انسان یکی از مسائل اساسی فلسفه ی دین است که از دیرباز، ذهن متکلمان و فیلسوفان را به خود معطوف نموده است. بر اساس این مسأله، ازآن جاکه علم مطلق الاهی مستلزم خطاناپذیری آن است، ازاین رو اگر خداوند در زمان t1 بداند که فاعل S فعل a را در زمان t3 انجام می دهد، آنگاه S در زمان t3 فعلی جز a را نمی تواند انجام دهد. ازاین رو، علم پیشین الاهی در تعارضی ظاهری با اختیار انسان است. این مقاله می کوشد آرای لیندا زاگزبسکی (فیلسوف دین معاصر) را با دیدگاه های استاد مرتضی مطهری در این باب مقایسه کند. در این راستا، ابتدا به بررسی پاسخ های سه گانه ی کلاسیک به این مسأله (بوثیوس گرایی، آکام گرایی و مولیناگرایی) از منظر زاگزبسکی می پردازد و نشان می دهد که زاگزبسکی ضمن پذیرش برخی از عناصر این دیدگاه ها و تلفیق آن ها با یکدیگر، سه راه حل بدیع ارائه می کند. مقاله سپس به بررسی دیدگاه استاد مطهری در دو بخش جبر و اختیار و قضا و قدر می پردازد و در پایان، وجوه شباهت و افتراق آرای دو متفکر را نشان می دهد. یافته ی پژوهش آن است که هر دو متفکر سازگاری علم پیشین الاهی را با اختیار انسان می پذیرند، اما «آکام گرایی تومیستی» و دو راه حل دیگر زاگزبسکی به رغم نکات مثبت و درخور پذیرشی که دارند، در نشان دادن این سازگاری ناتوان است، در حالی که راه حل استاد مطهری راه حل دقیقی برای اثبات این سازگاری است.

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر رفتارسازمانی مثبت بر رفتار انحرافی کاری با نقش متغیر میانجی جو اخلاقی سازمان در بیمارستان شهید مطهری وابسته به شرکت ذوب آهن اصفهان انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل 300 نفر از کارکنان بیمارستان شهید مطهری بودند که با تعیین حجم نمونه آماری به روش تصادفی ساده و بر اساس جدول مورگان، 169 نفر تعیین شد. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه رفتارسازمانی مثبت لوتانز (2007) با18سوال، پرسشنامه جواخلاقی ویکتور وکولن(1993) با 18سوال و پرسشنامه رفتارانحرافی کاری قنبری(1391) با 10 سوال استفاده گردید. برای سنجش روایی پرسشنامه از روش روایی محتوایی با استفاده از نظرات اساتید و کارشناسان و روایی سازه با استفاده از معادلات ساختاری استفاده گردید. برای تعیین پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ استفاده شد، براین اساس آلفای کرونباخ رفتارسازمانی-مثبت83/0، جواخلاقی78/0و رفتارانحرافی کاری 79/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارهای SPSS21 وLISREL انجام گردید. نتایج نشان دهنده تاثیر معکوس رفتار سازمانی مثبت بر رفتار انحرافی کاری با ضریب مسیر(32/0-)، تاثیر مستقیم رفتار سازمانی مثبت بر جو اخلاقی سازمانی با ضریب مسیر(58/0) و تاثیر معکوس جو اخلاقی سازمانی بر رفتار انحرافی کاری با ضریب مسیر(62/0-) بود. همچنین نتایج پژوهش نشان داد که، جواخلاقی سازمانی در تاثیر رفتار سازمانی مثبت بر رفتار انحرافی کاری با ضریب مسیر(35/0-) نقش میانجی را ایفا می کند.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر رهبری معنوی اسلامی بر عملکرد سازمانی انجام شده است. جامعه آماری تمام کارکنان شرکت گاز استان لرستان (200 نفر) بود که بر اساس جدول مورگان 127 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. برای جمع­آوری اطلاعات از دو پرسشنامه محقق ­ساخته رهبری­ معنوی­ اسلامی و عملکرد سازمانی استفاده شده است. برای تأیید روایی پرسشنامه از روش روایی صوری استفاده شده است. برای تعیین پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ استفاده ­شد که بر این ­اساس ضریب آلفای پرسشنامه رهبری ­معنوی ­اسلامی 86/0 و پرسشنامه عملکرد سازمانی 77/0 به دست آمد که نشاندهنده پایایی پرسشنامه پژوهش است. تجزیه­ و تحلیل اطلاعات جمع­آوری­شده با استفاده از نرم­افزارهای spss20 وamos20 صورت پذیرفت. با استفاده از روش معادلات ساختاری فرضیات پژوهش مورد بررسی قرار گرفت. نتایج فرضیه اصلی پژوهش نشان­داد که رهبری­ معنوی­ اسلامی با مقدار ضریب مسیر 76/0 و مقدار (CR) 930/4 بر عملکرد سازمانی تأثیر دارد؛ هم­چنین نتایج فرضیات فرعی­ پژوهش نشان ­داد که ابعاد رهبری­ معنوی اسلامی شامل: یادخدا، توکل، اخلاص، تقوا و معادگرایی به ترتیب با مقدار ضریب مسیر 74/0، 85/0، 79/0، 69/0 و 66/0 بر عملکرد سازمانی تأثیر دارد.

این پژوهش با هدف بررسی تأثیر سیرت نیکوی مدیران بر شادی کارکنان بر طبق آموزه­های اسلامی صورت پذیرفت. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی است. جامعه آماری شامل کارکنان آموزش و پرورش رودهن هستند. برای تعیین عوامل سیرت نیکوی مدیران از روش دلفی و نظرخواهی از نخبگان استفاده شد. به منظور جمع­آوری اطلاعات از دو پرسشنامه محقق ساخته سیرت نیکوی مدیران و شادی کارکنان استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع آوری شده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون با استفاده از نرم افزارSpss18 و از رویکرد معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار Amos18 به بررسی و آزمون فرضیه های پژوهش پرداخته شد. نتایج پژوهش نشان داد که سیرت نیکوی مدیران با ضریب همبستگی63/0 با شادی کارکنان رابطه مستقیم و مثبتی دارد و بین عوامل سیرت نیکوی مدیران با شادی کارکنان نیز رابطه مستقیم و مثبتی وجود دارد. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که سیرت نیکوی مدیران با مقدار ضریب مسیر89/0 و نسبت بحرانی (CR)69/3 بر شادی کارکنان تأثیر دارد؛ هم چنین عوامل سیرت نیکوی مدیران بر شادی کارکنان تأثیرگذار است.

برآورده شدن تصویر ذهنی افراد از خانه، نقش تعیین کننده ای در رضایت آنان از سکونتگاهشان دارد. این تصویر که متأثر از فرهنگ می­باشد، در میان ساکنان یک اجتماع به صورت تقریبی واحد است. اگرچه این تصویر ذهنی واحد در حال شکسته شدن است، هنوز مردمانی در مناطقی از کشورمان هستند که با وجود گذر زمان و تغییراتی که در سبک زندگی آن­ها رخ داده، به این الگوهای ذهنی ثابت پایبند مانده­اند و حتی با پیش­آمد شرایطی که الگوی جدید و مغایر با تصویر ذهنی­شان را به آن­ها تحمیل کرده است، نه تنها آن را نپذیرفته­، بلکه به روش های گوناگون در احیای تصویر ذهنی و الگوی کهن خود تلاش کرده اند. در این مقاله، تصویر ذهنی ساکنین بره­سر خورگام، از توابع رودبار که در زلزله خرداد 1369 رودبارـ منجیل خسارت فراوانی دید و پس از آن جابه­جا شد، بررسی شده است. در این منطقه، مردم نه تنها الگوی مسکن بازسازی شده پس از زلزله را نپذیرفتند، بلکه با تغییرات رفتاری و کالبدی، سعی در برگشت به الگوی پیش از سانحه داشته اند. نگارنده مقاله به دنبال پاسخ­گویی به این پرسش اصلی بوده است که تصویر ذهنی ساکنان از خانه چه بوده و در صورت تفاوت این تصویر ذهنی با مسکن بازسازی شده، مردم چه رفتاری از خود نشان داده­اند؟ از آنجا که موضوع اصلی تحقیق، تصویر ذهنی ساکنان از خانه و مشخص کردن رفتار آنان است، با توجه به ماهیت موضوع، روش تحقیق کیفی روش مناسب تری نسبت به روش های کمی است و از میان روش های تحقیق کیفی، رویکرد نظریه زمینه ای برای مشخص کردن تصویر ذهنی مردم انتخاب شده است.

این پژوهش بر پایه راهبرد پیمایش و با هدف بررسی ادراک و تمایلات کشاورزان استان فارس نسبت به سبکهای مدیریتی آب کشاورزی انجام شده است. نمونه مورد مطالعه (244 نفر) با بهره گیری از فرمول کوکران و نمونه گیری تصادفی ساده، از بین کشاورزان منطقه درودزن مرودشت در استان فارس انتخاب شدند. داده های مورد نیاز پژوهش با استفاده از مصاحبه ساختارمند و با کمک پرسشنامه ای حاوی پرسش های باز و بسته گردآوری شد. روایی پرسشنامه مورد استفاده از سوی گروهی از متخصصان بررسی و تأیید شد و پایایی آن نیز با انجام یک مطالعه راهنما و بر پایه ضریب آلفای کرونباخ (53/0 تا 74/0) مورد بازنگری و اصلاح قرار گرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که کشاورزان مورد مطالعه از باورهای منفعت گرایانه در خصوص آب و منابع آب کشاورزی برخوردارند. از سوی دیگر اکثریت آنان تمایل و نگرش مثبت به مدیریت مشارکتی آب داشته اند. علاوه بر آن، به منظور درک بهتر و عمیق تر خصوصیات کشاورزان مورد مطالعه، از تحلیل خوشه ای استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل خوشه-ای نشان داد با توجه به ویژگیهای سن، سطح تحصیلات، بُعد خانوار، و سبکهای چهارگانه مدیریتی آب کشاورزی، کشاورزان مورد مطالعه را میتوان به سه دسته ریسک-پذیر، سنتی و میانه رو گروه بندی نمود.