حجت الله حسن لاریجانی

این پژوهش به منظور بررسی نگرش کتابداران کتابخانه بیمارستانی وابسته به دانشگاه های علوم پزشکی ایران، تهران و شهید بهشتی نسبت به ارائه خدمات کتابخانه ای به بیماران انجام گردیده است. روش پژوهش پیمایشی است و جامعه پژوهش شامل 30 کتابخانه بیمارستانی وابسته به دانشگاههای علوم پزشکی ایران، تهران، و شهید بهشتی است و داده های این پژوهش از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. بر اساس نتایج این پژوهش فقط 1/6 درصد بیماران از خدمات کتابخانه ای استفاده میکنند، و تنها 7/26 درصد از کتابخانه ها در وضعیت مکانی مناسبی قرار دارند تا بیماران بتوانند از آنها استفاده کنند. 3/3 درصد کتابداران برای ارائه خدمات به بیماران آموزش دیده اند. 80 درصد کتابداران معتقدند که کار در کتابخانه بیمارستانی برایشان رضایتبخش است. 90 درصد کتابدارادن با علاقه سرکار حاضر میشوند. 4/83 درصد کتابداران حاضرند، علی رغم مزایای ناکافی، در کتابخانه بیمارستان کار کنند. از نظر 7/86 درصد کتابداران، مدرک تحصیلی نقش زیادی در موفقیت آنها دارد و 94 درصد کتابداران اعتقاد دارند که لازم است در تهیه برنامه ها و اهداف کتابخانه با آنها مشورت شود.

در پژوهش حاضر، تحلیل محتوای مقاله های هفت فصلنامه علمی- پژوهشی در حوزه اقتصاد، به منظور تعیین تعداد مقاله های منتشر شده، جنسیت، مقطع تحصیلی، مشارکت گروهی نویسندگان و گرایش موضوعی مقاله ها در یک دوره پنج ساله (1385- 1389) انجام شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در دوره پنج ساله، 994 مقاله توسط 2215 نویسنده تألیف شده است که بیش از نیمی از آنها، یعنی 8/53 درصد دو نویسنده دارد. 8/14 درصد از نویسندگان زن و 2/85 درصد مرد هستند. میزان تحصیلات اکثر آنها یعنی 8/59 درصد دکتری است. گرایش موضوعی مقاله ها نیز با استفاده از طبقه بندی نشریه بین المللی ادبیات اقتصادی در قالب هفده موضوع اصلی قرار گرفت. اختصاص موضوع به هر مقاله در ابتدا با توجه به عنوان، چکیده، کلیدواژه ها و سپس با نگاهی اجمالی به متن مقاله انجام شد. نتایج تحلیل موضوعی نشان می دهد که بیشترین فراوانی، مربوط به موضوع ""اقتصاد مالی"" با 9/15 درصد است. سپس ""اقتصاد کلان و اقتصاد پولی"" با 8/15 درصد در مرتبه دوم و ""اقتصاد بین الملل"" با 4/15 درصد در مرتبه سوم قرار دارد. بیشترین مقاله ها درباره سه موضوع مذکور، در فصلنامه های پژوهشنامه اقتصادی و تحقیقات اقتصادی چاپ شده است. همچنین بر اساس نتایج پژوهش، موضوع های دیگر در نشریه های مورد بررسی، کمتر از 10 درصد را به خود اختصاص داده است.

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناخت الگوهای استناد دهی و استفاده از منابع اطلاعاتی در نگارش رساله ها به منظور شناسایی نیازهای اطلاعاتی و پژوهشی محققان حوزه تاریخ از طریق تحلیل استنادی پایان نامه های دکتری رشته تاریخ موجود در دانشگاه الزهراء (س) می باشد . نتایج این امر در سهولت فرآیند پژوهش در رشته تاریخ بسیارموثر می باشد. روش : پژوهش حاضر از نوع مطالعه سندی و با روش تحلیل استنادی انجام شده است. جامعه مورد مطالعه شامل تمامی منابع مندرج در فهرست منابع و مآخذ پایان نامه های دکتری رشته تاریخ دانشگاه الزهرا (س)از سال 1380 تا 1391بوده است. در این پژوهش 25 پایان نامه مورد بررسی استنادی قرار گرفته است. ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار مایکروسافت اکسل بوده و در مجموع حدود5949 استناد از این پایان نامه ها استخراج شده است. دستاوردهای تحقیق: بررسی نوع منابع مورد استناد،بیانگر این است که از مجموع 25پایان نامه مورد بررسی، مجموعاً کتاب ها با 4736 ( 61/79 درصد)استناد در جایگاه پر استنادترین منابع و زبان فارسی با 3414 استناد (39/57درصد) زبان غالب و بعد از زبان فارسی زبان عربی با 2035 استناد (21/34درصد) در جایگاه دوم منابع قرار دارد.گرایش ایران اسلامی با میانگین 25/57 استناد بیشترین تعداد استناد را داشته است؛. میانگین نیم عمر کل کتاب های مورد استناد گرایش تاریخ اسلام برابر با 90/9 سال و گرایش تاریخ ایران اسلامی برابر با 97/10 سال می باشد. میانگین نیم عمر کل نشریات مورد استناد درگرایش تاریخ اسلام برابر با 95/7 سال و تاریخ ایران اسلامی برابر با 62/8 سال می باشد. بر اساس یافته های حاصل از پژوهش، کتاب ها اصلی ترین قالب فیزیکی منابع مورد استناد می باشند .استناد به کتاب ها و مقاله های تألیفی بیش از کتاب ها و مقاله های ترجمه ای و گردآوری شده بوده است.کتاب ها و نشریات فارسی مورد استناد نیز روزآمدتر از کتاب ها و نشریات عربی ولاتین بوده اند.

هدف:   هدف پژوهش حاضر تعیین میزان رضایتمندی دانشجویان از کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات بر اساس مدل سروکوال است.   روش پژوهش : روش پژوهش پیمایشی – توصیفی است  برای تعیین حجم نمونه  از  فرمول کوکران استفاده شد که 381 نفر انتخاب شدند.  پرسشنامه برگرفته از پرسشنامه پارسومن بود. برای تعیین پایایی پرسشنامه از  آلفای کرونباخ به دست آمده از تحلیل پرسشنامه 949/0 که نشان دهنده قابلیت اطمینان بالای پرسشنامه است. تجزیه و تحلیل داده های حاصل از گردآوری پرسشنامه ها توسط نرم افزار SPSS22 و آزمون های آماری (آزمون تی، آزمون فریدمن) انجام گرفته و در قالب جداول توزیع فراوانی و نمودارها با استفاده از برنامه Excel تهیه گردیده است. یافته ها :  یافته ها نشان داد مؤلفه میانگین رتبه عوامل ملموس 71/3 ، میانگین رتبه قابلیت اعتماد و اطمینان 84/2 ، میانگین رتبه مؤلفه پاسخگو بودن 07/2 و میانگین رتبه همدلی 38/1 در رتبه  است. نتیجه گیری : می توان چنین نتیجه گیری نمود که بین بهبود کیفیت خدمات ارائه شده و میزان رضایت دانشجویان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. نتایج آزمون هم نشان داد از بین مؤلفه های کیفیت خدمات عوامل ملموس بیشترین تاثیر را در بهبود کیفیت خدمات ارائه شده در کتابخانه دارد سطح کیفیت خدمات ارائه شده در این کتابخانه در سطح پایین تر از سطح متوسط قرار دارد و مراجعه کنندگان از خدمات ارائه شده در این کتابخانه رضایت ندارند.

هدف پژوهش: تعیین میزان استفاده از فناوری های اطلاعاتی در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان می باشد. روش پژوهش: این پژوهش به روش پیمایشی- توصیفی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش: شامل 19 کتابخانه دانشگاهی شهر زنجان اعم ازدانشگاه های دولتی،آزاد،غیر انتفاعی و پیام نور می باشد. یافته های پژوهش: حاکی ازآن است که بیشترین امکانات سخت افزاری در کتابخانه ها شامل کامپیوتر، چاپگر، بلندگو، سی دی رایتر، تلفن و بیشترین امکانات نرم افزاری موجود شامل نرم افزار جامع کتابخانه CD-ROM آموزشی می باشد. بیشترین استفاده از منابع الکترونیکی در کتابخانه های دانشگاهی، مربوط به کتاب الکترونیکی به صورت CD (6/52 درصد) و مجلات الکترونیکی (1/42 درصد) می باشد. در دو بخش فهرست نویسی و اطلاع رسانی (7/64 درصد) بیشترین میزان استفاده از فناوری اطلاعات مشاهده شد. فناوری اطلاعات بیشترین کاربرد را در کتابخانه های مورد مطالعه در جستجوی اطلاعات (100 درصد) و ذخیره و بازیابی (2/84 درصد) آن ها دارد و بیشترین استفاده پاسخ دهندگان از کامپیوتر(3/73 درصد) و شبکه های کامپیوتری (5/55 درصد) می باشد. اکثر کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان دارای وب سایت هستند و به اینترنت نیز متصل می باشند. 68 درصد از پاسخ دهندگان امکانات موجود در این کتابخانه ها را جهت ارائه خدمات کافی نمی دانند و 60 درصد از کاربران تجهیزات فناوری بیشتری را طلب می کنند. به نظر پاسخ گویان عمده ترین مشکل استفاده از فناوری های اطلاعاتی عدم آموزش کافی (4/97) و نبود تجهیزات و امکانات مناسب (9/78 درصد) است و تقریبا" (4/47 درصد) مدیران کتابخانه ها دوره های آموزشی استفاده از فناوری اطلاعات را برگزار کرده اند. نتیجه گیری: با توجه به مطالعات انجام شده در خصوص فرضیه های تحقیق مشاهده می شود که در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان تجهیزات و امکانات فناوری اطلاعات به میزان کمی وجود دارد و همچنین میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی شهر زنجان زیر(50 درصد) می باشد.  

هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی وضعیت نسخه های خطی و چاپ سنگی در مراکز فرهنگی وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور و ارائه راهکارهای مطلوب برای بهبود وضعیت موجود بود. جامعه ی پژوهش، 27 کتابخانه دارای نسخه های خطی و 25 کتابخانه دارای مجموعه چاپ سنگی بود. روش شناسی: روش تحقیق، توصیفی پیمایشی و ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته می باشد. برای اعتبارسنجی پرسشنامه از روایی محتوایی و به منظور سنجش پایایی آن از روش آزمون مجدد یا بازآزمایی استفاده شد، که ضریب روایی دو آزمون 96/0 محاسبه گردید. از نرم افزار اکسل جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که 5883 جلد نسخه خطی و 17029 جلد چاپ سنگیدر این کتابخانه ها موجود است. 51 کتابدار در مقاطع مختلف در بخش نسخه های خطی و چاپ سنگی در حاشیه دیگر وظایف در بخش های مختلف کتابخانه های عمومی کشور فعالیت می کنند. 7 درصد کتابخانه ها از دوره های ضمن خدمت بهره جویی داشته اند. 19 درصد کتابخانه ها دما و نور؛ 11 درصد کتابخانه ها رطوبت؛ و 11 درصد کتابخانه ها سیستم های کنترلی دما و رطوبت را بازرسی می کنند. 74/68 درصد نسخه های خطی و 31/52 درصد چاپ سنگی فهرست نویسی شده است. 7 درصد کتابخانه ها در حال دیجیتال سازی محتوا می باشند. 80 درصد کتابخانه ها به صورت دستی و در محل کتابخانه اطلاع رسانی می کنند. 88 درصد کتابخانه ها برای افراد و با شرایط خاص دسترس پذیر بوده و شیوه بازیابی در 76 درصد کتابخانه ها فهرست دستی می باشد. نتیجه گیری: بر اساس نتایج پژوهش، وضعیت حفاظت، مدیریت، و اشاعه نسخه های خطی و چاپ سنگی در کتابخانه های عمومی کشور در شرایط مناسبی نبوده و نیازمند اهتمام بیشتر مسئولین است. انجام مرمت، دیجیتال سازی محتوا، فهرست نویسی و تهیه بانک های اطلاعاتی، ایجاد دوره های ضمن خدمت، و بهره گیری از کارکنان متخصص از اهمّ راهکارهای اشاره شده بود.