تحلیل فضایی مهاجرت داخلی با تکیه بر شاخص خشکسالی در ایران (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
در سال های اخیر محققین، جریان های مهاجرتی را با استفاده از روش های تجربی متعدد تحلیل کرده اند. این پژوهش نیز شاخص های اقتصادی (سرانه تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شدت فقر ) و محیطی ( شاخص خشکسالی (CI)) مؤثر بر مهاجرت داخلی در 31 استان ایران را طی سال های 95-1390 در نظرگرفته است. نتایج آمار توصیفی توسط نرم افزار ArcMap نمایش داده شده است. از طرفی با توجه به اینکه بعد مکان در اطلاعات آماری مهاجرت داخلی و متغیرهای توضیحی براساس آزمون موران و در مدل های فضایی طبق آماره ها rho و lambda مورد تأیید بوده، لذا پس از آزمون مدل های مختلف فضایی در نهایت مدل فضایی SEM برای بررسی الگوی تحقیق انتخاب گردید. در این راستا از دو نرم افزارGeoDa و Stata استفاده شد. نتایج رگرسیون فضایی داده های مقطعی نشان داد، شاخص های اقتصادی سرانه تولید ناخالص داخلی، بیکاری و شدت فقر بر خالص مهاجرت در استان های کشور از لحاظ آماری تأثیرگذار است. بطوری که بیکاری و شدت فقر تأثیر منفی و درآمد (سرانه تولید ناخالص داخلی) اثر مثبت بر خالص مهاجرت در استان ها دارد. این نتایج با انگیزه های اقتصادی مطرح در نظریات نئوکلاسیک و نظریه محرومیت نسبی در مهاجرت داخلی مطابقت دارد. از طرفی افزایش CI (دوری از خشکسالی) به عنوان عامل محیطی تأثیر مثبت و معنی دار بر خالص مهاجرت در استان ها داشته است. با تجمیع این نتیجه با آمار توصیفی می توان اظهار داشت مهاجرت یکی از چندین استراتژی بالقوه خانوارها برای مقابله با تغییرات محیطی (خشکسالی) است.Spatial Analysis of Internal Migration based on Drought Index in Iran
In recent years, researchers have analyzed migration flows using several experimental methods. This research has considered economic factors (per capita GDP, unemployment rate, and poverty intensity) and environmental factors (drought index (CI)) affecting internal migration in 31 provinces of Iran during 2011-2016. The results of descriptive statistics are displayed in the ArcMap software. Moreover, considering that the location dimension has been confirmed in statistical data on internal migration and explanatory variables based on Moran's I test and in spatial models according to rho and lambda statistics, after testing different spatial models, the SEM spatial model was chosen to examine the research model. For this purpose, GeoDa and Stata software were used. The results of the spatial regression of the cross-sectional data showed that the economic indicators of GDP per capita, unemployment, and poverty intensity have a statistically significant effect on net migration in the provinces of the country. Unemployment and poverty have a negative effect, and income (gross domestic product per capita) positively affects net migration in the provinces. These results are consistent with the economic motives proposed in neoclassical theories and relative deprivation theory in internal migration. Additionally, increasing CI (avoidance of drought) as an environmental factor has positively and significantly affected net migration in the provinces. By combining this result with descriptive statistics, it can be stated that migration is one of several potential strategies for households to deal with environmental changes (drought).